دوره 29، شماره 4 ، بهمن 1392
حسین نجف‌زاده ورزی؛ نعیم عرفانی مجد؛ سعد گورانی‌نژاد؛ فاطمه حقیقت
چکیده
باروری و اوولاسیون تحت تأثیر بسیاری از عوامل هورمونی و دارویی است. یکی از داروهایی که احتمال می‌رود با تغییرات نروترانسمیتری ازجمله دوپامین بتواند بر اوولاسیون اثر بگذارد، هایپریسین می‌باشد. هایپریسین یکی از اجزای اصلی گیاه علف‌چای (Hypericum perforatum L.) می‌باشد. از هایپریسین برای درمان افسردگی استفاده می‌شود که یکی از عوارض مهم آن ایجاد ...
بیشتر
باروری و اوولاسیون تحت تأثیر بسیاری از عوامل هورمونی و دارویی است. یکی از داروهایی که احتمال می‌رود با تغییرات نروترانسمیتری ازجمله دوپامین بتواند بر اوولاسیون اثر بگذارد، هایپریسین می‌باشد. هایپریسین یکی از اجزای اصلی گیاه علف‌چای (Hypericum perforatum L.) می‌باشد. از هایپریسین برای درمان افسردگی استفاده می‌شود که یکی از عوارض مهم آن ایجاد حساسیت به نور است. در این مطالعه تأثیر هایپریسین بر روی اوولاسیوان موش صحرایی بررسی شد. بررسی حاضر بر روی 30 سر موش صحرایی ماده سالم نابالغ 25 روزه به‌صورت زیر انجام شد. در روز اول در ساعت 9 صبح هورمون PMSG در تمامی موش‌های صحرایی بجز گروه شاهد تجویز شد. گروه شاهد بدون دریافت دارو و با شرایط تقریباً یکسان با سایر گروه‌ها نگهداری شدند. در روز دوم تزریقی انجام نشد، اما در روز سوم گروه کنترل مثبت اول در ساعت سه بعدازظهر گنادورولین را با دوز 800 نانوگرم به‌صورت زیرجلدی دریافت نمودند. گروه کنترل مثبت دوم ساعت یک بعدازظهر فنوباربیتال را با دوز mg/kg4 از راه داخل صفاقی دریافت کردند. گروه کنترل مثبت سوم ساعت یک بعدازظهر فنوباربیتال را با دوز mg/kg4 از راه داخل صفاقی و دو ساعت بعد GnRH را با دوز 800 نانوگرم به‌صورت زیرجلدی دریافت نمودند. موش‌های صحرایی گروه آزمایش اول همانند گروه کنترل مثبت سوم بود، ولی علاوه‌بر آن هایپریسین را با دوز mg/kg25 به‌صورت خوراکی 30 دقیقه قبل از تجویز فنوباربیتال دریافت کردند. گروه آزمایش دوم همانند گروه آزمایش اول بود ولی هایپریسین با دوز mg/kg50 دریافت کردند. در روز چهارم در ساعت 9 صبح موش‌های صحرایی آسان‌کشی و تعداد فولیکول‌های رسیده، فولیکول‌های پر خون و جسم خونی بر روی تخمدان‌ها شمارش گردید. نتایج نشان داد که تجویز هایپریسین رشد فولیکولی را افزایش داده و بر تعداد فولیکول‌های رسیده و جسم خونی می‌افزاید و اوولاسیون را تشدید می‌کند، به‌طوری که تعداد زیادی از تخمک‌ها به‌وسیله این دارو در مقایسه با گروه‌های کنترل اووله شدند. البته اظهارنظر قطعی در مورد چگونگی تأثیر هایپریسین نیازمند اندازه‌گیری هورمون‌ها و میانجی‌های شیمیایی مداخله‌کننده می‌باشد.
سیمین سارانی؛ مصطفی حیدری؛ محمد گلوی؛ براتعلی سیاه‌سر
چکیده
به‌منظور بررسی اثرهای تنش شوری در حضور و عدم حضور عنصر آهن بر رشد، میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی و نیز تغییرات باندهای الکتروفورزی دو جنس بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) و بابونه رومی (Anthemis nobilis L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در پژوهشکده زیست فناوری دانشگاه زابل اجرا گردید. تیمارهای آزمایش ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرهای تنش شوری در حضور و عدم حضور عنصر آهن بر رشد، میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی و نیز تغییرات باندهای الکتروفورزی دو جنس بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) و بابونه رومی (Anthemis nobilis L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در پژوهشکده زیست فناوری دانشگاه زابل اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل دو جنس بابونه آلمانی و رومی به‌عنوان فاکتور A، چهار سطح شوری 0، 50، 100 و 150 میلی‌مولار نمک کلرید سدیم به‌عنوان فاکتور B و دو سطح تیمار آهن شامل 0 و 100 میکرومولار به‌عنوان فاکتور C در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که با افزایش شوری از شاهد تا 150 میلی‌مولار، از وزن تر و خشک اندام‌های هوایی کاسته و بر وزن تر و خشک ریشه افزوده شد. تیمار کمبود آهن نیز از وزن تر و خشک هر دو بخش هوایی و ریشه دو جنس بابونه کاست. البته تأثیر شوری بر رنگیزه‌های فتوسنتزی همراه با کاهش مقادیر کلروفیل a و b و افزایش مقدار کارتنوئیدها بود. در نبود آهن از میزان کلروفیل a به میزان 9/32% و کلروفیل b معادل 5/35% نسبت به تیمار شاهد (حاوی 100 میکرومولار آهن) کاسته شد. هر چند در دو سطح شوری 50 و 100 میلی‌مولار یک باند 42 کیلودالتونی در جنس بابونه رومی سنتز شد، اما در بالاترین سطح شوری (150 میلی‌مولار نمک کلرید سدیم) بیشتر باندهای پروتئینی آن حذف شدند. احتمالاً سطح 150 میلی‌مولار نمک کلرید سدیم خارج از تحمل بابونه رومی می‌باشد. در این بین، در بابونه آلمانی تحت تنش شوری و کمبود آهن هیچ باندی حذف نشد و دو باند 14 و 18 کیلودالتونی نیز در آن ظاهر شدند.
احمد رحمانی؛ مهدی میرزا؛ سیدرضا طبائی عقدایی
چکیده
تأثیر کودهای شیمیایی، دامی و تلفیقی از آنها شامل 20 تیمار بر عملکرد کمّی و کیفی گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) با استفاده از طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مجتمع تحقیقاتی البرز کرج در خاک لوم رسی با 9/7 = pH مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه از نیتروژن، فسفر، پتاسیم و ترکیبی از عناصر ریز‌مغذی و کود گاوی استفاده شد. اسانس موجود در گلبرگ‌های ...
بیشتر
تأثیر کودهای شیمیایی، دامی و تلفیقی از آنها شامل 20 تیمار بر عملکرد کمّی و کیفی گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) با استفاده از طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مجتمع تحقیقاتی البرز کرج در خاک لوم رسی با 9/7 = pH مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه از نیتروژن، فسفر، پتاسیم و ترکیبی از عناصر ریز‌مغذی و کود گاوی استفاده شد. اسانس موجود در گلبرگ‌های گیاه در هر تیمار در سه سال متوالی با روش تقطیر با آب استخراج گردید و ترکیب اسانس در سال اول و دوم گلدهی با استفاده از دستگاه GC و GC/MS شناسایی شد. درصد اسانس در مجموع سه سال در تیمار N80P80K40 به همراه 30 تن در هکتار کود دامی بیشترین مقدار بود. متوسط مقدار اسانس در سه سال متوالی در این ترکیب کودی با 35/0% بیشترین مقدار و در تیمار شاهد با 23/0% کمترین مقدار بود. بیشترین عملکرد اسانس در این سه سال هم در تیمار N40P40K40 با مقدار 58/1395 گرم در هکتار بود. کمترین مقدار در تیمار 40 تن کود دامی (23/636 گرم در هکتار) بود. تیمار شاهد با 98/868 گرم در هکتار نیز عملکرد اسانس کمی را در این سه سال داشت. از نظر ترکیب اسانس در سال اول گلدهی مقدار لینالول، سیترونلول و ژرانیول در تیمار کودی N40P40K40 نسبت به شاهد به‌ترتیب 88، 39 و 36 درصد افزایش یافت. در سال دوم گلدهی نیز مقدار ژرانیول این تیمار نسبت به شاهد 45% افزایش داشت.
زهره حبیبی؛ مهدیه قویدل؛ مریم یوسفی
چکیده
در این تحقیق، قسمت‌های هوایی گیاه Haussknechtia elymaitica Boiss. که بومی ایران بوده و از خانواده چتریان (Umbelliferae) می‌باشد، در فصل گلدهی از اطراف ایلام جمع‌آوری شد و عصاره کلروفرمی آن مورد بررسی قرار گرفت. آسارونیک اسید و دو فنیل‌پروپانوئید به نامهای ترانس- آسارون و ترانس- متیل ایزواوژنول از عصاره کلروفرمی جداسازی شده و پس از خالص‌سازی با استفاده ...
بیشتر
در این تحقیق، قسمت‌های هوایی گیاه Haussknechtia elymaitica Boiss. که بومی ایران بوده و از خانواده چتریان (Umbelliferae) می‌باشد، در فصل گلدهی از اطراف ایلام جمع‌آوری شد و عصاره کلروفرمی آن مورد بررسی قرار گرفت. آسارونیک اسید و دو فنیل‌پروپانوئید به نامهای ترانس- آسارون و ترانس- متیل ایزواوژنول از عصاره کلروفرمی جداسازی شده و پس از خالص‌سازی با استفاده از طیفسنجی رزونانس مغناطیسی هسته مورد شناسایی قرار گرفتند.
محمدهادی راد؛ کامکار جایمند؛ محمدحسن عصاره؛ مهدی سلطانی
چکیده
کمبود آب می‌تواند اثرات متفاوتی را بر فرایندهای مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهان به دنبال داشته باشد. تولید اسانس نیز از نظر مقدار و نوع ترکیب تحت تأثیر تنش خشکی قرار می‌گیرد. اکالیپتوس‌ها و ازجمله Eucalyptus camaldulensis Dehnh. به‌عنوان منابع غنی از اسانس و به‌ویژه ترکیب 8،1-سینئول مطرح می‌باشند. به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی ...
بیشتر
کمبود آب می‌تواند اثرات متفاوتی را بر فرایندهای مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهان به دنبال داشته باشد. تولید اسانس نیز از نظر مقدار و نوع ترکیب تحت تأثیر تنش خشکی قرار می‌گیرد. اکالیپتوس‌ها و ازجمله Eucalyptus camaldulensis Dehnh. به‌عنوان منابع غنی از اسانس و به‌ویژه ترکیب 8،1-سینئول مطرح می‌باشند. به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر بازده اسانس، نوع ترکیب‌های شیمیایی و همچنین کارایی مصرف آب در گونه E. camaldulensis، تأثیر سه تیمار رطوبتی شامل 100% ظرفیت زراعی (بدون تنش)، 70% ظرفیت زراعی (تنش ملایم) و 40% ظرفیت زراعی (تنش شدید) در سه تکرار و در قالب طرح کاملاً تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در ایستگاه تحقیقات بیابان‌زدایی شهید صدوقی یزد و در شرایط لایسیمتری انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد که هرچند با افزایش دسترسی گیاه به آب به‌دلیل تولید برگ بیشتر، اسانس بیشتری تولید گردید، اما تنش ملایم خشکی، افزایش بازده اسانس و بهبود کارایی مصرف آب در خصوص تولید اسانس را به همراه داشت. تنش ملایم خشکی باعث بالا رفتن درصد 8،1-سینئول نسبت به سایر تیمارها گردید (p < 0.001)، هرچند باعث کاهش تولید و یا توقف تولید بسیاری دیگر از ترکیب‌ها شد. درصد 8،1-سینئول در تیمارهای 100، 70 و 40 درصد ظرفیت زراعی به‌ترتیب 33/69، 13/78 و 87/51 بود. تولید ترکیب آلفا-پنین نیز به‌عنوان یکی دیگر از ترکیب‌های مهم تحت تأثیر رطوبت کافی (بدون تنش) قرار گرفت، به‌گونه‌ای که مقدار آن با سایر تیمارها دارای اختلاف معنی‌داری (p < 0.001) بود. درصد این ترکیب در تیمارهای 100، 70 و 40 درصد ظرفیت زراعی به‌ترتیب 14، 03/7 و 06/4 بود.
فرحناز صیادی؛ اصغر رحیمی؛ حسین دشتی؛ احمد تاج‌آبادی‌پور
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و کود نیتروژن بر خصوصیات مرفولوژیکی و تسهیم ماده خشک اسفرزه (Plantago ovate Forsk)، تحقیقی در سال 1389 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان به اجرا درآمد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل چهار سطح نیتروژن (0، 60، 120 و 180 میلی‌گرم نیتروژن از منبع اوره در کیلوگرم ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و کود نیتروژن بر خصوصیات مرفولوژیکی و تسهیم ماده خشک اسفرزه (Plantago ovate Forsk)، تحقیقی در سال 1389 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان به اجرا درآمد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل چهار سطح نیتروژن (0، 60، 120 و 180 میلی‌گرم نیتروژن از منبع اوره در کیلوگرم خاک) و چهار سطح آبیاری (شاهد 100%، 80%، 60% و 40% ظرفیت مزرعه) بود. نتایج نشان داد که اثر متقابل خشکی و نیتروژن بر عملکرد دانه و وزن خشک کل معنی‌دار است، به‌طوری که در شرایط 100% ظرفیت مزرعه بیشترین وزن بذر (72/1 گرم در بوته) در تیمار 120 میلی‌گرم نیتروژن در کیلوگرم خاک بدست آمد که نسبت به شاهد افزایش 77 درصدی داشت. در تیمار خشکی ملایم (80% ظرفیت مزرعه) مصرف نیتروژن به میزان 120 میلی‌گرم نیتروژن بر کیلوگرم خاک باعث افزایش 93 درصدی وزن خشک کل نسبت به شاهد (بدون کود) گردید. همچنین، با افزایش تنش خشکی، تسهیم ماده خشک به نفع اندام‌های زیرزمینی تمام شده و نسبت ماده خشک ریشه به‌طور معنی‌داری افزایش یافت، هر چند در این شرایط نسبت ماده خشک ساقه و دانه با تغییر معنی‌داری مواجه نشد؛ اما با افزایش کود نیتروژن نیز ماده خشک بیشتری به سمت برگ منتقل و ماده خشک کمتری به دانه منتقل گردید.
کامکار جایمند؛ محمدحسن عصاره؛ مهدی میرزا؛ محمود نادری؛ شاهرخ کریمی؛ اسلام پارسا
چکیده
درختان اکالیپتوس (Eucalyptus) در شمار گونه‌های جنگلی سریع‌الرشد محسوب می‌شوند که بومی اقیانوسیه هستند، این گونه درختی بیش از 100 سال پیش به ایران وارد شد و در جنوب کشور که محیط مناسبی برای آن بود کشت شد. هدف از این تحقیق بررسی نوسانهای فصلی اسانس و ترکیب 1،8-سینئول در گونه‌های سازگار اکالیپتوس در استان فارس بود. برگ‌های 14 گونه اکالیپتوس ...
بیشتر
درختان اکالیپتوس (Eucalyptus) در شمار گونه‌های جنگلی سریع‌الرشد محسوب می‌شوند که بومی اقیانوسیه هستند، این گونه درختی بیش از 100 سال پیش به ایران وارد شد و در جنوب کشور که محیط مناسبی برای آن بود کشت شد. هدف از این تحقیق بررسی نوسانهای فصلی اسانس و ترکیب 1،8-سینئول در گونه‌های سازگار اکالیپتوس در استان فارس بود. برگ‌های 14 گونه اکالیپتوس به نامهای E. calcicultrix (Miq.) Blakely؛ E. camaldulensis var. camaldulensis Dehnh؛ E. cornuta؛ E. fruticetorum؛ E. intertexta R.T.Baker؛ E. largiflorens F. Muell.؛ E. lesouefii؛ E. longicornis F. Muell.؛ E. oleosa F. Muell.؛ E. rudis Endl.؛ E. salmonophloia F. Muell.؛ E. salubaris؛ E. stricklandii Maiden؛ E. viridic. از استان فارس به مدت دو سال (1387-1386) در اواسط هر فصل جمع‌آوری و به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری و توسط دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در هر منطقه برخی از گونه‌ها ضمن اینکه در فصل یا فصول مشخصی دارای بیشترین بازده و کیفیت از اسانس بودند به‌دلیل بالا بودن مقدار اسانس و میزان ترکیب 1،8-سینئول موجود در آن قابل توصیه برای کشت وسیع در آن منطقه به منظور اسانس‌گیری هستند. بازده اسانس گونه‌های گونه‌های مختلف اکالیپتوس در فصول مختلف بین 0/1 تا 8/6 درصد در سال 1386 و 3/0 تا 8/5 درصد در سال 1387 متغیر بودند. گونه E. oleosa F.Muell. در شوسنی، ممسنی بالاترین میزان اسانس را در پاییز (4/6-2/5%) و بالاترین میزان ترکیب 1،8-سینئول را در زمستان (0/94-4/91%) داشت. این گونه بهترین گونه قابل توصیه برای کشت در این منطقه و مناطق مشابه از نظر اقلیمی بوده و بهترین زمان برداشت آن فصل پاییز و زمستان است.
پریسا حیاتی؛ وحید روشن
چکیده
مرزه با نام علمی Satureja hortensis L. متعلق به خانواده نعناعیان، گیاهی علفی و یک‌ساله می‌باشد. به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک‌اسید (SA) (شاهد، 200، 400 و 600 میلی‌گرم در لیتر) بر رشد و خواص کمّی و کیفی اسانس گیاه مرزه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار انجام گردید. تجزیه اسانس به‌وسیله دستگاه‌های GC و GC/MS، مشخص شد. نتایج ...
بیشتر
مرزه با نام علمی Satureja hortensis L. متعلق به خانواده نعناعیان، گیاهی علفی و یک‌ساله می‌باشد. به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک‌اسید (SA) (شاهد، 200، 400 و 600 میلی‌گرم در لیتر) بر رشد و خواص کمّی و کیفی اسانس گیاه مرزه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار انجام گردید. تجزیه اسانس به‌وسیله دستگاه‌های GC و GC/MS، مشخص شد. نتایج نشان داد که وزن تر در تیمار 200 میلی‌گرم در لیتر سالیسیلیک‌اسید افزایش معنی‌داری را نسبت به شاهد نشان داد. میزان اسانس در شاهد 1/3% و در 200 میلی‌گرم در لیتر 7/3% بود که این تفاوت معنی‌دار بود. ترکیب‌های اصلی شناسایی شده شامل کارواکرول، گاما-ترپینن، آلفا-ترپینن و پی-سیمن بودند. سالیسیلیک‌اسید باعث افزایش آلفا-ترپینن از 4/4% (شاهد) به 7/7% (200 میلی‌گرم در لیتر)، بتا-میرسن از 5/2% (شاهد) به 3/4% (200 میلی‌گرم در لیتر) و پارا-سیمن از 9/1% (شاهد) به 5/2% (200 میلی‌گرم در لیتر) و کاهش کارواکرول از 8/44% (شاهد) به 5/38% (200 میلی‌گرم در لیتر) شد. نتایج نشان داد که سالیسیلیک‌اسید باعث تغییرات در کمّیت و کیفیت اسانس می‌شود.
اعظم منفرد
چکیده
به‌منظور کسب دانش از رفتار گیاهان در محیط آلوده (خاک، آب و هوا) به عناصر معدنی، از اندام هوایی سه گیاه خودرو (از خانواده لابیاته)، به نامهای علمی Eremostachys macrophylla Monthbr & Auch.، Salvia leriifolia Benth. و Teucrium polium L. و نامهای فارسی به‌ترتیب سنبل بیابانی، مریم‌گلی و کلپوره از شهر کاشمر (استان خراسان رضوی، منطقه آلوده به معدن آهن، ده‌زمان) جمع‌آوری ...
بیشتر
به‌منظور کسب دانش از رفتار گیاهان در محیط آلوده (خاک، آب و هوا) به عناصر معدنی، از اندام هوایی سه گیاه خودرو (از خانواده لابیاته)، به نامهای علمی Eremostachys macrophylla Monthbr & Auch.، Salvia leriifolia Benth. و Teucrium polium L. و نامهای فارسی به‌ترتیب سنبل بیابانی، مریم‌گلی و کلپوره از شهر کاشمر (استان خراسان رضوی، منطقه آلوده به معدن آهن، ده‌زمان) جمع‌آوری شدند و اسانس آنها با روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) تهیه و با دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی GC/MS تجزیه شدند. 21 ترکیب در اسانس گیاه سنبل بیابانی (اسانس بی‌رنگ با میانگین بازده 03/0% از 2 تکرار) شناسایی گردید که 92% کل اسانس را تشکیل می‌دادند. ترکیب عمده آلفا-پینن (1/60%) بود. در گونه مریم‌گلی 12 ترکیب (97% کل اسانس) شناسایی شد. ترکیب‌های عمده عبارت از آرتمیزیا کتون (9/62%) و کوبنول (4/9%)، (از مجموعه 4/0%-اسانس بی‌رنگ با بوی نافذ و 3/0%- اسانس سبز کم رنگ- با 2بار تکرار) بودند. از گیاه کلپوره، 14 ترکیب (8/98% کل اسانس) شناسایی شد که ترکیب‌های عمده 1،8-سینئول (7/21%)، سیس-کریزانتنول (8/13%)، کریزانتنون (6/13%) و 3-توجوپسانون (7/11%)، (از 2/0% اسانس زرد مایل به سبز رنگ) بودند. مقایسه درصد اسانس‌ها و ترکیب‌ها نشان داد که جنس گیاه سنبل بیابانی نسبت به دو جنس دیگر رفتار متفاوتی دارد. با توجه به منطقه جمع‌آوری یکسان، سه جنس متفاوت از یک خانواده و قدرت جذب متفاوت گیاهان از نظر برخی عناصر موجود در خاک و نیز تغییر در متابولیت‌های ثانویه (در مسیر بیوسنتز)، انتظار می‌رفت نتایج کاملاً متفاوتی بروز نماید، اما در این تحقیق دو جنس اخیر رفتار نسبتاً مشابهی نسبت به محیط نشان دادند.
سکینه طاهرنیای مژدهی؛ مسعود اصفهانی؛ داوود بخشی؛ بابک ربیعی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر فیلوکرون و میزان مواد مؤثره گیاه دارویی ماریتیغال، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تاریخ کاشت (اول مهر، 20 مهر و 10 آبان) و 3 تراکم بوته (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) در دو منطقه رشت و رودبار در استان گیلان در سال 88-1387 اجرا شد. نتایج نشان داد که فیلوکرون تحت تأثیر ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر فیلوکرون و میزان مواد مؤثره گیاه دارویی ماریتیغال، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تاریخ کاشت (اول مهر، 20 مهر و 10 آبان) و 3 تراکم بوته (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) در دو منطقه رشت و رودبار در استان گیلان در سال 88-1387 اجرا شد. نتایج نشان داد که فیلوکرون تحت تأثیر تاریخ کاشت و تراکم بوته قرار گرفته و با تأخیر در تاریخ کاشت از اول مهر تا 10 آبان، فیلوکرون کاهش و سرعت ظهور برگ افزایش یافت. بیشترین سرعت ظهور برگ در هر دو مکان از تاریخ کاشت 20 مهر (6/8 و 7/7 روز به‌ترتیب در رشت و رودبار) بدست آمد. با افزایش تراکم بوته نیز فیلوکرون افزایش یافت و کمترین مقدار فیلوکرون و به‌عبارتی بیشترین سرعت ظهور برگ از مزرعه رودبار و تراکم 4 بوته در مترمربع (7/7 روز) بدست آمد. اثر تاریخ کاشت بر میزان ماده مؤثره سیلی‌بین بذر در مزرعه رودبار معنی‌دار بود (872/1 میلی‌گرم در گرم وزن خشک در تاریخ کاشت اول مهر)، اما در مزرعه رشت، تاریخ کاشت اثر معنی‌داری بر میزان سیلی‌بین نداشت. اثر تراکم بوته نیز در هیچ یک از دو منطقه آزمایش بر میزان سیلی‌بین و عملکرد سیلی‌بین در هکتار معنی‌دار نبود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نیز اثر تاریخ کاشت را بر میزان سیلی‌بین و اثر متقابل مکان در تاریخ کاشت را بر عملکرد سیلی‌بین در هکتار معنی‌دار نشان داد. به‌طوری که بیشترین مقدار عملکرد سیلی‌بین (31/1 کیلوگرم در هکتار) از تاریخ کاشت اول مهر در منطقه رودبار بدست آمد. براساس نتایج این آزمایش به نظر می‌رسد که تأخیر در کاشت باعث افزایش سرعت ظهور برگ و آمادگی گیاه برای زمستان‌گذرانی می‌شود، اما تأثیری در افزایش ماده مؤثره آن ندارد.
نجمه غزلباش؛ محمد عبدالهی
چکیده
نماتد ریشه‌گرهی ازجمله نماتدهای مهم انگل گیاهیست که خسارت بسیاری به محصولات کشاورزی، به‌ویژه جالیز وارد می‌سازد. براساس آزمایش‌های انجام شده در شرایط گلخانه، میزان خسارت این نماتد، بر مبنای وزن خشک ساقه و ریشه، 56-49 درصد برآورد گردید. افزایش روزافزون استفاده از سموم دفع آفات موجب نگرانی متخصصان محیط‌زیست و علوم تغذیه شده‌است ...
بیشتر
نماتد ریشه‌گرهی ازجمله نماتدهای مهم انگل گیاهیست که خسارت بسیاری به محصولات کشاورزی، به‌ویژه جالیز وارد می‌سازد. براساس آزمایش‌های انجام شده در شرایط گلخانه، میزان خسارت این نماتد، بر مبنای وزن خشک ساقه و ریشه، 56-49 درصد برآورد گردید. افزایش روزافزون استفاده از سموم دفع آفات موجب نگرانی متخصصان محیط‌زیست و علوم تغذیه شده‌است و استفاده از مواد طبیعی برای کنترل آفات و بیماریهای گیاهی در اولویت قرار گرفته‌است. این تحقیق در راستای کاهش مصرف سموم و کشاورزی ارگانیک، به‌منظور بررسی اثر نماتدکشی پودر و عصاره آبی گیاهان چویل (Ferulago angulata (Schlecht.) Boiss.) و آویشن شیرازی (Zataria multiflora Boiss.) بر نماتد مولد گره ریشه در گوجه‌فرنگی (گونه Meloidogyne javanica) انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کاملاً تصادفی با سه فاکتور، 1- گونه گیاهی در دو سطح چویل و آویشن شیرازی در مقایسه با شاهد (آب مقطر) 2- غلظت عصاره و پودر در سه سطح با نسبت‌های 1/0، 2/0 و 4/0 درصد 3- اندام عصاره‌گیری در سه سطح گل، برگ و ساقه و در چهار تکرار برای هر تیمار انجام شد. نتایج نشان داد که بهترین تیمار به لحاظ اثر بر فاکتورهای مرتبط با نماتد ریشه‌گرهی، تیمار 2/0% گل چویل و 2/0% ساقه چویل می‌باشد. از نظر بهبود اندام‌های رویشی گیاه، تیمار پودر برگ و ساقه چویل در سطوح 1/0% و 2/0% به‌عنوان تیمارهای قابل توصیه مطرح هستند که تیمارهای برگ چویل 1/0% و 2/0% علاوه بر تأثیر کافی بر فاکتورهای مرتبط با نماتد، به فاکتورهای رشدی گیاه نیز صدمه‌ای وارد نمی‌کنند.
رمضان کلوندی؛ سید محسن حسام‌زاده حجازی؛ مهدی میرزا؛ مرتضی عطری؛ زیبا جمزاد؛ کیوان صفی‌خانی؛ مهدی احمدیان
چکیده
به‌منظور ارزیابی برخی از خصوصیات بوم‌شناختی، ریختی و همچنین تعیین سطح پلوئیدی آویشن کرک‌آلود (Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas) با استفاده از روش .D.S.S (Determination of special station) 10 رویشگاه در استان‌های لرستان، مرکزی، همدان، کرمانشاه و کردستان جهت انجام مطالعات مذکور انتخاب شد. در این پژوهش در بهار سال 1388 در مرحله گلدهی، جهت ارزیابی ریختی از هر رویشگاه ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی برخی از خصوصیات بوم‌شناختی، ریختی و همچنین تعیین سطح پلوئیدی آویشن کرک‌آلود (Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas) با استفاده از روش .D.S.S (Determination of special station) 10 رویشگاه در استان‌های لرستان، مرکزی، همدان، کرمانشاه و کردستان جهت انجام مطالعات مذکور انتخاب شد. در این پژوهش در بهار سال 1388 در مرحله گلدهی، جهت ارزیابی ریختی از هر رویشگاه پنج نمونه کامل گیاهی و سرشاخه‌های گلدار جهت استخراج اسانس تهیه و به همراه بذر به‌منظور تعیین سطح پلوئیدی در فصل تولید بذر جمع‌آوری شد. اطلاعات مربوط به رویشگاه‌ها یادداشت‌برداری شد. خصوصیات رویشی و زایشی هر جمعیت به‌علاوه بازده اسانس گونه مورد مطالعه در هر رویشگاه مورد بررسی قرار گرفت. به‌منظور تعیین سطح پلوئیدی، در هر جمعیت حداقل 10 یاخته متافاری نوک ریشه مورد مطالعه قرار گرفت و ضمن شمارش تعداد کروموزوم، سطح پلوئیدی آنها تعیین گردید. نتایج حاصل، جمعیت‌های مورد مطالعه را در چهار گروه قرارداد. نتایج همچنین نشان داد که بیشترین میانگین طول و عرض برگ گل‌آذینی، بیشترین میانگین نسبت طول به عرض برگ گل‌آذینی، بیشترین میانگین نسبت طول به عرض برگ ساقه‌ای، بیشترین میانگین طول دمبرگ، بیشترین میانگین طول لوله کاسه، بیشترین میانگین طول جام و بیشترین میانگین طول و عرض براکتئول در جمعیت Te9 بیشتر از جمعیت‌های دیگر بود. به‌طور کلی در بررسی‌های سیتوژنتیکی انجام شده مشخص شد که گیاهان جمعیت‌های Te1، Te2، Te3، Te4، Te5، Te6 و Te8 دارای 30 کروموزوم (30=x2=n2) و دیپلوئید و گیاهان جمعیت‌های Te7، Te9 و Te10 دارای 60 کروموزوم (60=x4=n2) و تتراپلوئید می‌باشند. بالاترین بازده اسانس متعلق به رویشگاه Te5 (04/3%) بود.
سمیه رضایی ارمی؛ سید مهدی جعفری؛ مرتضی خمیری؛ هومان بیات
چکیده
امروزه به‌دلیل اثرات نامطلوب آنتی‌اکسیدان‌های سنتزی، تمایل روزافزونی به استفاده از آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی وجود دارد. در این پژوهش ترکیب‌های فنولی برگ گردوی رقم شهمیرزادی به دو روش سنتی و مایکروویو استخراج گردید. در روش سنتی، استخراج با حلال‌های متانول80%، اتانول 50%، آب داغ و آب با دمای محیط (6، 12، 18 و 24 ساعت) و در روش مایکروویو با ...
بیشتر
امروزه به‌دلیل اثرات نامطلوب آنتی‌اکسیدان‌های سنتزی، تمایل روزافزونی به استفاده از آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی وجود دارد. در این پژوهش ترکیب‌های فنولی برگ گردوی رقم شهمیرزادی به دو روش سنتی و مایکروویو استخراج گردید. در روش سنتی، استخراج با حلال‌های متانول80%، اتانول 50%، آب داغ و آب با دمای محیط (6، 12، 18 و 24 ساعت) و در روش مایکروویو با حلال‌های متانول 80%، اتانول 50% (2، 4، 6 و 8 دقیقه) و آب داغ (زمان‌های 3، 6 و 9 دقیقه) انجام شد. مقدار فنول کل با روش فولین سیوکالتو ارزیابی شد. بیشترین مقدار فنول کل در استخراج با امواج مایکروویو مربوط به عصاره متانولی (91/0 ± 16/130 میلی‌گرم معادل گالیک‌اسید بر گرم عصاره خشک) بود. فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌ها با روشهای مهار رادیکال آزاد 2 و 2 دی‌فنیل 1- پیکریل هیدرازیل (DPPH)، قدرت احیاکنندگی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی کل ارزیابی شد. فعالیت آنتی‌اکسیدانی در همه روشها وابسته به غلظت بود. بالاترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی در آزمون مهار رادیکال DPPH و نیروی احیاکنندگی مربوط به عصاره اتانولی و در آزمون ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل مربوط به عصاره متانولی بود. در نهایت تأثیر عصاره متانولی در ممانعت از اکسیداسیون روغن سویا بررسی شد. نتایج نشان داد که عصاره‌ها توانایی جلوگیری از تولید محصولات اولیه و ثانویه اکسیداسیون را داشتند و غلظت ppm1000 عصاره به خوبی اکسیداسیون روغن را کنترل کرد. با توجه به نتایج این تحقیق می‌توان برگ گردوی شهمیرزادی را به‌عنوان منبع قابل‌توجهی از ترکیب‌های آنتی‌اکسیدانی مطرح نمود.
محمدرضا شهرکی؛ حمیده میرشکاری؛ احمدرضا شهرکی؛ الهام شهرکی
چکیده
از آنجایی‌که ریحان به‌عنوان یک داروی گیاهی استفاده می‌شود، هدف از این مطالعه بررسی اثر عصاره برگ ریحان (Ocimum basilicum L.) بر قند خون، لیپوپروتئین‌های سرم و آنزیم‌های کبدی در موش‌های صحرایی نر تغذیه شده با فروکتوز بود. این مطالعه بر روی 32 سر موش صحرایی نر از نژاد Whistar-Albino که شامل یک گروه کنترل (A)، و 3 گروه آزمایش (B، C، D) بودند، انجام شد (n= ...
بیشتر
از آنجایی‌که ریحان به‌عنوان یک داروی گیاهی استفاده می‌شود، هدف از این مطالعه بررسی اثر عصاره برگ ریحان (Ocimum basilicum L.) بر قند خون، لیپوپروتئین‌های سرم و آنزیم‌های کبدی در موش‌های صحرایی نر تغذیه شده با فروکتوز بود. این مطالعه بر روی 32 سر موش صحرایی نر از نژاد Whistar-Albino که شامل یک گروه کنترل (A)، و 3 گروه آزمایش (B، C، D) بودند، انجام شد (n= 8). گروه‌های آزمایش از آب سرشار از فروکتوزاستفاده کردند و مقادیر صفر و mg/kg20 عصاره آبی و الکلی برگ ریحان را روزانه دریافت نمودند. در پایان دوره کمّیت‌های مورد بررسی اندازه‌گیری و با استفاده از آزمایش‌های آماری آنالیز واریانس و توکی آنالیز گردیدند. نتایج بدست‌آمده به‌صورت mean ± SD گزارش و اختلافات آماری با p < 0.05 معنی‌دار تلقی شد. نتایج این بررسی نشان داد که شاخص مقاومت به انسولین حیوانات گروه‌های آزمایش افزایش معنی‌داری نسبت به مقدار این کمّیت در گروه A داشت. سطح سرمی انسولین گروه D افزایش معنی‌داری داشت و میزان AST و ALT سرم این گروه نسبت به مقدار این کمّیت در گروه‌های B و C کاهش معنی‌داری را نشان داد. سطح سرمی LDL حیوانات گروه C کاهش معنی‌داری نسبت به مقدار این کمّیت در گروه‌های B و D نشان داد. همچنین مصرف عصاره برگ ریحان بر میزان LDL سرم و آنزیم‌های کبدی در موش‌های صحرایی نر تغذیه شده با فروکتوز مؤثر بود.
مریم نگهبان؛ سعید محرمی‌پور؛ مژگان زندی؛ سیدعلی هاشمی
چکیده
امروزه در مدیریت تلفیقی آفات استفاده از روشهای نوین فرمولاسیون مانند نانوکپسول کردن سموم به‌دلیل کارایی بیشتر و مطلوب‌تر و همچنین کاهش مضرات و عوارض سوء ناشی از کاربرد مستقیم آنها مورد توجه قرار گرفته‌است. در این پژوهش اثر دورکنندگی ناشی از نانوکپسول حاوی اسانس گیاه درمنه (Artemisia sieberi Besser) در مقایسه با اسانس طبیعی درمنه روی شب‌پره ...
بیشتر
امروزه در مدیریت تلفیقی آفات استفاده از روشهای نوین فرمولاسیون مانند نانوکپسول کردن سموم به‌دلیل کارایی بیشتر و مطلوب‌تر و همچنین کاهش مضرات و عوارض سوء ناشی از کاربرد مستقیم آنها مورد توجه قرار گرفته‌است. در این پژوهش اثر دورکنندگی ناشی از نانوکپسول حاوی اسانس گیاه درمنه (Artemisia sieberi Besser) در مقایسه با اسانس طبیعی درمنه روی شب‌پره پشت‌الماسی (Plutella xylostella L.) (Lepidoptera: Yponomeutidae) مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت. کلیه آزمایش‌ها در شرایط کنترل شده دمای 1 ± 27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. در این پژوهش اثر دورکنندگی اسانس نانوکپسوله شده و اسانس طبیعی در غلظت‌های 9/0 تا 3/2 پی‌پی‌ام مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر دورکنندگی اسانس نانوکپسوله در آغشته شدن به غذای حشره به‌طور معنی‌داری بسیار بالاتر از اثر تدخینی آن بود. به‌علاوه اینکه درصد دورکنندگی اسانس طبیعی در غلظت 9/1 پی‌پی‌ام در مدت 6 ساعت به بالاترین حد خود (80%) رسید، اما پس از 24 ساعت به 62% کاهش یافت. درحالی‌که درصد دورکنندگی اسانس نانوکپسوله با گذشت زمان افزایش یافت و پس از 24 ساعت به 100% رسید. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که اسانس نانوکپسوله با رهایش کنترل شده ترکیب‌های مؤثره اثرات دورکنندگی طولانی مدت را بر جای می‌گذارد. به‌طوری که فناوری نانوکپسوله کردن اسانس‌ها می‌تواند نقش عمده و بسزایی در دورکنندگی آفات داشته باشد.
آزاده عصارزاده؛ حسین آذرنیوند؛ فاطمه سفیدکن؛ حسین ارزانی؛ محمدعلی زارع چاهوکی
چکیده
اسانس حاصل از اندام هوایی گیاه درمنه دشتی (Artemisia sieberi Besser) در دو منطقه قرق و چرا، از نظر میزان و درصد ترکیب‌های شیمیایی موجود در آن مورد بررسی قرار گرفت. به‌منظور نمونه‌برداری از این گیاه در فصل ابتدای گلدهی در مهرماه 1389 در رویشگاه‌های احمدآباد در شهرستان دامغان واقع در استان سمنان دو منطقه قرق و چرا در مجاورت یکدیگر انتخاب ...
بیشتر
اسانس حاصل از اندام هوایی گیاه درمنه دشتی (Artemisia sieberi Besser) در دو منطقه قرق و چرا، از نظر میزان و درصد ترکیب‌های شیمیایی موجود در آن مورد بررسی قرار گرفت. به‌منظور نمونه‌برداری از این گیاه در فصل ابتدای گلدهی در مهرماه 1389 در رویشگاه‌های احمدآباد در شهرستان دامغان واقع در استان سمنان دو منطقه قرق و چرا در مجاورت یکدیگر انتخاب شدند. در هر یک از مکان‌ها، 5 نمونه گیاهی از سرشاخه‌های گلدار گیاه به‌صورت تصادفی جمع‌آوری شد. پس از خشک شدن نمونه‌های گیاهی در هوای آزاد، استخراج اسانس به روش تقطیر با آب انجام گردید. اسانس استخراج شده توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) بررسی و بعد اجزای آن شناسایی گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس بازده اسانس، عدم وجود اختلاف معنی‌دار بین مناطق قرق و چرا را نشان داد. در منطقه قرق کامفور (0/48%)، 1،8-سینئول (0/16%)، کامفن (3/10%) و در منطقه چرا کامفور (8/51%)، کامفن (9/10%) و 1،8-سینئول (5/9%) از ترکیب‌های عمده بودند. نتایج حاصل از آنالیز داده‌ها به کمک نرم‌افزار SPSS نشان داد که درصد ترکیب توجا-2و4 (10) دی‌ان در سطح 05/0 و آلفا-ترپینئول در سطح 01/0 در دو سایت مطالعاتی تفاوت معنی‌داری را نشان دادند. سایر ترکیب‌ها در دو منطقه قرق و چرا، تفاوت معنی‌داری را نشان ندادند. همچنین مقایسه ارزش اقتصادی اسانس در یک هکتار و کل منطقه قرق و چرا نشان داد که چرا باعث کاهش بازده اقتصادی اسانس شد.
الهام افشاری؛ غلامعلی رنجبر؛ سیدکمال کاظمی‌تبار؛ مهرناز ریاست؛ حسین کاظمی پشت‌مساری
چکیده
دو برابر شدن تعداد کروموزوم‌های یک گیاه دارویی، منجر به ایجاد تنوع در ترکیب‌های آللی و گوناگونی آنزیم‌های فعال مسیر بیوسنتز متابولیت‌های ثانویه می‌شود و می‌تواند روند متابولیسم ثانویه را تسهیل و میزان متابولیت‌های ثانویه را افزایش دهد. این تحقیق به‌منظور مطالعه اثر کلشی‌سین و تری‌فلورالین بر القاء پلی‌پلوئیدی و بررسی تأثیر ...
بیشتر
دو برابر شدن تعداد کروموزوم‌های یک گیاه دارویی، منجر به ایجاد تنوع در ترکیب‌های آللی و گوناگونی آنزیم‌های فعال مسیر بیوسنتز متابولیت‌های ثانویه می‌شود و می‌تواند روند متابولیسم ثانویه را تسهیل و میزان متابولیت‌های ثانویه را افزایش دهد. این تحقیق به‌منظور مطالعه اثر کلشی‌سین و تری‌فلورالین بر القاء پلی‌پلوئیدی و بررسی تأثیر این مواد بر خصوصیات سیتوژنتیکی سلول‌های مریستمی ریشه گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) انجام شد. از مریستم انتهایی ریشه برای مطالعات کاریوتیپی استفاده شد. جهت تیمار کردن بذرهای جوانه زده از محلول کلشی‌سین به غلظت‌های 25/0، 5/0 و 1 gr.L-1 و محلول تری‌فلورالین 48% به غلظت‌های 5/7 ، 15 و 5/22 Mµ، در دو مدت زمان 12 و 24 ساعت استفاده شد. خصوصیات سیتوژنتیکی با استفاده از روش تحلیل تصویری مورد بررسی قرار گرفت. تعداد کروموزوم پایه در گونه مورد بررسی 8=X بود. نتایج نشان داد که هر یک از عوامل غلظت تیمارها، مدت زمان القاء تیمارها و همچنین اثرات متقابل آنها، در القاء پلی‌پلوئیدی اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1% دارند. بالاترین درصد القای پلی‌پلوئیدی، به دنبال غوطه‌وری گیاهچه‌ها در غلظت Mµ5/22 تری‌فلورالین در مدت زمان 24 ساعت و غلظت gr.L-15/0 کلشی‌سین در مدت زمان 12 ساعت بدست آمد. به‌طوری‌که تیمارها بر طول کروموزوم‌ها و بالطبع بر فرمول کاریوتیپی اثر گذاشته بودند. البته بین کاریوتیپ‌ها در تمام ویژگی‌های کروموزومی مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1% وجود داشت. ازاین‌رو میزان پلی‌پلوئیدی القاء شده تحت تأثیر تری‌فلورالین بیشتر از کلشی‌سین بود، اگرچه غلظت‌های تری‌فلورالین تقریباً 100 برابر کمتر از غلظت‌های کلشی‌سین مورد استفاده بود که این امر بیانگر توانایی بیشتر تری‌فلورالین در القاء پلی‌پلوئیدی در این گیاه است.
