دوره 37، شماره 5 ، آذر و دی 1400
زراعت و باغبانی
امیر عباسی خمر؛ محمد مقدم؛ احمد اصغرزاده؛ محمد محمودی سورستانی
چکیده
با هدف بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن (صفر، 70، 140 و 210 میلیگرم بر لیتر) بر برخی ویژگیهای رشدی، بیوشیمیایی، جذب عناصر غذایی (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) و بازده اسانس در گیاه دارویی مریمگلی (Salvia officinalis L.) در شرایط کشت هیدروپونیک، آزمایشی گلدانی بر پایه طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1398 انجام ...
بیشتر
با هدف بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن (صفر، 70، 140 و 210 میلیگرم بر لیتر) بر برخی ویژگیهای رشدی، بیوشیمیایی، جذب عناصر غذایی (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) و بازده اسانس در گیاه دارویی مریمگلی (Salvia officinalis L.) در شرایط کشت هیدروپونیک، آزمایشی گلدانی بر پایه طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1398 انجام شد. نتایج مقایسه میانگین دادهها نشان داد که با افزایش سطح نیتروژن ویژگیهای رشدی گیاه افزایش یافت، بهطوری که سطح 210 میلیگرم بر لیتر نیتروژن نسبت به عدم کاربرد آن بهترتیب سبب کاهش 54.19، 72.59، 39.49، 82.52، 42/51، 272.20، 71.46، 95.17، 90.31، 82/95، 92.30 و 83.46 درصدی قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی، گره و برگ، طول میانگره، طول و عرض برگ، وزن تر و خشک ساقه، وزن تر و خشک اندام هوایی و نسبت وزن خشک اندام هوایی به وزن خشک ریشه شد. کاربرد 210 میلیگرم بر لیتر نیتروژن بهترتیب سبب افزایش 57/9، 6/266 و 87/14 درصدی محتوای نسبی آب برگ، پرولین و بازده اسانس و کاهش 30.45 و 51.51 درصدی نشت الکترولیت و مالون دیآلدئید نسبت به عدم کاربرد نیتروژن شد. همچنین پایینترین سطح نیتروژن بهترتیب سبب کاهش 32.65، 85.13 و 56.89 درصدی پتاسیم، فسفر و نیتروژن نسبت به بالاترین سطح نیتروژن شد. نتایج این آزمایش نشان داد که سطوح مختلف نیتروژن میتواند بر رشد و میزان اسانس مریم گلی تأثیرات متفاوتی داشته باشد. براساس یافتههای پژوهش حاضر، کاربرد 210 میلیگرم بر لیتر نیتروژن بهواسطه بهبود صفات مورد مطالعه برای کشت و کار مریمگلی پیشنهاد میشود.
زراعت و باغبانی
انیس کوشکی؛ افسانه عالی نژادیان بیدآبادی؛ عباس ملکی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر کاربرد بیوچار پوسته برنج بر ویژگیهای مختلف فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی (وزن تر و خشک اندام هوایی، ارتفاع گیاه، درصد و عملکرد اسانس، و محتوی کلروفیلها، کاروتنوئیدها، نیتروژن، فسفر و پتاسیم) نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) تحت رژیمهای مختلف آبیاری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سطوح مختلف بیوچار ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر کاربرد بیوچار پوسته برنج بر ویژگیهای مختلف فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی (وزن تر و خشک اندام هوایی، ارتفاع گیاه، درصد و عملکرد اسانس، و محتوی کلروفیلها، کاروتنوئیدها، نیتروژن، فسفر و پتاسیم) نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) تحت رژیمهای مختلف آبیاری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سطوح مختلف بیوچار (صفر، 3 و 6 تن در هکتار) و آبیاری (100% آبیاری کامل (شاهد)، 60، 80 و 120 درصد آبیاری کامل) با چهار تکرار در آبان سال 1398 بهصورت گلدانی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا شد. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین وزن تر اندام هوایی تیمارهای 3 تن در هکتار بیوچار + 120% آبیاری کامل (24.2 گرم در گلدان) و 3 تن در هکتار بیوچار + 60% آبیاری کامل (13.3 گرم در گلدان) مشاهده گردید. در سطح 60% آبیاری کامل، وزن خشک، ارتفاع، عملکرد اسانس، غلظت نیتروژن و فسفر اندام هوایی گیاه در مقایسه با تیمار شاهد بهترتیب 39.8، 33.3، 26.2، 17.2 و 8.7 درصد کاهش معنیداری نشان داد؛ در حالیکه درصد اسانس و غلظت پتاسیم اندام هوایی روند افزایشی داشت. با اعمال تنش آبی، مقدار کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها کاهش یافت. بیشترین مقدار کلروفیل کل در تیمار 6 تن در هکتار بیوچار + 100% آبیاری کامل مشاهده شد. کاربرد 6 تن در هکتار بیوچار سبب افزایش معنیدار وزن تر و خشک اندام هوایی، ارتفاع گیاه، درصد و عملکرد اسانس، رنگیزههای فتوسنتزی و غلظت عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم اندام هوایی در مقایسه با تیمار عدم کاربرد بیوچار گردید. یافتهها نشان داد که بیشتر ویژگیهای بررسی شده در تیمار 6 تن در هکتار بیوچار + 120% آبیاری کامل افزایش یافتند. هرچند با توجه به اهمیت نعناع فلفلی از جنبه تولید اسانس، بیشترین درصد اسانس در بالاترین سطح تنش آبی حاصل شد.
فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
علیرضا یاوری
چکیده
Teucrium stocksianum L. یکی از گیاهان دارویی متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) میباشد. در این تحقیق، اندامهای مختلف (برگ، گل و ساقه) این گونه از منطقه نیکشهر استان سیستان و بلوچستان جمعآوری گردیده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبهای شیمیایی موجود در آنها مورد بررسی قرار گرفتند. اسانس نمونهها بهروش تقطیر با آب، استخراج و ترکیبهای شیمیایی ...
بیشتر
Teucrium stocksianum L. یکی از گیاهان دارویی متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) میباشد. در این تحقیق، اندامهای مختلف (برگ، گل و ساقه) این گونه از منطقه نیکشهر استان سیستان و بلوچستان جمعآوری گردیده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبهای شیمیایی موجود در آنها مورد بررسی قرار گرفتند. اسانس نمونهها بهروش تقطیر با آب، استخراج و ترکیبهای شیمیایی آنها با دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC-MS) شناسایی گردید. عملکرد متوسط اسانس گل، برگ و ساقه بهترتیب 0.68، 0.42 و 0.13 درصد (وزنی/وزنی) بهدست آمد. همچنین، در اسانس گل، برگ و ساقه بهترتیب 33، 35 و 32 ترکیب شناسایی شد. آلفا-پینن (23-8.6%)، بتا-پینن (10-4.9%)، دلتا-کادنین (24.6-4.3%)، کاریوفیلن اکساید (8.6-1.4%) و ویریدیفلورول + گوایول (7.6-6.1%) عمدهترین ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس بودند. اسانس گل و برگ غنی از هیدروکربنهای مونوترپنی (بهترتیب 35.6 و 50.3%) و اسانس ساقه غنی از هیدروکربنهای سسکوییترپنی (42.3%) بودند. یافتههای این پژوهش نشان داد که گل مریمنخودی بلوچستانی پتانسیل تولید اسانس بیشتری نسبت به برگ و ساقه داشت.
زراعت و باغبانی
سیدمحسن حسنی؛ داوود آزادفر؛ محمدحسین ارزانش؛ زهره سعیدی؛ سیدحمید متین خواه
چکیده
عملیات بیشهزراعی مزایای اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی نسبت به کشاورزی یکپارچه دارد، اما عدم استفاده از کود و سودآوری پایین در سیستمهای بیشهزراعی شاید دلیلی بر پذیرش کند این سیستمها توسط کشاورزان باشد. در این تحقیق، آزمایشی بهصورت کرتهای دوبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی به صورت فاکتوریل با سه تکرار برای بررسی ...
بیشتر
عملیات بیشهزراعی مزایای اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی نسبت به کشاورزی یکپارچه دارد، اما عدم استفاده از کود و سودآوری پایین در سیستمهای بیشهزراعی شاید دلیلی بر پذیرش کند این سیستمها توسط کشاورزان باشد. در این تحقیق، آزمایشی بهصورت کرتهای دوبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی به صورت فاکتوریل با سه تکرار برای بررسی اثر انواع کودهای زیستی، آلی و شیمیایی روی بهبود عملکرد، صفات کیفی و سودآوری بیشتر این نوع سیستم انجام شد. گونه دارویی در دو سطح، کود در پنج سطح و گونه درختی در دو سطح بهترتیب بهعنوان عوامل اصلی، فرعی و فرعیفرعی در نظر گرفته شدند. گونههای درختی شامل گیلاس (Prunus avium L.) و گردو (Juglans regia L.) برای سیستم بیشهزراعی انتخاب شدند و گیاهان دارویی شامل گشنیز (Coriandrum sativum L.) و خاکشیر (Descurainia sophia (L.) Schur) در زیراشکوب این سیستم کشت شدند. چهار تیمار کودی شامل کود آلی دامی (۳ کیلوگرم در مترمربع)+ کود آلی اسید هیومیک (اگریپلاس) (0.5 کیلوگرم در ۱۰۰ لیتر آب در 100 مترمربع)، کود زیستی آندومیکوریز مایکومیکس (۱۰۰ گرم در مترمربع)، کود باکتریایی بیوآزوسپیر (۲۰۰ گرم بهازای هر ۱۰۰ کیلوگرم بذر) و کود شیمیایی براساس آزمون خاک (75 کیلوگرم اوره، 150 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل و 150 کیلوگرم سولفات پتاسیم در ابتدای کشت+۱۰۰ کیلوگرم سولفات پتاسیم ۳۰ روز بعد از کشت و ۱۰۰ کیلوگرم دیگر ۲ ماه بعد از کشت برای هر هکتار) بههمراه شاهد (بدون کود) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته و وزن هزاردانه در سطح احتمال 5% و وزن تر و خشک بوته، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه در بوته و هکتار و درصد پروتئین، نیتروژن، فسفر و پتاسیم بذر گیاه دارویی خاکشیر در سطح احتمال 1% تحت تأثیر معنیدار تیمارهای کودی قرار گرفتند. در گیاه دارویی گشنیز نیز ارتفاع بوته، عملکرد تر برگ و ساقه، تعداد دانه در چتر و بوته، عملکرد بیولوژیک و اقتصادی، درصد و عملکرد اسانس در سطح احتمال 1% تحت تأثیر معنیدار تیمارهای کودی قرار گرفتند. در گیاه دارویی خاکشیر، بهترتیب کود آلی، بیوآزوسپیر، میکوریز و کود شیمیایی بیشترین و تیمار شاهد کمترین مقدار صفات مورد بررسی را سبب شدند. در گیاه دارویی گشنیز، بهترتیب کود میکوریز، آلی، بیوآزوسپیر و کود شیمیایی بیشترین و تیمار شاهد کمترین مقدار صفات را موجب شدند. همچنین هر دو گیاه دارویی در کشت تلفیقی با درخت گیلاس عملکرد به مراتب بهتری را نشان دادند. در بین انواع ترکیبها در کشت، کشت تلفیقی گشنیز با گیلاس بهعنوان بهترین کشت ترکیبی انتخاب گردید.
اثرات بیولوژیک اسانسها و عصارهها
فاطمه مشهدی؛ مجید قربانی نهوجی؛ رویا یارایی
چکیده
گیاهان خانواده نعناعیان منبع غنی از ترکیبهای دارویی با خواص ضدسرطان هستند. در بسیاری از تحقیقات تنها به خواص ضد سرطانی این ترکیبها پرداخته شده است و به سمّیت آنها بر سلولهای سالم توجهی نشده است. این مطالعه با هدف ارزیابی و مقایسه اثرهای سمّی اسانس دو گونه از جنس مرزنجوش (خانواده نعناعیان) شامل Origanum vulagare L. و Origanum majorana L. بر رده ...
بیشتر
گیاهان خانواده نعناعیان منبع غنی از ترکیبهای دارویی با خواص ضدسرطان هستند. در بسیاری از تحقیقات تنها به خواص ضد سرطانی این ترکیبها پرداخته شده است و به سمّیت آنها بر سلولهای سالم توجهی نشده است. این مطالعه با هدف ارزیابی و مقایسه اثرهای سمّی اسانس دو گونه از جنس مرزنجوش (خانواده نعناعیان) شامل Origanum vulagare L. و Origanum majorana L. بر رده سلول سرطانی BCL-1 و لنفوسیت (ایمنی اکتسابی) و ماکروفاژ (ایمنی ذاتی) نرمال در شرایط In vitro طراحی شده است. نمونه گیاهان تهیه و اسانس روغنی با روش تقطیر با آب آماده شد. سپس آنالیز اسانسها با دستگاههای GC و GC.MS انجام گردید. رده سلول سرطانی BCL-1، لنفوسیت و ماکروفاژ نرمال با غلظتهای مختلف اسانسها به مدت 24 ساعت کشت داده شد. حیات سلولی و مسمومیت سلولی تحت تأثیر اسانسهای روغنی از طریق سنجش MTT و LDH تعیین شد. نتایج GC.MS تنوع ترکیبهای دو اسانس را نشان میدهد، بهطوری که تنها دارای 12 جزء مشترک میباشد. دو اسانس در محدوده غلظت 1-01/0 درصد (O. vulgare 47-79% و O. majorana 30-82%) موجب مهار رشد سلول سرطانی BCL-1 میشود (IC50 اسانس O. vulgare: 01/0% و IC50 اسانس O. majorana: 03/0%). هر دو اسانس در بالاترین غلظت (1%) فعالیت حیاتی سلولهای ایمنی را کاهش نمیدهند. همچنین با توجه به نتایج آزمون LDH هیچیک از غلظتهای مورد آزمایش دو اسانس اثر سمّی بر لنفوسیت و ماکروفاژ نداشتند. اسانس گیاهان O. vulgare و O. majorana کاندید مناسبی برای درمان سرطان میباشند، زیرا علاوهبر داشتن خاصیت ضدسرطانی قوی، در سلولهای نرمال سیستم ایمنی آسیبی ایجاد نمیکنند.
فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
معصومه فلاوند؛ فرانک هادی؛ فریده آذربانی؛ سیف اله بهرامی کیا
چکیده
وظیفه آنزیم استیلکولیناستراز هیدرولیز استیلکولین است. این آنزیم توسط ترکیبهای ارگانوفسفره حشرهکشها و گازهای اعصاب بهطور برگشتناپذیر مهار میگردد. این مهار با تجمع استیلکولین در سیناپسهای کولینرژیک، منجر به تحریک بیش از حد و بحران کولینرژیک در شکاف سیناپسی میگردد. هدف از این مطالعه فعالسازی مجدد آنزیم کولیناستراز ...
بیشتر
وظیفه آنزیم استیلکولیناستراز هیدرولیز استیلکولین است. این آنزیم توسط ترکیبهای ارگانوفسفره حشرهکشها و گازهای اعصاب بهطور برگشتناپذیر مهار میگردد. این مهار با تجمع استیلکولین در سیناپسهای کولینرژیک، منجر به تحریک بیش از حد و بحران کولینرژیک در شکاف سیناپسی میگردد. هدف از این مطالعه فعالسازی مجدد آنزیم کولیناستراز مهارشده توسط عصاره هیدروالکلی گل داوودی (Chrysanthemum morifolium Ramat.) است. تأثیر عصاره هیدروالکلی گل داوودی بر میزان فعالیت و بازیابی فعالیت آنزیم کولیناستراز به روش رنگسنجی المن ارزیابی شد. منبع آنزیم در این تحقیق، استیلکولیناستراز گلبول قرمز و بوتیریلکولیناستراز پلاسما بود. فعالیت آنتیاکسیدانی، شناسایی گروههای عاملی و تعیین ترکیبهای موجود در عصاره بهترتیب با استفاده از روشهای DPPH،FTIR و GC/MS تعیین گردید. نتایج نشان داد، میزان فعالسازی مجدد آنزیم بوتیریلکولیناستراز مهارشده (میزان از دست رفتن فعالیت آنزیم مهارشده = تا حدود 0.17 ± 91.95%) در تیمار غلظت یک میلیگرم بر میلیلیتر عصاره گل داوودی، 0.24 ± 49.16% بدست آمد. در این آزمایش، آنزیم استیلکولیناستراز بهوسیله پاراکسون تا حدود 0.45 ± 30.77% مهار شد، که عصاره گل داوودی در غلظت یک میلیگرم بر میلیلیتر این مهار را بازگرداند و باعث از بین رفتن سمّیت پاراکسون گردید. میزان IC50 در عصاره هیدروالکلی گل داوودی برای جمعکنندگی رادیکالهای آزاد DPPH برابر با 3 ± 483.67 میکروگرم بر میلیلیتر بدست آمد. از نتایج FTIR و GC/MS نیز چنین برمیآید که عصاره این گیاه سرشار از ترکیبهای فنولی حاوی گروههای هیدروکسیل و کربونیل است که احتمالاً همین ترکیبها نقش کلیدی را در فعالیت آنتیاکسیدانی عصاره این گیاه بر عهده دارند. یافتههای این پژوهش نشان داد که عصاره هیدروالکلی گل داوودی بهدلیل دارا بودن ترکیبهای فنولی دارای خاصیت آنتیاکسیدانی بسیار بالایی است و میتواند بهعنوان پادزهر برای سموم ارگانوفسفره نظیر پاراکسون توصیه شود.
زراعت و باغبانی
عزیز حیاتی؛ محمد مهدی رحیمی؛ عبدالصمد کلیدری؛ سید ماشااله حسینی
چکیده
دانه گیاه سیاهدانه (Nigella sativa L.) در طب سنتی بسیاری از کشورها جهت پیشگیری و درمان بسیاری از اختلالات و بیماریها از جمله سرفه، آسم، احتناق بینی، سردرد، دندان درد، کرمهای رودهای، اختلالات قاعدگی، بیماریهای گوارشی و ناتوانی جنسی مصرف میشود. بهمنظور بررسی تأثیر اسید هیومیک و نانوکلات آهن در شرایط تنش خشکی بر محتوای اسمولیتهای ...
بیشتر
دانه گیاه سیاهدانه (Nigella sativa L.) در طب سنتی بسیاری از کشورها جهت پیشگیری و درمان بسیاری از اختلالات و بیماریها از جمله سرفه، آسم، احتناق بینی، سردرد، دندان درد، کرمهای رودهای، اختلالات قاعدگی، بیماریهای گوارشی و ناتوانی جنسی مصرف میشود. بهمنظور بررسی تأثیر اسید هیومیک و نانوکلات آهن در شرایط تنش خشکی بر محتوای اسمولیتهای محافظتکننده اسمزی از جمله گلوکز، فروکتوز، ساکاروز، پرولین، سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و پراکسیداز گیاه دارویی سیاهدانه، آزمایشی طی دو سال زراعی 97-98 و 98-99 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان اقلید انجام شد. این آزمایش بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تیمار در سه تکرار صورت گرفت. کرت اصلی شامل سه سطح آبیاری (50، 75 و 100 درصد آب قابل دسترس) و فاکتورهای فرعی شامل اسید هیومیک (صفر، 250 و500 میلیگرم در لیتر) و نانو کلات آهن (صفر، 1 و 2 گرم در لیتر) بود. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای آبیاری، اسید هیومیک و کلات آهن بر محتوای کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز، گلوکز و پراکسیداز، اثر تیمارهای آبیاری بر محتوای پرولین و اثر تیمارهای آبیاری و اسید هیومیک بر محتوای ساکاروز و فروکتوز معنیدار بود. در تیمار 50 درصد تنش خشکی، محتوای تمام اسمولیتهای محافظتکننده بالا رفت. در تیمار تنش خشکی 50 درصد، 500 میلیگرم در لیتر اسید هیومیک و 2 گرم در لیتر نانو کلات آهن، بیشترین میزان گلوکز، فروکتوز و ساکاروز بهدست آمد. بهطور کلی بر اساس نتایج این آزمایش، استفاده از کود اسید هیومیک (500 میلیگرم در لیتر) و نانوکلات آهن (2 گرم در لیتر) بهمنظور کاهش اثرات تنش خشکی بر گیاه سیاهدانه پیشنهاد میگردد.
زراعت و باغبانی
پویا آروین؛ رعنا فیروزه
چکیده
شوری یکی از مهمترین و متداولترین تنشهای محیطی محسوب میشود که عملکرد کمی و کیفی بسیاری از گیاهان را تحت تأثیر قرار میدهد. شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) یکی از شناخته شدهترین گیاهان دارویی است که بهدلیل داشتن ترکیبهای مؤثره متنوع ازجمله تریگونلین در درمان بسیاری از بیماریها کاربرد دارد. در این پژوهش اثر تنش شوری بر اجزای عملکردی ...
بیشتر
شوری یکی از مهمترین و متداولترین تنشهای محیطی محسوب میشود که عملکرد کمی و کیفی بسیاری از گیاهان را تحت تأثیر قرار میدهد. شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) یکی از شناخته شدهترین گیاهان دارویی است که بهدلیل داشتن ترکیبهای مؤثره متنوع ازجمله تریگونلین در درمان بسیاری از بیماریها کاربرد دارد. در این پژوهش اثر تنش شوری بر اجزای عملکردی و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی چهار توده شنبلیله تحت شرایط گلخانهای بررسی شد. آزمایش گلدانی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل چهار توده (نیشابور، شیروان، شیراز و اردکان) و چهار سطح شوری (0، 30، 60 و 90 میلیمولار) بودند. در مراحل انتهایی رشد در گیاهان بالغ صفاتی شامل محتوای نسبی آب برگ (RWC)، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، محتوای قند محلول، پرولین و تریگونلین اندازهگیری شدند. تنش شوری منجر به کاهش صفات عملکردی ازجمله تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه در همه تودههای مورد بررسی شد. نتایج نشان داد تنش شوری همچنین موجب کاهش غلظت قند محلول و RWC و از طرفی باعث افزایش میزان محتوای پرولین و تریگونلین بذر شد. توده شیراز از لحاظ صفات مورد بررسی نسبت به سایر تودهها برتری داشت و سازوکارهای کارآمدتری را برای تحمل شرایط تنش از خود نشان داد.
بیوتکنولوژی
راضیه سعادتی؛ علی ستاریان؛ ابوالفضل دانشور؛ الهام امینی؛ فاطمه نصرالهی
چکیده
روش بارکدگذاری DNA ابزاری مفید برای شناسایی گونههای گیاهی و جانوری است. بارکدگذاری DNA روش شناسایی گونهها با استفاده از یک توالی کوتاه و استاندارد، از ژنوم است. در این تحقیق، از این روش بهمنظور شناسایی چهار گونه گیاهی از شرق استان گلستان شامل همیشهبهار (Calendula persica C.A.Mey.)، خارمریم (Silybum marianum L.)، مرزه جنگلی (Satureja mutica Fisch.) و پنیرک معمولی ...
بیشتر
روش بارکدگذاری DNA ابزاری مفید برای شناسایی گونههای گیاهی و جانوری است. بارکدگذاری DNA روش شناسایی گونهها با استفاده از یک توالی کوتاه و استاندارد، از ژنوم است. در این تحقیق، از این روش بهمنظور شناسایی چهار گونه گیاهی از شرق استان گلستان شامل همیشهبهار (Calendula persica C.A.Mey.)، خارمریم (Silybum marianum L.)، مرزه جنگلی (Satureja mutica Fisch.) و پنیرک معمولی (Malva neglecta Wallr.) استفاده شد. استخراج DNA به روش CTAB انجام و PCR با آغازگرهای طراحی شده براساس بارکدهای کلروپلاستی rbcL و trnH-psbA و بارکد هستهای ITS انجام شد. توالیهای حاصل، با اطلاعات موجود در پایگاه اطلاعات NCBI تطبیق داده شد. نتایج نشان داد که هر سه بارکد بهدلیل قدرت تفکیک بالا، تعداد SNP پایین و جامعیت در اکثر گونهها، بارکدهای بسیار مناسبی برای نمونههای مورد بررسی میباشند. همچنین، مقایسهی بارکدهای گونههای جمعآوری شده از مراتع و عطاریها نشان داد که برخی گونههای گیاهی که در عطاریها عرضه میشوند، با گیاهی که مردم بومی از آن بهعنوان دارو استفاده میکنند، متفاوت هستند. میتوان گفت امکان اشتباه در ارائه گیاهان دارویی در عطاریها غیر قابل انکار است. بنابراین بررسی سایر گونههای گیاهی موجود در عطاریها به روش بارکدگذاری DNA بهعنوان امری ضروری پیشنهاد میشود.
فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
زهره چراغی؛ مریم یوسفی؛ زهره حبیبی؛ صبا قاسمی
چکیده
پونهسا (Nepeta) با بیش از 280 گونه گیاهی یکی از مهمترین جنسها در تیره نعناعیان میباشد. در این تحقیق، گونه پونهسای عراقی (N. haussknechtii Bornm.) در فصل گلدهی از استان اردبیل جمعآوری شد و عصارهگیری با حلال کلروفرم انجام شد. با استفاده از کروماتوگرافی ستونی بر روی سیلیکاژل با گرادیان حلال n- هگزان -اتیلاستات، 29 جزء در عصاره خام کلروفرمی ...
بیشتر
پونهسا (Nepeta) با بیش از 280 گونه گیاهی یکی از مهمترین جنسها در تیره نعناعیان میباشد. در این تحقیق، گونه پونهسای عراقی (N. haussknechtii Bornm.) در فصل گلدهی از استان اردبیل جمعآوری شد و عصارهگیری با حلال کلروفرم انجام شد. با استفاده از کروماتوگرافی ستونی بر روی سیلیکاژل با گرادیان حلال n- هگزان -اتیلاستات، 29 جزء در عصاره خام کلروفرمی شناسایی شد. در نتیجه خالصسازی بیشتر جزء شماره 5، یک استروئید شناخته شده به نام بتا-سیتوسترول (1) حاصل گردید. همچنین، از خالصسازی جزء قطبیتر شماره 9، تریترپنویید شناخته شده اولئانولیک اسید (2) شناسایی گردید. گمارش ترکیبها توسط روشهای طیفسنجی جرمی، IR، 1H NMR، 13C NM R، DEPT و 1H1H COSY انجام گردید. در نهایت، ساختار ترکیبات از طریق مقایسه دادههای طیفی با آنچه که در منابع علمی معتبر گزارش شده است، تأیید شد.
اثرات بیولوژیک اسانسها و عصارهها
الیناز استوار؛ سمیرا خدایاری؛ شهرام آرمیده
چکیده
سالیانه بخش قابل توجهی از تولیدات کشاورزی توسط آفات انباری از بین میروند. بهطور معمول برای کنترل آفات از سموم شیمیایی استفاده میشود. خطرات باقیمانده سموم روی محصولات انباری و نیز افزایش مقاومت آفات، انتخاب روشهای کنترل امن و مؤثر را ایجاب میکند. ترکیبهای گیاهی میتوانند زمینه تحقیق در مورد کنترل آفات انباری با روشهای ...
بیشتر
سالیانه بخش قابل توجهی از تولیدات کشاورزی توسط آفات انباری از بین میروند. بهطور معمول برای کنترل آفات از سموم شیمیایی استفاده میشود. خطرات باقیمانده سموم روی محصولات انباری و نیز افزایش مقاومت آفات، انتخاب روشهای کنترل امن و مؤثر را ایجاب میکند. ترکیبهای گیاهی میتوانند زمینه تحقیق در مورد کنترل آفات انباری با روشهای کم خطر باشند. بنابراین در این تحقیق تأثیر اسانس پوست سه گونه مرکبات شامل لیموترش (Citrus limon L.)، پرتقال (C. sinensis L.) و نارنج (C. aurantium L.) روی حشرات کامل سوسک چهارنقطهای حبوبات (Callosobruchus maculatus (F.))، سرخرطومی گندم (Sitophilus granarius L.) و شپشه آرد (Tribolium confusum Duv.)، ارزیابی شد. جهت ارزیابی تأثیر اسانسها روی آفات از تجزیه پروبیت بعد از ۲۴ و ۴۸ ساعت استفاده گردید. بعد از تعیین LC50 و LC25، جهت ارزیابی اثر ترکیبی اسانسها، ترکیبهای LC25 لیموترش+LC25 نارنج، LC25 لیموترش+LC25 پرتقال و LC25 پرتقال+LC25 نارنج بررسی شدند. هر تیمار در سه تکرار و هر تکرار روی ده حشره کامل دو روزه در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. همچنین، تجزیه اسانسها با GC/MS برای بررسی اجزای اصلی آنها صورت گرفت. بیشترین ترکیب موجود در اسانس پوست هر سه گونه مورد مطالعه لیمونن بود. شاخص LC50 اسانس لیموترش، پرتقال و نارنج روی حشرات کامل سرخرطومی گندم بعد از 24 ساعت بهترتیب 3.80، 2.65، 3.11 و بعد از 48 ساعت بهترتیب 2.48، 1.93، 2.88 میکرولیتر بر لیتر، روی سوسک چهارنقطهای حبوبات بعد از 24 ساعت به ترتیب 0.23، 2.41، 2.66 و بعد از 48 ساعت بهترتیب 0.132، 1.38، 2.35 میکرولیتر بر لیتر و روی شپشه آرد بعد از 24 ساعت بهترتیب 5.33، 2.76، 1.35 و بعد از 48 ساعت بهترتیب 2.24، 2.49، 0.89 میکرولیتر بر لیتر بهدست آمد. بررسی اثر ترکیبی اسانسها نشان داد که اثر تیمار LC25 لیمو+LC25 پرتقال روی هر سه آفت از اثر هر یک از اسانس ها بهتنهایی بیشتر است. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، اسانس پوست مرکبات بهویژه لیموترش در تولید آفتکشهای زیستی میتواند مورد استفاده قرار گیرد.