دوره 34، شماره 5 ، آذر و دی 1397
علی راحمی کاریزکی؛ رسول رحیمی؛ عبدالطیف قلی زاده؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری؛ حسین صبوری؛ سیده حکیمه داودی
چکیده
به‌منظور بررسی اثرهای سطوح مختلف ورمی‌کمپوست و نیتروکسین بر خصوصیات کیفی گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 94-1393 در گلخانه دانشگاه گنبد کاووس اجرا شد. عامل اول تیمار کودی ورمی‌کمپوست در 6 سطح (صفر، 10%، 20%، 40%، 70% و 100% ورمی‌کمپوست) و عامل دوم کود ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرهای سطوح مختلف ورمی‌کمپوست و نیتروکسین بر خصوصیات کیفی گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 94-1393 در گلخانه دانشگاه گنبد کاووس اجرا شد. عامل اول تیمار کودی ورمی‌کمپوست در 6 سطح (صفر، 10%، 20%، 40%، 70% و 100% ورمی‌کمپوست) و عامل دوم کود بیولوژیکی نیتروکسین که شامل دو سطح تلقیح (25 میلی‌لیتر در هر کیلو خاک) و عدم تلقیح نیتروکسین بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر نیتروکسین، ورمی‌کمپوست و اثر متقابل آنها بر روی تمام صفات مورد مطالعه معنیدار بودند. در حالی که صفت فنل کل فقط در تیمار ورمی‌کمپوست معنیدار شد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین میزان فنل کل، کلروفیل a و کلروفیل کل در تیمار 10% ورمی‌کمپوست با تلقیح نیتروکسین بدست آمد. در حالی که بیشترین مقدار کلروفیل b مربوط به تیمار 10% ورمی‌کمپوست بدون تلقیح نیتروکسین بود. بیشترین درصد نیتروژن در گیاه و میزان کاتالاز به‌ترتیب مربوط به تیمار 100% ورمی‌کمپوست با تلقیح نیتروکسین و 100% ورمی‌کمپوست بدون تلقیح نیتروکسین بدست آمد. بیشترین مقدار اسانس گل مربوط به تیمار 100% ورمی‌کمپوست با تلقیح نیتروکسین و کمترین مقدار مربوط به تیمار شاهد بدون تلقیح نیتروکسین بود. بیشترین مقدار اسانس گل مربوط به تیمار 100% ورمی‌کمپوست با تلقیح نیتروکسین و کمترین مقدار مربوط به تیمار شاهد بدون تلقیح نیتروکسین بدست آمد. با توجه به نتایج بدست‌آمده 100% و 70% ورمی‌کمپوست با تلقیح نیتروکسین را می‌توان به‌عنوان تیمار مناسب در تولید اسانس گیاه دارویی همیشه بهار پیشنهاد داد.
زهرا دوستی؛ حبیب عباسی پور شوشتری؛ علیرضا عسکریان زاده
چکیده
مگس گلرنگ، Acanthiophilus helianthi یکی از آفات مهم گلرنگ در سرتاسر جهان می‌باشد که هر ساله خسارت زیادی به این محصول وارد می‌کند. در ایران میزان خسارت مگس گلرنگ روی ارقام مختلف بین 70-30% برآورد شده است. استفاده از پارازیتوئیدها به‌عنوان یکی از روش‌های مدیریت تلفیقی آفات می‌باشد. در این مطالعه اثر متقابل زمان و رقم روی میزان پارازیتیسم مگس گلرنگ ...
بیشتر
مگس گلرنگ، Acanthiophilus helianthi یکی از آفات مهم گلرنگ در سرتاسر جهان می‌باشد که هر ساله خسارت زیادی به این محصول وارد می‌کند. در ایران میزان خسارت مگس گلرنگ روی ارقام مختلف بین 70-30% برآورد شده است. استفاده از پارازیتوئیدها به‌عنوان یکی از روش‌های مدیریت تلفیقی آفات می‌باشد. در این مطالعه اثر متقابل زمان و رقم روی میزان پارازیتیسم مگس گلرنگ توسط گونه‌های Ormyrus gratiosus و Microdontromerus annulatus در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شاهد (جنوب تهران) انجام شد. پژوهش مذکور در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل 7 رقم گلرنگ شامل زرقان، پدیده، گلدشت، ورامین 295، پورداد PI، Aceteria، Mec 163 بودند. نمونهبرداری هر هفت روز یکبار انجام و تجزیه و تحلیل دادهها با روش Kruskal valis انجام شد. بیشترین درصد پارازیتیسم زنبورO. gratiosus در تاریخ 19 تیر ماه روی ارقام Mec163 و ورامین با 12.35 درصد مشاهده شد. کمترین درصد پارازیتیسم توسط گونه O. gratiosus در تاریخ 25 خرداد ماه در همه ارقام مشاهده شد. بیشترین میزان پازازیتیسم زنبور M. annulatus در طول زمان نمونهبرداری در ارقام پدیده به میزان 7.56 در صد و رقم Mec163، 7.52 درصد دیده شد. کمترین میزان پارازیتیسم توسط گونه M. annulatus در رقم ورامین (6.49 درصد) دیده شد.
حامد کرمی؛ منصور راسخ
چکیده
فرایند خشک کردن اهمیت زیادی در فرآوری گیاهان دارویی دارد، زیرا گیاهان دارویی اسانس‌دار اگر بلافاصله خشک نشوند و یا اسانس آنها استخراج نشود مواد مؤثره و ترکیب‌های فرّار خود را از دست می‌دهند. در این تحقیق، سینتیک خشک کردن لایه نازک گیاه دارویی ترخون (Artemisia dracunculus L.) در یک خشک‌کن هیبریدی خورشیدی مدل‌سازی شد. آزمایش در چهار دمای 40، ...
بیشتر
فرایند خشک کردن اهمیت زیادی در فرآوری گیاهان دارویی دارد، زیرا گیاهان دارویی اسانس‌دار اگر بلافاصله خشک نشوند و یا اسانس آنها استخراج نشود مواد مؤثره و ترکیب‌های فرّار خود را از دست می‌دهند. در این تحقیق، سینتیک خشک کردن لایه نازک گیاه دارویی ترخون (Artemisia dracunculus L.) در یک خشک‌کن هیبریدی خورشیدی مدل‌سازی شد. آزمایش در چهار دمای 40، 50، 60 و 70 درجه سانتی‌گراد و سه سرعت هوای 1، 1.51 و 2 متر بر ثانیه در آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار انجام شد. 8 مدل مرسوم خشک کردن بر داده‌های آزمایشگاهی برازش و با هم مقایسه شدند. باتوجه به نتایج آنالیز واریانس عوامل دمای هوای خشک کردن و سرعت هوای خشک کردن در سطح احتمال 1% معنیدار شده ولی اثر متقابل دما و سرعت هوای خشک کردن معنیدار نشده و بیشترین میزان اسانس استحصالی مربوط به دمای 40 درجه سانتی‌گراد و سرعت جابجایی هوا 1.5 متر بر ثانیه با مقدار تقریب 1.27 میلی‌لیتر براساس حجمی (v/w) بدست آمد و با افزایش دما از 40 درجه سانتی‌گراد به 70 درجه سانتی‌گراد میزان اسانس استحصالی به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. طبق نتایج بدست آمده مدل آغباشلو و همکاران منحنی سینتیک خشک شدن ترخون را نسبت به مدل‌های دیگر بهتر برآورد کرد. حداکثر مقدار ضریب پخش رطوبت مؤثر در سرعت هوا 1.5 متر بر ثانیه و دمای هوای ورودی 70 درجه سانتی‌گراد برابر با 10-10×2.74 (مترمربع بر ثانیه) بدست آمد. همچنین، حداقل مقدار ضریب پخش رطوبت مؤثر در سرعت هوا یک متر بر ثانیه و دمای هوای ورودی 40 درجه سانتی‌گراد برابر با 10-10×1.34 (متر مربع بر ثانیه) بدست آمد.
جمال حسنی؛ مهدی میرزا
چکیده
این تحقیق به‌منظور بررسی کمّیت و کیفیت روغن اسانسی گونه‌های آویشن (Thymus) در رویشگاه‌های طبیعی استان کردستان در سال 1389 انجام شد. برای انجام این تحقیق 6 گونه آویشن (T. daenensis، T. fedtschenkoi، T. pubescens، T. fallax، T. kotschyanus، T. transcaucasicus) در رویشگاه‌های مختلف شناسایی و برای اسانس‌گیری استفاده شد. استخراج روغن اسانسی به روش تقطیر با آب (سیستم کلونجر) و ترکیب‌های ...
بیشتر
این تحقیق به‌منظور بررسی کمّیت و کیفیت روغن اسانسی گونه‌های آویشن (Thymus) در رویشگاه‌های طبیعی استان کردستان در سال 1389 انجام شد. برای انجام این تحقیق 6 گونه آویشن (T. daenensis، T. fedtschenkoi، T. pubescens، T. fallax، T. kotschyanus، T. transcaucasicus) در رویشگاه‌های مختلف شناسایی و برای اسانس‌گیری استفاده شد. استخراج روغن اسانسی به روش تقطیر با آب (سیستم کلونجر) و ترکیب‌های آن با سیستمهای گاز کروماتوگراف (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که بیش از 30 ترکیب شیمیایی متفاوت در روغن اسانسی گونه‌های آویشن وجود دارند که تیمول، کارواکرول، ژرانیول، آلفا-ترپینئول و لینالول مهمترین ترکیب‌های گونه‌های مورد بررسی بودند. بازده روغن اسانسی T. fallax 3.05%، T. daenensis 2.53%، T. pubescens 2.38%، T. transcaucasicus 1.51%، T. fedtschenkoi 1.31% و گونه T. kotschyanus نیز 1.05% بود. مقدار تیمول در گونه‌های T. Fedtschenkoi، T. daenensis، T. pubescens و T. kotschyanus به‌ترتیب 70.6، 62.2، 27. و 1.5 درصد و مقدار کارواکرول در روغن اسانسی گونه‌های T. daenensis، T. fedtschenkoi و T. pubescens به‌ترتیب 4.8، 3.43 و 0.74 درصد بود.
راضیه شیخی؛ قدسیه باقرزاده؛ روح اله خانی
چکیده
گیاه چویل با نام علمی Ferulago angulate (Schlecht.) Boiss. متعلق به تیره چتریان (Apiaceae) است. بیش از 35 گونه در جهان و 7 گونه در ایران رشد می‌کند؛ سه گونه بومی آن شامل Ferulago phialocarpa Rech. f. & H. Reidl.، Ferulago contracta Boiss. & Hausskn. و Ferulago angulate (Schlecht.) Boiss. است. این پژوهش به‌منظور تعیین میزان و ترکیب اسیدهای چرب و اندازه‌گیری ترکیب‌های فنلی، فلاونوئید، تانن و آنتی‌اکسیدان ...
بیشتر
گیاه چویل با نام علمی Ferulago angulate (Schlecht.) Boiss. متعلق به تیره چتریان (Apiaceae) است. بیش از 35 گونه در جهان و 7 گونه در ایران رشد می‌کند؛ سه گونه بومی آن شامل Ferulago phialocarpa Rech. f. & H. Reidl.، Ferulago contracta Boiss. & Hausskn. و Ferulago angulate (Schlecht.) Boiss. است. این پژوهش به‌منظور تعیین میزان و ترکیب اسیدهای چرب و اندازه‌گیری ترکیب‌های فنلی، فلاونوئید، تانن و آنتی‌اکسیدان موجود در گیاه چویل بومی منطقه ایذه در استان خوزستان انجام شد. در این تحقیق اندام‌های مختلف گیاه در اردیبهشت سال 1395 جمع‌آوری و در شرایط معین خشک گردید. اندازه‌گیری ترکیب‌های موجود در دانه گیاه انجام شد. اندازه‌گیری محتوای فنل و فلاونوئید کل در عصاره‌های متانولی، اتانولی و آبی با استفاده از روش اسپکتروفتومتری انجام و نتایج حاصل برحسب میلی‌گرم گالیک اسید بر میلی‌گرم گیاه خشک برای نمونه‌های جمع‌آوری شده بیان گردید. میزان کل تانن برای هر یک از نمونه‌های جمع‌آوری شده، با استفاده از نمودار استاندارد بر حسب تانیک اسید و با استفاده از روش اسپکتروفتومتری اندازه‌گیری شد. فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاه، با استفاده از روش مهار رادیکال آزاد 2و΄2-دی‌فنیل 1-پیکریل هیدرازیل (DPPH) اندازه‌گیری شد. استخراج روغن موجود در گیاه از طریق دستگاه سوکسله و با استفاده از حلال n-هگزان انجام و برای شناسایی ترکیب‌های موجود در روغن گیاه از روش GC-Mass استفاده شد. براساس نتایج این تحقیق که برای اولین بار بر روی دانه این گونه گیاه انجام‌شده است، معین گردید که دو اسید چرب اولئیک اسید (63.6%) و لینولئیک اسید (19.7%) بیشترین مقدار اسید چرب را به خود اختصاص دادند. از سوی دیگر کمترین مقدار درصد اسید چرب مربوط به میرستئیک اسید و هپتادکانوئیک اسید با (0.1%) است.
مجید رستمی؛ هدا محمدی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر دمای کاشت و همچنین تراکم بوته بر عملکرد و ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک گیاه سیر (Allium sativum L.) آزمایشی به‌صورت کرت‌‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه دمای کاشت بهاره (7.4 درجه سانتی‌گراد، 9 درجه سانتی‌گراد و 11 درجه سانتی‌گراد) و چهار تراکم کاشت (20، 40، 60 و 80 بوته ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر دمای کاشت و همچنین تراکم بوته بر عملکرد و ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک گیاه سیر (Allium sativum L.) آزمایشی به‌صورت کرت‌‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه دمای کاشت بهاره (7.4 درجه سانتی‌گراد، 9 درجه سانتی‌گراد و 11 درجه سانتی‌گراد) و چهار تراکم کاشت (20، 40، 60 و 80 بوته در مترمربع) بودند. برهم‌کنش تیمارها بر عملکرد سیر، وزن برگ، ارتفاع گیاه، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها در سطح 1% معنیدار بود. در صورتی‌که شاخص برداشت، تعداد سیرچه، میزان کلروفیل a و محتوای نسبی آب فقط تحت تأثیر دمای کاشت و تراکم قرار گرفتند. بیشترین عملکرد سیر (921 گرم در مترمربع) در تیمار کاشت در دمای 7 درجه سانتی‌گراد و با تراکم 80 بوته بدست آمد، در حالی‌که کمترین عملکرد (317 گرم در مترمربع) در شرایط کاشت در دمای 11 درجه سانتی‌گراد و تراکم 20 بوته مشاهده شد. روند تغییرات وزن برگ در تیمارهای مختلف تقریباً مشابه با روند تغییرات عملکرد بود. بیشترین مقدار کلروفیل کل (2.52 میلی‌گرم بر گرم) هنگام کاشت در دمای 9 درجه سانتی‌گراد و تراکم 20 بوته اندازه‌گیری شد، در حالی‌که کمترین مقدار کلروفیل کل (2.07 میلی‌گرم بر گرم) در تیمار کاشت در دمای 11 درجه سانتی‌گراد و تراکم 80 بوته مشاهده شد. بیشترین میزان شاخص برداشت (64.6%) در شرایط کاشت در دمای 7 درجه سانتی‌گراد مشاهده شد و با تأخیر در تاریخ کاشت و افزایش دما شاخص برداشت به‌صورت معنی‌داری کاهش یافت. به‌طوری که در شرایط کاشت در دمای 11 درجه سانتی‌گراد شاخص برداشت در مقایسه با تیمار کاشت در دمای 7.4 درجه سانتی‌گراد حدود 7% کاهش یافت. کمترین تعداد سیرچه در بوته (3.64) در شرایط کاشت در دمای 11 درجه سانتی‌گراد مشاهده شد که باعث شد تعداد سیرچه در مقایسه با تیمار کاشت در دمای 7.4 درجه سانتی‌گراد حدود 25% کاهش یابد. اثر تراکم نیز بر تعداد سیرچه در بوته معنیدار بود و در تراکم کاشت 80 بوته سیرچه‌های تولیدشده در بوته بیش از 14% کاهش یافت. از بین دماهای کاشت مورد مطالعه در منطقه بهترین دمای کاشت 7.4 درجه سانتی‌گراد بود، زیرا در این شرایط گیاه دوره رشد طولانی‌تر و فرصت بیشتری برای استفاده از منابع داشت. در هر سه دمای کاشت افزایش تراکم منجر به افزایش عملکرد شد ولی افزایش تراکم در دمای کاشت 7.4 درجه سانتی‌گراد تأثیر بیشتری در افزایش عملکرد داشت.
ادریس رحمتی؛ فاروق شریفیان؛ محمد فتاحی
چکیده
خشک کردن یکی از مراحل اصلی در فرایند پس از برداشت گیاهان دارویی است که نقش مهمی در کمّیت و کیفیت مواد مؤثره آنها دارد. به‌منظور بررسی تأثیر روش‌های مختلف خشک کردن شامل آون (40 و 80 درجه سانتی‌گراد) و خشک‌کن پاششی (120 درجه سانتی‌گراد) در حضور کمک خشک‌کن‌های مالتودکسترین (M)، مالتودکسترین و پکتین سیب (M+P) و بدون کمک خشک‌کن، آزمایش‌هایی ...
بیشتر
خشک کردن یکی از مراحل اصلی در فرایند پس از برداشت گیاهان دارویی است که نقش مهمی در کمّیت و کیفیت مواد مؤثره آنها دارد. به‌منظور بررسی تأثیر روش‌های مختلف خشک کردن شامل آون (40 و 80 درجه سانتی‌گراد) و خشک‌کن پاششی (120 درجه سانتی‌گراد) در حضور کمک خشک‌کن‌های مالتودکسترین (M)، مالتودکسترین و پکتین سیب (M+P) و بدون کمک خشک‌کن، آزمایش‌هایی بر روی عصاره گیاه بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) به‌صورت طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. پس از خشک کردن نمونه‌ها صفاتی همانند جریان‌پذیری پودر حاصل، شاخص‌های رنگی پودر شامل روشنی-تیرگی (L*)، قرمزی (a*)، زردی (b*)، Chroma (شاخص اشباع)، Hue (زاویه رنگ غالب) و برخی خواص فیتوشیمیایی مانند محتوای فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی ارزیابی شدند. نتایج نشان‌دهنده تأثیر معنیدار روش‌های مختلف خشک کردن بر روی صفات اندازه‌گیری شده بود. پودرهای خشک شده به‌وسیله آون در دو دمای 40 و 80 درجه سانتی‌گراد نسبت به سایر تیمارها از جریان‌پذیری خوبی برخوردار بودند. بیشترین مقدار L* در تیمار خشک شده (M) با مقدار 76.61 و کمترین مقدار این شاخص در تیمار خشک شده با آون در دمای ºC80 با مقدار 24.36 مشاهده شد. بیشترین مقدار فنل کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی در تیمار خشک شده با (M+P) به‌ترتیب با مقدار 19.72 میلی‌گرم در گرم برگ گیاه و 73.16% مشاهده شد. کمترین مقدار فنل کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی در تیمار خشک شده با خشک‌کن پاششی و بدون کمک خشک‌کن به‌ترتیب با مقادیر 4.11 و 10.41 مشاهده شد. بیشترین مقدار فلاونوئید کل در تیمار M)) با مقدار 1.487 میلی‌گرم در گرم برگ گیاه مشاهده شد. با توجه به نتایج بدست آمده و نظر به اهمیت ترکیب‌های فیتوشیمیایی گیاه بادرشبو، روش خشک کردن (M+P) به‌دلیل حفظ بیشتر ترکیب‌ها قابل توصیه است.
سیاوش ابراهیمی؛ محمدرضا فرهپور؛ محمد صائب نجار
چکیده
تأخیر در روند التیام زخم، یکی از عوارض دیابت است. بنابراین، از دیدگاه درمانی، تلاش برای پیدا کردن ترکیب‌های مؤثر در افزایش سرعت روند التیام زخم، بسیار مهم است. این مطالعه به‌منظور بررسی اثرهای ترکیب ژل گیاه صبر‌زرد (Aloe vera L.) و عصاره هیدرواتانولی پوست میوه پسته کوهی (Pistacia atlantica Desf.) بر روند التیام زخم در 54 سر موش مبتلا به دیابت نوع 2 تجربی ...
بیشتر
تأخیر در روند التیام زخم، یکی از عوارض دیابت است. بنابراین، از دیدگاه درمانی، تلاش برای پیدا کردن ترکیب‌های مؤثر در افزایش سرعت روند التیام زخم، بسیار مهم است. این مطالعه به‌منظور بررسی اثرهای ترکیب ژل گیاه صبر‌زرد (Aloe vera L.) و عصاره هیدرواتانولی پوست میوه پسته کوهی (Pistacia atlantica Desf.) بر روند التیام زخم در 54 سر موش مبتلا به دیابت نوع 2 تجربی انجام گردید. یک زخم تمام ضخامت برشی توسط پانچ بیوپسی 6 میلی‌متری بر پوست ناحیه پشت هر موش ایجاد شد. همه موش‌ها به سه گروه دارونما، ژل صبر‌زرد 5% (w/w) و ترکیب ژل صبر‌زرد 5% با عصاره هیدرواتانولی پوست میوه پسته کوهی 5% (w/w) تقسیم شدند. سرعت بسته شدن زخم در روزهای 4، 8، 12 و 16 اندازه‌گیری شد. به‌لحاظ آسیب شناختی، روند ترمیم زخم از نظر میزان ادم، نفوذ سلولی، نوزایش عروقی و رسوب کلاژن بین گروه‌ها مقایسه گردید. میزان انقباض زخم در گروه‌های درمانی نسبت به گروه کنترل افزایش معنی‌داری (0.05>P) را نشان داد. میزان ادم در هر دو گروه درمانی نسبت به گروه کنترل کاهش یافت، در حالی که نوزایش عروقی، نفوذ فیبروبلاست‌ها و تولید کلاژن افزایش نشان داد؛ به‌طوری که این افزایش در گروه درمانی با پماد ترکیبی از میزان بالاتری برخوردار بود. نتایج این مطالعه نشان داد که تجویز موضعی ترکیب ژل صبر‌زرد 5% با عصاره هیدرواتانولی پوست میوه پسته کوهی 5% التیام زخم تمام ضخامت برشی پوست را در موش‌های دیابتی نوع 2 با کاهش میزان التهاب بافتی و افزایش تولید کلاژن و نوسازی بافت پوششی بهبود می‌بخشد و می‌تواند به‌عنوان یک داروی جدید مورد استفاده قرار گیرد.
الناز فرج زاده معماری تبریزی؛ مهدی رشدی ملکی؛ نوشین فرج زاده معماری تبریزی؛ وحید احمدزاده
چکیده
این مطالعه با هدف بررسی تأثیر تیمار بذرها با سویه‌های مختلف کودهای زیستی باکتریایی (شاهد، آزوسپریلیوم 21، سودوموناس168، ازتوفایو، باسیلوس و ترکیبی از سویه‌ها) و سویه‌های مختلف کود زیستی میکوریزا (شاهد، Glomus mossae، G. intaradices، G. hoei و هر سه سویه قارچ میکوریزا) بر رشد، تولید اسانس و خصوصیات فیزیولوژیک ریحان (Ocimum basilicum L.) انجام شد. این آزمایش ...
بیشتر
این مطالعه با هدف بررسی تأثیر تیمار بذرها با سویه‌های مختلف کودهای زیستی باکتریایی (شاهد، آزوسپریلیوم 21، سودوموناس168، ازتوفایو، باسیلوس و ترکیبی از سویه‌ها) و سویه‌های مختلف کود زیستی میکوریزا (شاهد، Glomus mossae، G. intaradices، G. hoei و هر سه سویه قارچ میکوریزا) بر رشد، تولید اسانس و خصوصیات فیزیولوژیک ریحان (Ocimum basilicum L.) انجام شد. این آزمایش در سال زراعی 1395 به‌صورت اسپلیت پلات پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و در مزارع دانشگاه آزاد اسلامی ملکان اجرا گردید. صفات مورد اندازه‌گیری شامل ارتفاع بوته، سطح برگ، شاخص کلروفیل، محتوای کلروفیل a و b، تعداد روزنه در سطح رویی برگ، تعداد روزنه در سطح زیرین برگ، درصد اسانس، عملکرد اسانس، عملکرد ماده خشک، گایاکول پراکسیداز، کاتالاز و پرولین بودند. در این مطالعه، تیمارهای کود زیستی قارچ میکوریزا اثر مثبتی بر رشد و عملکرد اسانس ریحان داشت. علاوه‌بر بهبود شاخص‌های رشدی، شاخص‌های فیزیولوژیک ازجمله محتوای کلروفیل a و b، تعداد روزنه و محتوای آنتی‌اکسیدان‌ها در اثر کاربرد کود میکوریزا افزایش یافت. عملکرد اسانس تنها تحت تأثیر کاربرد آزوسپریلیوم 21، کاربرد ازتوفایو و کاربرد ترکیبی از سویه‌های کود زیستی باکتریایی به‌ترتیب به میزان 16.1، 11.9 و 17.9 درصد افزایش یافت که این افزایش عمدتاً ناشی از افزایش درصد اسانس ریحان بود. برخلاف خصوصیات رشدی، شاخص‌های فیزیولوژیک مانند محتوای کلروفیل a و b و محتوای آنتی‌اکسیدان‌ها به‌طور مثبتی تحت تأثیر کاربرد کود زیستی باکتریایی قرار گرفته و افزایش یافت. با توجه به نتایج این بررسی کاربرد آزوسپریلیوم 21، کاربرد ازتوفایو و کاربرد ترکیبی از سویه‌های کود زیستی باکتریایی همراه با هر یک از سویه‌های قارچ میکوریزا باعث افزایش خصوصیات کمّی و کیفی اسانس ریحان شد.
فاطمه میرزایی؛ محمد علی بهدانی؛ مجید جامی الاحمدی
چکیده
کدوی پوست کاغذی به‌دلیل کاربرد فراوان آن در صنایع داروسازی و پزشکی و به‌ویژه در درمان پروستات از اهمیت زیادی برخوردار است. به‌منظور تعیین تاریخ کاشت مناسب و ارزیابی اثر گوگرد بر عملکرد و اجزای عملکرد کدوی پوست کاغذی (Cucurbita pepo L.) مطالعه‌ای به‌صورت آزمایش فاکتوریل، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار و دو فاکتور در مزرعه‌ای ...
بیشتر
کدوی پوست کاغذی به‌دلیل کاربرد فراوان آن در صنایع داروسازی و پزشکی و به‌ویژه در درمان پروستات از اهمیت زیادی برخوردار است. به‌منظور تعیین تاریخ کاشت مناسب و ارزیابی اثر گوگرد بر عملکرد و اجزای عملکرد کدوی پوست کاغذی (Cucurbita pepo L.) مطالعه‌ای به‌صورت آزمایش فاکتوریل، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار و دو فاکتور در مزرعه‌ای در شهرستان خلیل‌آباد واقع در استان خراسان رضوی، در سال زراعی 1394-1393 انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل تاریخ کاشت در 3 سطح (اول، 10 و 20 اردیبهشت) و کاربرد گوگرد آلی گرانوله در 4 سطح (صفر، 150، 300 و 450 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که اثر تاریخ کاشت بر طول ساقه اصلی، تعداد شاخه جانبی، بیوماس کل، تعداد دانه در میوه، وزن دانه در میوه، وزن هزاردانه، عملکرد میوه و دانه در هکتار و درصد روغن معنیدار بود. با تأخیر در کاشت از اول اردیبهشت به 20 اردیبهشت، وزن هزاردانه 14% کاهش یافت. نتایج بهینه بودن تاریخ کاشت اول اردیبهشت را در بین تیمارهای تاریخ کاشت در بیشتر صفات مورد بررسی نشان داد. بالاترین طول ساقه اصلی، ضریب تبدیل گل و تعداد میوه در بوته مربوط به کاربرد 450 کیلوگرم گوگرد در هکتار بود. بالاترین عملکرد دانه در تیمار کاربرد 300 کیلوگرم گوگرد در هکتار مشاهده شد. نتایج نشان داد که کاربرد 300 و 450 کیلوگرم گوگرد در هکتار در تاریخ کشت اول در پارامترهای عملکرد میوه در هکتار، عملکرد دانه در هکتار و درصد روغن دارای مقادیر بیشتری نسبت به سایر تیمارها بود. نتایج بیانگر اثرهای سودمند کاربرد کودهای گوگردی به مقدار 300 یا 450 کیلوگرم در هکتار، برای گیاه کدوی پوست کاغذی در تاریخ اول اردیبهشت بود.
امین باقی زاده؛ زهرا مشایخی؛ محمدعلی ابراهیمی
چکیده
پونهسا گربهای (Nepeta cataria L.)، یک گیاه دارویی، اسانس‌دار و معطر متعلق به خانواده نعناعیان است که بهنام نعناع گربهای معروف است. در این تحقیق، تنوع ژنتیکی و فیتوشیمیایی قسمتی از ژرمپلاسم پونهسا گربهای با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD و روش GC/MS بررسی شد. اندام‌های هوایی این گیاه از رویشگاه‌های مختلف جمع‌آوری و بعد ...
بیشتر
پونهسا گربهای (Nepeta cataria L.)، یک گیاه دارویی، اسانس‌دار و معطر متعلق به خانواده نعناعیان است که بهنام نعناع گربهای معروف است. در این تحقیق، تنوع ژنتیکی و فیتوشیمیایی قسمتی از ژرمپلاسم پونهسا گربهای با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD و روش GC/MS بررسی شد. اندام‌های هوایی این گیاه از رویشگاه‌های مختلف جمع‌آوری و بعد بهدور از نور خورشید خشک شد. استخراج DNA بهروش CTAB انجام گردید. از 11 آغازگر تصادفی RAPD برای واکنش PCR استفاده شد. 15 جمعیت مورد بررسی براساس نتایج حاصل از تجزیه خوشهای و تجزیه به مؤلفههای اصلی به‌ترتیب در چهار و پنج گروه قرار گرفتند. از 15 جمعیت جمع‌آوری شده، 8 جمعیت مورد بررسی فیتوشیمیایی قرار گرفت. استخراج اسانس با روش تقطیر با آب و با کلونجر انجام شد. تعداد 27 ترکیب از اسانس همه جمعیتها شناسایی شد. براساس نتایج حاصل از GC/MS، 100% ترکیب‌های اسانس در جمعیت‌های سیرچ، محمدآباد مسکون، سقدر2، دلفارد2 و میجان2 شناسایی شد. در نمونه‌های دهبکری، دلفارد1 و سقدر1 به‌ترتیب 94.84%، 99.8% و 96.6% ترکیب‌های اسانس شناسایی شد. سه ایزومر نپتالاکتون بخش عمده ترکیب‌های اسانس را تشکیل دادند. بتا-کاریوفیلین، کاریوفیلین اکساید، بتا-پینن و آلفا-پینن نیز از ترکیب‌های اصلی اسانس بودند. براساس تجزیه خوشهای بر روی داده‌های GC/MS، جمعیت‌های مورد نظر در 3گروه طبقهبندی شدند. مقایسه ترکیب‌های تشکیلدهنده اسانس در جمعیت‌های مطالعه شده نشان داد که اسانس این 8 جمعیت از لحاظ کمّی و کیفی با هم متفاوتند که این امر می‌تواند ناشی از تفاوتهای اکولوژیکی مناطق رویش این جمعیتها مانند تفاوت رطوبت، دما و ارتفاع از سطح دریا و یا سایر عوامل خاکی، جغرافیایی و ژنتیکی باشد.
عاطفه کریمی پاشاکی؛ محدث قاسمی؛ سید جلیل ذریه زهرا؛ مصطفی شریف روحانی؛ سید مسعود حسینی
چکیده
در این مطالعه، میزان غلظت نیمه کشنده (LC50) عصاره آبی-الکلی برگ درخت زیتون (Olea europaea L.) و عصاره آبی سیر (Allium sativum L.) بر روی بچه ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. آزمایش‌ها به روش استاندارد O.E.C.D و به‌صورت ساکن طی مدت 96 ساعت انجام گردید. میزان ماده مؤثره عصاره‌ها به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) اندازه‌گیری ...
بیشتر
در این مطالعه، میزان غلظت نیمه کشنده (LC50) عصاره آبی-الکلی برگ درخت زیتون (Olea europaea L.) و عصاره آبی سیر (Allium sativum L.) بر روی بچه ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. آزمایش‌ها به روش استاندارد O.E.C.D و به‌صورت ساکن طی مدت 96 ساعت انجام گردید. میزان ماده مؤثره عصاره‌ها به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) اندازه‌گیری شد. برای اندازه‌گیری غلظت نیمه کشنده برای هر یک از عصاره‌ها به‌طور جداگانه، ماهی‌ها به 5 گروه تیمار و یک گروه شاهد (هریک با 3 تکرار شامل 10 ماهی) تقسیم‌بندی شدند. میانگین طولی و وزنی ماهی‌ها به‌ترتیب 0.78±9.8 سانتی‌متر و 3.4±15 گرم بود. 5 گروه تیمار در معرض غلظت‌های 50، 100، 150، 200 و 250ppm (میلی‌گرم بر لیتر) از عصاره آبی-الکلی برگ درخت زیتون و 5 گروه تیمار دیگر در معرض غلظت‌های 400، 800، 1200، 1600 و2000 ppm از عصاره آبی سیر قرار گرفتند. در طول مدت زمان آزمایش میانگین (SD±) دمای آب 1.7±17 درجه سانتی‌گراد، اکسیژن محلول 0.41±7.23 میلی‌گرم در لیتر و pH آب 0.81±7.5 بود. نتایج بدست‌آمده از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) نشان داد که میزان آلیسین اندازه‌گیری شده در عصاره سیر mg/g200 و میزان اولئوروپین اندازه‌گیری شده در برگ زیتون mg/g177.2 بود. مقدار غلظت نیمه کشنده (LC50) 96 ساعته در بچه ماهیان کپور برای عصاره آبی-الکی برگ زیتون ppm168 و برای عصاره آبی سیر ppm1050 بدست آمد.
شهربانو عباسی؛ سعدالله هوشمند؛ ندا میرآخورلی؛ رودابه راوش
چکیده
در آویشن (Thymus) برگ مهمترین اندام تولیدکننده اسانس است و کرک‌های ترشحی غدهای روی سطوح اندام هوایی ظرفیت منحصر به فردی برای سنتز و ترشح مواد مؤثره دارند. در این بررسی ویژگی‌های مورفولوژیک و انواع ساختار کرک در چهار گونه آویشن شامل T. transcaucasicus، T. carmanicus، T. daenensis و T. armeniacus ارزیابی شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس بیانگر اختلاف معنی‌داری ...
بیشتر
در آویشن (Thymus) برگ مهمترین اندام تولیدکننده اسانس است و کرک‌های ترشحی غدهای روی سطوح اندام هوایی ظرفیت منحصر به فردی برای سنتز و ترشح مواد مؤثره دارند. در این بررسی ویژگی‌های مورفولوژیک و انواع ساختار کرک در چهار گونه آویشن شامل T. transcaucasicus، T. carmanicus، T. daenensis و T. armeniacus ارزیابی شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس بیانگر اختلاف معنی‌داری بین گونه‌ها برای صفات طول ساقه، طول و تعداد برگ، وزن تر و خشک بوته، وزن خشک برگ و ساقه، تعداد کرک‌های غدهای برگ، طول کرک، عملکرد و درصد اسانس بود. گونه T. armeniacus بیشترین تعداد کرک را نشان داد، در حالی‌که بیشترین طول کرک مربوط به گونه T. transcaucasicus بود. بیشترین درصد و عملکرد اسانس به‌ترتیب در گونه‌های T. carmanicus و T. daenensis ناشی از تعداد کرک غدهای و تعداد برگ بیشتر مشاهده گردید. نتایج اسکن میکروسکوپ الکترونی (SEM) نشان داد از بین انواع کرک غدهای در هر چهار گونه مورد نظر تنها کرک غدهای سپری در برگ وجود داشت. ضرایب همبستگی مثبت و معنیدار بین تعداد کرک غدهای سطح رویی و زیری برگ با درصد و عملکرد اسانس تأکیدی بر نقش این ویژگی در تولید اسانس دارد. در تجزیه رگرسیون مرحله‌ای برای وزن خشک (متغیر تابع)، بیشترین ضرایب مثبت رگرسیون مربوط به وزن خشک برگ بود و 97% تغییرات را توجیه نمود. زمانی که عملکرد اسانس به‌عنوان متغیر تابع لحاظ گردید، تنها صفت طول کرک با توجیه 49% از تغییرات این صفت، وارد مدل شد.
