دوره 29، شماره 2 ، مرداد 1392
سمیه میرزایی؛ اصغر رحیمی؛ حسین دشتی؛ شهاب مداح‌حسینی
چکیده
به‌منظور تعیین اثر اصلاحی کلسیم و پتاسیم در شرایط تنش شوری بر محتوای پرولین، کلروفیل، پروتئین و رشد گیاه زنیان (Carum copticum L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان در سال 1388 اجرا شد. فاکتور اول شامل شوری با سه سطح (صفر، 50 و 100 میلی‌مولار) و فاکتور ...
بیشتر
به‌منظور تعیین اثر اصلاحی کلسیم و پتاسیم در شرایط تنش شوری بر محتوای پرولین، کلروفیل، پروتئین و رشد گیاه زنیان (Carum copticum L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان در سال 1388 اجرا شد. فاکتور اول شامل شوری با سه سطح (صفر، 50 و 100 میلی‌مولار) و فاکتور دوم شامل محلول غذایی در پنج سطح N1 (محلول غذایی هوگلند)، N2 (محلول غذایی هوگلند + CaCl2 با غلظت 40 میلی‌مولار در محلول غذایی)، N3 (محلول غذایی هوگلند +CaCl2 به‌صورت اسپری با غلظت 20 میلی‌مولار بر روی شاخساره‌ها)، N4 (محلول غذایی هوگلند + KNO3 با غلظت40 میلی‌مولار به‌صورت محلول همراه با آب آبیاری) و N5 (محلول غذایی هوگلند + KNO3 به‌صورت اسپری با غلظت20 میلی‌مولار بر روی شاخساره‌ها) بود. نتایج نشان داد که نوع محلول غذایی تأثیری بر محتوای پرولین نداشت و بیشترین میزان پرولین در سطوح شوری S2 و S3 مشاهده گردید. افزایش شوری باعث کاهش معنی‌داری در میزان کلروفیل a، b و کل گردید. بیشترین میزان پروتئین در سطح تیمار شاهد و کمترین میزان آن در تیمار شوری 100 میلی‌مولار مشاهده شد. همچنین بیشترین میزان پروتئین در محلول غذایی N3 و کمترین میزان آن در محلول غذایی N5 مشاهده شد. نوع محلول غذایی بر سطح برگ اثر معنی‌داری داشت، به‌طوری که بیشترین سطح برگ در محلول غذایی مربوط به N5 مشاهده شد. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که گیاه زنیان شوری تا 50 میلی‌مولار را به‌خوبی تحمل می‌کند و محلول‌پاشی پتاسیم و کلسیم برای کاهش خسارت شوری بر خصوصیات رشدی گیاه زنیان، بهتر از کاربرد آنها در محلول غذایی می‌باشد.
احمد اکبری نیا
چکیده
مرزه سهندی (Saturja sahandica Bormn.)، گیاه دارویی از خانواده نعناعیان، بومی ایران و تنها رویشگاه آن غرب ایران است. در یک آزمایش کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی تأثیر سطوح کود نیتروژنه (به فرم اوره)، (شاهد)، 40 و 80 کیلوگرم در هکتار (عامل اصلی) و تراکم کاشت 8، 10 و 12 بوته در مترمربع (عامل فرعی) بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته، عملکرد ...
بیشتر
مرزه سهندی (Saturja sahandica Bormn.)، گیاه دارویی از خانواده نعناعیان، بومی ایران و تنها رویشگاه آن غرب ایران است. در یک آزمایش کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی تأثیر سطوح کود نیتروژنه (به فرم اوره)، (شاهد)، 40 و 80 کیلوگرم در هکتار (عامل اصلی) و تراکم کاشت 8، 10 و 12 بوته در مترمربع (عامل فرعی) بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته، عملکرد و اسانس سرشاخه گلدار پایه‌های سال دوم مرزه سهندی در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد تاکستان مورد بررسی قرار گرفت. از لحاظ ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته و عملکرد سرشاخه گلدار بین کاربرد 40 و 80 کیلوگرم نیتروژن در هکتار تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. اما هر دو بالاتر از تیمار شاهد بودند. بیشترین درصد (1/2%) و عملکرد اسانس (2/42 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد 40 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بدست آمد و کاربرد نیتروژن بیشتر بازده اسانس را کاهش داد (7/1%). تراکم کاشت تا 10 بوته در واحد سطح عملکرد سرشاخه و عملکرد اسانس را افزایش داد. بالاترین عملکرد سرشاخه گلدار (2096 کیلوگرم در هکتار)، بازده اسانس (1/2%) و عملکرد اسانس (1/44 کیلوگرم در هکتار) از کاربرد 40 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تراکم کاشت 12 بوته در مترمربع بدست آمد که با کاربرد 40 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تراکم 10 بوته در مترمربع (عملکرد سرشاخه گلدار 2069 کیلوگرم در هکتار، بازده اسانس 1/2% و عملکرد اسانس 5/43 کیلوگرم در هکتار ) تفاوت معنی‌داری را نشان نداد.
معصومه قاضی مناس؛ شهرام بانج شفیعی؛ محمدرضا حاج سیدهادی؛ محمدتقی درزی
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف ورمی‌کمپوست و نیتروژن بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی، در سه تکرار در بهار 1389 در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل چهار سطح ورمی‌کمپوست (5، 10، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف ورمی‌کمپوست و نیتروژن بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی، در سه تکرار در بهار 1389 در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل چهار سطح ورمی‌کمپوست (5، 10، 15 و 20 تن در هکتار) و عامل نیتروژن در چهار سطح (30، 60، 90 و 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بودند. صفات مورد بررسی تعداد گل، قطر گل، عملکرد کل گل خشک و گل تازه، وزن خشک گل، درصد اسانس و درصد کامازولن در اسانس بودند. نتایج تجزیه واریانس آزمایش نشان داد که اثر ورمی‌کمپوست بر وزن خشگ گل و درصد اسانس در سطح 1% و بر عملکرد گل خشک و تازه، کامازولن در سطح 5% معنی‌دار گردید. اثر کود نیتروژنه بر تعداد گل در سطح 5% معنی‌دار و درصد اسانس در سطح 1% معنی‌دار شد. نتایج اثرهای متقابل نشان‌دهنده تفاوت معنی‌داری در صفات تعداد گل، عملکرد گل خشک، وزن خشک گل، درصد اسانس و درصد کامازولن بود.
عذرا صبورا؛ خدیجه دادمهر؛ مسعود رنجبر
چکیده
در این مطالعه، عصاره متانولی 80% پودر خشک شده برگ و ساقه 6 گونه میخک (Dianthus L.) از 9 جمعیت مختلف ایران تهیه شد. سپس محتوای فنل و فلاونوئیدی آنها به‌ترتیب با استفاده از روشهای فولین- سیوکالتیو و کلرید آلومینیوم اندازه‌گیری شد. فعالیت آنتی‌اکسیدانی آنها با استفاده از دو روش تکمیلی در شرایط in vitro (آزمون 2،2- دی‌فنیل 1-پیکریل هیدرازیل ...
بیشتر
در این مطالعه، عصاره متانولی 80% پودر خشک شده برگ و ساقه 6 گونه میخک (Dianthus L.) از 9 جمعیت مختلف ایران تهیه شد. سپس محتوای فنل و فلاونوئیدی آنها به‌ترتیب با استفاده از روشهای فولین- سیوکالتیو و کلرید آلومینیوم اندازه‌گیری شد. فعالیت آنتی‌اکسیدانی آنها با استفاده از دو روش تکمیلی در شرایط in vitro (آزمون 2،2- دی‌فنیل 1-پیکریل هیدرازیل و آزمون مهار بیرنگ شدن β- کاروتن) اندازه‌گیری شد و نتایج حاصل با خاصیت آنتیاکسیدان استاندارد BHT مقایسه گردید. نتایج نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین میانگینهای محتوای فنل و فلاونوئید و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گونه‌های مختلف با هر دو روش وجود دارد (p < 0.01). همچنین مشخص شد که تفاوت شرایط منطقه مانند تغییرات اقلیمی، ارتفاع و تغییر خزانه ژنتیکی در سطح سرده، تأثیر معنی‌داری بر میزان ترکیبهای فنلی و فلاونوئیدی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی نمونه‌ها داشت، اما محتوای فلاونوئیدها در سطح درون گونهای تغییر شاخصی نشان نداد.
علیرضا پیرزاد؛ منوچهر علیزاده؛ عبدالله حسن‌زاده قورت‌تپه؛ رضا درویش‌زاده
چکیده
برای بررسی اثر نیتروژن روی عملکرد پروتئین برگ گیاهان حاصل از بذرهای پیش‌تیمار شده بابونه آلمانی (Matricaria recutita L.) با پرتو گاما، یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تابش گاما با منبع کبالت-60 روی بذرهای بابونه آلمانی رقم Bodegold (صفر، 4، 8، 12، 16 و20 گری) و مصرف نیتروژن به‌صورت کود ...
بیشتر
برای بررسی اثر نیتروژن روی عملکرد پروتئین برگ گیاهان حاصل از بذرهای پیش‌تیمار شده بابونه آلمانی (Matricaria recutita L.) با پرتو گاما، یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تابش گاما با منبع کبالت-60 روی بذرهای بابونه آلمانی رقم Bodegold (صفر، 4، 8، 12، 16 و20 گری) و مصرف نیتروژن به‌صورت کود اوره (صفر، 50، 100 و 150کیلوگرم در هکتار نیتروژن) بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل بین پرتو گاما و کود نیتروژن روی عملکرد برگ، بیوماس و پروتئین، شاخص برداشت پروتئین، کارآیی مصرف نیتروژن در تولید برگ و پروتئین، عملکرد گل و عملکرد اسانس معنی‌دار بود. ولی درصد پروتئین و درصد اسانس تحت تأثیر پرتو گاما و نیتروژن قرار نگرفتند. بیشترین عملکرد برگ (4194 کیلوگرم در هکتار) و بیوماس (19996 کیلوگرم در هکتار) در تابش 8 گری و به‌ترتیب با کاربرد 100 و 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بدست آمدند. همچنین بالاترین عملکرد پروتئین (571 کیلوگرم در هکتار) در تابش 20 گری و بدون افزودن نیتروژن و پایین‌ترین عملکرد پروتئین (151 کیلوگرم در هکتار) در تیمار بدون پرتو گاما و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار مشاهده شد. بیشترین کارآیی مصرف نیتروژن برای برگ (39/67 کیلوگرم برگ به‌ازای مصرف هر کیلوگرم نیتروژن) و پروتئین (30/9 کیلوگرم پروتئین با مصرف هر کیلوگرم نیتروژن) از گیاهانی که بذرهای آنها قبل از کاشت 16 گری پرتو گاما دریافت کرده بودند (و با مصرف 50 کیلوگرم در هکتار نیتروژن)، حاصل شد. کمترین کارآیی مصرف نیتروژن برای تولید برگ (94/13 کیلوگرم برگ به‌ازای مصرف هر کیلوگرم نیتروژن) و پروتئین (42/1 کیلوگرم پروتئین با مصرف هر کیلوگرم نیتروژن) در تابش 16 گری پرتو گاما و با کاربرد 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بدست آمد. به‌طوری که بیشترین عملکرد کاپیتول در سطوح صفر، 4، 8، 12، 16 و 20 گری تابش گاما به‌ترتیب با مصرف 150، 100، صفر، 150، 100 و 100 کیلوگرم نیتروژن بدست آمد. به‌طور کلی تابش‌های بالاتر از 12 گری توانسته است نیاز به نیتروژن را در بابونه آلمانی برای تولید پروتئین کاهش دهد.
لیلی صفائی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ حسین زینلی؛ داود افیونی؛ مهدی میرزا
چکیده
به‌منظور بررسی اثر زمان برداشت بر میزان و عملکرد اسانس و ترکیبهای تشکیل‌دهنده اسانس گیاه آویشن کرمانی (Thymus caramanicus Jalas) آزمایشی طی سال‌های 1386 تا 1388 در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه اصفهان انجام شد. به همین منظور بذرهای گیاه پس از جمع‌آوری از رویشگاه، در شاسی کشت و نشاء‌های حاصل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر زمان برداشت بر میزان و عملکرد اسانس و ترکیبهای تشکیل‌دهنده اسانس گیاه آویشن کرمانی (Thymus caramanicus Jalas) آزمایشی طی سال‌های 1386 تا 1388 در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه اصفهان انجام شد. به همین منظور بذرهای گیاه پس از جمع‌آوری از رویشگاه، در شاسی کشت و نشاء‌های حاصل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به زمین اصلی منتقل شدند. سرشاخه‌های گیاه به مدت دو سال (1387 و 1388) در چهار مرحله آغاز گلدهی، 50% گلدهی، گلدهی کامل و بذردهی، برداشت، خشک و اسانس‌گیری شد. جداسازی و شناسایی ترکیبهای اسانس با دستگاه کروماتوگرافی گازی و گاز کروماتوگراف متصل به طیف‌سنج جرمی انجام گردید. نتایج نشان داد که اثر زمان برداشت بر مجموع عملکرد دو ترکیب تیمول و کارواکرول، درصد اسانس و درصد گاما-ترپینن و بورنئول معنی‌دار بود. بیشترین مجموع عملکرد تیمول و کارواکرول در مرحله بذردهی و بیشترین درصد اسانس در مرحله گلدهی کامل بدست آمد. اثر متقابل سال در مرحله برداشت مشخص نمود که بیشترین درصد اسانس اندام هوایی در طی دو سال متعلق به مرحله گلدهی کامل سال اول (56/1%) و بالاترین عملکرد مجموع دو ترکیب تیمول و کارواکرول در مرحله بذردهی همان سال (54/28 کیلوگرم در هکتار) بوده‌است. از بین شش ترکیبی که بیشترین درصد اسانس را تشکیل دادند کارواکرول ترکیب غالب در هر چهار مرحله برداشت بود و بیشترین مقدار آن در مرحله ابتدای گلدهی (45/88%) سال دوم حاصل شد. دومین ترکیب غالب تیمول بود که در مرحله گلدهی کامل به حداکثر مقدار خود (77/11%) رسید. پاراسیمن، 1،8- سینئول و گاما-ترپینن در مرحله بذردهی (به‌ترتیب 35/2%، 21/1% و 15/2%) و بورنئول در مرحله گلدهی کامل بیشترین مقدار (52/7%) را نشان دادند. همچنین رابطه مثبت و معنی‌داری بین درصد اسانس با مجموع عملکرد دو ترکیب کارواکرول و تیمول مشاهده گردید. در مجموع براساس نتایج بدست‌آمده بهترین زمان برداشت آویشن کرمانی برای رسیدن به حداکثر عملکرد تیمول و کارواکرول در مرحله بذردهی و برای درصد اسانس در مرحله گلدهی کامل می‌باشد.
محمد فتاحی؛ وحیده ناظری؛ فاطمه سفیدکن؛ ذبیح‌اله زمانی
چکیده
بررسی روابط بین یک گونه و محیط زنده و غیرزنده اطراف آن در رویشگاه‌های طبیعی اطلاعات باارزشی را از لحاظ تکثیر، اهلی کردن و اصلاح گیاهان فراهم می‌کند. به این منظور آت‌اکولوژی گیاه بادرنجبویه دنایی (Dracocephalum kotschyi Boiss.) در 12 رویشگاه بررسی شد. مناطق رویش گیاه با استفاده از فلورا ایرانیکا و کمک اهالی محلی مشخص گردید. خصوصیات هر رویشگاه ...
بیشتر
بررسی روابط بین یک گونه و محیط زنده و غیرزنده اطراف آن در رویشگاه‌های طبیعی اطلاعات باارزشی را از لحاظ تکثیر، اهلی کردن و اصلاح گیاهان فراهم می‌کند. به این منظور آت‌اکولوژی گیاه بادرنجبویه دنایی (Dracocephalum kotschyi Boiss.) در 12 رویشگاه بررسی شد. مناطق رویش گیاه با استفاده از فلورا ایرانیکا و کمک اهالی محلی مشخص گردید. خصوصیات هر رویشگاه با استفاده از وضعیت توپوگرافی و اقلیمی تعیین گردید. همچنین فنولوژی گیاه و گیاهان همراه با گیاه مورد مطالعه در مناطق مختلف تعیین شد. سایر صفات بررسی شده عمدتاً صفات رویشی و زایشی گیاه بوده و ارتفاع گیاهان، قطر در منطقه یقه و تاج پوشش گیاه نیز در محل اندازه‌گیری شد. همچنین شایستگی گیاهان (براساس تعداد بذر تولید شده در گیاه، تعداد ساقه‌های گلدار، پتانسیل بالفعل و بالقوه تولید بذر گیاهان) در مناطق مختلف تعیین گردید. منظور از شایستگی، توانایی گیاه در تولید بذر به‌عنوان یکی از روشهای تولیدمثل می‌باشد. برآورد حاصل از داده‌های اقلیمی از محل‌های موجود حکایت از این داشت که این گیاه نیازمند رشد در مناطق صخره‌ای مرتفع، هوای خنک در تابستان و رطوبت نسبی بالا می‌باشد. همچنین شایستگی گیاهان و وضعیت رشد گیاهان در مناطق مختلف متفاوت بود که می‌تواند به علت تغییرات اقلیمی یا ژنتیکی باشد. نتایج پژوهش حاضر، با توجه به تعداد کم گیاهان و در معرض انقراض بودن این گونه در زیستگاه‌های طبیعی آن، نشان‌دهنده ضرورت حفاظت و بعد اصلاح و اهلی کردن آن می‌باشد.
حمیدرضا عیسوند؛ اصغر شرفی؛ احمد اسماعیلی
چکیده
مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad.) ازجمله گیاهان متعلق به خانواده نعناعیان است که گونه‌های متعدد آن در مناطق مختلف ایران رویش دارند. مرحله جوانه‌زنی یکی از مراحل مهم در دوره رشدی گیاهان است که اغلب تحت تأثیر شرایط نامساعد محیطی قرار گرفته و دچار اختلال می‌شود. در ایران، تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل نامساعد محسوب می‌شود. ...
بیشتر
مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad.) ازجمله گیاهان متعلق به خانواده نعناعیان است که گونه‌های متعدد آن در مناطق مختلف ایران رویش دارند. مرحله جوانه‌زنی یکی از مراحل مهم در دوره رشدی گیاهان است که اغلب تحت تأثیر شرایط نامساعد محیطی قرار گرفته و دچار اختلال می‌شود. در ایران، تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل نامساعد محسوب می‌شود. پرایمینگ یکی از روشهای بهبود کیفیت بذر برای شرایط تنش است. این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر هیدرو و اسموپرایمینگ در دماهای مختلف بر بهبود کیفیت بذر مرزه خوزستانی در شرایط تنش رطوبتی انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و سه فاکتور اجرا شد. فاکتور اول شامل سه سطح تنش رطوبتی (صفر، 4- و 8- بار)، فاکتور دوم، سه سطح پرایمینگ (صفر، 4- و 8- بار) و فاکتور سوم شامل دو سطح دمای پرایمینگ (15 و 25 درجه سانتی‌گراد) بود. برای ایجاد مکش اسمزی در محیط پرایمینگ و همچنین محیط جوانه‌زنی از PEG6000 استفاده شد. با پیشرفت تنش خشکی، صفاتی نظیر درصد و سرعت جوانه‌زنی، وزن تر و خشک گیاهچه، طول گیاهچه و شاخص بنیه کاهش یافت، اما تعداد ریشه فرعی تا تنش 4- بار افزایش و پس از آن کاهش یافت. هیدرو و اسموپرایمینگ، کیفیت بذر را بهبود بخشیدند. اثر متقابل تنش خشکی و پتانسیل اسمزی محلول پرایمینگ بر درصد و سرعت جوانه‌زنی، وزن خشک گیاهچه، تعداد ریشه فرعی و شاخص بنیه معنی‌دار بود. تیمار هیدروپرایمینگ در دمای °C15 بیشترین اثر مثبت را بر درصد و سرعت جوانه‌زنی، وزن خشک گیاهچه، تعداد ریشه فرعی و شاخص بنیه در شرایط بدون تنش و تنش 4- بار داشت، درحالی‌که در شرایط تنش 8- بار، تیمار اسموپرایمینگ 4- بار در دمای °C15 توانست بیشترین اثر مثبت را بر سرعت جوانه‌زنی و شاخص بنیه داشته باشد. طویل‌ترین ریشه‌ها در شرایط تنش و بدون تنش خشکی از بذرهای اسموپرایم شده (در 8- بار و دمای °C25) بدست آمدند. تیمارهای اسموپرایم به‌طور بارزی طول گیاهچه و تعداد ریشه فرعی را افزایش دادند. به‌استثنای صفت تعداد ریشه که تحت تأثیر دمای پرایمینگ قرار نگرفت، اغلب صفات مورد بررسی، در بذرهایی که در دمای پایین‌تری (°C15) پرایم شده بودند وضعیت بهتری داشتند.
آلاله متقیان؛ همت‌اله پیردشتی؛ محمدعلی بهمنیار؛ بهاره متقیان
چکیده
به‌منظور بررسی اثر کاربرد همزمان کمپوست زباله جامد شهری و گونه‌های مفید قارچ تریکودرما بر خصوصیات سبز شدن گیاهچه، رشد و جذب برخی عناصر کم‌مصرف در گیاه ریحان (Ocimum basiilicum L.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار به‌صورت گلدانی اجرا گردید. تیمارها شامل 3 سطح از کمپوست زباله جامد شهری (15، 30 و 45 ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر کاربرد همزمان کمپوست زباله جامد شهری و گونه‌های مفید قارچ تریکودرما بر خصوصیات سبز شدن گیاهچه، رشد و جذب برخی عناصر کم‌مصرف در گیاه ریحان (Ocimum basiilicum L.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار به‌صورت گلدانی اجرا گردید. تیمارها شامل 3 سطح از کمپوست زباله جامد شهری (15، 30 و 45 تن در هکتار به‌صورت جداگانه و تلفیق شده با 50% کود شیمیایی)، کود شیمیایی (90 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، 50 کیلوگرم در هکتار K2O و 45 کیلوگرم در هکتار P2O5) و شاهد (بدون مصرف کمپوست و کود شیمیایی) و سه گونه تریکودرما (T. viridae، T. harzianum و T. hamatum) بود. مقایسات گروهی بیانگر آنست که گروه کمپوست زباله شهری موجب کاهش معنی‌دار درصد ظهور نهایی (02/8%)، متوسط زمان ظهور گیاهچه (32/52%) و سرعت ظهور تجمعی گیاهچه (67/15%) در مقایسه با کود شیمیایی گردید. در مقابل، گروه کودی مذکور وزن تر اندام هوایی و ریشه (به‌ترتیب 10/13% و 59/33%) و وزن خشک و طول ریشه گیاه (به‌ترتیب 30/28% و 24/13%) را نسبت به کود شیمیایی افزایش داد. در این آزمایش کمپوست زباله شهری محتوی مس، روی و آهن بافت گیاهی را (به‌ترتیب 85/26%، 14/14% و 09/20%) در مقابل کود شیمیایی افزایش داد. همچنین استفاده از کمپوست زباله تلفیق‌شده موجب بهبود 03/9 و 26/12 درصدی محتوی آهن و مس گیاه در مقایسه با کاربرد جداگانه آن گردید. در بین گونه‌های تریکودرما، گونه T. harzianum موجب افزایش وزن خشک اندام هوایی و ریشه (به‌ترتیب 05/16% و 27/17%)، ارتفاع گیاه و طول ریشه (به‌ترتیب 44/8% و 03/13%) و میزان مس بافت گیاهی (14/31%) در مقابل T. hamatum گردید. در مجموع در این آزمایش سطوح 30 و 45 تن در هکتار کمپوست به‌رغم محدودیت سبز شدن، توانستند رشد و کیفیت گیاه ریحان را بهبود بخشند.
مریم نیک‌نژاد؛ محمدحسین لباسچی؛ کامکار جایمند؛ فیروزه حاتمی
چکیده
مدیریت مصرف کود یکی از عوامل اصلی در کشت موفقیت‌آمیز گیاهان دارویی است. استفاده از کودهای سازگار با طبیعت و مناسب برای رشد بهینه‌ی گیاه می‌تواند اثرهای مطلوبی بر شاخص‌های کمّی و کیفی گیاه داشته باشد. به‌منظور بررسی تأثیر کودهای ارگانیک و شیمیایی بر میزان و ترکیبهای اسانس گیاه دارویی بابونه (Matricaria chamomilla L.)، ...
بیشتر
مدیریت مصرف کود یکی از عوامل اصلی در کشت موفقیت‌آمیز گیاهان دارویی است. استفاده از کودهای سازگار با طبیعت و مناسب برای رشد بهینه‌ی گیاه می‌تواند اثرهای مطلوبی بر شاخص‌های کمّی و کیفی گیاه داشته باشد. به‌منظور بررسی تأثیر کودهای ارگانیک و شیمیایی بر میزان و ترکیبهای اسانس گیاه دارویی بابونه (Matricaria chamomilla L.)، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1388 اجرا شد. تیمارها شامل کود شیمیایی فسفات آمونیوم به‌میزان 150 کیلوگرم در هکتار، کود آلی (گاوی) به‌میزان 24 تن در هکتار، کمپوست حاصل از بقایای گیاهی به‌میزان 24 تن در هکتار، مخلوط کودهای آلی و شیمیایی به‌میزان 12 تن کود آلی و 75 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی و ورمی‌کمپوست به‌میزان 7500 کیلوگرم در هکتار بودند. نتایج نشان داد که اعمال تیمار کودی مخلوط )آلی و شیمیایی) بیشترین اثر را در افزایش کمّی و کیفی صفات فیتوشیمیایی نسبت به سایر تیمارها داشت. نتایج ترکیبهای اسانس بابونه نشان داد که بیشترین مقدار بازده اسانس (37/0%) و کامازولن (05/10%) به‌ازای مصرف کود مخلوط حاصل شد که نسبت به شاهد و سایر تیمارها اختلاف معنی‌دار داشتند. تیمار کود مخلوط موجب افزایش در بیشتر ترکیبهای دیگر بابونه نسبت به سایر تیمارهای کودی گردید.
راحله خطیب‌زاده؛ مجید عزیزی؛ حسین آرویی؛ محمد فارسی
چکیده
با گذشت زمان، بار دیگر پرورش و تولید گیاهان دارویی با رشد قابل‌توجهی روبرو شده‌است. پیشرفت‌های زیست‌فناوری می‌تواند کارآیی بسیاری در حفظ و تکثیر گیاهان در خطر انقراض و همچنین افزایش توان ژنتیکی گیاهان دارویی داشته باشد. تغییرات ژنتیکی رخ داده در کشت‌های کالوس ممکن است به بازدهی بالاتری در تولید متابولیت‌های ثانویه‌ی ارزشمند ...
بیشتر
با گذشت زمان، بار دیگر پرورش و تولید گیاهان دارویی با رشد قابل‌توجهی روبرو شده‌است. پیشرفت‌های زیست‌فناوری می‌تواند کارآیی بسیاری در حفظ و تکثیر گیاهان در خطر انقراض و همچنین افزایش توان ژنتیکی گیاهان دارویی داشته باشد. تغییرات ژنتیکی رخ داده در کشت‌های کالوس ممکن است به بازدهی بالاتری در تولید متابولیت‌های ثانویه‌ی ارزشمند بیانجامد. انجدان رومی (Levisticum officinale Koch.) از تیره‌ی چتریان، یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی و ادویه‌ای به‌شمار می‌رود که در فارماکوپه‌های معتبر، ترکیبهای ریشه‌ی آن به‌عنوان موادی مدر برای درمان سنگ و عفونت‌های کلیه و مجاری ادراری معرفی شده‌اند. این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر نوع ریزنمونه، ترکیب محیط کشت و هورمون‌های تنظیم‌کننده‌ی رشد بر روی میزان رشد کالوس انجدان رومی در قالب طرح کاملاً تصادفی فاکتوریل با ریزنمونه‌های هیپوکوتیل، ریشه، برگ، دمبرگ و گره طوقه و در محیط MS تغییریافته (AM1) حاوی سطوح مختلف مواد رشد گیاهی انجام شد. پس از یک ماه میزان رشد و درصد کال‌زایی مقایسه شد. نتایج نشان داد که حداکثر میزان رشد و بهترین خصوصیات ظاهری کالوس با استفاده از ریزنمونه‌ی هیپوکوتیل و ریشه، در محیط پایه‌ی AM1 و با مقادیر 5/1 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D، 5/0 میلی‌گرم در لیتر Kin و 025/0 میلی‌گرم در لیتر NAA بدست آمد.
مریم بهداد؛ نعمت‌الله اعتمادی؛ ابراهیم بهداد؛ حسین زینلی
چکیده
برای کنترل آلودگی‌های قارچی محصولات باغبانی گاهی از محلول‌های قارچ‌کش استفاده می‌شود که برای سلامت انسان مضر هستند. هدف از این تحقیق بررسی اسانس‌های ضدقارچی چند گیاه دارویی در کنترل این قارچ‌ها و جایگزین کردن آنها به جای قارچ‌کش‌های شیمیایی بود. مهمترین قارچ بیماری‌زا در دوره پس از برداشت توت‌فرنگی، Rhizopus stolonifer ...
بیشتر
برای کنترل آلودگی‌های قارچی محصولات باغبانی گاهی از محلول‌های قارچ‌کش استفاده می‌شود که برای سلامت انسان مضر هستند. هدف از این تحقیق بررسی اسانس‌های ضدقارچی چند گیاه دارویی در کنترل این قارچ‌ها و جایگزین کردن آنها به جای قارچ‌کش‌های شیمیایی بود. مهمترین قارچ بیماری‌زا در دوره پس از برداشت توت‌فرنگی، Rhizopus stolonifer است که برای کنترل آن، اثر ضدقارچی اسانس‌های مرزه (Satureja hortensis)، آویشن شیرازی (Zataria multiflora)و زنیان (Carum copticom) مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به دو صورت in vitro و in vivo انجام شد. اسانس‌ها با غلظت‌های 10000، 2000، 1000، 500، 300، 200 و 100 پی‌پی‌ام در محیط کشت PDA و روی میوه‌های توت‌فرنگی برداشت شده علیه قارچ Rhizopus انجام شد. آزمایش in vivo شامل 6 تیمار (3 اسانس، 1 قارچ‌کش و 2 شاهد) و هر تیمار شامل سه تکرار و هر تکرار شامل 5 عدد میوه (حدود 70 گرم) بود. میوه‌ها را پس از ضد‌عفونی سطحی در سوسپانسیون 106 (اسپور در میلی‌لیتر) Rhizopus به‌طور جداگانه فرو برده و بعد در سوسپانسیون 3 اسانس ذکر شده و قارچ‌کش ایپرودیون + کاربندازیم 5/52% (پودر وتابل) فرو برده شد و در شرایط حرارت اتاق حدود 1 ± 24 درجه سانتی‌گرادقرار گرفت. نتایج آزمایش روی آگار نشان داد که غلظت مهارکننده رشد میسلیوم قارچ ریزوپوس برای مرزه و زنیان 300 پی‌پی‌ام و برای آویشن شیرازی 500 پی‌پی‌ام بود. همچنین نتایج آزمایش در شرایط in vivo نشان داد که بیشترین میزان آلودگی به‌ترتیب در اسانس شاهد، سپس زنیان، آویشن شیرازی و مرزه بود.
مژگان لارتی؛ صابر قاسم‌پور؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ بهمن علیزاده
چکیده
جنس آویشن یکی از گیاهان مهم در صنایع دارویی، غذایی، بهداشتی و آرایشی است. به‌منظور بررسی رویشگاه‌های طبیعی گونه‌های مختلف جنس Thymus در استان آذربایجان‌غربی، مطالعات مختلفی در سال‌های 1386-1384، در شرایط رویشگاهی اجرا شد. ابتدا بررسی‌های رویشگاهی در نقاط مختلف استان انجام شد و بعد با مراجعه به رویشگاه گونه‌های T. pubescens Boiss. ...
بیشتر
جنس آویشن یکی از گیاهان مهم در صنایع دارویی، غذایی، بهداشتی و آرایشی است. به‌منظور بررسی رویشگاه‌های طبیعی گونه‌های مختلف جنس Thymus در استان آذربایجان‌غربی، مطالعات مختلفی در سال‌های 1386-1384، در شرایط رویشگاهی اجرا شد. ابتدا بررسی‌های رویشگاهی در نقاط مختلف استان انجام شد و بعد با مراجعه به رویشگاه گونه‌های T. pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak و T. kotschyanus Boiss. Et Hohen به‌ترتیب در مناطق حاجیبیگ و قوشچی، پلاتگذاری و ثبت اطلاعات هر کدام از گونه‌های مورد نظر انجام گردید. در این بررسی علاوه بر اطلاعات مربوط به اقلیم و خاک منطقه، شاخص‌های رویشی همانند ارتفاع بوته، سطح تاج پوشش، تعداد شاخههای فرعی مورد اندازه‌گیری قرار گرفته و بررسی آماری انجام شد. نتایج حاصل از بررسی رویشگاهی نشان داد که گونه T. kotschyanus در دامنه ارتفاعی 2500-1450 متر و در شیبهای 60-20 درصد و در جهت شیب شمالی با میانگین بارش 600- 400 میلیمتر رویش دارد. گونه T. pubescens در دامنه ارتفاعی 2600-1900 متر و در شیبهای 45-10 درصد با جهت شرقی و شمالشرقی با میانگین بارش 400- 250 میلیمتر گسترش دارد. برای رویش گونه kotschyanus خاک سیلتی- کلی- لومی و برای گونه pubescens خاک سیلتی- لومی مناسب می‌باشد. درصد اسانس گونه pubescens در مرحله 50% گلدهی 12/1 و گونه kotschyanus، 78/1% بود.
محمّدتقی عبادی؛ مصطفی رحمتی؛ مجید عزیزی؛ محمّد حسن‌زاده خیاط؛ علیرضا دادخواه
چکیده
خشک کردن یکی از قدیمی‌ترین روشهای نگهداری محصولات کشاورزی پس از برداشت می‌باشد. ریحان (Ocimum basilicum L.) یکی از گیاهان خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است که به‌عنوان گیاهی دارویی و ادویه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌منظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر زمان خشک کردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی ریحان آزمایشی به‌صورت ...
بیشتر
خشک کردن یکی از قدیمی‌ترین روشهای نگهداری محصولات کشاورزی پس از برداشت می‌باشد. ریحان (Ocimum basilicum L.) یکی از گیاهان خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است که به‌عنوان گیاهی دارویی و ادویه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌منظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر زمان خشک کردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی ریحان آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. شش توان مختلف میکروویو شامل 100، 180، 300، 450، 600 و 900 وات، دو دمای مختلف آون شامل 50 و 70 درجه سانتی‌گراد و روش طبیعی (سایه و آفتاب) مورد مقایسه قرار گرفتند. در روشهای مختلف، خشک کردن نمونه‌ها تا زمانی‌که وزن آنها به محتوای رطوبتی 10/0 بر پایه وزن خشک (یا 10% بر پایه وزن تر) رسید، ادامه داشت. نتایج نشان داد که کمترین و بیشترین زمان خشک کردن (به‌ترتیب 1/4 دقیقه و 48 ساعت) مربوط به تیمارهای خشک کردن با توان 900 وات میکروویو و روش خشک کردن در سایه بود. بالاترین درصد اسانس (3/1%) در روش سایه بدست آمد و کمترین میزان (3/0%) مربوط به توان‌های 450، 600 و 900 وات میکروویو بود. توان‌های مختلف میکروویو اثر منفی بر اجزای اصلی اسانس (ژرانیال و متیل کاویکول) گذاشتند ولی در روش سایه این ترکیب‌ها به‌خوبی حفظ شدند. به‌طورکلی با توجه به نتایج این تحقیق می‌توان اظهار نمود که خشک کردن گیاه دارویی ریحان با استفاده از روش سایه از این جهت که میزان اسانس و اجزای اصلی آن را به‌صورت قابل‌ملاحظه‌ای حفظ کرد، برای خشک نمودن این گیاه مطلوب است.
سعید یوسف‌زاده؛ سیدعلی‌محمد مدرس ثانوی؛ فاطمه سفیدکن؛ احمد اصغرزاده؛ امیر قلاوند؛ محسن رشدی؛ امین صفرعلیزاده
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تلفیقی کودهای بیولوژیک و نیتروژن بر تعدادی از خصوصیات مورفولوژیک و میزان اسانس بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 20 تیمار در 3 تکرار در سال زراعی 89-1388 در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس (منطقه 1) و در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجان‌غربی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تلفیقی کودهای بیولوژیک و نیتروژن بر تعدادی از خصوصیات مورفولوژیک و میزان اسانس بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 20 تیمار در 3 تکرار در سال زراعی 89-1388 در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس (منطقه 1) و در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجان‌غربی (منطقه 2) انجام گردید. تیمارهای آزمایشی شامل ژنوتیپ (اکوتیپ بومی و رقم (SZK-1، باکتری (تلقیح بذر با باکتری‌های ازوتوباکتر + آزوسپرلیوم + سودوموناس و عدم‌تلقیح)، رژیم کودی (100% کود اوره، 75% کود اوره + 25% آزوکمپوست، 50% کود اوره + 50% آزوکمپوست، 25% کود شیمیایی + 75% آزوکمپوست و 100% آزوکمپوست) بود. براساس نتایج بدست‌آمده بیشتر صفات مورفولوژیک مورد مطالعه تحت تأثیر ژنوتیپ قرار گرفت. اثر رژیم کودی بر عملکرد ماده خشک، بازده و عملکرد اسانس در هر دو منطقه معنی‌دار شد. تعداد شاخه گل‌دهنده در منطقه 1 و ارتفاع بوته، تعداد برگ ساقه اصلی و تعداد شاخه گل‌دهنده در منطقه 2 تحت تأثیر عامل تلقیح با باکتری قرار گرفنتد. برهم‌کنش اثر متقابل دو جانبه تعدادی از صفات مورد مطالعه را تحت تأثیر قرار دادند. اثر متقابل سه جانبه بر تعداد شاخه گل‌دهنده در منطقه 1 و بر بازده و عملکرد ماده خشک در منطقه 2 معنی‌دار بود. بیشترین ارتفاع بوته، ارتفاع اولین شاخه گل‌دهنده از سطح زمین، تعداد برگ در ساقه اصلی، تعداد شاخه فرعی و عملکرد اسانس در اکوتیپ بومی بدست آمد. تلقیح با باکتری ارتفاع، تعداد برگ ساقه اصلی، قطر ساقه و تعداد شاخه گل‌دهنده را افزایش داد. کاربرد تلفیقی 50 درصد کود اوره + 50 درصد آزوکمپوست توانست عملکرد ماده خشک، بازده و عملکرد اسانس را افزایش دهد. به‌طوری‌که کاربرد 100% آزوکمپوست کمترین عملکرد اسانس را تولید کرد. عملکرد اسانس در اکوتیپ بومی نسبت به رقم اصلاح‌شده افزایش یافت. افزایش عملکرد اسانس به واسطه تلقیح با باکتری در اکوتیپ بومی در مقایسه با رقم اصلاح‌شده بیشتر بود. در مجموع، نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که کاربرد تیمار تلفیقی 50% کود اوره + 50% آزوکمپوست در حالت تلقیح با باکتری می‌تواند به‌عنوان یک جایگزین مناسب برای کودهای شیمیایی مورد توجه قرار گیرد.
پرویز رضوانی‌مقدم؛ عسکر غنی؛ میترا رحمتی؛ سعیده محتشمی
چکیده
در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر روشهای مختلف خشک کردن توسط آون، ماکروویو، دمای محیط (سایه) و ترکیب ماکروویو و دمای محیط بر زمان خشک شدن، میزان اسانس، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و مواد فنولی دو توده ترخون (Artemisia dracunculus L.) دو آزمایش مستقل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 13 تیمار خشک کردن (آون: دماهای 40، 50، 60 و 70 درجه سانتی‌گراد؛ ماکروویو: توان‌های ...
بیشتر
در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر روشهای مختلف خشک کردن توسط آون، ماکروویو، دمای محیط (سایه) و ترکیب ماکروویو و دمای محیط بر زمان خشک شدن، میزان اسانس، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و مواد فنولی دو توده ترخون (Artemisia dracunculus L.) دو آزمایش مستقل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 13 تیمار خشک کردن (آون: دماهای 40، 50، 60 و 70 درجه سانتی‌گراد؛ ماکروویو: توان‌های 900، 600، 450، 300، 180 و 100 وات؛ خشک کردن در دمای محیط؛ خشک کردن ترکیبی ماکروویو با توان‌های 900 و 600 + خشک کردن در دمای محیط) بر دو توده ترخون (مشهد و نیشابور) انجام شد. همچنین مقایسه‌ای بین نمونه تر و تیمارهای مذکور از نظر صفات فوق انجام شد (برای خشک کردن 13 تیمار و برای دیگر صفات 14 تیمار). نتایج این تحقیق نشان داد که به‌طورکلی از نظر میزان رطوبت و مواد مؤثره اندازه‌گیری شده بین این دو توده تفاوت وجود داشت. همچنین عکس‌العمل این دو توده، از نظر واکنش به روشهای مختلف خشک کردن تا حدی متفاوت بود. از نظر مدت زمان خشک شدن در هر دو آزمایش، طولانی‌ترین زمان (حدود 30 ساعت و 32 ساعت در توده مشهد و نیشابور) مربوط به دمای محیط و زودترین زمان (حدود 5 دقیقه) مربوط به ماکروویو با توان 900 وات بود. در هر دو آزمایش بالاترین میزان اسانس (27/2 و 2/3% به‌ترتیب توده مشهد و نیشابور) مربوط به نمونه تر و بعد از آن دمای محیط و ماکروویو با توان 900 وات بود و افزایش دما باعث کاهش میزان اسانس شد. میزان اسانس در توان‌های دیگر ماکروویو و تیمارهای ترکیبی، متوسط بود. بیشترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی (5/82 و 8/81% به‌ترتیب توده مشهد و نیشابور) مربوط به نمونه تر بود، درحالی‌که کمترین میزان آن در توده مشهد (7/60%) و نیشابور (53%) به‌ترتیب مربوط به تیمارهای دمای محیط و 40 درجه آون بود. بالاترین میزان مواد فنولی (به‌ترتیب 165 میلی‌گرم گالیک‌اسید در گرم وزن خشک) در توده مشهد مربوط به تیمار ماکروویو با توان 600 و در توده نیشابور (7/524 میلی‌گرم) مربوط به تیمار ماکروویو با توان 900 بود.
فاطمه عسکری؛ مهدی میرزا
چکیده
گیاه Centaurea depressa M. Bieb. به‌نام گل‌گندم، یک گیاه داروییست که از عصاره آن برای شستشوی چشم استفاده می‌شود و ناراحتی‌های دستگاه گوارش را تا حدودی کاهش می‌دهد. در این تحقیق به‌منظور بررسی کمّی و کیفی اسانس اندام‌های مختلف گونه C. depressa، گیاه از مناطق دماوند و تهران در مرحله گلدهی جمع‌آوری گردید. اندام‌های گیاهان به‌صورت ...
بیشتر
گیاه Centaurea depressa M. Bieb. به‌نام گل‌گندم، یک گیاه داروییست که از عصاره آن برای شستشوی چشم استفاده می‌شود و ناراحتی‌های دستگاه گوارش را تا حدودی کاهش می‌دهد. در این تحقیق به‌منظور بررسی کمّی و کیفی اسانس اندام‌های مختلف گونه C. depressa، گیاه از مناطق دماوند و تهران در مرحله گلدهی جمع‌آوری گردید. اندام‌های گیاهان به‌صورت سه نمونه ساقه همراه برگ، ریشه و گل‌آذین تفکیک شده، در دمای محیط خشک شده و بعد به ذرات کوچک آسیاب شدند. نمونه‌های فوق با روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. برای جداسازی و شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. بازده اسانس ساقه و برگ، ریشه و گل‌آذین منطقه دماوند (بر پایه وزنی- وزنی خشک شده) به‌ترتیب 18/0%، 13/0% و 07/0% و منطقه باغ گیاه‌شناسی به همان ترتیب 10/0%، 13/0% و 08/0% بود. در منطقه دماوند بیشترین ترکیبهای اسانس ساقه و برگ تیمول (5/56%)، اسپاتولنول (7/12%) و جرماکرن D (9/9%) بود. ترکیبهای اصلی اسانس ریشه پنتادکادین-1-ال (2/32%) و سیس-7-هگزادسن (5/29%) بودند. جرماکرن دی، جرماکرن B و تیمول (4/32%، 4/9% و 7/8%) بیشترین ترکیبهای اسانس گل‌آذین بودند. در منطقه باغ گیاه‌شناسی بیشترین ترکیبهای اسانس ساقه و برگ اسپاتولنول (4/25%)، Eudesma-4(15)-7-diene-1-b-ol (5/14%) و جرماکرن D (7/13%) بود. ترکیبهای اصلی اسانس ریشه تترادکانال (7/30%)، کاریوفیلن‌اکساید (7/23%) و سیس-7- هگزادسن (3/22%) بود. تترادکانال (3/82%) و سیس-7-هگزادسن (5/15%) بیشترین ترکیبهای اسانس گل‌آذین بودند. با توجه به نتایج درمی‌یابیم که در ترکیبهای اصلی اسانس دو رویشگاه و حتی اندام‌های مختلف یک رویشگاه تنوع وجود دارد.
سودابه عبداله زارع؛ اسفندیار فاتح؛ امیر آینه بند
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر تاریخ‌های مختلف کاشت و سطوح مختلف تغذیه‌ای (شیمیایی و آلی) بر عملکرد و میزان ماده مؤثره دانه گیاه دارویی خارمریم (Silybum marianum (L.) Gaerate)، آزمایشی در سال زراعی 1389-1388 به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر تاریخ‌های مختلف کاشت و سطوح مختلف تغذیه‌ای (شیمیایی و آلی) بر عملکرد و میزان ماده مؤثره دانه گیاه دارویی خارمریم (Silybum marianum (L.) Gaerate)، آزمایشی در سال زراعی 1389-1388 به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. عامل اصلی تاریخ کشت در سه زمان: (23 آبان، 10 آذر و 24 آذر) و عامل فرعی سطوح تغذیه‌ای مختلف در شش سطح: F1- شاهد (عدم مصرف کود)، F2- 100% کود شیمیایی NPK (150- 120- 100)، F3- 25% کود آلی +75% کود شیمیایی (5/7 تن دامی و NPK (5/112- 90- 75))، F4- 50% آلی+50% شیمیایی (15 تن کود دامی و NPK (75- 60 -50))، F5- 75% آلی+25% شیمیایی (5/22 تن کود دامی + NPK (5/37- 30- 25)) و F6- 100% کود آلی (30 تن کود دامی) بودند. نتایج بدست‌آمده نشان داد که تاریخ کاشت تأثیر معنی‌داری بر درصد فنول، درصد فلاونوئیدها و میزان سیلی‌مارین دانه داشت. تأخیر در کاشت منجر به کاهش میزان سیلی‌مارین دانه گردید. درحالی‌که بالاترین درصد فنول و فلاونوئیدهای دانه در تاریخ 24 آذر بدست آمد. از نظر سطوح کودی نیز بیشترین درصد فلاونوئیدها، عملکرد فلاونوئیدها و عملکرد سیلی‌مارین از تیمار کودی 100% شیمیایی و سطوح کودی تلفیقی حاصل گردید. در این رابطه تیمار F2 مزیتی نسبت به سطوح کودی تلفیقی نداشت. همچنین بالاترین درصد فنول و عملکرد فنول از سطوح کودی تلفیقی بدست آمد. بنابراین بیشترین میزان سیلی‌مارین از تیمار F6 و بیشترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی دانه از تیمار F4 و F6 حاصل شد.
سعید داداشی؛ مراد موسی‌زاده؛ سیدمحمد موسوی؛ علیرضا یاوری
چکیده
در این مطالعه ترکیبهای شیمیایی هسته چهار رقم انار تجاری ایران شامل آبانماهی، ملس، پوست سفید و شهوار از لحاظ درصد پروتئین، روغن، کربوهیدرات، عناصر معدنی و ترکیب اسیدهای چرب مورد آنالیز قرار گرفت. همچنین خواص فیزیکوشیمیایی و آنتی‌اکسیدانی روغن هسته‌های انار تعیین گردید. فعالیت آنتی‌اکسیدانی روغن هسته انار از طریق روش 1,1-diphenyl-2-picrylhydrazyl ...
بیشتر
در این مطالعه ترکیبهای شیمیایی هسته چهار رقم انار تجاری ایران شامل آبانماهی، ملس، پوست سفید و شهوار از لحاظ درصد پروتئین، روغن، کربوهیدرات، عناصر معدنی و ترکیب اسیدهای چرب مورد آنالیز قرار گرفت. همچنین خواص فیزیکوشیمیایی و آنتی‌اکسیدانی روغن هسته‌های انار تعیین گردید. فعالیت آنتی‌اکسیدانی روغن هسته انار از طریق روش 1,1-diphenyl-2-picrylhydrazyl (DPPH) اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که رقم پوست سفید در مقایسه با سایر ارقام مورد مطالعه از محتوای روغن (9/16%)، فیبر خام (4/42%) و ارزش تغذیه‌ای (7/460 کیلوکالری در صد گرم) بالاتری برخوردار است. رقم پوست سفید دارای بیشترین مقدار فسفر (3/2766 میلی‌گرم در کیلوگرم) و منیزیم (0/2052 میلی‌گرم) بود، در حالی‌که بیشترین مقدار کلسیم (3/675 میلی‌گرم در کیلوگرم) و پتاسیم (6/3724 میلی‌گرم در کیلوگرم) مربوط به رقم شهوار بود. اسید چرب عمده شناسایی شده توسط کروماتوگرافی گازی، پونیسیک‌اسید بود که محدوده آن از 07/72% برای رقم شهوار تا 31/73% برای رقم ملس متغیر بود (p < 0.05). نسبت اسیدهای چرب چند غیراشباع به اشباع و غیراشباع به اشباع در روغن هسته انار به‌ترتیب در محدوده 174/9 تا 450/9 و 325/10 تا 861/10 بدست آمد (p < 0.05). اندیس‌های اسیدیته (36/8-78/3%)، پراکسید (meq O2/Kg 48/0-39/0)، یدی (g I2/100g 3/220-9/216) و صابونی (mg KOH/g 5/182-3/179) برای روغن هسته انار تعیین گردید. همچنین اندیس شکست در 25 درجه سانتی‌گراد، ویسکوزیته و دانسیته روغن‌های مورد مطالعه به‌ترتیب 527/1-461/1، 063/0-036/0 و 9311/0-9202/0 بدست آمد. رقم ملس کمترین مقدار ارتو دی‌فنول (ODC) و فعالیت آنتی‌اکسیدانی را نشان داد. در تمام ارقام مورد مطالعه، رابطه بین درصد DPPH باقیمانده و محتوای ارتو دی‌فنول، همبستگی بالایی (R2= 0.98, p < 0.01) را نشان داد.
مهرداد مدرسی؛ سحر پورمتین
چکیده
شیرین‌بیان (Glycyrrhiza glabra L.) با نام عمومی licorice از خانواده نخود (Leguminosae) است که برای آن اثرهای درمانی زیادی ذکر شده‌است. با توجه به اینکه استفاده از مواد طبیعی با منشأ گیاهی در درمان بیماریهای مختلف تاریخچه طولانی دارد، در این مطالعه اثر شیرین‌بیان بر فاکتورهای خونی مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه روی 50 موش انجام شد. نمونه‌ها به‌صورت ...
بیشتر
شیرین‌بیان (Glycyrrhiza glabra L.) با نام عمومی licorice از خانواده نخود (Leguminosae) است که برای آن اثرهای درمانی زیادی ذکر شده‌است. با توجه به اینکه استفاده از مواد طبیعی با منشأ گیاهی در درمان بیماریهای مختلف تاریخچه طولانی دارد، در این مطالعه اثر شیرین‌بیان بر فاکتورهای خونی مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه روی 50 موش انجام شد. نمونه‌ها به‌صورت تصادفی در پنج گروه (3 گروه تیمار، گروه کنترل و دارونما) تقسیم و در شرایط یکسان نگهداری شدند. از موش‌های نر به‌عنوان حذف فاکتور جنس استفاده گردید، سپس عصاره آبی- الکلی شیرین‌بیان با دوزهای 50، 100 و 150 mg/kg به روش درون صفاقی (IP) طی 20 روز به‌صورت یک روز در میان به گروه‌های تیماری تزریق شد. از سرم فیزیولوژی نیز برای تزریق به گروه دارونما استفاده گردید. مهمترین پارامترهای مورد بررسی تعداد گلبول‌های قرمز، میزان هموگلوبین، هماتوکریت، پلاکت، MCHC، MCH و MCV در مقایسه با گروه‌های شاهد بود. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از آزمون دانکن و نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید. یافته‌ها نشان داد که میزان هموگلوبین، پلاکت و MCV، MCHC در همه دوزها و میزان MCH در دوز 100 و 150 mg/kg افزایش یافته، درحالی‌که تعداد گلبول‌های قرمز در دوزهای 100 و 150 mg/kg کاهش نشان داد. در میزان هماتوکریت تغییر معنی‌داری دیده نشد. این نتایج حکایت از اثر وابسته به دوز عصاره شیرین‌بیان بر فاکتورهای خونی دارد.
