نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترا، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
2 دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
3 استاد، شیمی دارویی، دانشکده داروسازی و مرکز تحقیقات علوم دارویی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد
4 استادیار، گروه تکنولوژی تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی شیروان، دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
خشک کردن یکی از قدیمی‌ترین روشهای نگهداری محصولات کشاورزی پس از برداشت می‌باشد. ریحان (Ocimum basilicum L.) یکی از گیاهان خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است که به‌عنوان گیاهی دارویی و ادویه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌منظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر زمان خشک کردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی ریحان آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. شش توان مختلف میکروویو شامل 100، 180، 300، 450، 600 و 900 وات، دو دمای مختلف آون شامل 50 و 70 درجه سانتی‌گراد و روش طبیعی (سایه و آفتاب) مورد مقایسه قرار گرفتند. در روشهای مختلف، خشک کردن نمونه‌ها تا زمانی‌که وزن آنها به محتوای رطوبتی 10/0 بر پایه وزن خشک (یا 10% بر پایه وزن تر) رسید، ادامه داشت. نتایج نشان داد که کمترین و بیشترین زمان خشک کردن (به‌ترتیب 1/4 دقیقه و 48 ساعت) مربوط به تیمارهای خشک کردن با توان 900 وات میکروویو و روش خشک کردن در سایه بود. بالاترین درصد اسانس (3/1%) در روش سایه بدست آمد و کمترین میزان (3/0%) مربوط به توان‌های 450، 600 و 900 وات میکروویو بود. توان‌های مختلف میکروویو اثر منفی بر اجزای اصلی اسانس (ژرانیال و متیل کاویکول) گذاشتند ولی در روش سایه این ترکیب‌ها به‌خوبی حفظ شدند. به‌طورکلی با توجه به نتایج این تحقیق می‌توان اظهار نمود که خشک کردن گیاه دارویی ریحان با استفاده از روش سایه از این جهت که میزان اسانس و اجزای اصلی آن را به‌صورت قابل‌ملاحظه‌ای حفظ کرد، برای خشک نمودن این گیاه مطلوب است.
کلیدواژه‌ها
)