دوره 37، شماره 2 ، خرداد و تیر 1400
زراعت و باغبانی
سیده محدثه محمدی؛ فاطمه سفیدکن؛ سمانه اسدی صنم؛ سپیده کلاته‌جاری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.193.106.2.1578.32این آزمایش به‌منظور بررسی تأثیر تیمارهای مختلف تغذیه‌ای بر ویژگی‌های مورفولوژیک، عملکرد اسانس و میزان برخی عناصر خاک و سرشاخه‌های گیاه مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad) به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و ۱۴ تیمار تغذیه‌ای طی دو سال زراعی 1396 و 1397 اجرا شد. تیمارها شامل 1-C (شاهد)، ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.193.106.2.1578.32این آزمایش به‌منظور بررسی تأثیر تیمارهای مختلف تغذیه‌ای بر ویژگی‌های مورفولوژیک، عملکرد اسانس و میزان برخی عناصر خاک و سرشاخه‌های گیاه مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad) به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و ۱۴ تیمار تغذیه‌ای طی دو سال زراعی 1396 و 1397 اجرا شد. تیمارها شامل 1-C (شاهد)، 2-NPK (کود شیمیایی 50، 25، 25 کیلوگرم در هکتار)، 3- CM30، 4- CM60 (CM: کود دامی 30 و 60 تن در هکتار)، 5- CM30+NPK، 6- CM60+NPK، 7- V5 (ورمی‌کمپوست 50 تن در هکتار)، 8- V5+NPK، 9- GM (Glomus mosseae)، 10- GI (Glomus intraradices)، 11- S0+T، 12- S250+T، 13- S500+T (S: سولفور 0، 250 و 500 کیلوگرم در هکتار، T: Thiobacillus) و14- V5+T بودند. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد، اثر متقابل سال در تیمارهای تغذیه‌ای بر تمام ویژگی‌های مورفولوژیک، بازده و عملکرد اسانس و مقدار عناصر پتاسیم و گوگرد سرشاخه‌های گیاه معنی‌دار (p ≤0.01) شد. بیشترین ارتفاع بوته در سالهای اول و دوم به‌ترتیب مربوط به تیمارهای CM30+NPK و CM60 بود. بیشترین تعداد شاخه در سالهای اول و دوم به‌ترتیب در تیمارهای CM30+NPK و GM مشاهده شد. تیمار CM30+NPK بیشترین پهنای سایه‌انداز را در هر دو سال به‌خود اختصاص داد. همچنین بیشترین میزان ماده خشک سرشاخه گلدار در سالهای اول و دوم به‌ترتیب در تیمارهای CM30+NPK و V5+T بدست آمد. طبق نتایج آزمایش، بیشترین بازده اسانس در سالهای اول و دوم به‌ترتیب در تیمارهای GM و S0+T مشاهده شد. کاربرد تیمارهای V5+NPK و V5+T موجب افزایش معنی‌دار عملکرد اسانس به‌ترتیب در سالهای اول و دوم گردید. نتایج همچنین نشان داد، بیشترین مقدار پتاسیم سرشاخه‌ها در سال اول، در تیمار GI و در سال دوم، در تیمار V5+NPK مشاهده شد. همچنین، بیشترین مقدار گوگرد سرشاخه‌ها در سالهای اول و دوم به‌ترتیب در تیمارهای V5 و S500+T بدست آمد. به‌طور کلی، پژوهش حاضر نشان داد که استفاده از کودهای زیستی موجب افزایش بازده اسانس و میزان عناصر‌تغذیه‌ای در این گیاه می‌شود. همچنین، استفاده از ورمی‌کمپوست به همراه کودهای شیمیایی و زیستی جهت افزایش عملکرد اسانس گیاه دارویی مرزه خوزستانی توصیه می‌گردد.
زراعت و باغبانی
حسین حمامی؛ نرگس ایمانی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.214.106.2.1575.1576کمبود آب یکی از مهمترین چالش‌های بخش کشاورزی به‌ویژه در نواحی خشک و نیمه‌خشک دنیاست. با توجه به پتانسیل بالای برخی از گیاهان دارویی برای کشت در شرایط تنش‌زای محیطی، کشت این گیاهان در زمین‌های کم‌بهره می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. از این رو به منظور کاهش اثرات منفی کمبود آب بر رشد گیاه ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.214.106.2.1575.1576کمبود آب یکی از مهمترین چالش‌های بخش کشاورزی به‌ویژه در نواحی خشک و نیمه‌خشک دنیاست. با توجه به پتانسیل بالای برخی از گیاهان دارویی برای کشت در شرایط تنش‌زای محیطی، کشت این گیاهان در زمین‌های کم‌بهره می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. از این رو به منظور کاهش اثرات منفی کمبود آب بر رشد گیاه چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1396 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل مقدار آب آبیاری در چهار سطح (40، 60، 80 و 100 درصد ظرفیت زراعی) و تیمار آبیاری با آب مغناطیسی در سه سطح (آب غیرمغناطیسی (شاهد)، آب مغناطیسی شده با یک، و دو بار عبور از میدان مغناطیسی) بود. نتایج آزمایش نشان داد که اثرات تیمارهای مقدار آب آبیاری بر تمامی صفات اندازه‌گیری شده و تیمارهای آبیاری مغناطیسی بر تمامی صفات به‌استثنای تعداد برگ معنی‌دار بودند. همچنین، اثرات متقابل تیمارهای مقدار آب آبیاری × آبیاری مغناطیسی بر صفات ارتفاع گیاه، تعداد غوزه در بوته، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه و وزن خشک کاسبرگ معنی‌دار بدست آمد. کاهش مقدار آب آبیاری از 100% به 40% ظرفیت زراعی باعث کاهش عدد اسپد، قطر ساقه، تعداد برگ و وزن تازه ریشه به ترتیب به میزان 34.7%، 23%، 40.6% و 27.6% شد. نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل مقدار آب آبیاری × آبیاری مغناطیسی نشان داد که آبیاری با آب دو بار مغناطیسی شده باعث بهبود تمامی صفات در مقایسه با آبیاری با آب معمولی شد. بنابراین به نظر می‌رسد که کاربرد آبیاری مغناطیسی می‌تواند به‌عنوان یکی از راهکارهای کاهش اثرات منفی ناشی از کمبود آب مدنظر قرار گیرد.
فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
سید محمدرضا حبیبیان؛ پریسا سربی اکبری؛ وحید روشن
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.229.106.2.1576.32کلپوره (Teucrium polium L. subsp. polium) متعلق به خانواده نعناعیان و بیشتر در نواحی بایر و سنگلاخی و ماسه‌زارهای نواحی مختلف اروپا، مدیترانه، شمال آفریقا و جنوب‌غربی آسیا ازجمله ایران می‌روید. خواص درمانی مختلفی همچون ضد درد، ضد تب، آنتی‌اکسیدانی و کاهش‌دهنده فشار خون برای آن در نظر گرفته می شود که این ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.229.106.2.1576.32کلپوره (Teucrium polium L. subsp. polium) متعلق به خانواده نعناعیان و بیشتر در نواحی بایر و سنگلاخی و ماسه‌زارهای نواحی مختلف اروپا، مدیترانه، شمال آفریقا و جنوب‌غربی آسیا ازجمله ایران می‌روید. خواص درمانی مختلفی همچون ضد درد، ضد تب، آنتی‌اکسیدانی و کاهش‌دهنده فشار خون برای آن در نظر گرفته می شود که این خواص درمانی به‌دلیل وجود ترکیب‌های شیمیایی متعدد در اسانس حاصل از آن است. برداشت گیاه در مراحل مختلف فنولوژی تأثیر زیادی بر میزان ترکیب‌های اسانس این گونه دارد. در این تحقیق تغییرات کمّی و کیفی اسانس کلپوره در طول فصل رویش در منطقه چشمه انجیر استان فارس و در سه مرحله فنولوژی (اوج رویشی، اول گلدهی و اوج گلدهی) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال 1397 مورد بررسی قرار گرفت. اسانس‌ها توسط دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که عمده ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس در مرحله اوج رویشی، کاریوفیلن اکسید (12.1%)، آلفا-پینن (11.8%)، جرماکرن D (9.1%)، میرسن (8.5%)، لیمونن (7.2%)، بتا-پینن (6.7%)، بی‌سیکلوجرماکرن (6.6%)، ترانس-کاریوفیلن (4.6%) و آلفا-بیسابولول اکسید-بی (3.4%) با بازده اسانس 0.9%، در مرحله اول گلدهی، جرماکرن D (26.6%)، بی‌سیکلوجرماکرن (18.3%)، ترانس-بتا-اوسیمن (8.9%)، میرسن (7.8%)، اسپاتولنول (6.0%)، لیمونن (5.3%)، آلفا-پینن (3.6%) و بتا-پینن (2.6%) با بازده اسانس 0.3%، و در مرحله اوج گلدهی، آلفا-پینن (25.8%)، میرسن (12.5%)، جرماکرن D (11.8%)، بتا-پینن (11.7%)، لیمونن (8.5%)، اسپاتولنول (4.6%) و بی‌سیکلوجرماکرن (7.2%) با بازده اسانس 0.2% بودند.
زراعت و باغبانی
محمود نصرتی موموندی؛ احسان اله زید علی؛ محمدجواد زارع؛ حسن مومیوند؛ محمود کیانی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.242.106.2.1578.100به‌منظور بررسی تأثیر تاریخ کشت (29 اسفند و 31 فروردین)، کود کامل (PLANTFEED) (صفر و 2 در هزار) و زمان برداشت (8 صبح، 12 ظهر و 19 عصر) بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) (وزن خشک برگ و ساقه، نسبت ساقه به برگ، عملکرد و درصد اسانس و درصد کارواکرول) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.242.106.2.1578.100به‌منظور بررسی تأثیر تاریخ کشت (29 اسفند و 31 فروردین)، کود کامل (PLANTFEED) (صفر و 2 در هزار) و زمان برداشت (8 صبح، 12 ظهر و 19 عصر) بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) (وزن خشک برگ و ساقه، نسبت ساقه به برگ، عملکرد و درصد اسانس و درصد کارواکرول) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397 انجام گردید. براساس نتایج، تمامی صفات ذکر شده به‌استثناء نسبت ساقه به برگ تحت تأثیر تیمار تاریخ کاشت و کود کامل قرار گرفتند. تاریخ کاشت 31 فروردین و کاربرد کود کامل باعث افزایش در تمامی صفات مورد بررسی به‌استثناء درصد کارواکرول و نسبت ساقه به برگ شد. تیمار برداشت صبح، درصد و عملکرد اسانس را افزایش داد. بیشترین درصد کارواکرول (99.36%) تحت تأثیر اثر متقابل سه‌گانه تاریخ کاشت (29 اسفند) × کود کامل (2 در هزار) × زمان برداشت (عصر) و کمترین میزان آن (82.77%) تحت تأثیر اثر متقابل تاریخ کاشت 29 اسفند × عدم مصرف کود کامل × زمان برداشت (صبح) بدست آمد. در نهایت، به نظر می‌رسد نتایج نشان داد که در تاریخ کاشت 31 فروردین، مصرف کود کامل در بیشتر صفات ذکر شده سبب بروز نتایج بهتری شد. همچنین، برداشت صبح و عصر بیشترین درصد و عملکرد اسانس و درصد کارواکرول را موجب شد.
جایگاه اقتصادی – اجتماعی گیاهان دارویی و معطر
علی عبدی سیاوشانی؛ محمد رحیم فروزه؛ حسین بارانی؛ حسن یگانه بدرآبادی؛ سیده زهره میردیلمی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.260.106.2.1605.41گیاهان دارویی هر کشور در زمره ذخایر و منابع طبیعی آن کشور محسوب شده و سرمایه‌ای طبیعی است که می‌تواند در کسب درآمد و اشتغال‌زایی سهم قابل توجهی داشته باشد. به‌منظور استفاده مطلوب از گیاهان دارویی باید عوامل اقتصادی اجتماعی مؤثر بر درآمدزایی از این گیاهان مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گیرد. ازاین‌رو ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.260.106.2.1605.41گیاهان دارویی هر کشور در زمره ذخایر و منابع طبیعی آن کشور محسوب شده و سرمایه‌ای طبیعی است که می‌تواند در کسب درآمد و اشتغال‌زایی سهم قابل توجهی داشته باشد. به‌منظور استفاده مطلوب از گیاهان دارویی باید عوامل اقتصادی اجتماعی مؤثر بر درآمدزایی از این گیاهان مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گیرد. ازاین‌رو این مطالعه به بررسی عوامل مختلف تأثیرگذار بر قابلیت درآمدزایی از گیاهان دارویی در مراتع لزور استان تهران می‌پردازد. این تحقیق از نوع کیفی، ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه و جامعه آماری کارشناسان و بهره‌برداران است. انتخاب جوامع پاسخگو مبتنی بر رویکرد شهرت و نمونه‌گیری هدفمند انجام شد. این تحقیق در دو بخش انجام شد. در بخش اول عوامل اقتصادی، اجتماعی، طبیعی، کالبدی- زیرساختی، انسانی و سیاستی نهادی نظر سهمی که در درآمدزایی گیاهان دارویی برخوردار بودند، به‌صورت زوجی مقایسه و رتبه‌بندی شدند. به‌منظور تعیین مؤثرترین عامل از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده و قضاوت درباره پذیرفته یا مردود بودن رتبه‌های داده شده با استفاده از نرخ ناسازگاری انجام شد. در بخش دوم گویه‌هایی برای هر عامل در نظر گرفته شد و هر گویه از نظر نقشی که در درآمدزایی داشتند به‌صورت جداگانه در مقیاس طیفی لیکرت رتبه‌بندی شدند. برای مقایسه رتبه گویه‌ها، از آنالیز غیرپارامتریک من ویتنی برای دو گروه داده و فریدمن برای بیش از دو گروه داده استفاده گردید. نتایج آنالیز تحلیل سلسله مراتبی نشان داد که از نظر جوامع پاسخگو عوامل اقتصادی با رتبه اول و نهادی سیاستی با رتبه سوم، مهمترین عوامل در درآمدزایی از گیاهان دارویی هستند. عوامل فیزیکی از نظر جوامع محلی و عوامل طبیعی از نظر کارشناسان اجرا در رتبه دوم قرار گرفتند. نتایج مقایسات میانگین گویه‌ها در عوامل اجتماعی، کالبدی- زیرساختی و انسانی نشان داد که میانگین امتیاز گویه‌های هر عامل در درآمدزایی، دارای اختلاف معنی‌داری به لحاظ آماری هستند (P-value<0.05). ارائه تسهیلات، حمایت‌های دولتی، ارائه امکانات فرآوری در منطقه و هماهنگی فعالیت‌های سایر نهادها دارای بیشترین رتبه هستند، درنتیجه نقش بیشتری در درآمدزایی از گیاهان دارویی منطقه دارند.
به‌زراعی و به‌نژادی
سعید رشوند؛ علی اشرف جعفری؛ علیرضا فخرواعظی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.277.106.2.1576.41جنس لالمنتیا (Lallemantia Fisch. et Mey.) یکی از مهمترین جنس‌های دارویی در ایران هست که به‌دلیل اثرات ارزشمند دارویی موردتوجه جامعه انسانی ایران قرار گرفته است. مطالعه حاضر با هدف احیاء و اهلی‌سازی برخی اکوتیپ‌های وحشی گونههای جنس بالنگو یا تخم شربتی (Lallemantia spp.) انجام‌شد. بذور ۱۹ اکوتیپ وحشی شامل ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.277.106.2.1576.41جنس لالمنتیا (Lallemantia Fisch. et Mey.) یکی از مهمترین جنس‌های دارویی در ایران هست که به‌دلیل اثرات ارزشمند دارویی موردتوجه جامعه انسانی ایران قرار گرفته است. مطالعه حاضر با هدف احیاء و اهلی‌سازی برخی اکوتیپ‌های وحشی گونههای جنس بالنگو یا تخم شربتی (Lallemantia spp.) انجام‌شد. بذور ۱۹ اکوتیپ وحشی شامل نه اکوتیپ از گونه L. royleana (Benth.) Benth.، پنج اکوتیپ از گونه L. iberica (M.Bieb.) Fisch. & C.A. Mey. و پنج اکوتیپ از گونه L. peltata (L.) Fisch. & C.A. Mey. از بانک ژن منابع طبیعی ایران تهیه شدند. بذرها در سال زراعی ۱۳۹7 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین کاشته شدند. صفات مورد بررسی شامل وزن خشک کل بوته، عملکرد بذر، ارتفاع گیاه، قطر تاج پوشش و صفات فنولوژیکی روز تا گلدهی و روز تا رسیدگی بذر بود. ابتدا تجزیه واریانس بین گونه‌ها و سپس تجزیه واریانس آشیانه‌ای بین اکوتیپ‌های داخل هر گونه انجام شد. مقایسه میانگین صفات مختلف در بین اکوتیپ‌های داخل هرگونه به روش توکی انجام شد. در این مطالعه براساس تجزیه خوشه‌ای و نمودار بای‌پلات، اکوتیپ‌ها در سه خوشه مجزا قرار گرفتند. اکوتیپ‌های خوشه یک که متعلق به L. iberica بود نسبت به اکوتیپ‌های دو خوشه دیگر از میزان عملکرد بذر بیشتری برخوردار بودند. در L. iberica بیشترین وزن بذر متعلق به اکوتیپ آزادشهر (4.5 گرم در بوته) با میزان تولید 375 کیلوگرم در هکتار برآورد گردید. در نهایت، اکوتیپ‌های برتر از لحاظ عملکرد بذر در کلاس a، شناسایی شدند و در فرآیند تکثیر و صدور گواهی محدود بذر قرار گرفتند.
فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
پریچهر حناچی؛ آسیه آقابابائی؛ مصطفی نوروزی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.290.106.2.1575.46تولید متابولیت‌های ثانویه تحت شرایط محیطی مختلف تغییر می‌کند. هدف این مطالعه بررسی اثرات pH و دما بر روی محتوی ترکیب‌های آنتی‌اکسیدانی در گونه‌ای از جلبک‌های میکروسکوپی بود. نخست سویه ریز جلبکی Monoraphidium sp. تحت تیمارهای مختلف دمایی و pH کشت داده شد. سپس سنجش‌های بیوشیمیایی بر روی ترکیب‌هایی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.290.106.2.1575.46تولید متابولیت‌های ثانویه تحت شرایط محیطی مختلف تغییر می‌کند. هدف این مطالعه بررسی اثرات pH و دما بر روی محتوی ترکیب‌های آنتی‌اکسیدانی در گونه‌ای از جلبک‌های میکروسکوپی بود. نخست سویه ریز جلبکی Monoraphidium sp. تحت تیمارهای مختلف دمایی و pH کشت داده شد. سپس سنجش‌های بیوشیمیایی بر روی ترکیب‌هایی مانند میزان رنگریزههای فتوسنتزی، ترکیب‌های فنلی و فلاونوئید کل انجام شدند. فعالیت آنتی‌اکسیدانی کل به روش FRAP و DPPH مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که ریز جلبک Monoraphidium sp. در pH اسیدی و دمای 28 درجه سانتیگراد دارای حداکثر رشد و محتوای بالایی از ترکیب‌های آنتی‌اکسیدانی بود. نتایج حاصل بیانگر اینست که با تغییر عوامل محیطی میتوان به شرایط اپتیمم برای تولید بالای ترکیب‌های آنتی‌اکسیدانی در ریز جلبکها دست یافت که در صنایع دارویی، پزشکی و تولید مکملهای غذایی میتوان از آن بهره گرفت.
اثرات بیولوژیک اسانس‌ها و عصاره‌ها
مریم عجم حسنی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.300.106.2.1578.41تأثیرات کشندگی و فیزیولوژیکی متابولیت‌های ثانویه گیاهی بر طیف وسیعی از حشرات آفت ثابت شده است. این ترکیب‌ها ضمن داشتن اثر مستقیم بر آفت هدف، برای انسان و محیط زیست کم خطر هستند و این موضوع سبب مزیت آنها بر ترکیب‌های شیمیایی شده است. در این تحقیق تأثیر کشندگی عصاره‌های اتانولی آنغوزه (Ferula ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.300.106.2.1578.41تأثیرات کشندگی و فیزیولوژیکی متابولیت‌های ثانویه گیاهی بر طیف وسیعی از حشرات آفت ثابت شده است. این ترکیب‌ها ضمن داشتن اثر مستقیم بر آفت هدف، برای انسان و محیط زیست کم خطر هستند و این موضوع سبب مزیت آنها بر ترکیب‌های شیمیایی شده است. در این تحقیق تأثیر کشندگی عصاره‌های اتانولی آنغوزه (Ferula assa-foetida L. و به‌لیمو (Aloysia citrodora Palau) بر لاروهای سن سوم Ephestia kuehniella تعیین شد. میزان مرگ و میر لاروها با افزایش غلظت عصاره‌ها ارتباط مستقیم داشت. فعالیت بعضی آنزیم‌های گوارشی لوله گوارش و تغییرات هموسیت‌ها نیز در لاروهای سن سوم تیمار شده با عصاره‌ها بررسی شد. ابتدا غلظت زیرکشنده عصاره‌های اتانولی گیاهان محاسبه شد. سپس لاروها از غذای آلوده شده با غلظت کشنده 25% (LC25) عصاره‌ها (ppm40 برای آنغوزه و ppm30 برای به‌لیمو) تغذیه کردند. گروه شاهد شامل لاروهایی بود که از آرد آلوده با اتانول رقیق شده تغذیه کردند. نتایج نشان داد که هر دو عصاره سبب کاهش معنی‌دار فعالیت آنزیم‌های تریپسین و کیموتریپسین شدند. عصاره آنغوزه فعالیت آنزیم‌های لیپاز و بتا گلوکوزیداز را نسبت به شاهد به‌شدت کاهش داد ولی تأثیر عصاره به‌لیمو بر فعالیت این دو آنزیم با شاهد در یک گروه آماری قرار گرفت. عصاره‌ها بر فعالیت آنزیم آلفا گلوکوزیداز تأثیر چندانی نداشتند. فعالیت ایمنی لاروها نیز متأثر از هر دو عصاره با تغییرات تعداد سلول‌های خونی تحریک شد. تعداد کل سلول‌ها و گرانولوسیت‌های همولنف در تیمار با هر دو عصاره با گذشت 12 ساعت از تغذیه افزایش معنی‌داری نشان داد ولی تا زمان 24 ساعت به‌تدریج کاهش یافت اما همچنان از گروه شاهد بالاتر بود. پلاسموتوسیت‌ها در تیمار به‌لیمو پس از 12 ساعت افزایش چشمگیری نشان دادند ولی در مورد تیمار آنغوزه این افزایش پس از گذشت 24 ساعت بسیار معنی‌دار بود. شناخت اثرات متقابل عصاره‌های گیاهی با خصوصیات فیزیولوژیکی حشره مانند فیزیولوژی سیستمهای گوارش و گردش خون می‌تواند به امکان‌سنجی استفاده مناسب‌تر از این عوامل در کنترل آفت هدف منجر شده و در برنامه‌های مدیریت آفات بکار گرفته شود.
زراعت و باغبانی
زهرا ایزدی؛ عباس بیابانی؛ حسین صبوری؛ بابک بحرینی نژاد
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.315.106.2.1576.46گیاه داتوره (Datura stramonium L.) به لحاظ دارا بودن ترکیب‌های آلکالوئیدی یکی از گیاهان مهم در صنایع دارویی است. به‌منظور بررسی اثرات سه سطح کود اوره (60 ،120 و 180 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح تراکم کاشت (6، 10 و 14 بوته در متر‌مربع) بر عملکرد و اجزای عملکرد این گونه گیاهی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.315.106.2.1576.46گیاه داتوره (Datura stramonium L.) به لحاظ دارا بودن ترکیب‌های آلکالوئیدی یکی از گیاهان مهم در صنایع دارویی است. به‌منظور بررسی اثرات سه سطح کود اوره (60 ،120 و 180 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح تراکم کاشت (6، 10 و 14 بوته در متر‌مربع) بر عملکرد و اجزای عملکرد این گونه گیاهی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان در سالهای زراعی 1397 و 1398 به اجرا درآمد. اثرات اصلی تراکم و اوره بر صفات ارتفاع، تعداد شاخه جانبی و وزن هزاردانه و برهم‌کنش سطوح مختلف اوره و تراکم بر صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در بوته و تعداد دانه در کپسول در هر دو سال معنی‌دار شد. بیشترین عملکرد دانه (1282.37 و 1212.53 کیلوگرم در هکتار، به‌ترتیب در سالهای 1397 و 1398) در تیمار 180 کیلوگرم در هکتار کود اوره و تراکم 6 بوته در متر‌مربع بدست آمد. تجزیه علیّت، بیشترین اثر مثبت مستقیم در سطوح مختلف تراکم و اوره را مربوط به صفت تعداد کپسول در بوته نشان داد. نتایج این آزمایش نشان داد که، کاربرد 180 کیلوگرم اوره در هکتار و تراکم 6 بوته در متر‌مربع می‌تواند نقش مهمی در افزایش عملکرد دانه در گیاه دارویی داتوره داشته باشد.
زراعت و باغبانی
فرشته دارابی؛ نصرت اله عباسی؛ محمدجواد زارع
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.329.106.2.1575.1610آزمایشی با هدف بررسی نقش پوتریسین و 24-اپی‌براسینولید، بر تغییرات مورفوفیزیولوژیکی در تحمل به کمبود آب در گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سالهای زراعی 98-1396 اجرا شد. ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.329.106.2.1575.1610آزمایشی با هدف بررسی نقش پوتریسین و 24-اپی‌براسینولید، بر تغییرات مورفوفیزیولوژیکی در تحمل به کمبود آب در گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سالهای زراعی 98-1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح (40، 80 و 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) در کرت‌های اصلی، محلول‌پاشی پوتریسین در سه سطح (Put0: صفر، Put1: 0.5 و Put2: 2 میلی‌مولار) و محلول‌پاشی 24-اپی‌براسینولید در سه سطح (Br0: صفر، Br1: 0.5 و Br2: 2 میکرومولار) به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی اجرا گردید. نتایج نشان داد که برهم‌کنش اثرهای چندگانه سال، تنش خشکی، پوتریسین و 24-اپی‌براسینولید تأثیر معنی‌داری بر صفات کلروفیلa، کلروفیلb و درصد اسانس ریحان گذاشت؛ به‌طوری‌که در هر دو سال آزمایش، محلول‌پاشی با 2 میلی‌مولار پوترسین و 2 میکرومولار 24-اپی‌براسینولید در همه سطوح تنش خشکی به‌ویژه 80 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر، سبب افزایش بیشتر این صفات شد و این افزایش در سال اول بیشتر از سال دوم بود. تیمار آبیاری مطلوب (40 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر) همراه با کاربرد غلظت 2 میلی‌مولار پوترسین و 0.5 میکرومولار 24-اپی‌براسینولید و تیمارهای تنش خشکی (80 و 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر) همراه با کاربرد غلظت2 میلی‌مولار پوترسین و با 2 میکرومولار 24-اپی‌براسینولید تعداد برگ و شاخه فرعی بیشتری را داشتند. نتایج این پژوهش نشان داد که تنش خشکی سهم مهمی بر کاهش فاکتورهای اساسی در رشد ریحان دارد. به طور کلی، طبق نتایج به‌دست آمده، مصرف غلظت 2 میلی‌مولار پوتریسین همراه با 2 میکرومولار 24-اپی‌براسینولید برای بهبود فعالیت‌های فیزیولوژیکی و افزایش میزان اسانس و کاربرد توأم 2 میلی‌مولار پوتریسین و 0.5 میکرومولار 24-اپی‌براسینولید جهت افزایش عملکرد دانه ریحان در شرایط تنش خشکی پیشنهاد می‌شود.
اثرات بیولوژیک اسانس‌ها و عصاره‌ها
الهام کیانی فر؛ ساغر کتابچی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.350.106.2.1605.1587امروزه با توجه به اثرات جانبی نگهدارنده‌های شیمیایی و توجه تولیدکنندگان مواد غذایی به نگهدارنده‌های طبیعی، ارزیابی اثرات ضدمیکروبی نگهدارنده‌های طبیعی در مدل‌های آزمایشگاهی و غذایی ضروری به نظر می‌رسد. در این تحقیق اسانس‌گیری از ساقه و برگ گیاه شوید (Anethum graveolens L.) با روش تقطیر و شناسایی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.350.106.2.1605.1587امروزه با توجه به اثرات جانبی نگهدارنده‌های شیمیایی و توجه تولیدکنندگان مواد غذایی به نگهدارنده‌های طبیعی، ارزیابی اثرات ضدمیکروبی نگهدارنده‌های طبیعی در مدل‌های آزمایشگاهی و غذایی ضروری به نظر می‌رسد. در این تحقیق اسانس‌گیری از ساقه و برگ گیاه شوید (Anethum graveolens L.) با روش تقطیر و شناسایی ترکیب‌های آن با استفاده از GC-MS انجام شد. آب کرفس تازه به‌مدت 7 روز در دمای اتاق نگهداری شد تا فاسد گردید سپس از آن رقّت‌‌سازی سریالی تهیه شد و کشت باکتریایی به روش پورپلیت (pour plate) انجام گردید. جدایه‌های مختلف باکتری خالص‌سازی شدند و اثر ضدباکتریایی غلظت‌های مختلف اسانس به روش انتشار دیسک روی باکتری‌های غالب بررسی شد. باکتری‌های حساس به اسانس شوید با روش‌های استاندارد میکروبیولوژی و روش تکثیر ژن 16S rRNA مورد شناسایی قرار گرفتند. سپس از غلظت مؤثر به آب کرفس اضافه و اثر اسانس بر جمعیت باکتری‌های کل و غالب بررسی شد. پذیرش حسی غلظت‌های مختلف اسانس مورد مطالعه نیز در بین گروه‌های مردمی توسط پرسشنامه هدونیک پنج نقطه‌ای بررسی گردید. این تحقیق در غالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار انجام شد. براساس نتایج حاصل از GC-MS، دیلاپیول (21.2%)، آلفا-فلاندرن (37.2%) و بتا-فلاندرن (9.2%) مهمترین ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس شوید بودند. نتایج حاصل از بلاست توالی‌ها نشان داد که دو باکتری Bacillus cereus و Acetobacter fabarum غالب‌ترین باکتری‌های فاسدکننده آب کرفس بودند. براساس نتایج حاصل در بین پنج گروه غلظت از لحاظ قطر هاله در باکتری‌ها اختلاف معنی‌داری وجود داشت. بیشترین قطر هاله در هر دو باکتری در غلظت 1000 بدست آمد. به‌طور کلی نتایج مطالعه حاضر نشان داد که اسانس شوید براساس نتایج ارزیابی حسی و از نظر کنترل باکتری‌های فاسدکننده، افزودنی مناسبی برای آب کرفس می‌باشد.
زراعت و باغبانی
بابک عندلیبی؛ مژگان محمدی آذر؛ بهروز اسماعیل پور؛ فرید شکاری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.364.106.2.1576.1610این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر اسید سالیسیلیک (SA) و نانوسیلیکون (n-Si) بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس گیاه بالنگوی شهری (Lallemantia iberica (M.B.) Fisch. & C.A. Mey.) تحت تنش شوری در شرایط کنترل نشده گلخانه‌ای در سال 1397 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.364.106.2.1576.1610این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر اسید سالیسیلیک (SA) و نانوسیلیکون (n-Si) بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس گیاه بالنگوی شهری (Lallemantia iberica (M.B.) Fisch. & C.A. Mey.) تحت تنش شوری در شرایط کنترل نشده گلخانه‌ای در سال 1397 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل کلرید سدیم (صفر، 50 و 100 میلی‌مولار)، SA (صفر، 1 و 2 میلی‌مولار) و n-Si (صفر، 5/0 و 5/1 میلی‌مولار) بودند. اعمال تیمارهای SA و n-Si در مرحله چهار برگی (هر هفت روز یک‌بار) و تیمار شوری در مرحله شش برگی گیاه (هر چهار روز یک‌بار) تا رسیدگی کامل بذرهای گیاه (زرد شدن 90% برگ‌ها و کپسول‌ها) انجام شد. نتایج نشان داد که تحت تأثیر شوری، صفات گیاهی شامل ارتفاع، وزن خشک اندام هوایی، محتوای کلروفیل و عملکرد دانه کاهش و پرولین و اسانس افزایش یافتند. کاربرد SA و n-Si باعث بهبود این صفات در تنش شوری شد. ترکیب‌های اصلی اسانس بالنگوی شهری شامل لینالول (25%)، ژرانیول (16%)، بتا-کوببن (10.6%)، منتیل استات (9.8%)، والنسن (3.5%)، جرماکرن-دی (2.4%)، بتا-کاریوفیلن (2.3%) و لیمونن (1.3%) بودند که همه آنها تحت تیمارهای شوری نسبت به شاهد افزایش یافتند. کاربرد SA و n-Si در شرایط تنش شوری باعث افزایش لیمونن، لینالول، ژرانیول، بتا-کوببن، بتا-کاریوفیلن و والنسن و کاهش منتیل استات و جرماکرن-دی شد. به‌طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد SA و n-Si با ایجاد تنظیم اسمزی، حفاظت از محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی و کاهش صدمات اکسیدان‌ها می‌تواند میزان تحمل گیاه بالنگوی شهری را به تنش شوری افزایش دهد.
