دوره 34، شماره 4 ، مهر و آبان 1397
وحید روشن؛ عاطفه بهمن زادگان جهرمی؛ فرانه زارعیان؛ احمد حاتمی؛ لادن جوکار
چکیده
Marrubium astracanicum Jacq. (فراسیون) گیاهی از خانواده نعناعیان یا Lamiaceae می‌باشد. در این تحقیق 5 جمعیت از گونه فراسیون (مناطق دراک، غرب دشت ارژن، بوانات- سیمکان (لاک‌پشتی)، پاسارگاد (قرق ابوالمهدی) و صدرا) جمع‌آوری شدند. پس از خشک کردن نمونه‌های گیاهی، از قسمت‌های هوایی آنها با استفاده از روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد و ترکیب‌های تشکیل‌دهنده ...
بیشتر
Marrubium astracanicum Jacq. (فراسیون) گیاهی از خانواده نعناعیان یا Lamiaceae می‌باشد. در این تحقیق 5 جمعیت از گونه فراسیون (مناطق دراک، غرب دشت ارژن، بوانات- سیمکان (لاک‌پشتی)، پاسارگاد (قرق ابوالمهدی) و صدرا) جمع‌آوری شدند. پس از خشک کردن نمونه‌های گیاهی، از قسمت‌های هوایی آنها با استفاده از روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد و ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس با دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) و کروماتوگرافی گازی (GC)، شناسایی و تعیین مقدار گردید. عصاره متانولی به روش خوابانیدن در حلال تهیه و با کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) برای ترکیب‌های پلی‌فنولی آنالیز شد. بازده اسانس‌ها از 21/0% تا 34/0% برحسب وزن خشک گیاه (وزنی/وزنی) بدست آمد. ترکیب‌های عمده اسانس ان-دکان، ان-دودکان، جرماکرن دی، ان-هگزادکانوئیک اسید، بتا-کاریوفیلن، بی سیکلوجرماکرن، فیتول، ان-تری کوزان، ان-پنتا کوزان، ان-هنئی کوزان و کاریوفیلن اکسید بودند. دوازده ترکیب عمده با استفاده از نرم‌افزار Minitab V.14 مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با وجود اختلاف ارتفاع و آب و هوا، منطقه صدرا از نظر ترکیب‌های شیمیایی قرابت بیشتری به دو منطقه دراک و لاک‌پشتی بوانات دارد. استانداردهای گالیک اسید، کوئرستین، کاتچین، کافئیک اسید و کلروجنیک اسید در طول موج‌های 280 و 320 نانومتر بررسی شدند. میزان این پلی‌فنل‌ها در مناطق مختلف متفاوت بودند. نتایج ما نشان داد که ارتفاع و شرایط آب و هوایی در هر یک از این مناطق باعث تغییر در ترکیب‌های پلی‌فنولی می‌شود.
رامین رضائی؛ سید علیرضا ولدآبادی؛ امیرحسین شیرانی‌راد؛ سعید سیف زاده؛ اسماعیل حدیدی ماسوله
چکیده
به‌منظور ارزیابی اثرات کاربرد کودهای بیولوژیک و مقادیر متفاوتی از انواع کود اوره تحت تنش کمآبی بر عملکرد، کارایی مصرف نیتروژن و مواد مؤثره در گیاه دارویی گل همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، آزمایشی طی دو سال زراعی (1395-1394 و 1396-1395) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین-پیشوا اجرا شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی اثرات کاربرد کودهای بیولوژیک و مقادیر متفاوتی از انواع کود اوره تحت تنش کمآبی بر عملکرد، کارایی مصرف نیتروژن و مواد مؤثره در گیاه دارویی گل همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، آزمایشی طی دو سال زراعی (1395-1394 و 1396-1395) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین-پیشوا اجرا شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح کمآبی به‌عنوان عامل اصلی در دو سطح، عدم تنش کمآبی (شاهد) و قطع آبیاری در مرحله غنچه‌دهی، همچنین سطوح کود بیولوژیک در چهار سطح به‌عنوان عاملفرعی (عدممصرف (شاهد)، کاربرد ازتوباکتر (کروکوکوم)، کاربرد آزوسپیریلوم (برازیلنس) و تلفیق ازتوباکتر و آزوسپیریلوم بود. انواع کود اوره نیز در چهار سطح به‌عنوان عامل فرعیفرعی شامل عدممصرف (شاهد)، مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی (175 کیلوگرم در هکتار براساس توصیه کودی)، 75% مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی (131 کیلوگرم در هکتار) و مقدار توصیه شده کود اوره بدون پوشش (فرم رایج منطقه) بهمیزان 175 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج نشان داد که قطع آبیاری در مرحله غنچه‌دهی منجر به کاهش عملکرد گل، عملکرد بیولوژیک، میزان نیتروژن، کارایی استفاده از نیتروژن (کارایی زراعی) و کارایی جذب نیتروژن گردید. اما منجر به افزایش کارایی مصرف نیتروژن، آلفا-کادینول و مورولول شد. همچنین در هر دو سال آزمایش کاربرد تلفیق ازتوباکتر و آزوسپیریلوم به همراه مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی منجر به افزایش میزان آلفا-کادینول گردید. بیشترین میزان کارایی استفاده از نیتروژن در شرایط عدمتنش کمآبی و استفاده از کود بیولوژیک تلفیق ازتوباکتر و آزوسپیریلوم و کاربرد 75% مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی بدست آمد. در سال دوم عدم تنش کمآبی و استفاده از کود بیولوژیک تلفیق ازتوباکتر و آزوسپیریلوم با مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی نیز منجر به کاهش معنی‌دار کارایی مصرف نیتروژن گردید. در سال اول و دوم نیز عدم تنش کمآبی و کاربرد تلفیق ازتوباکتر و آزوسپیریلوم و مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی منجر به افزایش عملکرد گل و عملکرد بیولوژیک شد.
فهیمه هلالی سلطان احمدی؛ محمدرضا عامریان؛ مهدی قیاسی؛ حمید عباس دخت
چکیده
استفاده از مواد آلی و نانو کودها به‌منظور کنترل دقیق آزادسازی عناصر غذایی می‌تواند گامی مؤثر برای دستیابی به کشاورزی پایدار و سازگار با محیط‌زیست باشد. تنش خشکی مهمترین عامل محدودکننده رشد و عملکرد گیاهان دارویی ازجمله همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) است. این آزمایش در شرایط مزرعه‌ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی ...
بیشتر
استفاده از مواد آلی و نانو کودها به‌منظور کنترل دقیق آزادسازی عناصر غذایی می‌تواند گامی مؤثر برای دستیابی به کشاورزی پایدار و سازگار با محیط‌زیست باشد. تنش خشکی مهمترین عامل محدودکننده رشد و عملکرد گیاهان دارویی ازجمله همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) است. این آزمایش در شرایط مزرعه‌ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار به‌صورت مرکب (تکرار در مکان) واقع در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی ارومیه و سلماس اجرا شد. فاکتور اول نحوه آبیاری در دو سطح شامل آبیاری و قطع آبیاری در مرحله شروع گلدهی و فاکتور دوم پیش‌تیمار بذرها در هفت سطح شامل بذرهای تیمار شده با کودهای نانو (اکسید آهن، اکسید روی و اکسید بر با غلظت دو در هزار) و پرایم شده با مواد آلی (اسید هیومیک 72 میلی‌گرم در لیتر، اسید سالیسیلک 2000 میکرومول و اسید آسکوربیک ppm200) و شاهد بود. نتایج تجزیه مرکب داده‌های آزمایش حکایت از این داشت که استفاده از پیش‌تیمار بذرها با مواد نانو و پیش‌تیمار با مواد آلی در صفاتی مانند ارتفاع بوته، تعداد کاپیتول، وزن تر و خشک بوته، وزن تر و خشک ریشه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد اسانس و درصد عنصر معدنی فسفر واکنش مثبتی نشان داده و بهترین واکنش از کاربرد پیش‌تیمار اسید سالسیلیک و نانو اکسیدروی دیده شد و باعث افزایش و بهبود صفات یادشده و عملکرد کمّی و کیفی همیشه‌بهار به‌ویژه در شرایط تنش خشکی می‌گردد و کاربرد آن در راستای کشاورزی پایدار و ارگانیک قابل توصیه می‌باشد.
سمیه فکری قمی؛ فاطمه سفیدکن؛ پروین صالحی شانجانی
چکیده
یکی از مهمترین روش‌های حفظ و بقای گیاهان در طبیعت، کشت و اهلی کردن گونه‌های گیاهی و انتخاب بهترین جمعیت می‌باشد. با توجه به لزوم کشت و اهلی کردن گیاهان دارویی، در این تحقیق 22 جمعیت Achillea wilhelmsii C. Koch در ایستگاه تحقیقات البرز (مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) کاشته شده و مورد ارزیابی قرار گرفت. این تحقیق در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی ...
بیشتر
یکی از مهمترین روش‌های حفظ و بقای گیاهان در طبیعت، کشت و اهلی کردن گونه‌های گیاهی و انتخاب بهترین جمعیت می‌باشد. با توجه به لزوم کشت و اهلی کردن گیاهان دارویی، در این تحقیق 22 جمعیت Achillea wilhelmsii C. Koch در ایستگاه تحقیقات البرز (مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) کاشته شده و مورد ارزیابی قرار گرفت. این تحقیق در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی در سال 94-1392 انجام شد. به‌منظور بررسی و مقایسه صفات مورفولوژیک جمعیت‌های مختلف این گیاه، در زمان 50% گلدهی، صفاتی مانند ارتفاع بوته، سطح تاج پوشش، تعداد ساقه اصلی، تعداد کلاپرک در بوته، تعداد گلچه در کلاپرک، وزن تر و خشک بوته و بازده اسانس اندازه‌گیری شد. اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب و با دستگاه کلونجر انجام شد. تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات مورد مطالعه نشان داد که تفاوت بین صفات در جمعیت‌های مختلف در سطح احتمال 1% معنی‌دار بودند. نتایج نشان داد که جمعیت سقز1 بیشترین ارتفاع بوته، وزن خشک بوته، تعداد کلاپرک و گلچه و میزان اسانس را داشت. همبستگی صفات مورد مطالعه با یکدیگر نیز در سطح احتمال 1% معنی‌دار بود، البته همبستگی معنی‌داری میان بازده اسانس با دیگر صفات بجز تعداد کلاپرک وجود نداشت. با استفاده از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، 5 مؤلفه اول 99% از کل واریانس متغیرها را توجیه کردند که صفات سطح تاج پوشش، ارتفاع بوته، تعداد ساقه، تعداد کلاپرک، وزن تر و خشک بوته با ضریب مثبت مهمترین نقش را در تبیین مؤلفه اول داشتند و 75% از واریانس متغیرها را توجیه نمودند. در تجزیه خوشه‌ای، اکسشن‌ها در 3 گروه متفاوت قرار گرفتند که اکسشن سقز1 به‌طور شاخص در خوشه جداگانه‌ای قرار گرفت.
سارا حیدری مقدم؛ نجمه عظیمی زاده؛ حمید محمدی
چکیده
به علت محدودیت استفاده از سموم در کنترل آفات انباری و خطر ایجاد مسمومیت توسط سموم شیمیایی برای جانوران خونگرم نیاز به استفاده از سموم با خطر کمتر، ازجمله ترکیب‌های گیاهی بیش از پیش احساس می‌گردد. عصاره‌ها و اسانس‌های گیاهی سازگار با طبیعت هستند و در انبارهای مواد غذایی می‌توان از آنها برای مبارزه با آفات انباری استفاده کرد. در ...
بیشتر
به علت محدودیت استفاده از سموم در کنترل آفات انباری و خطر ایجاد مسمومیت توسط سموم شیمیایی برای جانوران خونگرم نیاز به استفاده از سموم با خطر کمتر، ازجمله ترکیب‌های گیاهی بیش از پیش احساس می‌گردد. عصاره‌ها و اسانس‌های گیاهی سازگار با طبیعت هستند و در انبارهای مواد غذایی می‌توان از آنها برای مبارزه با آفات انباری استفاده کرد. در این تحقیق سمّیت تنفسی اسانس گیاهان زیره سبز (Cuminum cyminum L.) و رزماری (Rosmarinus officinalis L.) و سمّیت گوارشی عصاره گیاه زیره سبز روی شب‌پره آرد Ephestia kuehniella (Zeller) بررسی شد. عصاره‌گیری از زیره سبز به روش الکلی انجام و اسانس‌های زیره سبز و رزماری با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج شد. عصاره زیره سبز با جیره غذایی مخلوط و در اختیار آفت قرار گرفت، ولی اسانس‌ها به روش تنفسی یا تدخینی استفاده شدند. آزمایش‌ها در شرایط کنترل‌شده (دمای ºC1±27، رطوبت 5±50% و دوره نوری 14:10 (تاریکی: روشنایی)) انجام شد. تأثیر هر یک از مواد روی درصد مرگ و میر لاروها و شفیره‌ها و طول دوره لاروی، بررسی و با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد، اسانس زیره سبز نسبت به عصاره زیره سبز و اسانس رزماری بیشترین درصد کشندگی را روی آفت دارد. بنابراین با توجه به تأثیر مثبت این ترکیب‌ها در تلفات آفت، استفاده از این عصاره و اسانس‌های گیاهی ضمن مطالعات بیشتر می‌تواند گزینه مناسبی برای کنترل آفات در انبارهای مواد غذایی، سیلوها، سایر مکان‌های بسته و ... باشد.
جمیله نظری؛ وحیده پیام نور؛ محمدرضا کاوسی؛ جهانبخش اسدی
چکیده
گلسنگ‌ها زیست‌بوم‌های کوچکی هستند که شامل دو موجود همزیست قارچی و جلبکی می‌باشند. آنها به‌عنوان یکی از منابع سرشار از ترکیب‌های طبیعی با خاصیت آنتی‌توموری، آنتی‌بیوتیکی و همچنین آنتی‌اکسیدانی شناخته شده‌اند که از برخی از آنها به‌عنوان دارو و برای درمان بیماری‌های خاص استفاده می‌شود. این پژوهش با هدف شناسایی و تعیین میزان ...
بیشتر
گلسنگ‌ها زیست‌بوم‌های کوچکی هستند که شامل دو موجود همزیست قارچی و جلبکی می‌باشند. آنها به‌عنوان یکی از منابع سرشار از ترکیب‌های طبیعی با خاصیت آنتی‌توموری، آنتی‌بیوتیکی و همچنین آنتی‌اکسیدانی شناخته شده‌اند که از برخی از آنها به‌عنوان دارو و برای درمان بیماری‌های خاص استفاده می‌شود. این پژوهش با هدف شناسایی و تعیین میزان بتولین، بتولینیک اسید و ارزیابی فعالیت آنتی‌اکسیدانی گلسنگ پوست‌زی درخت توس (.Betula pendula Roth) و همچنین قارچ همراه آن انجام شد. مشخص گردید که گلسنگ جدا شده از پوست این درخت، گلسنگ‌های برگی دارای ترکیب‌های بیواکتیو، تحت عنوان Ramalina sinensis می‌باشد. قارچ همراه با گلسنگ حاوی ماده مؤثره با روش مولکولی Arthrinium arundinis شناسایی شد. این قارچ جزء قارچ‌های آسکومیست بوده و برای اولین بار با کد MG198621 در سایت NCBI ثبت گردید. از گلسنگ و قارچ همراه آن عصاره‌گیری شد و با استفاده از دستگاه HPLC میزان اسید بتولینیک و بتولین آن تعیین شد. اسید بتولینیک و بتولین جزء ترپن‌ها بوده و به‌عنوان عامل ضد سرطانی قوی شناخته شده است. در بافت گلسنگ R. sinensis (به‌ترتیب 2.17% و 0.075%) و در قارچ همراه آن A. arundinis (به‌ترتیب 1.6% و 0.025%) به میزان قابل توجهی اندازه‌گیری شد. به این ترتیب گلسنگ و قارچ همراه آن برای نخستین بار به‌عنوان منابع جدید حاوی این دو ماده مؤثره معرفی می‌شوند. اندازه‌گیری خاصیت آنتی‌اکسیدانی عصاره گلسنک و قارچ همراه آن با استفاده از دو حلال متانول و اتانول آزمون شد. مشخص گردید که عصاره گلسنگ و قارچ همراه آن، علاوه‌بر داشتن متابولیت‌های ثانویه با ارزش دارای خاصیت آنتی‌اکسیدان بوده که توانایی حذف رادیکال‌های آزاد سمّی را دارند. این نتایج می‌تواند در عرصه پزشکی و صنعت اثرهای ارزنده‌ای داشته باشد.
حیدر مفتاحی زاده؛ یوسف حمید اوغلی؛ محمدحسن عصاره؛ محید جوانمرد داخلی
چکیده
این پژوهش به‌منظور بررسی اثر تاریخ کشت و رژیم‌های مختلف آبیاری بر خصوصیات فیتوشیمیایی 3 ژنوتیپ گیاه گوار به‌صورت طرح کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 2 تیمار تاریخ کشت به‌عنوان عامل اصلی، 4 تیمار رژیم آبیاری به‌عنوان عامل فرعی و 3 ژنوتیپ به‌عنوان عامل فرعی- فرعی در 3 تکرار انجام شد. بعد از برداشت بذر، عصاره اتانولی ...
بیشتر
این پژوهش به‌منظور بررسی اثر تاریخ کشت و رژیم‌های مختلف آبیاری بر خصوصیات فیتوشیمیایی 3 ژنوتیپ گیاه گوار به‌صورت طرح کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 2 تیمار تاریخ کشت به‌عنوان عامل اصلی، 4 تیمار رژیم آبیاری به‌عنوان عامل فرعی و 3 ژنوتیپ به‌عنوان عامل فرعی- فرعی در 3 تکرار انجام شد. بعد از برداشت بذر، عصاره اتانولی تهیه گردید و مهمترین شاخص‌های فیتوشیمیایی شامل میزان فنول، تانن، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (DPPH)، درصد پروتئین و ویسکوزیته اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که تاریخ کشت و رژیم‌های مختلف آبیاری بر روی تمامی صفات فیتوشیمیایی اثر معنی‌داری در سطح 1% داشت. درصد پروتئین بذر و درصد صمغ (گالاکتومانان) تحت تأثیر تاریخ کشت و رژیم‌های مختلف آبیاری قرار گرفت. درصد گالاکتومانان از 33.8-28% متغیر بوده که بیشترین میزان را تیمار اثرات متقابل تاریخ کشت دوم در رژیم آبیاری 4 مرحله‌ای با 33.8% به خود اختصاص داد. در بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی، ژنوتیپ سوم (RGC-1066) بیشترین میزان ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و درصد پروتئین صمغ را به خود اختصاص داده‌است. در مورد سایر خصوصیات مورد بررسی، تفاوت معنی‌داری بین ژنوتیپ‌ها وجود نداشت. در مجموع، تاریخ کشت دوم (اوایل مردادماه)، RGC-1066 و رژیم آبیاری 4 مرحله‌ای بهترین تیمارها از نظر خصوصیات مورد بررسی بودند. نتایج این مطالعه نشان داد که کاشت گوار در منطقه مورد مطالعه، از نظر درصد پروتئین و ویسکوزیته صمغ مثبت ارزیابی می‌شود و توسعه کاشت آن می‌تواند در برنامه زراعی قرار گیرد.
حمید ملاحسینی؛ محمد فیضیان؛ سعید دوازده امامی؛ ابراهیم مهدی پور
چکیده
این پژوهش به‌منظور بررسی چگونگی پوشش نانو اکسید سیلیسیم با اسید هیومیک و اسید سالیسیلیک و تأثیر آن در افزایش تحمل به شوری گیاه سیاهدانه (Nigella sativa L.) در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه‌ای در سال زراعی 96-1395 انجام شد. شرایط آزمایشگاهی با پوشش نانو اکسید سیلیسیم در غلظت‌های مختلف اسید هیومیک (40 تا 1600 میلی‌گرم در لیتر) با حضور اسید سالیسیلیک ...
بیشتر
این پژوهش به‌منظور بررسی چگونگی پوشش نانو اکسید سیلیسیم با اسید هیومیک و اسید سالیسیلیک و تأثیر آن در افزایش تحمل به شوری گیاه سیاهدانه (Nigella sativa L.) در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه‌ای در سال زراعی 96-1395 انجام شد. شرایط آزمایشگاهی با پوشش نانو اکسید سیلیسیم در غلظت‌های مختلف اسید هیومیک (40 تا 1600 میلی‌گرم در لیتر) با حضور اسید سالیسیلیک و در زمان‌های مختلف (0.5 تا 120 ساعت) به‌ترتیب برای حداکثر پوشش و انرژی جذب و شرایط گلخانه‌ای در قالب طرح اسپیلیت پلات بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار برای آزمون اثربخشی نانو اکسید سیلیسیم پوشش‌دار اجرا گردید. تیمار شوری در 3 سطح شامل 2، 3.5 و 5 دسی‌زیمنس بر متر با آب آبیاری و تیمار نانو اکسید سیلیسیم پوشش‌دار در 4 سطح شامل 0.25، 0.5 و 0.75 گرم در لیتر در دو مرحله چند برگی (15 روز پس از کاشت نشاء) و گلدهی (50 روز پس از کاشت نشاء) در آب آبیاری اعمال شدند. بررسی نتایج آزمایشگاهی نشان داد که با افزایش غلظت و زمان تماس اسید هیومیک، میزان جذب کربن از 7.6 به 11.9 میلی‌گرم بر گرم افزایش یافت ولی اندازه نانو ذرات در حدود 20 تا 30 نانومتر بود. ارزیابی نتایج گلخانه‌ای نشان داد که وزن خشک اندام هوایی، ریشه، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی اولیه، رطوبت نسبی برگ و پتاسیم برگ با افزایش شوری کاهش و با کاربرد نانو ذره پوشش‌دار در غلظت 0.5 گرم در لیتر افزایش معنی‌دار داشتند. به‌طوری‌که وزن خشک اندام هوایی در غلظت 0.5 گرم در لیتر نانو ذره پوشش‌دار در شوری‌های 3.5 و 5 دسی‌زیمنس بر متر اختلاف معنی‌دار نداشت. بنابراین نتیجه‌گیری می‌شود که با پوشش نانو اکسید سیلیسیم توسط اسید هیومیک و اسید سالیسیلیک می‌توان با کاهش مقدار و دفعات مصرف مواد مذکور، تحمل به شوری گیاه سیاهدانه را افزایش داد.
مریم روستایی؛ سینا فلاح؛ علی عباسی سورکی؛ علی تدین
چکیده
کودهای آلی می‌توانند به‌عنوان جایگزین کودهای شیمیایی در کشاورزی پایدار استفاده شوند. از سوی دیگر کشت مخلوط در مقایسه با کشت خالص، یک راهبرد امیدوارکننده برای تولید غذا با اتکای کمتر بر کودهای شیمیایی است. به‌منظور ارزیابی اثر کشت مخلوط بر عملکرد و اسانس شوید (Anethum graveolens L.) تحت تأثیر کودهای آلی و شیمیایی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل ...
بیشتر
کودهای آلی می‌توانند به‌عنوان جایگزین کودهای شیمیایی در کشاورزی پایدار استفاده شوند. از سوی دیگر کشت مخلوط در مقایسه با کشت خالص، یک راهبرد امیدوارکننده برای تولید غذا با اتکای کمتر بر کودهای شیمیایی است. به‌منظور ارزیابی اثر کشت مخلوط بر عملکرد و اسانس شوید (Anethum graveolens L.) تحت تأثیر کودهای آلی و شیمیایی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی شهرکرد در سال 1396 انجام شد. کشت خالص سویا (S)، کشت خالص شوید (D) و سه الگوی کشت این دو گیاه (S:D، 1:1، 1:2 و 2:1) به‌عنوان فاکتور اول و دو منبع کودی (شیمیایی و مرغی) به‌عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد ماده خشک شوید (1001.48 کیلوگرم در هکتار) و بیشترین عملکرد اسانس (18.47 کیلوگرم در هکتار) در تیمار دو ردیف سویا+ یک ردیف شوید مشاهده شد. بیشترین درصد اسانس (2.64%) در کشت خالص تحت تغذیه کود آلی بدست آمد. بیشترین تعداد غلاف در بوته (47.5 عدد) و عملکرد دانه سویا (2192 کیلوگرم در هکتار) به تیمار یک ردیف سویا + دو ردیف شوید حاوی کود مرغی اختصاص داشت. بیشترین نسبت برابری زمین (1.19) در تیمار دو ردیف سویا+ یک ردیف شوید حاوی کود آلی حاصل شد. براساس نتایج بدست آمده، تیمار دو ردیف سویا+ یک ردیف شوید تحت تغذیه کود آلی با داشتن حداکثر نسبت برابری زمین و میزان زیاد اسانس شوید، تیمار برتر بود.
فاطمه نصرتی؛ براتعلی فاخری؛ محمود سلوکی؛ نفیسه مهدی نژاد؛ محرم ولی زاده
چکیده
توسعه و اجرایی شدن برنامه‌های اثربخش و مفید در راستای احیاء، حفاظت و بهره‌برداری مناسب از گونه‌های دارویی تنها با شناسایی ویژگی‌های گیاهی و اکولوژیکی میسر است. گیاه انزروت (Astragalus fasciculifolius Bioss) از خانواده بقولات (Fabaceae) گونه دارویی ارزشمندی است که از نظر ترکیب‌هایی مانند ساپونین‌ها، فلاونوییدها و پلی‌ساکاریدها نقش مؤثری در درمان ...
بیشتر
توسعه و اجرایی شدن برنامه‌های اثربخش و مفید در راستای احیاء، حفاظت و بهره‌برداری مناسب از گونه‌های دارویی تنها با شناسایی ویژگی‌های گیاهی و اکولوژیکی میسر است. گیاه انزروت (Astragalus fasciculifolius Bioss) از خانواده بقولات (Fabaceae) گونه دارویی ارزشمندی است که از نظر ترکیب‌هایی مانند ساپونین‌ها، فلاونوییدها و پلی‌ساکاریدها نقش مؤثری در درمان بیماری‌های قلبی، بازدارندگی رشد سلول‌های سرطانی و از بین بردن اثرات شیمی درمانی دارد. در این بررسی نقشه پراکندگی این گونه با استفاده از منابع موجود تهیه گردید. سپس خصوصیات اقلیمی، تجزیه فیزیکی و شیمیایی خاک، مراحل مختلف فنولوژیکی و گیاهان همراه در منطقه ثبت شد. نتایج این بررسی نشان داد این گیاه در شهرستان‌های خاش، سراوان، سوران و مهرستان پراکنش دارد. پهنه‌بندی اقلیمی این مناطق در بلوچستان براساس ضریب خشکی دومارتن از نوع اقلیم خشک می‌باشد. متوسط میزان بارندگی سالیانه این رویشگا‌ها 52 میلی‌متر، رطوبت نسبی 20% و دمای متوسط آن ºC25 است. این گونه به‌طور عمده در ارتفاع 1300 تا 1500 متر از سطح دریا، در دامنه‌ها و عمدتاً در آبراهه‌ها در بستر رودخانه‌های فصلی و در تمامی جهات به‌ویژه جهت شمالی و شیب صفر تا 75% پراکنش دارد. خاک رویشگاه عمدتاً دارای بافت شنی لومی با اسیدیته 6.73 تا 8.23، هدایت الکتریکی dS/m0.56 تا 06/1 و مقدار آهک 30.64 تا 50.62% می‌باشد. انزروت گونه‌ای مقاوم به خشکی است و در شرایط اقلیمی خشک با متوسط بارندگی سالیانه کمتر از30 میلی‌متر قادر به رویش است.
علیرضا قنبری؛ رحیم موید امینی؛ اصغر استاجی؛ سمیه فهیم؛ حسن قربانی قوژدی
چکیده
خیار آب‌پران (Ecballium elaterium (L.) Rich.) از تیره Cucurbitaceae و گونه وحشی بوده که بومی مناطق معتدل آسیا، شمال آفریقا و اروپا می‌باشد. این گیاه یکی از ذخایر مهم دارویی در دنیا محسوب می‌شود. در این تحقیق صفات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی اکوتیپ‌های خیار آب‌پران از سه رویشگاه طبیعی آن در استان اردبیل شامل مناطق گرمی، بیله‌سوار و پارس‌آباد (از هر منطقه ...
بیشتر
خیار آب‌پران (Ecballium elaterium (L.) Rich.) از تیره Cucurbitaceae و گونه وحشی بوده که بومی مناطق معتدل آسیا، شمال آفریقا و اروپا می‌باشد. این گیاه یکی از ذخایر مهم دارویی در دنیا محسوب می‌شود. در این تحقیق صفات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی اکوتیپ‌های خیار آب‌پران از سه رویشگاه طبیعی آن در استان اردبیل شامل مناطق گرمی، بیله‌سوار و پارس‌آباد (از هر منطقه 10 جمعیت) بررسی شدند. نتایج نشان دادند که اکوتیپ‌های پارس‌آباد دارای میوه‌های بزرگتر و میزان کلروفیل و کاروتنوئید بیشتری بودند. از آن‌جایی که تنوع ژنتیکی این گیاه در منابع جهانی به‌صورت جامع بررسی نشده، ازاین‌رو در این پژوهش تنوع ژنتیکی سه اکوتیپ خیار آب‌پران با استفاده از 13 نشانگر ISSR بررسی شد و برای ارزیابی شباهت ژنتیکی میان نمونه‌ها از تجزیه خوشه‌ای به روش جاکارد استفاده گردید. آغازگر ISSR13 بیشترین چندشکلی (46%) را بین آغازگرها نشان داد. تجزیه نتایج مولکولی توده‌های خیار آب‌پران نشان داد که کمترین شباهت ژنتیکی بین دو اکوتیپ از جمعیت بیله‌سوار و گرمی دیده شد. تجزیه خوشه‌ای داده‌های مولکولی نیز نمونه‌ها را در پنج گروه دسته‌بندی کرد. نتایج نشان داد که نشانگر ISSR به‌عنوان یک نشانگر مناسب قادر است تنوع ژنتیکی موجود بین اکوتیپ‌های گیاه خیار آب‌پران را آشکار کند.
الهام هرمزی نژاد؛ مریم ذوالفقاری؛ محمد محمودی سورستانی؛ نعیمه عنایتی ضمیر
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد و کود شیمیایی بر رشد، عملکرد، گلدهی و برخی ویژگی‌های بیوشیمیایی گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال 95-1394 انجام شد. تیمارهای مورد بررسی در این آزمایش شامل باکتری‌های ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد و کود شیمیایی بر رشد، عملکرد، گلدهی و برخی ویژگی‌های بیوشیمیایی گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال 95-1394 انجام شد. تیمارهای مورد بررسی در این آزمایش شامل باکتری‌های انتروباکترکلوزه R13، انتروباکترکلوزه R33، گونه‌ای از سودوموناس، کود شیمیایی کامل و شاهد (بدون کود و باکتری) بود. نتایج این پژوهش نشان داد که بیشترین تعداد گل در مترمربع، تعداد برگ، تعداد انشعابات شاخه‌های اصلی و فرعی، قطر نهنج، قطر کاپیتول گل و قطر دمگل در تیمار انتروباکترکلوزه R13 و بیشترین وزن تر و خشک کاپیتول گل در تیمار انتروباکترکلوزه R33 بدست آمد. همچنین بیشترین درصد فسفر و نیتروژن برگ، کلروفیل و کاروتنوئید برگ در کرت‌های مایه‌زنی شده با انتروباکترکلوزه R13 اندازه‌گیری شد. بیشترین میزان فنل کل در تیمارهای انتروباکتر مشاهده شد و تیمار شاهد کمترین میزان فنل کل را نشان داد. نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد که در بیشتر شاخص‌های مورد بررسی تیمار انتروباکترکلوزه R33 اثری مشابه با انتروباکترکلوزه R13 داشته و تفاوت معنی‌داری بین آنها وجود نداشت. با توجه به نتایج مثبت و افزایشی باکتری‌ها بر شاخص‌های مورد بررسی گیاه دارویی همیشه بهار، می‌توان گفت باکتری‌های بکار رفته در این تحقیق می‌توانند به‌عنوان یک جایگزین مناسب برای کود شیمیایی ضمن کاهش مصرف کودهای شیمیایی، تضمین‌کننده تولید گیاهان دارویی عاری از مواد شیمیایی باشند.
امین پسندی پور؛ حسن فرح بخش
چکیده
گیاهان عالی موجودات زنده خوداتکایی هستند که می‌توانند ترکیب‌های آلی خود را از عناصر غذایی معدنی جذب نموده از محیط بسازند. بنابراین دسترسی کافی به سطحی مطلوب از عناصر غذایی در محیط بسیار با اهمیت می‌باشد. هدف اصلی این مطالعه تعیین نیاز غذایی اکوتیپ‌های مختلف گیاه دارویی- صنعتی حنا (بم، شهداد و رودبار) براساس عناصر پرمصرف نیتروژن، ...
بیشتر
گیاهان عالی موجودات زنده خوداتکایی هستند که می‌توانند ترکیب‌های آلی خود را از عناصر غذایی معدنی جذب نموده از محیط بسازند. بنابراین دسترسی کافی به سطحی مطلوب از عناصر غذایی در محیط بسیار با اهمیت می‌باشد. هدف اصلی این مطالعه تعیین نیاز غذایی اکوتیپ‌های مختلف گیاه دارویی- صنعتی حنا (بم، شهداد و رودبار) براساس عناصر پرمصرف نیتروژن، فسفر و پتاسیم (K:P:N، 0:0:0، 100:50:50، 200:100:100، 300:200:150 Kg ha-1) در شرایط آب و هوایی شهر کرمان بوده است. نتایج نشان داد که اثر متقابل اکوتیپ در کود تنها در مورد پارامترهای عملکرد خشک برگ و عملکرد خشک کل در سطح احتمال 5% معنی‌دار شد. مقایسه میانگین اثر متقابل اکوتیپ در کود نشان داد هر سه اکوتیپ مورد بررسی در نسبت کودی 300:200:150 دارای بیشترین عملکرد خشک برگ بوده و از لحاظ آماری اختلاف معنی‌داری نیز با یکدیگر نداشتند. اثر ساده اکوتیپ روی فتوسنتز خالص و هدایت روزنه‌ای معنی‌دار بوده و بیشترین میانگین این صفات مربوط به اکوتیپ شهداد بود. در این مطالعه اثر ساده کود برای تمامی صفات مورد بررسی بجز سطح ویژه برگ و وزن مخصوص برگ معنی‌دار گردید. مقایسه میانگین تیمارهای مختلف کودی نشان داد که بیشترین میانگین شاخص سطح برگ، فتوسنتز خالص و هدایت روزنه‌ای مربوط به نسبت کودی 300:200:150 بوده، در حالی‌که صفات سرعت تعرق و سرعت رشد محصول در نسبت‌های 300:200:150 و 200:100:100 تفاوت معنی‌داری باهم نداشتند. به‌طور کلی برای دستیابی به حداکثر سرعت رشد محصول و شاخص سطح برگ مناسب برای تولید بیشترین عملکرد خشک برگ حنا در اکوتیپ‌های شهداد و رودبار نسبت کودی 300:200:150 و در اکوتیپ بم نسبت کودی 200:100:100 در شرایط مشابه با این مطالعه مناسب به نظر می‌رسد.
