همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه ‌علوم باغبانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم

2 استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، شیراز

چکیده

مرزه با نام علمی Satureja hortensis L. متعلق به خانواده نعناعیان، گیاهی علفی و یک‌ساله می‌باشد. به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک‌اسید (SA) (شاهد، 200، 400 و 600 میلی‌گرم در لیتر) بر رشد و خواص کمّی و کیفی اسانس گیاه مرزه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار انجام گردید. تجزیه اسانس به‌وسیله دستگاه‌های GC و GC/MS، مشخص شد. نتایج نشان داد که وزن تر در تیمار 200 میلی‌گرم در لیتر سالیسیلیک‌اسید افزایش معنی‌داری را نسبت به شاهد نشان داد. میزان اسانس در شاهد 1/3% و در 200 میلی‌گرم در لیتر 7/3% بود که این تفاوت معنی‌دار بود. ترکیب‌های اصلی شناسایی شده شامل کارواکرول، گاما-ترپینن، آلفا-ترپینن و پی-سیمن بودند. سالیسیلیک‌اسید باعث افزایش آلفا-ترپینن از 4/4% (شاهد) به 7/7% (200 میلی‌گرم در لیتر)، بتا-میرسن از 5/2% (شاهد) به 3/4% (200 میلی‌گرم در لیتر) و پارا-سیمن از 9/1% (شاهد) به 5/2% (200 میلی‌گرم در لیتر) و کاهش کارواکرول از 8/44% (شاهد) به 5/38% (200 میلی‌گرم در لیتر) شد. نتایج نشان داد که سالیسیلیک‌اسید باعث تغییرات در کمّیت و کیفیت اسانس می‌شود.

کلیدواژه‌ها

- امیدبیگی، ر.، 1384. تولید و فرآوری گیاهان دارویی (جلد سوم). انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد، 397 صفحه.
- عباسی، خ.، سفیدکن، ف. و یمینی، ی.، 1384. مقایسه بازده و ترکیب‌های اسانس دو گونه مرزه Satureja hortensisوSatureja rechingeri Jamzad با استفاده از روش تقطیر و استخراج با سیال فوق‌بحرانی. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران: 21(3): 318-307.
- کافی، م.، زند، ا.، کامکار، ب.، شریفی، ح.ر و گلدانی، گ.، 1378، فیزیولوژی گیاهی (جلد دوم) (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، مشهد، 379 صفحه.
- میرحیدر، ح.، 1372. معارف گیاهی: کاربرد گیاهان در پیشگیری و درمان بیماری‌ها (جلد اول). نشر فرهنگ اسلامی، 540 صفحه.
- Amanluo, M., Dadkhah, F., Salehnia, A., Farsam, H. and Dehpour, A.R., 2005. An anti-inflammatory and anti-nociceptive effects of hydroalcoholic extract of Satureja hortensis. Journal of Pharmacy and Pharmaceutical Sciences, 8(1): 102-106.
- Ananieva, E.A., Christov, K.N. and Popova, L.P., 2004. Exogenous treatment with salicylic acid leads to increased antioxidant capacity in leaves of barley plants exposed to paraquat. Journal of Plant Physiology, 161(3): 319-328.
- Bezic, N., Samanic, I., Dunkic, V., Besendorfer, V. and Puizina, J., 2009. Essential oil composition and internal transcribed spacer (ITS) sequence variability of four south-croatian Satureja species (Lamiaceae). Molecules Journal, 14: 925-938.
- Borsani, O., Valpuesta, V. and Botella, M.A., 2001. Evidence for a role of salicylic acid in the oxidative damage generated by NaCl and osmotic stress in Arabidopsis seedling. Plant Physiology, 126(3): 1024-1030.
- Furia, T. and Bellanca, N., 1995. Fenaroli’s Handbook of Flavor Ingredients. Volume I & II, 3rd edition, CRC Press, Gleveland, Ohio.
- Gharib, F.A.E., 2007. Effect of salicylic acid on the growth, metabolic activities and oil content of basil and marjoram. International Journal of Agriculture and Biology, 9(2): 294-301.
- Hadian, J., Nejad Ebrahimi, S. and Salehi, P., 2010. Variability of morphological and phytochemical characteristics among Satureja hortensis L. accessions of Iran. Industrial Crops and Products, 32:62-69.
- Harvath, E., Szalai, G. and Janda, T., 2007. Induction of abiotic stress tolerance by salicylic acid signaling. Journal of Plant Growth Regulation, 26(3): 290-300.
- Huang, Y.F., Chen, C.T. and Kao, C.H., 1993. Salicylic acid inhibits the biosynthesis of ethylene in detached rice leaves. Plant Growth Regulation, 12(1-2): 79-82.
- Hussein, M.M., Balbaa, L.K. and Gaballah, M.S., 2007. Salicylic acid and salinity effects on growth of maize plants. Journal of Agriculture and Biological Sciences, 3(4): 321-328.
- Jaiwal, P.K.K. and Bhambie, S., 1989. Effect of growth regulating substances on pudding and yield of Vigna radiata (L.) Wilszek (mung bean). Acta Botanica Indica, 17: 54-58.
- Pastirova, A., Repcak, M. and Eliasova, A., 2004. Salicylic acid induces changes of coumarin metabolites in Matricaria chamomilla L. Plant Science, 167(4): 819-824.
- Raskin, I., 1992. Role of salicylic acid in plants. Annul Review Plant Physiology and Plant Molecular Biology, 43: 439-463.
- Salisbury, F.B. and Ross, C.W., 1992. Plant Physiology. Carey, J.C. (Ed.). Hormones and Growth Regulators, 400p.
- Sefidkon, F., Abbasi, Kh. and Bakhshi Khaniki, Gh., 2006. Influence of drying and extraction methods on yield and chemical composition of the essential oil of Satureja hortensis. Food Chemistry, 99(1): 19-23.
- Sefidkon, F. and Jamzad, Z., 2005. Chemical composition of the essential oil of three Iranian Satureja species (S. mutica, S. macrantha and S. intermedia). Food Chemistry, 91: 1-4.
- Sefidkon, F., Jamzad, Z. and Mirza, M., 2004. Chemical variation in the essential oil of Satureja sahendica from Iran. Food Chemistry, 88(3): 325-328.
- Zhao, H.J., Lin, X.W., Shi, H.Z. and Chang, S.M., 1995. The regulating effects of phenolic compounds on the physiological characteristics and yield of soybeans. Acta Agronomica Sinica, 21: 351-355.