زراعت و باغبانی
برزو یوسفی؛ محمد حسین لباسچی؛ فاطمه سفیدکن؛ هوشمند صفری
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تراکم کاشت و کودهای آلی بر صفات عملکردی گونه مرزه سنبله‌ای (Satureja spicigera (K.Koch) Boiss.) در شرایط دیم کرمانشاه، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال‌های زراعی 1399-1396 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، انجام شد. کود (کود گاوی پوسیده، کاه غنی شده و خاک زراعی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تراکم کاشت و کودهای آلی بر صفات عملکردی گونه مرزه سنبله‌ای (Satureja spicigera (K.Koch) Boiss.) در شرایط دیم کرمانشاه، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال‌های زراعی 1399-1396 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، انجام شد. کود (کود گاوی پوسیده، کاه غنی شده و خاک زراعی مزرعه (شاهد)) و تراکم (2.66، 4 و 8 بوته در مترمربع) به‌ترتیب عامل اصلی و فرعی بودند. برای داشتن تراکم‌های موردنظر، گیاهان با فاصله 50 سانتی‌متر بین ردیف‌ها و 25، 50 و 75 سانتی‌متر روی ردیف‌ها کشت شدند. نتایج نشان داد که صفات قطر، ارتفاع، سطح تاج پوشش، وزن تر و خشک تک بوته، عملکرد تر و خشک در هکتار و عملکرد اسانس بین سال‌ها، تراکمها و تیمارهای کودی مختلف، تفاوت معنی‌دار داشتند. بیشترین عملکرد تر (3639.3 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کود گاوی پوسیده و تراکم زیاد کاشت و بیشترین عملکرد خشک (2105 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (72.59 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کاه غنی شده و تراکم کاشت زیاد بدست آمدند. نتایج نشان داد که بهترین تیمار کودی و تراکم برای گونه مرزه سنبله‌ای، کاه غنی شده با سولفات آمونیوم و تراکم کاشت 8 بوته در مترمربع بود.
زراعت و باغبانی
سعید علی پور
چکیده
به‌منظور بررسی اثر ورمی‌کمپوست و کود زیستی فسفات بارور 2 بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی ماریتیغال (Silybum marianum L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای واقع در چهار کیلومتری شهر اردبیل در سال زراعی 98-1397 انجام گرفت. ورمی‌کمپوست در پنج سطح (0، 10، 20، 30 و 40 تن در هکتار) و کود زیستی در دو ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر ورمی‌کمپوست و کود زیستی فسفات بارور 2 بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی ماریتیغال (Silybum marianum L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای واقع در چهار کیلومتری شهر اردبیل در سال زراعی 98-1397 انجام گرفت. ورمی‌کمپوست در پنج سطح (0، 10، 20، 30 و 40 تن در هکتار) و کود زیستی در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح) استفاده شد. نتایج نشان داد، عملکرد دانه، وزن هزاردانه، تعداد دانه در کاپیتول، تعداد کاپیتول در بوته، عملکرد بیولوژیک، عملکرد روغن، عملکرد سیلی‌مارین و وزن تر گل تحت تأثیر سطوح مختلف ورمی‌کمپوست قرار داشتند. همچنین کاربرد فسفات بارور 2 روی کلیه صفات بجز قطر گل‌آذین اثر معنی‌دار داشت. بیشترین میزان صفات در تیمار ورمی‌کمپوست در کاربرد 40 تن در هکتار به‌دست آمد. هر چند تفاوت آماری معنی‌داری برای صفات تعداد دانه در کاپیتول، درصد روغن، درصد سیلی‌مارین، درصد سیلی‌بین، عملکرد روغن و تعداد گل‌آذین در کاربرد 40 و 30 تن ورمی‌کمپوست در هکتار وجود نداشت. بیشترین میزان صفات در تیمار کود زیستی در تلقیح با این کود بدست آمد. بیشترین درصد سیلی‌بین (16.81%) و عملکرد سیلی‌مارین (37.61 کیلوگرم در هکتار) در کاربرد 40 تن ورمی‌کمپوست در هکتار و کمترین درصد (به‌ترتیب 16.12% و 30.56 کیلوگرم در هکتار) در سطح شاهد ورمی‌کمپوست مشاهده شدند.
زراعت و باغبانی
علی اصغر حاتم نیا
چکیده
آویشن زوفایی (Thymbra spicata L.) گیاهی از خانواده نعنا (Lamiaceae) است که در مناطق وسیعی از ایران پراکنش دارد. در این مطالعه اکوتیپ‌های مختلف آویشن زوفایی از سه منطقه مختلف در سطح استان ایلام جمع‌آوری گردید و میزان فنول و فلاونویید کل، فعالیت پاداکسایشی، بازدهی اسانس و همچنین میزان ترکیب‌های اسانس با استفاده از دستگاه‌های GC و GC-MS ارزیابی شد. ...
بیشتر
آویشن زوفایی (Thymbra spicata L.) گیاهی از خانواده نعنا (Lamiaceae) است که در مناطق وسیعی از ایران پراکنش دارد. در این مطالعه اکوتیپ‌های مختلف آویشن زوفایی از سه منطقه مختلف در سطح استان ایلام جمع‌آوری گردید و میزان فنول و فلاونویید کل، فعالیت پاداکسایشی، بازدهی اسانس و همچنین میزان ترکیب‌های اسانس با استفاده از دستگاه‌های GC و GC-MS ارزیابی شد. نتایج نشان داد که همبستگی مثبت و معنی‌داری بین محتوای فنول و فلاونویید کل با فعالیت پاداکسایشی مشاهده گردید، به‌طوری که عصاره آویشن زوفایی جمع‌آوری شده از کوه مانشت با محتوای فنول و فلاونویید بالا دارای بیشترین فعالیت پاداکسایشی بود. ترکیب اصلی اسانس آویشن زوفایی جمع‌آوری شده در مناطق مختلف با شرایط اکولوژیکی مختلف تیمول می‌باشد که در محدوده بین 22.6% تا 40.7% متغیر بود. دیگر ترکیب‌های اصلی جمع‌آوری شده از مناطق مختلف کارواکرول، پارا-سیمن و گاما-ترپینن بودند. نتایج نشان داد که نمونه آویشن زوفایی جمع‌آوری شده از منطقه کاوران دارای بیشترین درصد اسانس (با میانگین 2.4%) و نمونه جمع‌آوری شده از کوه مانشت دارای کمترین درصد اسانس (با میانگین 1.4%) بودند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که بازدهی اسانس و میزان کمّی و کیفی ترکیب‌های اسانس نه تنها به عوامل ژنتیکی بلکه به عوامل اکولوژیکی و محیطی ازجمله ارتفاع از سطح دریا، میانگین دمای سالیانه و بارش سالیانه بستگی دارد.
زراعت و باغبانی
غلامرضا پورشعبان کتشالی؛ غلامعلی اکبری؛ ایرج اله دادی؛ الیاس سلطانی
چکیده
به‌منظور بررسی سازگاری گیاه و اثرات دور آبیاری و عناصر پرمصرف NPK روی شاخص‌های رشد و عملکرد گیاه زنجبیل (Zingiber officinale R.)، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی به‌صورت اسپلیت پلات با 9 تیمار و 3 تکرار در دو منطقه پاکدشت (استان تهران) و لاهیجان (استان گیلان) در سال 1400 اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل دور آبیاری در سه سطح (4 (V1)، 6 (V2) و 8 (V3) روز) ...
بیشتر
به‌منظور بررسی سازگاری گیاه و اثرات دور آبیاری و عناصر پرمصرف NPK روی شاخص‌های رشد و عملکرد گیاه زنجبیل (Zingiber officinale R.)، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی به‌صورت اسپلیت پلات با 9 تیمار و 3 تکرار در دو منطقه پاکدشت (استان تهران) و لاهیجان (استان گیلان) در سال 1400 اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل دور آبیاری در سه سطح (4 (V1)، 6 (V2) و 8 (V3) روز) به‌عنوان عامل اصلی و عناصر پرمصرف NPK در سه سطح (N300P100K200 (F1)، N350P150K250 (F2) و N250P50K150 (F3) (کیلوگرم در هکتار)) به‌عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که اثر آبیاری×NPK در منطقه پاکدشت روی صفات ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، سطح برگ، تعداد شاخه در بوته، شاخص سطح برگ، وزن تر و خشک ریزوم و عملکرد ریزوم در سطح 1% و قطر ساقه در سطح 5% معنی‌دار شد. بهترین تیمار در این منطقه، V1F2 بود. اثر آبیاری×NPK در منطقه لاهیجان روی صفات تعداد برگ در بوته و عملکرد ریزوم در سطح 1% و ارتفاع بوته و قطر ساقه در سطح 5% معنی‌دار شد. بهترین نتیجه در لاهیجان در تیمار V1F2 بدست آمد. همچنین از نظر صفات سطح برگ، تعداد شاخه در بوته و شاخص سطح برگ، V1 و F2 بهترین تیمارها در لاهیجان بودند. وزن تر و خشک ریزوم در تیمارهای V2 و F2 بهترین نتایج را داشتند. در مجموع، صفات مورد بررسی در اقلیم لاهیجان بر اقلیم پاکدشت برتری داشت و دور آبیاری هر 4 روز برای پاکدشت و هر 6 روز برای لاهیجان بهترین نتایج را داشتند.
زراعت و باغبانی
صابر حیدری؛ جواد سرحدی؛ مهری شریف
چکیده
به‌منظور بررسی اثر کودهای آلی، شیمیایی و ترکیب آنها بر خصوصیات حنا (Lowsonia inermis L.) در جنوب استان کرمان، پژوهشی به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و به مدت دو سال اجرا شد. فاکتورها شامل کود گاوی پوسیده در دو سطح (0 (a1) و 15 (a2) تن در هکتار) و کود NPK (اوره، سوپرفسفات تریپل و سولفات پتاسیم) در پنج سطح (0 (b1)، 25 (b2)، 50 (b3)، 75 (b4) ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر کودهای آلی، شیمیایی و ترکیب آنها بر خصوصیات حنا (Lowsonia inermis L.) در جنوب استان کرمان، پژوهشی به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و به مدت دو سال اجرا شد. فاکتورها شامل کود گاوی پوسیده در دو سطح (0 (a1) و 15 (a2) تن در هکتار) و کود NPK (اوره، سوپرفسفات تریپل و سولفات پتاسیم) در پنج سطح (0 (b1)، 25 (b2)، 50 (b3)، 75 (b4) و 100 (b5) درصد براساس آزمون خاک) بودند. پس از پایان آزمایش در هر سال، صفات عملکرد برگ و غلظت نیتروژن، فسفر، پتاسیم و ماده مؤثره لاوسون برگ در تیمارهای مختلف اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه مرکب دو ساله نشان داد که اثر متقابل تیمارهای کود آلی و شیمیایی روی عملکرد و میزان لاوسون برگ معنی‌دار بود. بیشترین وزن خشک برگ (483.2 گرم بر مترمربع) مربوط به تیمار a2b5 بود که اختلاف معنی‌داری با a2b4 (473.7 گرم بر مترمربع) نداشت. تیمارهای a2b5 و a2b4 به‌ترتیب 41.2 و 38.5 درصد عملکرد بهتری نسبت به تیمار شاهد داشتند. همچنین، تیمار a2b5 بیشترین میزان لاوسون برگ (30.1 گرم بر گیاه) را بدون اختلاف معنی‌دار با تیمار a2b4 (25.2 گرم بر گیاه) نشان داد. با توجه به وضعیت منطقه مورد پژوهش از نظر عدم کاربرد مواد آلی و همچنین توجیه اقتصادی حنای تولیدی، می‌توان توصیه به استفاده از 15 تن در هکتار کود گاوی پوسیده به‌همراه کاهش 25 درصدی کود شیمیایی NPK برای تولید محصول حنا را داشت.
زراعت و باغبانی
سیده سپیده زارع پاک ضیابری؛ مجید مجیدیان
چکیده
به‌منظور مطالعه تأثیر عناصر روی، بُر و گوگرد بر خصوصیات کمّی و میزان جذب عناصر و آلیسین گیاه سیر (Allium sativum L.) محلی ضیابر، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در سال زراعی 99-1398 اجرا شد. تیمارها شامل 1- شاهد (بدون مصرف کود)، 2- روی، 3- بُر، 4- گوگرد، 5- روی + گوگرد، 6- روی + بُر، 7- بُر + گوگرد و 8- گوگرد + بُر + روی بودند. ...
بیشتر
به‌منظور مطالعه تأثیر عناصر روی، بُر و گوگرد بر خصوصیات کمّی و میزان جذب عناصر و آلیسین گیاه سیر (Allium sativum L.) محلی ضیابر، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در سال زراعی 99-1398 اجرا شد. تیمارها شامل 1- شاهد (بدون مصرف کود)، 2- روی، 3- بُر، 4- گوگرد، 5- روی + گوگرد، 6- روی + بُر، 7- بُر + گوگرد و 8- گوگرد + بُر + روی بودند. کودهای گوگرد، روی و بُر به‌ترتیب به‌صورت گُل گوگرد (100 کیلوگرم در هکتار)، سولفات روی (20 کیلوگرم در هکتار) و اسید بوریک (5 کیلوگرم در هکتار) در دو مرحله رویشی و پر شدن سوخ به خاک اضافه شدند. نتایج نشان داد که تیمار گوگرد + روی + بُر نسبت به سایر تیمارها در همه صفات مورد مطالعه برتری معنی‌دار داشت. بین تیمارهای کودی تکی، با کاربرد بُر بیشترین عملکرد اقتصادی و میزان جذب بُر مشاهده شد. جذب گوگرد با کاربرد گوگرد بیشترین مقدار را نشان داد. جذب روی و مقدار آلیسین هم در تیمار کاربرد روی بیشترین مقدار شد. بین تیمارهای دوگانه، در تیمار گوگرد + بُر بیشترین عملکرد اقتصادی و میزان جذب گوگرد و بُر مشاهده شد. تیمار روی + بُر بیشترین جذب روی را نشان داد. بیشترین مقدار آلیسین (29%) در تیمار گوگرد + روی + بُر مشاهده شد. بیشترین عملکرد اقتصادی سیر (3000 کیلوگرم در هکتار) و بهترین کیفیت از نظر مقدار آلیسین (29%)، جذب گوگرد (0.73 کیلوگرم در هکتار)، جذب روی (39.6 کیلوگرم در هکتار) و جذب بر (12.96 کیلوگرم در هکتار) از ترکیب کودی گوگرد + روی + بُر حاصل شد. با توجه به نتایج این آزمایش مصرف کودهای روی، بُر و گوگرد همراه با کودهای پایه برای افزایش عملکرد کمّی و کیفی گیاه سیر پیشنهاد می‌شود.
زراعت و باغبانی
سونیا عقیقی؛ قاسم محمدی نژاد؛ شکوفه خاندانی
چکیده
بیماری پژمردگی فوزاریومی مهم‌ترین بیماری زیره سبز(Cuminum cyminum L.) است و سالیانه خسارت زیادی را به آن وارد می‌کند. پژوهش حاضر به‌منظور بررسی واکنش 13 ژنوتیپ زیره سبز نسبت به بیماری پژمردگی فوزاریومی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی (فاکتور اول، ژنوتیپ و فاکتور دوم، تیمار حضور و عدم حضور قارچ بیمارگر) در سه تکرار در گلخانه پژوهشکده ...
بیشتر
بیماری پژمردگی فوزاریومی مهم‌ترین بیماری زیره سبز(Cuminum cyminum L.) است و سالیانه خسارت زیادی را به آن وارد می‌کند. پژوهش حاضر به‌منظور بررسی واکنش 13 ژنوتیپ زیره سبز نسبت به بیماری پژمردگی فوزاریومی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی (فاکتور اول، ژنوتیپ و فاکتور دوم، تیمار حضور و عدم حضور قارچ بیمارگر) در سه تکرار در گلخانه پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی، دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی1399-1398 انجام شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ و تیمار در اکثر صفات معنی‌دار است. بیشترین همبستگی صفات در شرایط عدم حضور بیمارگر، بین وزن خشک بوته و تعداد چتر در بوته (0.92) و در شرایط حضور بیمارگر، بین ارتفاع بوته و تعداد دانه در بوته (0.76) بود. تجزیه خوشه‌ای (روش Ward) ژنوتیپ‌ها را براساس صفات مورد مطالعه در شرایط عدم حضور بیمارگر به سه دسته و در حضور بیمارگر به دو دسته تقسیم کرد. تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نشان داد که دو مؤلفه اول توانستند 80.13% (عدم حضور بیمارگر) و 84.55% (حضور بیمارگر) از تغییرات را توجیه کنند. همچنین، تجزیه بای‌پلات علاوه‌بر تأیید نتایج خوشه‌بندی، نشان‌دهنده تنوع زیاد ژنوتیپ‌ها بود. ژنوتیپ E7r1b1 در حضور بیمارگر بیشترین نسبت بوته‌میری (100%) را داشت. ژنوتیپ g8r2b2 بیشترین عملکرد (0.20 گرم) و تعداد (75.66) دانه در بوته را در عدم حضور بیمارگر داشت. صفات عملکرد و تعداد دانه در بوته در حضور بیمارگر کاهش معنی‌دار نشان دادند. بیشترین عملکرد دانه در بوته (0.14 گرم) در حضور بیمارگر در ژنوتیپ 2-14-3 مشاهده شد. ژنوتیپ‌های g5r2B1 و F12r1b1 براساس صفات مورد بررسی دارای پتانسیل پایین در مقایسه با سایر ژنوتیپ‌ها در هر دو شرایط بودند. به‌طور کلی ژنوتیپ‌ها در شرایط عدم حضور و حضور قارچ بیمارگر عکس‌العمل متفاوتی نشان دادند. می‌توان ژنوتیپ‌هایی که تحمل خوبی در شرایط بیماری نشان دادند را به‌عنوان منابع تحمل در برنامه‌های اصلاحی بعدی معرفی نمود.
زراعت و باغبانی
عبدالله جوانمرد؛ مهدی رحیمی؛ مصطفی امانی ماچیانی؛ محسن جانمحمدی؛ ریحانه حبیبی ماچیانی
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف آبیاری و محلول‌پاشی عناصر غذایی بر عملکرد ماده خشک و کمّیت و کیفیت اسانس نعنا فلفلی (Mentha piperita L.)، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال 1400 اجرا شد. فاکتورها شامل آبیاری به‌عنوان فاکتور اصلی در سه سطح (آبیاری ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف آبیاری و محلول‌پاشی عناصر غذایی بر عملکرد ماده خشک و کمّیت و کیفیت اسانس نعنا فلفلی (Mentha piperita L.)، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال 1400 اجرا شد. فاکتورها شامل آبیاری به‌عنوان فاکتور اصلی در سه سطح (آبیاری پس از 20 (شاهد)، 40 (تنش خفیف) و 60 (تنش شدید) درصد حداکثر تخلیه مجاز رطوبتی) و منبع کود به‌عنوان فاکتور فرعی در چهار سطح ( بدون کاربرد کود (شاهد) و محلول‌پاشی کودهای ماکرومیکس گلد، اکوکوئل میکرومیکس و ویتالیم فورت) بودند. نتایج نشان داد، بیشترین (280.5 گرم بر مترمربع) و کمترین (113.7 گرم بر مترمربع) وزن خشک کل به‌ترتیب در شرایط نرمال آبیاری (شاهد) با کاربرد کود ماکرومیکس گلد و تنش شدید بدون مصرف کود بدست آمد. وزن خشک کل در تنش‌های خشکی خفیف و شدید به‌ترتیب 22.7% و 40.3% نسبت به آبیاری نرمال کاهش یافت. میزان وزن خشک کل با کاربرد کودهای ماکرومیکس گلد، ویتالیم فورت و اکوکوئل میکرومیکس به‌ترتیب 37.7، 23.8 و 17.1 درصد نسبت به عدم مصرف کود افزایش یافت. بیشترین درصد (2.1) و عملکرد (4.5 گرم بر مترمربع) اسانس و همچنین بیشترین میزان منتول (40.9%)، منتون (28.1%) و 8،1-سینئول (6.2%) در اسانس در شرایط تنش خفیف آبی با کاربرد کود ماکرومیکس گلد بدست آمد. براساس نتایج حاصل، می‌توان محلول‌پاشی کود ماکرومیکس گلد را به‌عنوان یک راهکار مؤثر جهت افزایش کمّیت و کیفیت اسانس نعنا فلفلی در شرایط تنش خشکی معرفی نمود.
زراعت و باغبانی
سعید عزیزی بالابیگلو؛ امیر رحیمی؛ سعید حیدرزاده؛ رقیه حلقومی؛ ایرج عطلایی
چکیده
برای بررسی واکنش برخی از ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه دارویی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) به کودهای آلی تحت تنش کم‌آبی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کود آلی در پنج سطح (شاهد، کود گاوی (20 تن در هکتار)، ...
بیشتر
برای بررسی واکنش برخی از ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه دارویی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) به کودهای آلی تحت تنش کم‌آبی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کود آلی در پنج سطح (شاهد، کود گاوی (20 تن در هکتار)، کود مرغی (7 تن در هکتار)، ورمی‌کمپوست (10 تن در هکتار) و کمپوست (15 تن در هکتار)) و رطوبت خاک در سه سطح (50 (تنش شدید)، 70 (تنش ملایم) و90 (شاهد: بدون تنش) درصد رطوبت ظرفیت زراعی) بودند. تنش کم‌آبی باعث کاهش محتوی فسفر و پتاسیم برگ، ترکیب‌های فنل و فلاونوئید برگ و محتوای رطوبت نسبی برگ و افزایش عملکرد اسانس برگ در مرحله گلدهی کامل شد. بیشترین مقدار اسانس (1.58%) در شرایط تنش ملایم مشاهده شد. کود مرغی و ورمی‌کمپوست تأثیر معنی‌دار در افزایش میزان نیتروژن، پروتئین و درصد مهار رادیکال DPPH برگ در شرایط تنش کم‌آبی نسبت به شرایط بدون تنش داشت. حداکثر عملکرد مربوط به اسانس (32.34 کیلوگرم در هکتار)، وزن خشک ساقه (852.53 کیلوگرم در هکتار)، وزن خشک برگ (1010.40 کیلوگرم در هکتار) و وزن خشک اندام هوایی (1863.93 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کود مرغی تحت شرایط آبیاری مطلوب حاصل شد. بنابراین به‌منظور افزایش عملکرد گیاه، استفاده از کودهای آلی در شرایط تنش کم‌آبی در راستای نیل به کشاورزی پایدار، توصیه می‌شود.
زراعت و باغبانی
محمدهادی راد؛ رستم یزدانی بیوکی؛ ولی سلطانی گردفرامرزی؛ نادیا بشارت
چکیده
با هدف بررسی تأثیر شوری آب آبیاری بر ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک اندام هوایی زرشک بی‌دانه (Berberis vulgaris L.) آزمایشی با استفاده از گلدان‌های بزرگ زهکش‌دار در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 سطح شوری: 3، 6، 9، 12 و 15 دسی‌زیمنس بر متر آب آبیاری در سه تکرار در ایستگاه مرکزی مرکز ملی تحقیقات شوری در یزد طی سال‌های 1397 تا 1400 انجام شد. تأثیر شوری آب بر ...
بیشتر
با هدف بررسی تأثیر شوری آب آبیاری بر ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک اندام هوایی زرشک بی‌دانه (Berberis vulgaris L.) آزمایشی با استفاده از گلدان‌های بزرگ زهکش‌دار در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 سطح شوری: 3، 6، 9، 12 و 15 دسی‌زیمنس بر متر آب آبیاری در سه تکرار در ایستگاه مرکزی مرکز ملی تحقیقات شوری در یزد طی سال‌های 1397 تا 1400 انجام شد. تأثیر شوری آب بر برخی شاخص‌های مورفولوژیک و فیزیولوژیک اندام هوایی بررسی شد. تأثیر سطوح مختلف شوری روی ارتفاع، قطر، سطح و حجم تاج‌پوشش، تعداد جست و انشعاب جدید، تعداد برگ در هر درختچه، سطح کل برگ، شاخص سطح برگ، وزن خشک برگ، درصد آسیب‌دیدگی برگ‌ها در دمای بالا، میزان کلروفیل کل، کلروفیل‌های a و b، کاروتنوئید، پرولین، قند کل، آنتوسیانین برگ، فنول برگ و فعالیت آنتی‌اکسیدانی معنی‌دار (0.01>P) بدست آمد. براساس نتایج، زرشک بی‌دانه از تاب‌آوری بالایی نسبت به تنش شوری برخوردار است. علی‌رغم کاهش رشد در شوری بالای 9 دسی‌زیمنس بر متر، مقاومت فیزیولوژیکی گیاه از طریق تولید اسمولیت‌های ثانویه و بقا در شرایط شور تا شوری 12 دسی‌زیمنس بر متر مشاهده شد. بر این اساس در رویشگاه‌‌های مناسب برای پرورش زرشک، می‌توان با مدیریت مناسب محیط ریشه و کنترل شوری عصاره اشباع خاک تا 12 دسی‌زیمنس بر متر، از منابع آب و خاک شور برای پرورش زرشک بی‌دانه به‌ویژه برای افزایش ترکیب‌های فنلی، بهره جست.
زراعت و باغبانی
مهدیه احمدوند؛ عبدالله جوانمرد؛ محمد حقانی نیا؛ محمدرضا مرشدلو
چکیده
سیستم‌های کشت مخلوط و کاربرد کودهای زیستی نقش بسزایی در بهبود کمّیت و کیفیت محصولات دارند. در این راستا، پژوهشی برای ارزیابی اثر کود زیستی مایکوروت بر صفات کمّی و کیفی آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در کشت مخلوط با نخود زراعی (Cicer arietinum L.)، به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال زراعی 1399 اجرا شد. تیمارها شامل ...
بیشتر
سیستم‌های کشت مخلوط و کاربرد کودهای زیستی نقش بسزایی در بهبود کمّیت و کیفیت محصولات دارند. در این راستا، پژوهشی برای ارزیابی اثر کود زیستی مایکوروت بر صفات کمّی و کیفی آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در کشت مخلوط با نخود زراعی (Cicer arietinum L.)، به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال زراعی 1399 اجرا شد. تیمارها شامل کشت خالص آویشن، کشت خالص آویشن تلقیح شده با قارچ، کشت خالص نخود، کشت خالص نخود تلقیح شده با قارچ، کشت مخلوط یک ردیف نخود + یک ردیف آویشن (1:1)، الگوی کشت 1:1 تلقیح شده با قارچ، کشت دو ردیف نخود + یک ردیف آویشن (2:1) و الگوی کشت 2:1 تلقیح شده با قارچ بودند. نتایج نشان داد، بیشترین عملکرد دانه (751.4 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (1645.6 کیلوگرم در هکتار) نخود در کشت خالص نخود با کاربرد قارچ میکوریزا حاصل شد که تفاوت معنی‌داری با تیمار 2:1 با مصرف میکوریزا نداشت. علاوه‌براین، بیشترین عملکرد ماده خشک آویشن (189.47 گرم در مترمربع) نیز به کشت خالص با کاربرد قارچ میکوریزا تعلق داشت. همچنین، بیشترین درصد (1.69%) و عملکرد اسانس (3.31 گرم در مترمربع) در الگوی کشت مخلوط 1:1 تلقیح شده با قارچ میکوریزا در چین اول بدست آمد. براساس آنالیز شیمیایی اسانس تیمول، گاما-ترپینن و پارا-سیمن ترکیب‌های غالب اسانس بودند. بیشترین درصد تیمول و گاما-ترپینن در الگوی کشت مخلوط 1:1 تلقیح شده با میکوریزا حاصل شد. همچنین بیشترین مقادیر شاخص‌های زراعی (نسبت برابری زمین، نسبت برابر سطح زیرکشت و زمان، نسبت برابر سطح برداشت و کارایی استفاده از زمین) و شاخص‌های اقتصادی (سودمندی کشت، سودمندی اقتصادی کشت مخلوط و شاخص بهره‌وری سیستم) به‌ترتیب در الگوهای کشت 2:1 و 1:1 همراه با کاربرد کود زیستی مایکوروت بدست آمد. به‌طور کلی نتایج نشان داد که کود زیستی مایکوروت در کشت مخلوط به‌ویژه در الگوی کشت 1:1 به بهبود کمّیت و کیفیت اسانس آویشن باغی منجر شد.
زراعت و باغبانی
مهراب یادگاری
چکیده
با توجه به نقش ارزنده گیاه آویشن در صنایع داروسازی و غذایی کشور، در این تحقیق اثرگذاری کودهای کامل NPK، بوتامیسول و اسید هیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس سه گونه آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss)، آویشن باغی (T. vulgaris L.) و آویشن دنایی (T. daenensis Celark) تحت شرایط تنش خشکی مطالعه گردید. این تحقیق در سه آزمایش جداگانه به‌صورت فاکتوریل در قالب ...
بیشتر
با توجه به نقش ارزنده گیاه آویشن در صنایع داروسازی و غذایی کشور، در این تحقیق اثرگذاری کودهای کامل NPK، بوتامیسول و اسید هیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس سه گونه آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss)، آویشن باغی (T. vulgaris L.) و آویشن دنایی (T. daenensis Celark) تحت شرایط تنش خشکی مطالعه گردید. این تحقیق در سه آزمایش جداگانه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1399-1400 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد انجام شد. محلول‌پاشی دو بار با فاصله زمانی سه هفته بعد از مرحله 10 برگی شدن گیاه انجام شد. 24 تیمار آزمایشی شامل عدم استفاده (A1) و استفاده (A2) از NPK، عدم استفاده (B1) و استفاده (B2) از اسید هیومیک، عدم استفاده (C1) و استفاده (C2) از بوتامیسول در شرایط تنش خشکی در سه سطح ظرفیت مزرعه (D1)، 50% (D2) و 75% تخلیه رطوبتی (D3) بودند. بالاترین مقادیر ارتفاع بوته (1.1±44.5 سانتی‌متر)، تعداد شاخه اصلی (1.5±26.4)، وزن بوته خشک (0.99±40.5 گرم در مترمربع)، کلروفیل کل (0.1±1.55 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) و lpj,d اسانس (0.1±1.88%) توسط تیمار A2B2C2D1 در آویشن کوهی بدست آمد. تیمار A2B2C2D3 (استفاده از هر سه نوع کود با وجود تنش خشکی شدید) بیشترین محتوی پرولین (0.2±13.9 میکروگرم در گرم وزن تر) و کمترین میزان اسانس (0.1±0.79%) را در آویشن دنایی تولید کرد. ترکیب‌های غالب اسانس در گونه T. kotschyanus تیمول و کارواکرول، در گونه T. vulgaris، تیمول، گاما-ترپینن، پارا-سیمن و لینالول و در گونه T. daenensis، تیمول، کارواکرول، پارا-سیمن، بتا-کاریوفیلن، آلفا-پینن و میرسن بودند. بهره‌مندی بیشتر از مواد مغذی و تنش در حداقل ممکن به‌همراه آب و هوای معتدل منطقه مورد تحقیق، منجر به معرفی آویشن کوهی به‌عنوان گونه شاخص در این زمینه شد.
زراعت و باغبانی
منصور جمالی دوست؛ امین صالحی؛ حمیدرضا بلوچی؛ پروین رستم پور
چکیده
برای بررسی عملکرد کمّی و کیفی زنیان (Carum copticum L.) به قطع آبیاری در رژیم‌های مختلف تغذیه‌ای، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی سازمان جهاد کشاورزی سروستان- استان فارس در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. عامل اصلی شامل آبیاری در دو سطح (آبیاری مطلوب و قطع آبیاری در مرحله گلدهی) و عامل ...
بیشتر
برای بررسی عملکرد کمّی و کیفی زنیان (Carum copticum L.) به قطع آبیاری در رژیم‌های مختلف تغذیه‌ای، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی سازمان جهاد کشاورزی سروستان- استان فارس در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. عامل اصلی شامل آبیاری در دو سطح (آبیاری مطلوب و قطع آبیاری در مرحله گلدهی) و عامل فرعی شامل سطوح تغذیه‌ای در شش سطح (شاهد، میکوریزا، 15 تن کود دامی در هکتار، 15 تن کود دامی در هکتار+ میکوریزا، 30 تن کود دامی در هکتار و 30 تن کود دامی در هکتار+ میکوریزا) بود. قطع آبیاری به‌طور میانگین به‌ترتیب سبب کاهش 30.65، 37.25، 46.12، 43.40، 24.40، 41.78، 19.68 و 52.86 درصدی ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، عملکرد زیستی، درصد اسانس و عملکرد اسانس نسبت به آبیاری مطلوب شد. استفاده از کود دامی و قارچ میکوریزا نسبت به حالت عدم کاربردشان مثبت ارزیابی شد. به‌طوری که هم در تیمار آبیاری مطلوب و هم قطع آبیاری سبب افزایش همه صفات ذکر شده گردید. اما برهم‌کنش سطوح آبیاری و منابع تغذیه‌ای تنها در صفات درصد اسانس و عملکرد اسانس معنی‌دار شدند. بیشترین میزان اسانس (2.80%) در تیمار 30 تن در هکتار کود دامی در هکتار+ میکوریزا و آبیاری مطلوب و کمترین میزان (1.60%) در تیمار شاهد و آبیاری مطلوب مشاهده شد. بیشترین عملکرد اسانس (15.02 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 30 تن کود دامی در هکتار + میکوریزا و آبیاری مطلوب و کمترین این صفت (4.62 کیلوگرم در هکتار) نیز در تیمار شاهد و قطع آبیاری بدست آمد.
زراعت و باغبانی
معصومه لایق حقیقی؛ بهلول عباس‌زاده
چکیده
زیتون (Olea europaea L.) علاوه‌بر مصرف به‌عنوان یک ماده غذایی، یک درخت دارویی با ارزش نیز به حساب می‌آید. برگ زیتون، به‌عنوان یک اندام حاوی ماده مؤثره، در صنایع مختلف دارای ارزش فراوان می‌باشد. استفاده از عصاره برگ زیتون به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان طبیعی، از رایج‌ترین کاربردهای این گیاه می‌باشد. اولئوروپین مهم‌ترین ترکیب فنلی در گونه‌های ...
بیشتر
زیتون (Olea europaea L.) علاوه‌بر مصرف به‌عنوان یک ماده غذایی، یک درخت دارویی با ارزش نیز به حساب می‌آید. برگ زیتون، به‌عنوان یک اندام حاوی ماده مؤثره، در صنایع مختلف دارای ارزش فراوان می‌باشد. استفاده از عصاره برگ زیتون به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان طبیعی، از رایج‌ترین کاربردهای این گیاه می‌باشد. اولئوروپین مهم‌ترین ترکیب فنلی در گونه‌های زیتون است که نقش مهمی در سلامت دارد. اولئوروپین و کوئرستین به‌عنوان ترکیب‌های مؤثر در داروهای ضدسرطان، ضدویروس و ضدالتهاب بکار می‌روند. این تحقیق به‌منظور بررسی اثر کاربرد ورمی‌کمپوست (0، 1، 2، 3 و 4 تن در هکتار) بر صفات مورفولوژیک، عملکرد برگ و اولئوروپین، کوئرستین و عناصر ماکرو و میکرو عصاره برگ زیتون در شرایط مزرعه، در ایستگاه تحقیقات البرز، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، در دو سال و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار (9 درختچه در هر تکرار) انجام گرفت. درختچه‌ها (سه ساله) با فاصله 5 متر روی ردیف و 5 متر بین ردیف‌ها با عمق 50 سانتی‌مترکشت شدند. اثر ورمی‌کمپوست بر عملکرد برگ تر و خشک در هکتار ومیزان کوئرستین و الئوروپین برگ در هر دو سال معنی‌دار (در سطح احتمال 1%) بود. بالاترین عملکرد برگ خشک در هکتار در تیمار 4 تن ورمی‌کمپوست (سال اول 55.573 کیلوگرم و سال دوم 63.047 کیلوگرم) بدست آمد. میزان کوئرستین از 18.48 و 18.7 میکروگرم بر میلی‌گرم ماده خشک در تیمار شاهد (به‌ترتیب در سال‌های اول و دوم) به 34.67 و 37.7 میکروگرم بر میلی‌گرم ماده خشک در تیمار 4 تن ورمی‌کمپوست در هکتار (به‌ترتیب در سال‌های اول و دوم) رسید. همچنین استفاده از مقدار 2 تن ورمی‌کمپوست در هکتار منجر به افزایش الئوروپین برگ در هر دو سال شد. تیمارهای مختلف کود ورمی‌کمپوست موجب افزایش جذب اکثر عناصر ماکرو و میکرو ازجمله فسفر، کلسیم، منیزیم، آهن، منگنز، روی و مس در هر دو سال گردید. نتایج نشان داد که با استفاده از مقادیر مناسب ورمی‌کمپوست می‌توان نسبت به تولید گیاه با کوئرستین و الئوروپین بالا اقدام کرد.
زراعت و باغبانی
مهراب یادگاری
چکیده
با توجه به نقش ارزنده گیاه مرزه (Satureja spp.) در صنایع داروسازی و غذایی کشور، سه آزمایش مجزا به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1399-1400 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد به منظور بررسی اثر کودهای NPK، بوتامیسول و اسید هیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک و اسانس سه گونه مرزه (S. mutica Fisch. & C. A. Mey.، S. bachtiarica Bunge ...
بیشتر
با توجه به نقش ارزنده گیاه مرزه (Satureja spp.) در صنایع داروسازی و غذایی کشور، سه آزمایش مجزا به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1399-1400 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد به منظور بررسی اثر کودهای NPK، بوتامیسول و اسید هیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک و اسانس سه گونه مرزه (S. mutica Fisch. & C. A. Mey.، S. bachtiarica Bunge و S. khuzistanica Jamzad) تحت شرایط تنش خشکی اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل عدم استفاده (A1) و استفاده (A2) از کود NPK، عدم استفاده (B1) و استفاده (B2) از اسید هیومیک، عدم استفاده (C1) و استفاده (C2) از بوتامیسول و تنش خشکی در سه سطح ظرفیت مزرعه (D1)، 50% (D2) و 75% تخلیه رطوبتی (D3) بودند. تیمار A2B2C2D1، بیشترین ارتفاع گیاه (1.1±57.5 سانتی‌متر)، تعداد شاخه اصلی (7.1±23.4)، کلروفیل کل (0.02±1.55 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) و اسانس (0.03±1.94%) را در S. bachtiarica و تیمار A1B1C1D3، بیشترین میزان پرولین (1.2±13.99 میکروگرم بر گرم ماده تر) و کمترین میزان اسانس (0.02±0.79%) را در S. mutica ایجاد نمود. از 11 ترکیب شناسایی شده اسانس، ترکیب‌های غالب اسانس در S. bachtiarica، پارا-سیمن و کارواکرول، در S. khuzistanica، کارواکرول و گاما-ترپینن و در S. mutica، پارا-سیمن و تیمول از دسته مونوترپن‌ها بودند. بهره‌مندی از مواد مغذی بهتر و تنش در حداقل ممکن به همراه آب و هوای معتدل منطقه مورد تحقیق، منجر به معرفی گونه S. bachtiarica به‌عنوان گونه شاخص شد.
زراعت و باغبانی
برزو یوسفی؛ فاطمه سفیدکن؛ مهدی میرزا؛ محمد حسین لباسچی
چکیده
مرزه موتیکا (Satureja mutica Fisch. & C. A. Mey.) یکی از گونه‌های مرزه بومی ایران است که به دلیل میزان بالای اسانس و ترکیب فنلی تیمول بسیار موردتوجه قرار گرفته است. تعیین مناسب‌ترین و بهترین تراکم کاشت و همچنین حاصلخیزی خاک اهمیت زیادی در افزایش عملکرد کمّی و کیفی تولید گیاهان دارویی دارد. در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر تراکم گیاهی و تغذیه ...
بیشتر
مرزه موتیکا (Satureja mutica Fisch. & C. A. Mey.) یکی از گونه‌های مرزه بومی ایران است که به دلیل میزان بالای اسانس و ترکیب فنلی تیمول بسیار موردتوجه قرار گرفته است. تعیین مناسب‌ترین و بهترین تراکم کاشت و همچنین حاصلخیزی خاک اهمیت زیادی در افزایش عملکرد کمّی و کیفی تولید گیاهان دارویی دارد. در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر تراکم گیاهی و تغذیه با کودهای آلی بر عملکرد کمّی و کیفی اسانس مرزه موتیکا در شرایط دیم، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال‌های زراعی 1396– 1399 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی استان کرمانشاه انجام شد. عامل اصلی شامل 3 تیمار کودی و عامل فرعی 3 تراکم (2.66، 4 و 8 بوته در مترمربع) در ردیف‌هایی با فاصله 50 سانتی‌متر و با 3 فاصله کاشت (25، 50 و 75 سانتی‌متر) بودند. اندام هوایی گیاهان در زمان گلدهی کامل برداشت و به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. بازده اسانس بر حسب وزن خشک گیاه محاسبه و ترکیب‌های شیمیایی آن با استفاده از کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که بازده و ترکیب‌های شیمیایی اسانس بین سال‌ها تفاوتی نشان ندادند. بین تیمارهای کودی برای بازده و عملکرد اسانس و ترکیب‌های تیمول و کارواکرول و سایر ترکیب‌های شیمیایی اسانس در سطح 1% تفاوت معنی‌دار وجود داشت. بین تراکم‌های کاشت فقط برای عملکرد اسانس تفاوت معنی‌دار وجود داشت. تیمول با تیمار کاه غنی شده ودر مرحله بعدی با کود گاوی پوسیده رابطه مثبتی داشت و بیشترین مقدار آن (53.2%) در تیمار کاه غنی شده مشاهده شد. کارواکرول با تیمار کود دامی پوسیده ارتباط مثبت داشت و بیشترین مقدار آن (9.2%) در این تیمار بدست آمد.
زراعت و باغبانی
رویا رستمی؛ بهروز اسماعیل پور؛ سید احمد حسینی؛ قباد سلیمی؛ علیرضا اطمینان
چکیده
به‌منظور بررسی اثرات قارچ‌های میکوریز بر خصوصیات رشد، فیزیولوژی و عملکرد اسانس گیاه آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در شرایط تنش سرب، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف فلز سنگین سرب (0، 200 و ppm400) و تلقیح با قارچ میکوریزا (بدون تلقیح، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرات قارچ‌های میکوریز بر خصوصیات رشد، فیزیولوژی و عملکرد اسانس گیاه آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در شرایط تنش سرب، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف فلز سنگین سرب (0، 200 و ppm400) و تلقیح با قارچ میکوریزا (بدون تلقیح، تلقیح با Funneliformis mosseae و Claroideoglomus etunicatum) بودند. نتایج نشان داد که در مقایسه با شاهد، با افزایش غلظت سرب در خاک ارتفاع گیاه (40.56%)، تعداد برگ (36.09)، درصد وزن خشک ساقه (43.50%)، درصد اسانس (40%) و ثبات غشای سلولی (16.14%) در گیاه به‌طور معنی‌داری کاهش یافتند در حالی‌که میزان پرولین (51.72%) و فعالیت کاتالاز (45%) برگ افزایش یافتند. تلقیح گیاه آویشن با قارچ میکوریزا در افزایش شاخص‌های رویشی در حضور عنصر سنگین سرب مؤثر بود به‌طوری که هر دو گونه قارچ F. mosseae و C. etunicatum تعداد برگ را به‌ترتیب 66.20 و 9.55% نسبت به شاهد افزایش دادند. همچنین، تلقیح با قارچ F. mosseae در شرایط تنش شدید سرب (ppm400)، میزان پرولین برگ (11.49%)، فعالیت آنزیم پراکسیداز (8.8%)، کلروفیل b (21%)، کلروفیل کل (70.43%)، کاروتنوئید (19.6%) و درصد اسانس (55%) را نسبت به شاهد افزایش داد. به‌طور کلی، هر دو گونه قارچ میکوریزا در رفع اثرات سمّیت سرب مؤثر بودند و F. mosseae از عملکرد بهتری به‌ویژه در مورد صفات مورفولوژیک و عملکرد اسانس برخوردار بود. با توجه به اثرات منفی عناصر سنگین در سلامت انسان، توصیه استفاده از قارچ‌های میکوریزی برای کاهش جذب فلزات سنگین در گیاهان باید با رعایت بیشتر همه جوانب ازجمله نوع گونه قارچ و گیاه و حجم و نوع آلودگی صورت گیرد.
زراعت و باغبانی
یاسر اسماعیلیان؛ عباس جلالی
چکیده
این آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گناباد اجرا شد. عامل اصلی شامل شاهد، کود شیمیایی (100، 120 و 150 کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب اوره، سوپرفسفات تریپل و سولفات پتاسیم) و ورمی‌کمپوست (10 تن در هکتار) و عامل فرعی شامل کشت مخلوط سیر (Allium sativum L.) و شنبلیله (Trigonella ...
بیشتر
این آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گناباد اجرا شد. عامل اصلی شامل شاهد، کود شیمیایی (100، 120 و 150 کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب اوره، سوپرفسفات تریپل و سولفات پتاسیم) و ورمی‌کمپوست (10 تن در هکتار) و عامل فرعی شامل کشت مخلوط سیر (Allium sativum L.) و شنبلیله (Trigonella foenum-graceum L.) با نسبت‌های 75:25، 50:50، 25:75 و 100:100 و کشت خالص دو گیاه بود. نتایج نشان داد تعداد و طول سوخک در تیمار کود شیمیایی بیشترین افزایش را نشان دادند، هر چند اختلاف معنی‌داری بین این تیمار و ورمی‌کمپوست وجود نداشت. در حالی که تیمار ورمی‌کمپوست موجب بیشترین افزایش در قطر سوخک شد. بیشترین تعداد سوخک از کشت مخلوط 50:50 و طول و قطر سوخک از تیمار 25:75 بدست آمد. بیشترین عملکرد بیولوژیک و سوخ (به‌ترتیب 3867 و 2293 کیلوگرم در هکتار) از کشت خالص سیر و کود شیمیایی حاصل شد. بیشترین اسانس سیر از کاربرد ورمی‌کمپوست (2.33%) و کشت مخلوط50:50 (2.36%) حاصل شد. ارتفاع بوته و تعداد غلاف در بوته شنبلیله در تیمار تغذیه شیمیایی بیشترین افزایش (به‌ترتیب 30% و 21%) را داشتند. همچنین، بیشترین تعداد غلاف در بوته شنبلیله از کشت مخلوط 25:75 بدست آمد. بالاترین عملکرد علوفه و دانه شنبلیله (به‌ترتیب 2057 و 682 کیلوگرم در هکتار) در کشت خالص و کود شیمیایی مشاهده شد. عملکرد بیولوژیک شنبلیله در تیمارهای کود شیمیایی (2800 کیلوگرم در هکتار) و آلی (2733 کیلوگرم در هکتار) تحت کشت خالص بالاتر بود. بیشترین اسانس بذر شنبلیله از تیمار کود شیمیایی (1.16%) و کشت مخلوط 25:75 (1.12%) بدست آمد. الگوهای کشت مخلوط نسبت برابری زمین بیشتر از 1 حاصل کردند و بهترین حالت از نسبت 100:100 بدست آمد. سیر در تیمارهای کشت مخلوط بجز 100:100 نسبت به شنبلیله غالبیت داشت. سودمندی کشت مخلوط نیز به‌جز تیمار 100:100 بیشتر از 1 بود و بیشترین مزیت اقتصادی از کشت مخلوط 75:25 در شرایط تغذیه آلی بدست آمد.
زراعت و باغبانی
امیر عباسی خمر؛ محمد مقدم؛ احمد اصغرزاده؛ محمد محمودی سورستانی
چکیده
با هدف بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن (صفر، 70، 140 و 210 میلی‌گرم بر لیتر) بر برخی ویژگی‌های رشدی، بیوشیمیایی، جذب عناصر غذایی (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) و بازده اسانس در گیاه دارویی مریم‌گلی (Salvia officinalis L.) در شرایط کشت هیدروپونیک، آزمایشی گلدانی بر پایه طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1398 انجام ...
بیشتر
با هدف بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن (صفر، 70، 140 و 210 میلی‌گرم بر لیتر) بر برخی ویژگی‌های رشدی، بیوشیمیایی، جذب عناصر غذایی (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) و بازده اسانس در گیاه دارویی مریم‌گلی (Salvia officinalis L.) در شرایط کشت هیدروپونیک، آزمایشی گلدانی بر پایه طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1398 انجام شد. نتایج مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که با افزایش سطح نیتروژن ویژگی‌های رشدی گیاه افزایش یافت، به‌طوری که سطح 210 میلی‌گرم بر لیتر نیتروژن نسبت به عدم کاربرد آن به‌ترتیب سبب کاهش 54.19، 72.59، 39.49، 82.52، 42/51، 272.20، 71.46، 95.17، 90.31، 82/95، 92.30 و 83.46 درصدی قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی، گره و برگ، طول میانگره، طول و عرض برگ، وزن تر و خشک ساقه، وزن تر و خشک اندام هوایی و نسبت وزن خشک اندام هوایی به وزن خشک ریشه شد. کاربرد 210 میلی‌گرم بر لیتر نیتروژن به‌ترتیب سبب افزایش 57/9، 6/266 و 87/14 درصدی محتوای نسبی آب برگ، پرولین و بازده اسانس و کاهش 30.45 و 51.51 درصدی نشت الکترولیت و مالون دیآلدئید نسبت به عدم کاربرد نیتروژن شد. همچنین پایین‌ترین سطح نیتروژن به‌ترتیب سبب کاهش 32.65، 85.13 و 56.89 درصدی پتاسیم، فسفر و نیتروژن نسبت به بالاترین سطح نیتروژن شد. نتایج این آزمایش نشان داد که سطوح مختلف نیتروژن می‌تواند بر رشد و میزان اسانس مریم گلی تأثیرات متفاوتی داشته باشد. براساس یافته‌های پژوهش حاضر، کاربرد 210 میلی‌گرم بر لیتر نیتروژن به‌واسطه بهبود صفات مورد مطالعه برای کشت و کار مریم‌گلی پیشنهاد می‌شود.
زراعت و باغبانی
انیس کوشکی؛ افسانه عالی نژادیان بیدآبادی؛ عباس ملکی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر کاربرد بیوچار پوسته برنج بر ویژگی‌های مختلف فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی (وزن تر و خشک اندام هوایی، ارتفاع گیاه، درصد و عملکرد اسانس، و محتوی کلروفیل‌ها، کاروتنوئیدها، نیتروژن، فسفر و پتاسیم) نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) تحت رژیم‌های مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سطوح مختلف بیوچار ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر کاربرد بیوچار پوسته برنج بر ویژگی‌های مختلف فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی (وزن تر و خشک اندام هوایی، ارتفاع گیاه، درصد و عملکرد اسانس، و محتوی کلروفیل‌ها، کاروتنوئیدها، نیتروژن، فسفر و پتاسیم) نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) تحت رژیم‌های مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سطوح مختلف بیوچار (صفر، 3 و 6 تن در هکتار) و آبیاری (100% آبیاری کامل (شاهد)، 60، 80 و 120 درصد آبیاری کامل) با چهار تکرار در آبان سال 1398 به‌صورت گلدانی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا شد. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین وزن تر اندام هوایی تیمارهای 3 تن در هکتار بیوچار + 120% آبیاری کامل (24.2 گرم در گلدان) و 3 تن در هکتار بیوچار + 60% آبیاری کامل (13.3 گرم در گلدان) مشاهده گردید. در سطح 60% آبیاری کامل، وزن خشک، ارتفاع، عملکرد اسانس، غلظت نیتروژن و فسفر اندام هوایی گیاه در مقایسه با تیمار شاهد به‌ترتیب 39.8، 33.3، 26.2، 17.2 و 8.7 درصد کاهش معنی‌داری نشان داد؛ در حالی‌که درصد اسانس و غلظت پتاسیم اندام هوایی روند افزایشی داشت. با اعمال تنش آبی، مقدار کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها کاهش یافت. بیشترین مقدار کلروفیل کل در تیمار 6 تن در هکتار بیوچار + 100% آبیاری کامل مشاهده شد. کاربرد 6 تن در هکتار بیوچار سبب افزایش معنی‌دار وزن تر و خشک اندام هوایی، ارتفاع گیاه، درصد و عملکرد اسانس، رنگیزه‌های فتوسنتزی و غلظت عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم اندام هوایی در مقایسه با تیمار عدم کاربرد بیوچار گردید. یافته‌ها نشان داد که بیشتر ویژگی‌های بررسی شده در تیمار 6 تن در هکتار بیوچار + 120% آبیاری کامل افزایش یافتند. هرچند با توجه به اهمیت نعناع فلفلی از جنبه تولید اسانس، بیشترین درصد اسانس در بالاترین سطح تنش آبی حاصل شد.
زراعت و باغبانی
سیدمحسن حسنی؛ داوود آزادفر؛ محمدحسین ارزانش؛ زهره سعیدی؛ سیدحمید متین خواه
چکیده
عملیات بیشه‌زراعی مزایای اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی نسبت به کشاورزی یکپارچه دارد، اما عدم استفاده از کود و سودآوری پایین در سیستم‌های بیشه‌زراعی شاید دلیلی بر پذیرش کند این سیستم‌ها توسط کشاورزان باشد. در این تحقیق، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی به صورت فاکتوریل با سه تکرار برای بررسی ...
بیشتر
عملیات بیشه‌زراعی مزایای اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی نسبت به کشاورزی یکپارچه دارد، اما عدم استفاده از کود و سودآوری پایین در سیستم‌های بیشه‌زراعی شاید دلیلی بر پذیرش کند این سیستم‌ها توسط کشاورزان باشد. در این تحقیق، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی به صورت فاکتوریل با سه تکرار برای بررسی اثر انواع کودهای زیستی، آلی و شیمیایی روی بهبود عملکرد، صفات کیفی و سودآوری بیشتر این نوع سیستم انجام شد. گونه دارویی در دو سطح، کود در پنج سطح و گونه درختی در دو سطح به‌ترتیب به‌عنوان عوامل اصلی، فرعی و فرعی‌فرعی در نظر گرفته شدند. گونه‌های درختی شامل گیلاس (Prunus avium L.) و گردو (Juglans regia L.) برای سیستم بیشه‌زراعی انتخاب شدند و گیاهان دارویی شامل گشنیز (Coriandrum sativum L.) و خاکشیر (Descurainia sophia (L.) Schur) در زیر‌اشکوب این سیستم کشت شدند. چهار تیمار کودی شامل کود آلی دامی (۳ کیلوگرم در مترمربع)+ کود آلی اسید هیومیک (اگری‌پلاس) (0.5 کیلوگرم در ۱۰۰ لیتر آب در 100 مترمربع)، کود زیستی آندومیکوریز مایکومیکس (۱۰۰ گرم در مترمربع)، کود باکتریایی بیوآزوسپیر (۲۰۰ گرم به‌ازای هر ۱۰۰ کیلوگرم بذر) و کود شیمیایی براساس آزمون خاک (75 کیلوگرم اوره، 150 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل و 150 کیلوگرم سولفات پتاسیم در ابتدای کشت+۱۰۰ کیلوگرم سولفات پتاسیم ۳۰ روز بعد از کشت و ۱۰۰ کیلوگرم دیگر ۲ ماه بعد از کشت برای هر هکتار) به‌همراه شاهد (بدون کود) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته و وزن هزاردانه در سطح احتمال 5% و وزن تر و خشک بوته، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه در بوته و هکتار و درصد پروتئین، نیتروژن، فسفر و پتاسیم بذر گیاه دارویی خاکشیر در سطح احتمال 1% تحت تأثیر معنی‌دار تیمارهای کودی قرار گرفتند. در گیاه دارویی گشنیز نیز ارتفاع بوته، عملکرد تر برگ و ساقه، تعداد دانه در چتر و بوته، عملکرد بیولوژیک و اقتصادی، درصد و عملکرد اسانس در سطح احتمال 1% تحت تأثیر معنی‌دار تیمارهای کودی قرار گرفتند. در گیاه دارویی خاکشیر، به‌ترتیب کود آلی، بیوآزوسپیر، میکوریز و کود شیمیایی بیشترین و تیمار شاهد کمترین مقدار صفات مورد بررسی را سبب شدند. در گیاه دارویی گشنیز، به‌ترتیب کود میکوریز، آلی، بیوآزوسپیر و کود شیمیایی بیشترین و تیمار شاهد کمترین مقدار صفات را موجب شدند. همچنین هر دو گیاه دارویی در کشت تلفیقی با درخت گیلاس عملکرد به مراتب بهتری را نشان دادند. در بین انواع ترکیب‌ها در کشت، کشت تلفیقی گشنیز با گیلاس به‌عنوان بهترین کشت ترکیبی انتخاب گردید.
زراعت و باغبانی
عزیز حیاتی؛ محمد مهدی رحیمی؛ عبدالصمد کلیدری؛ سید ماشااله حسینی
چکیده
دانه گیاه سیاهدانه (Nigella sativa L.) در طب سنتی بسیاری از کشورها جهت پیشگیری و درمان بسیاری از اختلالات و بیماری‌ها از جمله سرفه، آسم، احتناق بینی، سردرد، دندان درد، کرم‌های روده‌ای، اختلالات قاعدگی، بیماری‌های گوارشی و ناتوانی جنسی مصرف می‌شود. به‌منظور بررسی تأثیر اسید هیومیک و نانوکلات آهن در شرایط تنش خشکی بر محتوای اسمولیت‌های ...
بیشتر
دانه گیاه سیاهدانه (Nigella sativa L.) در طب سنتی بسیاری از کشورها جهت پیشگیری و درمان بسیاری از اختلالات و بیماری‌ها از جمله سرفه، آسم، احتناق بینی، سردرد، دندان درد، کرم‌های روده‌ای، اختلالات قاعدگی، بیماری‌های گوارشی و ناتوانی جنسی مصرف می‌شود. به‌منظور بررسی تأثیر اسید هیومیک و نانوکلات آهن در شرایط تنش خشکی بر محتوای اسمولیت‌های محافظت‌کننده اسمزی از جمله گلوکز، فروکتوز، ساکاروز، پرولین، سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و پراکسیداز گیاه دارویی سیاهدانه، آزمایشی طی دو سال زراعی 97-98 و 98-99 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان اقلید انجام شد. این آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تیمار در سه تکرار صورت گرفت. کرت اصلی شامل سه سطح آبیاری (50، 75 و 100 درصد آب قابل دسترس) و فاکتورهای فرعی شامل اسید هیومیک (صفر، 250 و500 میلی‌گرم در لیتر) و نانو کلات آهن (صفر، 1 و 2 گرم در لیتر) بود. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای آبیاری، اسید هیومیک و کلات آهن بر محتوای کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز، گلوکز و پراکسیداز، اثر تیمارهای آبیاری بر محتوای پرولین و اثر تیمارهای آبیاری و اسید هیومیک بر محتوای ساکاروز و فروکتوز معنی‌دار بود. در تیمار 50 درصد تنش خشکی، محتوای تمام اسمولیت‌های محافظت‌کننده بالا رفت. در تیمار تنش خشکی 50 درصد، 500 میلی‌گرم در لیتر اسید هیومیک و 2 گرم در لیتر نانو کلات آهن، بیشترین میزان گلوکز، فروکتوز و ساکاروز به‌دست آمد. به‌طور کلی بر اساس نتایج این آزمایش، استفاده از کود اسید هیومیک (500 میلی‌گرم در لیتر) و نانوکلات آهن (2 گرم در لیتر) به‌منظور کاهش اثرات تنش خشکی بر گیاه سیاهدانه پیشنهاد می‌گردد.
زراعت و باغبانی
پویا آروین؛ رعنا فیروزه
چکیده
شوری یکی از مهم‌ترین و متداول‌ترین تنش‌های محیطی محسوب می‌شود که عملکرد کمی و کیفی بسیاری از گیاهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) یکی از شناخته شده‌ترین گیاهان دارویی است که به‌دلیل داشتن ترکیب‌های مؤثره متنوع ازجمله تریگونلین در درمان بسیاری از بیماری‌ها کاربرد دارد. در این پژوهش اثر تنش شوری بر اجزای عملکردی ...
بیشتر
شوری یکی از مهم‌ترین و متداول‌ترین تنش‌های محیطی محسوب می‌شود که عملکرد کمی و کیفی بسیاری از گیاهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) یکی از شناخته شده‌ترین گیاهان دارویی است که به‌دلیل داشتن ترکیب‌های مؤثره متنوع ازجمله تریگونلین در درمان بسیاری از بیماری‌ها کاربرد دارد. در این پژوهش اثر تنش شوری بر اجزای عملکردی و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی چهار توده شنبلیله تحت شرایط گلخانه‌ای بررسی شد. آزمایش گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل چهار توده (نیشابور، شیروان، شیراز و اردکان) و چهار سطح شوری (0، 30، 60 و 90 میلی‌مولار) بودند. در مراحل انتهایی رشد در گیاهان بالغ صفاتی شامل محتوای نسبی آب برگ (RWC)، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، محتوای قند محلول، پرولین و تریگونلین اندازه‌گیری شدند. تنش شوری منجر به کاهش صفات عملکردی ازجمله تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه در همه توده‌های مورد بررسی شد. نتایج نشان داد تنش شوری همچنین موجب کاهش غلظت قند محلول و RWC و از طرفی باعث افزایش میزان محتوای پرولین و تریگونلین بذر شد. توده شیراز از لحاظ صفات مورد بررسی نسبت به سایر توده‌ها برتری داشت و سازوکارهای کارآمدتری را برای تحمل شرایط تنش از خود نشان داد.
زراعت و باغبانی
زهرا ابراهیمی؛ محمدرضا مرشدلو؛ محمد باقر حسن پور اقدم
چکیده
به‌منظور بررسی اثرات سطوح مختلف شوری بر محتوای اسانس و برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی دو زیر گونه مرزنجوش بخارایی (Origanum vulgare subsp. gracile (K.Koch) letsw.) و یونانی (O. vulgare subsp. hirtum (Link) letsw.) آزمایشی گلخانه‌ای به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و3 تکرار اجرا شد. تیمار تنش شوری با استفاده از کلرید سدیم در محلول غذایی هوگلند ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرات سطوح مختلف شوری بر محتوای اسانس و برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی دو زیر گونه مرزنجوش بخارایی (Origanum vulgare subsp. gracile (K.Koch) letsw.) و یونانی (O. vulgare subsp. hirtum (Link) letsw.) آزمایشی گلخانه‌ای به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و3 تکرار اجرا شد. تیمار تنش شوری با استفاده از کلرید سدیم در محلول غذایی هوگلند و در چهار سطح شاهد (بدون تنش)، و تنش‌های ملایم (شوری 30 میلی‌مولار)، متوسط (شوری 60 میلی‌مولار) و شدید (شوری 90 میلی‌مولار) اعمال گردید. براساس نتایج، تحت تنش شوری شاخص‌های رشدی، کاروتنوئید کل و شاخص کلروفیل کاهش یافتند، اما فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و غلظت مالون‌دی‌آلدئید و پراکسید هیدروژن در هر دو زیرگونه افزایش پیدا کردند. وزن تر و خشک، کاروتنوئید، پراکسید‌هیدروژن و فعالیت آنزیم گایاکول‌پراکسیداز در مرزنجوش یونانی بیشتر از زیر گونه بخارایی بدست آمد. درصد و اجزای اسانس نیز تحت‌تأثیر شوری قرار گرفتند. با افزایش شوری، درصد اسانس نسبت به شاهد افزایش یافت و بیشترین مقدار آن (0.8%) در تنش ملایم بدست آمد. 35 ترکیب از دو زیرگونه مرزنجوش شناسایی شد. کارواکرول (72-30%: کارواکرول زیرگونه یونانی بیشتر از بخارایی)، گاما-ترپینن، کارواکرول متیل‌اتر و پارا-سیمن ترکیب‌های غالب هر دو زیرگونه بودند. نتایج این پژوهش برتری مرزنجوش یونانی نسبت به بخارایی را از لحاظ تحمل به تنش شوری و همچنین عملکرد کمّی و کیفی نشان داد.
زراعت و باغبانی
زهرا عظیم زاده؛ عباس حسنی؛ بابک عبدالهی مندولکانی؛ ابراهیم سپهر
چکیده
مرزنجوش (Origanum vulgare L.) گیاهی علفی، چندساله و متعلق به تیره نعناع است که به‌عنوان ادویه برای طعم دادن به غذاها و نیز برای اهداف طبی به‌عنوان ضدنفخ، معرق، خلط‌آور، آرام‌بخش، اشتهاآور، مدر، ضدسرفه و ضدروماتیسم مورد استفاده قرار می‌گیرد. جهت ارزیابی تأثیر تنش شوری بر برخی صفات رشدی و فیزیولوژیک، مقدار اسانس و جذب عناصر غذایی در دو زیرگونه ...
بیشتر
مرزنجوش (Origanum vulgare L.) گیاهی علفی، چندساله و متعلق به تیره نعناع است که به‌عنوان ادویه برای طعم دادن به غذاها و نیز برای اهداف طبی به‌عنوان ضدنفخ، معرق، خلط‌آور، آرام‌بخش، اشتهاآور، مدر، ضدسرفه و ضدروماتیسم مورد استفاده قرار می‌گیرد. جهت ارزیابی تأثیر تنش شوری بر برخی صفات رشدی و فیزیولوژیک، مقدار اسانس و جذب عناصر غذایی در دو زیرگونه از گیاه مرزنجوش، یک آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل دو زیرگونه مرزنجوش (ssp. gracile و ssp. vulgare) و تنش شوری در چهار سطح (0، 25، 50 و 100 میلی‌مولار از NaCl) بودند. نتایج نشان داد که تنش شوری تأثیر معنی‌داری بر صفات مورد اندازه‌گیری داشته است. با افزایش میزان شوری، ویژگی‌های رشدی (ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد برگ و عملکرد ماده خشک)، محتوی نسبی آب برگ، شاخص کلروفیل (SPAD)، درصد و عملکرد اسانس، غلظت عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، نسبت پتاسیم به سدیم در برگ و ریشه کاهش، در حالی‌که مقادیر سدیم و کلر برگ و ریشه هر دو زیرگونه افزایش یافت. عکس‌العمل دو زیرگونه به سطوح مختلف تنش شوری متفاوت بود. تجمع بیشتر سدیم در ریشه‌ها و بالاتر بودن نسبت K/Na در برگ‌ها نسبت به ریشه‌ها نشان‌دهنده توانایی زیرگونه‌های مرزنجوش در محدود کردن انتقال و تجمع یون‌های Na+ در اندام‌های هوایی آنها می‌باشد. در مجموع یافته‌های این تحقیق نشان داد که زیرگونه vulgare به‌واسطه تجمع کمتر یون‌های سدیم و کلر، دارا بودن نسبت بالاتر K/Na و کاهش کمتر در شاخص کلروفیل و عملکرد ماده خشک از میزان تحمل بیشتری در برابر تنش شوری نسبت به زیرگونه gracile برخوردار است.
