همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای مرتع‌داری، گروه احیا مناطق خشک و بیابانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

2 دانشیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

3 استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

4 استاد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

5 استادیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

   اسانس حاصل از اندام هوایی گیاه درمنه دشتی (Artemisia sieberi Besser) در دو منطقه قرق و چرا، از نظر میزان و درصد ترکیب‌های شیمیایی موجود در آن مورد بررسی قرار گرفت. به‌منظور نمونه‌برداری از این گیاه در فصل ابتدای گلدهی در مهرماه 1389 در رویشگاه‌های احمدآباد در شهرستان دامغان واقع در استان سمنان دو منطقه قرق و چرا در مجاورت یکدیگر انتخاب شدند. در هر یک از مکان‌ها، 5 نمونه گیاهی از سرشاخه‌های گلدار گیاه به‌صورت تصادفی جمع‌آوری شد. پس از خشک شدن نمونه‌های گیاهی در هوای آزاد، استخراج اسانس به روش تقطیر با آب انجام گردید. اسانس استخراج شده توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) بررسی و بعد اجزای آن شناسایی گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس بازده اسانس، عدم وجود اختلاف معنی‌دار بین مناطق قرق و چرا را نشان داد. در منطقه قرق کامفور (0/48%)، 1،8-سینئول (0/16%)، کامفن (3/10%) و در منطقه چرا کامفور (8/51%)، کامفن (9/10%) و 1،8-سینئول (5/9%) از ترکیب‌های عمده بودند. نتایج حاصل از آنالیز داده‌ها به کمک نرم‌افزار SPSS نشان داد که درصد ترکیب توجا-2و4 (10) دی‌ان در سطح 05/0 و آلفا-ترپینئول در سطح 01/0 در دو سایت مطالعاتی تفاوت معنی‌داری را نشان دادند. سایر ترکیب‌ها در دو منطقه قرق و چرا، تفاوت معنی‌داری را نشان ندادند. همچنین مقایسه ارزش اقتصادی اسانس در یک هکتار و کل منطقه قرق و چرا نشان داد که چرا باعث کاهش بازده اقتصادی اسانس شد.

کلیدواژه‌ها

- آذرنیوند، ح.، 1382. بررسی ویژگی‌های گیاه‌شناسی و اکولوژیک دو گونه Artemisia aucheri و Artemisia sieberi در دامنه جنوبی البرز (مطالعه موردی: وردآورد، گرمسار و سمنان). رساله دکتری، رشته مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، 188 صفحه.
- امیدبیگی، ر.، 1386. رهیافت‌های تولید و فرآوری گیاهان دارویی (جلد اول). انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد، 347 صفحه.
- امین، غ.ر.، 1385. متداولترین گیاهان دارویی سنتی ایران. دانشگاه علوم پزشکی ایران، 300 صفحه.
- سفیدکن، ف.، 1379. بررسی ترکیب‌های فرّار برازمبل بلوچی. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 6: 47-29.
- فخرطباطبایی، م.، 1376. پیرامون زیست‌شناسی طبیعت و مقالات دیگر در زمینه اکولوژی عمومی و زراعی. انتشارات جهاد دانشگاهی، 378 صفحه.
- فخر طباطبایی، م.، اربابی، م. و هادیان، ج.، 1383. شناسایی عرصه تولید اسانس نامرغوب درمنه دشتی در حاشیه شمالی بیابانهای مرکزی ایران (محور سمنان-قزوین). مجموعه مقالات اولین همایش قطب‌های علمی کشور، دانشکده فنی دانشگاه تهران.
- قهرمان، ا.، 1375. فلور رنگی ایران (جلد پانزدهم). انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.
- مظفریان، و.، 1385. فرهنگ نام‌های گیاهان ایران. فرهنگ معاصر، تهران، 596 صفحه.
- Adams, R.P., 2004. Identification of Essential Oil Components by Gas Chromatography/Mass Spectrometry. Allured Publishing Crop, Carol Stream, USA, 456p.
- Bagheri, R., Chaichi, M.R., Mohseni-Saravi, M., Amin G.R. and Zahedi, G., 2007. Grazing affects essential oil compositions of Artemisia sieberi Besser. Pakistan Journal of Biological Sciences, 10(5):
810-813.
- Campos, W.G., Faria, A.P., Oliveira, M.G.A. and Santos, H.L. 2008. Induced response against herbivory by chemical information transfer between plants. Brazilian Journal of Plant Physiology, 20(4): 257-266.
- Carvalho, I.S., Cavaco, T. and Brodelius, M., 2011. Phenolic composition and antioxidant capacity of six Artemisia species. Industrial Crops and Products, 33(2): 382-388.
- Danesh, N.M., Gazanchian, A., Rahimizadeh, M. and Hassanzadeh, M., 2010. Essential oil compositions of Artemisia scoparia waldst. et kit native to North East of Iran. Advances in Environmental Biology, 4(2): 254-257.
- Demirci, B., Demirci, F. and Baser, K.H.C., 2005. Headspace-SPME and hydrodistillation of two fragrant Artemisia sp. Flavour and Fragrance Journal, 20(4): 395-398.
- Dicke, M., Van Loon, J.J.A. and Soler, R., 2009. Chemical complexity of volatiles from plants induced by multiple attack. Nature Chemical Biology, 5: 317-324.
- Farzaneh, M., Ghorbani-Ghouzhdi, H., Ghorbani, M. and Hadian, J., 2006. Composition and antifungal activity of Artemisia sieberi Bess. On soil-borne phytopathogens. Pakiatan Journal of Biological Sciences, 9(10): 1979-1982.
- Ghasemi, E., Yamini, Y., Bahramifar, N. and Sefidkon, F., 2007. Comparative analysis of the oil and supercritical CO2 extract of Artemisia sieberi. Journal of Food Engineering, 79(1): 306-311.
- Khazraei-Alizadeh, K. and Rustaiyan, A., 2001.Composition of the volatile oil of Artemisia diffusa Krasch. ex Poljak. growing wild in Iran. Journal of Essential Oil Research, 13(3): 185-189.
- Kurschner, H., 2004. Phytosociological studies in the Alashan Gobi-A contribution to the flora and vegetation of lnner Mongolia (NW China). Phitocoenologia, 34(2): 169-224.
- Matasyoh, J.C., Kiplimo, J.J., Karubiu, N.M. and Hailstorks, T.P., 2007. Chemical compositon and antimicrobial activity of the essential oil of Satureja biflora (Lamiaceae). Bulletin of the Chemical Society of Ethiopia, 21(2): 249-254.
-McCann, M., 2007. Chemical defense of Artemisia frigida and Hypericum perforatum against grasshopper herbivory. Practicum in Environmental Field Biology, 22p.
- Mohammadpoor, S.K., Yari, M., Rustaiyan, A. and Masoudi, S., 2002. Chemical constituents of the essential oil of Artemisia aucheri Boiss.-a species endemic to Iran. Journal of Essential Oil Research, 14(2): 122-123.
- Negahban, M., Moharramipour, S. and Sefidkon, F., 2007. Fumigant toxicity of essential oil from Artemisia sieberi Besser against three stored-product insects. Journal of Stored Products Research, 43(2): 123-128.
- Rabie, M., Jalili, A., Azarnivand, H., Jamzad, Z. and Arzani, H., 2006. A contribution to the Artemisia sieberi (Asteraceae) based on phytochemical studies in Iran. Iranian Journal of Botany, 13(2): 120-127.
- Razic, S., Dogo, S. and Slavkovic, L., 2008. Investigation on bioavailability of some essential and toxic elements in medicinal herbs. Journal of Natural Medicines, 62(3): 340-344.
- Sefidkon, F., Jalili, A. and Mirhaji, T., 2002. Essential oil composition of three Artemisia spp. from Iran. Flavour and Fragrance Journal, 17(2): 150-152.
- Tan, R.X., Zheng, W.F. and Tang, H.Q., 1998. Biologically active substances from the genus Artemisia. Planta Medica, 64(4): 295-302.
- Watson, L.E., Bates, P.L., Evans, T.M., Unwin, M.M. and Estes, J.R., 2002. Molecular phylogeny of subtribe artemisinae (Asteraceae), including Artemisia and its allied and segregate genera. BMC Evolutionary Biology, 2: 2-17.