همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان

2 دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان

3 دانشیار، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان

چکیده

به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و کود نیتروژن بر خصوصیات مرفولوژیکی و تسهیم ماده خشک اسفرزه (Plantago ovate Forsk)، تحقیقی در سال 1389 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان به اجرا درآمد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل چهار سطح نیتروژن (0، 60، 120 و 180 میلی‌گرم نیتروژن از منبع اوره در کیلوگرم خاک) و چهار سطح آبیاری (شاهد 100%، 80%، 60% و 40% ظرفیت مزرعه) بود. نتایج نشان داد که اثر متقابل خشکی و نیتروژن بر عملکرد دانه و وزن خشک کل معنی‌دار است، به‌طوری که در شرایط 100% ظرفیت مزرعه بیشترین وزن بذر (72/1 گرم در بوته) در تیمار 120 میلی‌گرم نیتروژن در کیلوگرم خاک بدست آمد که نسبت به شاهد افزایش 77 درصدی داشت. در تیمار خشکی ملایم (80% ظرفیت مزرعه) مصرف نیتروژن به میزان 120 میلی‌گرم نیتروژن بر کیلوگرم خاک باعث افزایش 93 درصدی وزن خشک کل نسبت به شاهد (بدون کود) گردید. همچنین، با افزایش تنش خشکی، تسهیم ماده خشک به نفع اندام‌های زیرزمینی تمام شده و نسبت ماده خشک ریشه به‌طور معنی‌داری افزایش یافت، هر چند در این شرایط نسبت ماده خشک ساقه و دانه با تغییر معنی‌داری مواجه نشد؛ اما با افزایش کود نیتروژن نیز ماده خشک بیشتری به سمت برگ منتقل و ماده خشک کمتری به دانه منتقل گردید.

کلیدواژه‌ها

- ابراهیم‌زاده معبود، ح.، میرمعصومی، م. و فخرطباطبایی، س.م.، 1376. تشکیل کالوس و تولید موسیلاژ در قطعات جدا کشت برگ و ریشه چهار گونه بارهنگ. علوم کشاورزی ایران، 28(3): 96-87.
- صفرنژاد، ع.، 1382. مروری بر روشهای مختلف به‌گزینی گیاهان برای مقاومت به خشکی. خشکی و خشکسالی کشاورزی، 7: 13-11.
- فرهمند، ع.، فرداد، ح.، لیاقت، ع. و کاشی، ع.، 1385. بررسی تأثیر میزان آبیاری و کود نیتروژن بر کمّیت و کیفیت گوجه‌فرنگی در شرایط کم‌آبیاری. علوم کشاورزی ایران، 37(2): 279-273.
- میرمسعودی، م.، 1371. بررسی زراعی دو گونه اسفرزه. چکیده مقالات چهاردهمین سمینار گیاهان دارویی ایران، دانشکده داروسازی تهران، تهران، 11-9 شهریور: 65.
- Azam, F., 2002. Study on organic matter dynamics and nitrogen availability using 14C and 15N. Pakistan Journal of Agronomy, 1: 20-24.
- Bhagat, N.R., 1980. Studies on variation and association among seed yield and some component traits in Plantago ovata Forsk. Crop Improvement, 7: 60-63.
- Chatterjee, S.K., 2002. Cultivation of medicinal and aromatic plants in India-a commercial approach. Acta Horticulture (ISHS), 576: 191-202.
- Dalal, K.C. and Sriram, S., 1995. Psyllium. Advances in Horticulture, 11: 575-604.
- Godawat, S.L., 1999. Prospects of isabgol (Plantago ovata Forsk). Cultivation in Rajasthan. Recent advances in management of arid ecosystems. Proceeding of a Symposium. India, 9-12 March, 1997: 229-234.
- Griffe, P., Metha, S. and Shankar, D., 2003. Organic Production of Medicinal, Aromatic and Dye-Yielding Plants (MADPs): Forward, Preface and Introduction. FAO.
- Koocheki, A., Tabrizi, L. and NassiriMahallati, M., 2007. The Effects of Irrigation Intervals and Manure on Quantitative and Qualitative Characteristics of Plantago ovata and Plantago psyllium. Asian Journal of Plant Science, 6(8): 1229-1234.
- Laribi, B., Bettaieb, I., Kouki, K., Sahli, A., Mougou, A. and Marzouk, B., 2009. Water deficit effects on caraway (Carum carvi L.) growth, essential oil and fatty acid composition. Industrial Crops and Products, 30(3): 372-379.
- Patterson, T.B., Guy, R.D. and Dang, Q.L., 1997. Whole-plant nitrogen and water relations traits, and their associated trade-offs, in adjacent muskeg and upland boreal spruce species. Oecologia, 110(2): 160-168.
- Rathore, B.S. and Chandawat, M.S., 2003. Influence of irrigation, row orientation and nitrogen on downy mildew of Blond psyllium. Indian Phytopathology, 56(4): 453-456.
- Shao, H.B., Chu, L.Y., Jaleel, C.A. and Zhao, C.X., 2008. Water-deficit stress-induced anatomical changes in higher plants. Comptes rendus-Biologies, 331(3): 215-225.
- Singh, S.P., Bargalif, K., Joshi, A. and Chaudhry, S., 2005. Nitrogen resumption in leaves of tree and shrub seedling in response to increasing soil fertility. Current Science, 89: 389-396.
- Xu, Z.Z., Yu, Z.W. and Wang, D., 2006. Nitrogen translocation in wheat plants under soil water deficit. Plant and Soil, 280: 291-303.
- Yin, C.Y., Wang, X., Duan, B., Luo, J.X. and Li, C.Y., 2005. Early growth, dry matter allocation and water use efficiency of two sympatric Populous species as affected by water stress. Environmental Experimental Botany, 53: 315-322.