دوره 30، شماره 1 ، فروردین 1393
سعیده‌سادات کرمانی پوربقایی؛ مجید پوریوسف؛ خلیل جمشیدی؛ محمدرضا عظیمی
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر تراکم گیاهی و هرس ساقه اصلی بر عملکرد و اجزای عملکرد کدوی تخم‌کاغذی (Cucurbita pepo con var. pepo var. styriaca) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، در سال 1389 انجام شد. تأثیر تراکم گیاهی در سه سطح شامل8000، 12000 و16000 بوته در هکتار و هرس ساقه اصلی نیز در 3 سطح شامل (عدم ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر تراکم گیاهی و هرس ساقه اصلی بر عملکرد و اجزای عملکرد کدوی تخم‌کاغذی (Cucurbita pepo con var. pepo var. styriaca) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، در سال 1389 انجام شد. تأثیر تراکم گیاهی در سه سطح شامل8000، 12000 و16000 بوته در هکتار و هرس ساقه اصلی نیز در 3 سطح شامل (عدم هرس ساقه، هرس ساقه اصلی پس از تشکیل 14 و 18 گره) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تمامی صفات مورد بررسی به غیر از تعداد دانه در میوه به‌طور معنی‌داری (05/ 0≤ p) تحت تأثیر هرس ساقه قرار گرفتند. بیشترین عملکرد میوه (2/142تن در هکتار) و دانه (3219 کیلوگرم در هکتار) از تیمار هرس ساقه پس از تشکیل 14 گره و کمترین میزان صفات مذکور به‌ترتیب در مقادیر 9/111 تن در هکتار و 2775 کیلوگرم در هکتار از تیمار عدم هرس ساقه بدست آمد. نتایج همچنین نشان داد که تأثیر تراکم گیاهی بر عملکرد دانه و میوه معنی‌دار (01/0 ≤ p) بود. به‌طوری که بیشترین عملکرد دانه (9/3753 کیلوگرم در هکتار) از تراکم 16000 بوته در هکتار و کمترین آن از تراکم 8000 بوته در هکتار بدست آمد و همچنین بالاترین عملکرد میوه (4/175 تن در هکتار) مربوط به تراکم 16000 بوته در هکتار و کمترین آن (4/93 تن در هکتار) مربوط به تراکم 8000 بوته در هکتار بود. اثر متقابل هرس ساقه و تراکم گیاهی بر هیچکدام از صفات مورد بررسی معنی‌دار نبود.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ زهرا بهراد؛ مهدی میرزا؛ ولی‌الله مظفریان؛ رحمان آزادی؛ محمود نادری؛ مصطفی گلی‌پور؛ عاطفه بهمن‌زادگان؛ سعیده مشکی‌زاده؛ شاهرخ کریمی
چکیده
گونه Hypericum از جنس‌های مهم گیاهان دارویی محسوب می‌شود. در حال حاضر در ایران 17 گونه گیاه علفی، چندساله و درختچه‌ای هیپریکوم (گل‌راعی) وجود دارد که سه گونه آن انحصاری ایران هستند. این تحقیق جهت بررسی میزان ترکیب هیپریسین در 9 گونه گل‌راعی انجام شد. پس از جمع‌آوری و آماده‌سازی گیاه (جدا کردن گل و برگ) اقدام به تهیه عصاره آن در دو مرحله ...
بیشتر
گونه Hypericum از جنس‌های مهم گیاهان دارویی محسوب می‌شود. در حال حاضر در ایران 17 گونه گیاه علفی، چندساله و درختچه‌ای هیپریکوم (گل‌راعی) وجود دارد که سه گونه آن انحصاری ایران هستند. این تحقیق جهت بررسی میزان ترکیب هیپریسین در 9 گونه گل‌راعی انجام شد. پس از جمع‌آوری و آماده‌سازی گیاه (جدا کردن گل و برگ) اقدام به تهیه عصاره آن در دو مرحله با حلال‌های کلروفرم و متانول به‌وسیله دستگاه سوکسله گردید و بعد مواد استخراجی توسط دستگاه HPLC مورد بررسی قرار گرفتند. فاز متحرک شامل متانول 68%، اتیل‌استات 20% و سدیم هیدروسولفات (1/0 مول) 12% و فاز ثابت، C18 بود. دتکتور مورد استفاده UV بود که در 590 نانومتر تنظیم گردید. اندامهای مختلف گونه H. androsaemum L. به‌طورکلی فاقد ترکیب هیپریسین بودند. میزان ترکیب هیپریسین در عصاره گل گونه H. apricum Kar. & Kir. 061/0% و در عصاره برگ آن 005/0% بود. در عصاره گل H. armenum Jaub. & Spach، 003/0% هیپریسین وجود داشت. برای گونه H. asperulum Jaub. & Spach، میزان هیپریسین در عصاره گل 025/0%، برگ 004/0% و ساقه 003/0% بود. در عصاره گلهای گونه‌های H. hirsutum L. و H. linarioides Boss. 007/0% و H. vermiculare Boiss. & Hausskn. 005/0% هیپریسین وجود داشت. گونه H. tetrapterum Fries در عصاره گل 083/0%، برگ 014/0% و ساقه 001/0% هیپریسین داشت و گونه H. perforatum L. در عصاره گل حاوی 124/0%، برگ 028/0% و ساقه 003/0% هیپریسن بود.
محبوب لطفی؛ بهلول عباس‌زاده؛ مهدی میرزا
چکیده
در این تحقیق اثر تنش خشکی بر صفات مورفولوژیک، انباشت متابولیت‌های سازگاری پرولین، قندهای محلول و عملکرد گیاه ترخون (Artemisia dracunculus L.) در راستای ارزیابی امکان تولید گیاه ترخون به‌عنوان یک گیاه دارویی در شرایط تنش خشکی و تعیین آستانه تحمل تنش بررسی گردید. این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تیمار و 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای ...
بیشتر
در این تحقیق اثر تنش خشکی بر صفات مورفولوژیک، انباشت متابولیت‌های سازگاری پرولین، قندهای محلول و عملکرد گیاه ترخون (Artemisia dracunculus L.) در راستای ارزیابی امکان تولید گیاه ترخون به‌عنوان یک گیاه دارویی در شرایط تنش خشکی و تعیین آستانه تحمل تنش بررسی گردید. این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تیمار و 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای تنش شامل T1 (100% ظرفیت زراعی)، T2 (80% ظرفیت زراعی)، T3 (60% ظرفیت زراعی) و T4 (40% ظرفیت زراعی) بودند. نتایج تجزیه آماری نشان داد که تنش خشکی بر صفات مورفولوژیک، عملکرد اندام هوایی، پرولین و قندهای محلول اثر معنی‌دار داشت. افزایش تنش موجب کاهش ارتفاع گیاه، قطر تاج پوشش، طول، عرض و سطح برگ، قطر ساقه، طول بلندترین ساقه جانبی، طول و گسترش سطحی ریشه، عملکرد ساقه و برگ خشک شد. مقایسه میانگینها نشان داد که بیشترین ارتفاع گیاه، قطر تاج پوشش، طول، عرض و سطح برگ، قطر ساقه، طول بلندترین ساقه جانبی، طول ریشه، عملکرد ساقه و برگ خشک در تیمار T1 (تیمار شاهد) و بیشترین میزان پرولین و قندهای محلول و گستردگی سطحی ریشه در تیمار T4 (FC 40%) مشاهده شد؛ در نتیجه تنش خشکی بر بیشتر صفات مورفولوژیک و عملکرد سرشاخه‌گلدار و برگ اثر منفی داشت، اما موجب افزایش طول ریشه، میزان پرولین و قندهای محلول در اندامهای هوایی گردید.
فائزه خاتمی؛ فائزه قناتی
چکیده
امروزه به سبب افزایش آلودگی‌های اتمسفری و کاهش اُزن، برخورد پرتوهای فرابنفش به سطح زمین افزایش چشمگیری یافته‌است. در تحقیق حاضر تأثیر پرتوهای فرابنفش B و C بر کالوس‌های گیاه پنیرک (Malva neglecta Wallr.) مطالعه شد. ترکیب‌های مهم دارویی پنیرک شامل موسیلاژ و ترکیب‌های فلاونوئیدی و آنتوسیانینی می‌باشد. دو ترکیب اخیر خواص آنتی‌اکسیدانی دارند ...
بیشتر
امروزه به سبب افزایش آلودگی‌های اتمسفری و کاهش اُزن، برخورد پرتوهای فرابنفش به سطح زمین افزایش چشمگیری یافته‌است. در تحقیق حاضر تأثیر پرتوهای فرابنفش B و C بر کالوس‌های گیاه پنیرک (Malva neglecta Wallr.) مطالعه شد. ترکیب‌های مهم دارویی پنیرک شامل موسیلاژ و ترکیب‌های فلاونوئیدی و آنتوسیانینی می‌باشد. دو ترکیب اخیر خواص آنتی‌اکسیدانی دارند و در محافظت از سلول‌های گیاهی در برابر پرتوهای فرابنفش نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند. در تحقیق حاضر از قطعات جداکشت برگ‌های گیاه بر روی محیط B5 تغییریافته، کالوس ایجاد شد. کالوس‌ها پس از 7 روز ظاهر شدند و بعد هر 10 روز یک بار واکشت شدند. بعد از 11 بار واکشت، کالوس‌ها به مدت 3 روز و هر روز10، 20، 30، 40، 50، 60، 90 و 120 دقیقه در معرض پرتوهای فرابنفش B و C قرار گرفتند که به‌ترتیب معادل 144، 288، 432، 576، 720، 864، 1296 و 1728 ژول بر مترمربع برای پرتوهای فرابنفش B و 204، 408، 612، 816، 1020، 1284، 1836، 1836 و 2448 ژول بر مترمربع برای پرتوهای فرابنفش C می‌باشند. نتایج حکایت از تغییرات قابل‌ملاحظه فلاونوئیدها و آنتوسیانین‌ها به‌عنوان ترکیب‌های جاذب پرتو فرابنفش در مقایسه با سلول‌های شاهد داشت. مقدار آپیژنین و دلفینیدین در سلول‌های پنیرک تحت تأثیر پرتوهای فرابنفش B و C کاهش یافت، در حالی‌که مالویدین در این سلول‌ها تحت تأثیر پرتوهای فرابنفش B و C افزایش یافت. تابش پرتوهای فرابنفش B و C همچنین سبب افزایش پراکسیداسیون لیپیدهای غشاء گردید. بنابراین نتایج پیشنهاد می‌کند که تأثیر پرتوهای فوق بر محتوای فلاونوئیدها و آنتوسیانین‌های مختلف در سلول‌های پنیرک یکسان نمی‌باشد.
آمنه حسین‌پور؛ رضا مقدسی؛ سعید یزدانی
چکیده
صنعت گلاب‌گیری به‌عنوان یک صنعت تکمیلی در منطقه کاشان، منبع درآمد و اشتغال‌زایی نسبتاً مهمی برای ساکنان شهر و روستاهای این شهرستان است. با توجه به محدودیت منابع تولید و پیشینه غنی ایران در تولید گلاب، در این مقاله با انجام مطالعه و بکارگیری اصول بهینه اقتصادی با کاربرد نهاده‌های تولید از جانب گلاب‌گیران کارایی فنی این محصول در ...
بیشتر
صنعت گلاب‌گیری به‌عنوان یک صنعت تکمیلی در منطقه کاشان، منبع درآمد و اشتغال‌زایی نسبتاً مهمی برای ساکنان شهر و روستاهای این شهرستان است. با توجه به محدودیت منابع تولید و پیشینه غنی ایران در تولید گلاب، در این مقاله با انجام مطالعه و بکارگیری اصول بهینه اقتصادی با کاربرد نهاده‌های تولید از جانب گلاب‌گیران کارایی فنی این محصول در سال 1388 در شهرستان کاشان مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات و داده‌ها از طریق تکمیل پرسش‌نامه از 100 گلاب‌گیر در 5 بخش جمع‌آوری شد. روش نمونه‌گیری، طبقه‌بندی با تخصیص متناسب است. پس از برآورد شکل تابعی ترانسلوگ و انتخاب آن به‌عنوان شکل بهینه روابط میان تولید و مصرف نهاده‌ها، کارایی فنی به روش تحلیل مرزی تصادفی بدست آمد. تابع تولید نشان داد که 22% از تولیدکنندگان از نهاده گل بیش از حد بهینه استفاده می‌کنند و در مورد نهاده آب 28% از تولیدکنندگان در ناحیه اول تولید می‌کنند، یعنی با افزایش این نهاده می‌توانند تولید خود را افزایش دهند. میانگین کارایی فنی در شهرستان 97% است که از کمینه 67% تا بیشینه 99% نوسان داشته است. همچنین عوامل مؤثر بر کارایی سن، تجربه، کسب علوم جدید و ایجاد درآمد جانبی بودند و از طریق افزایش تجربه، ترویج یافته‌های نوین و ایجاد درآمد جانبی می‌توانند کارایی خود را افزایش دهند.
حامد دهقان پور؛ حمیده دهقانی زاده
چکیده
در طول سال‌های اخیر بکارگیری از گیاهان دارویی در بسیاری از کشورهای دنیا روند صعودی داشته‌است. در ایران تعداد زیادی از مردم گونه‌های طبیعی گیاهان را استفاده می‌کنند. در چنین شرایطی اطلاع از عوامل مرتبط با بکارگیری گیاهان دارویی، امکان اطلاعرسانی و مداخله به منظور تغییر رفتار افراد در راستای گسترش بکارگیری گیاهان دارویی، موثر ...
بیشتر
در طول سال‌های اخیر بکارگیری از گیاهان دارویی در بسیاری از کشورهای دنیا روند صعودی داشته‌است. در ایران تعداد زیادی از مردم گونه‌های طبیعی گیاهان را استفاده می‌کنند. در چنین شرایطی اطلاع از عوامل مرتبط با بکارگیری گیاهان دارویی، امکان اطلاعرسانی و مداخله به منظور تغییر رفتار افراد در راستای گسترش بکارگیری گیاهان دارویی، موثر است. با توجه به اهمیت استان یزد در تولید گیاهان دارویی (روناس، آویشن، مرزنجوش، زعفران و…) این مطالعه به منظور تعیین عوامل مرتبط با استفاده از گیاهان دارویی توسط ساکنین شهر یزد، انجام گرفته است. این مطالعه به روش پیمایش و با استفاده از پرسشنامهای که روایی ظاهری و پایایی آن تأیید شد، (آلفای کرونباخ محاسبه شده برای این پرسش‌نامه معادل ٧٥/٠ برآورد شد)، صورت پذیرفت. جامعه مورد مطالعه شامل ساکنین شهر یزد بودند که برای انتخاب نمونه از روش نمونه‌گیری خوشهای تصادفی استفاده شده‌است و در مجموع 500 نفر مورد مطالعه قرار گرفتند. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آماری SPSS16 استفاده شده‌است. پس از تطبیق دادن سایر متغیرهای جمعیت شناختی و اقتصادی- اجتماعی برخی از یافتهها نشان داد که بکارگیری گیاهان دارویی در زنان به شکل معنی‌داری بیشتر از مردان، در افراد دارای مدرک تحصیلی دیپلم به شکل معنی‌داری بیشتر از گروه‌های دیگر تحصیلی و افراد دارای بیمه دولتی به شکل معنی‌داری بیشتر از سایر انواع بیمهها بود. همچنین ارتباط معنی‌داری بین سن، شغل، میزان درآمد ماهانه، بیمه و وضعیت اقتصادی با بکارگیری گیاهان دارویی وجود نداشت.
مه‌لقا قربانلی؛ عادله کیاپور
چکیده
گیاه خرفه (Portulaca oleracea L.) متعلق به تیره Portulacaceae، عموماً به‌عنوان علف هرز شناخته شده و از نقطه نظر فیزیولوژیکی دارای قابلیت تحمل‌پذیری بسیار بالا در محیط‌های شور یا آلوده به فلزات سنگین بوده و گیاه مناسبی جهت کاشت و پالایش محیط و خاک از این گونه تنش‌ها به‌شمار می‌رود. به‌منظور نشان دادن اثرات دو فلز سنگین سرب و مس بر مالون‌دآلدهید، ...
بیشتر
گیاه خرفه (Portulaca oleracea L.) متعلق به تیره Portulacaceae، عموماً به‌عنوان علف هرز شناخته شده و از نقطه نظر فیزیولوژیکی دارای قابلیت تحمل‌پذیری بسیار بالا در محیط‌های شور یا آلوده به فلزات سنگین بوده و گیاه مناسبی جهت کاشت و پالایش محیط و خاک از این گونه تنش‌ها به‌شمار می‌رود. به‌منظور نشان دادن اثرات دو فلز سنگین سرب و مس بر مالون‌دآلدهید، پرولین و آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان آزمایشهایی در طرحی کاملاً تصادفی اجرا شد. بدین منظور پس از کاشت گیاهان با شرایط یکسان در بستر استریل لیکا و تغذیه آنها با محلول غذایی هوگلند، تیمارهایی با غلظت‌های متفاوت (0، 10، 50، 100، 500، 1000، 1500 میکرومولار) از نمک دو فلز سنگین سرب (Pb(NO3)2) و مس (CuSO4.5H2O) به‌صورت جداگانه و همگی در سه تکرار به گیاهان اعمال گردید. پس از ده روز اعمال تیمار گیاهان جهت انجام آزمایشها برداشت شدند. نتایج نشان داد که جذب فلزات سرب و مس در تیمارهای دارای غلظت بالا در مقایسه با نمونه شاهد افزایش دارد. میزان جذب اتمی این عناصر در نمونه‌های ریشه بیشتر از اندام هوایی بود. میزان مالون‌دآلدهید در اندام هوایی و ریشه هر دو تنش سرب و مس از نمونه شاهد به سمت غلظت‌های بالا به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. میزان اسید آمینه پرولین در هر دو تنش سرب و مس و هر دو قسمت اندام هوایی و ریشه به‌طور معنی‌دار روند افزایشی داشت. فعالیت آنزیم پراکسیداز در هر دو تنش سرب و مس و هر دو قسمت اندام هوایی و ریشه روند افزایشی و آنزیم کاتالاز روند کاهشی را به‌طور معنی‌دار نشان داد. به‌طور کلی میزان مالون‌دآلدهید، پرولین و فعالیت آنزیم پراکسیداز در نمونه‌های ریشه بیشتر از اندام هوایی بود و این نتیجه نشان داد که ریشه در گیاه خرفه جمع‌کننده عمده فلزات سنگین سرب و مس است. کمتر بودن فعالیت آنزیم کاتالاز در ریشه نسبت به اندام هوایی، حساسیت این آنزیم را نسبت به تجمع زیاد سرب و مس در ریشه اثبات نمود.
کیوان مهدوی ماشکی؛ احمد معینی؛ مختار جلالی جواران
چکیده
امروزه تولید گیاهان هاپلوئید با استفاده از روشهای بیوتکنولوژی، به‌عنوان روشی سریع و کارآمد برای تولید لاین‌های خالص مورد توجه است. در این میان، آندروژنز به‌دلیل بالا بودن تعداد زیاد میکروسپورها در یک بساک، مؤثرترین روش به حساب می‌آید. در تحقیق حاضر اثر ترکیب محیط کشت بر کشت بساک در دو اکوتیپ گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) (کاشان و آذران) ...
بیشتر
امروزه تولید گیاهان هاپلوئید با استفاده از روشهای بیوتکنولوژی، به‌عنوان روشی سریع و کارآمد برای تولید لاین‌های خالص مورد توجه است. در این میان، آندروژنز به‌دلیل بالا بودن تعداد زیاد میکروسپورها در یک بساک، مؤثرترین روش به حساب می‌آید. در تحقیق حاضر اثر ترکیب محیط کشت بر کشت بساک در دو اکوتیپ گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) (کاشان و آذران) و یک اکوتیپ رز مینیاتوری (ساناز) مورد مطالعه قرار گرفت. در اکوتیپ کاشان اثر متقابل محیط کشت H1 در مرحله تک‌هسته‌ای میانی بالاترین میزان کالوس‌زایی را داشت. همچنین آزمایش بررسی اثر نسبت نیترات آمونیوم به نیترات پتاسیم نشان داد که تیمارهای حذف نیترات آمونیوم و دو برابر کردن نیترات پتاسیم، کالوس‌زایی بالاتری داشتند. به‌علاوه، دو نمک کلرید کلسیم و نیترات کلسیم در رز مینیاتوری ساناز از کالوس‌زایی بالاتری برخوردار بودند. اسیدهای آمینه نقش مؤثری بر صفت درصد کالوس‌زایی بساک داشتند و گلایسین، گلوتامین و کازئین هیدرولیزات از سایر اسیدهای آمینه بهتر بودند. همچنین ساکارز نسبت به سوربیتول، قند مناسبتری جهت کالوس‌زایی بساک بود و با جایگزینی ساکارز توسط سوربیتول میزان کالوس‌زایی کاهش یافت. نتایج شمارش کروموزومی و فلوسایتومتری نشان داد که سلول‌های کالوس‌های حاصل، تتراپلوئید (28 کروموزوم) بودند.
رمضان کلوندی؛ مهدی میرزا؛ مرتضی عطری؛ محسن حسام‌زاده حجازی؛ زیبا جمزاد؛ کیوان صفی‌خانی
چکیده
آویشن کرک‌آلود با نام علمی Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) می‌باشد. از میان گونه‌های مختلف جنس Thymus که در سراسر جهان پراکنش دارند، 18 گونه در کشور ایران رویش طبیعی دارند که از این تعداد 4 گونه اندمیک ایران است. برای بررسی تنوع اسانس در افراد جمعیت‌های گونه مورد مطالعه در ایران از روش D.S.S. (تعیین زیستگاه ویژه) استفاده ...
بیشتر
آویشن کرک‌آلود با نام علمی Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) می‌باشد. از میان گونه‌های مختلف جنس Thymus که در سراسر جهان پراکنش دارند، 18 گونه در کشور ایران رویش طبیعی دارند که از این تعداد 4 گونه اندمیک ایران است. برای بررسی تنوع اسانس در افراد جمعیت‌های گونه مورد مطالعه در ایران از روش D.S.S. (تعیین زیستگاه ویژه) استفاده شد. در این مطالعه اندامهای هوایی 5 فرد (بوته) از گونه مورد مطالعه در مرحله گلدهی از 10 زیستگاه ویژه جهت بررسی‌های شیمیایی جمع‌آوری (50 فرد در کل) و در دمای اتاق خشک گردیدند. استخراج اسانس از تمامی افراد به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه طرح کلونجر طبق فارماکوپه بریتانیا برای مدت 4 ساعت انجام شد. ترکیب‌های شیمیایی اسانس‌ها با استفاده از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. بالاترین بازده متوسط تولید اسانس توسط سرشاخه‌های گلدار افراد مورد مطالعه در سه بار تکرار بر حسب وزن خشک، متعلق به فرد اول از جمعیت Te2 (09/4%) و پایین‌ترین آن متعلق به فرد دوم از جمعیت Te10 (21/0%) بود. در مجموع در اسانس روغنی افراد 10 جمعیت مورد مطالعه 31 ترکیب شناسایی شد. مقایسه افراد داخل یک جمعیت، نشان داد که افراد یک جمعت در بین خودشان در داشتن ترکیب‌های شیمیایی تنوع نشان می‌دهند. از میان ترکیب‌های شیمیایی موجود در اسانس 50 فرد مورد مطالعه، ترکیب‌های زیر به‌طور گسترده‌ای تنوع را آشکار کردند. پاراسیمن (%1/20-1/0)، 1،8-سینئول (%4/29-4/0)، گاما-ترپینن (%7/8-1/0)، لینالول (%3/82-1/0)، کامفور (%15-1/0)، بورنئول (%7/22-6/1)، ژرانیول (%6/74-1/0)، تیمول (%7/57-1/0)، ژرانیل-استات (%6/49-1/0)، کاریوفیلن-اکساید (%1/9-2/0)، لیمونن (%24-2/0) و آلفا-ترپینئول (%2/36-1/0). نتایج حاصل از آنالیز داده‌های شیمیایی با نرم‌افزار MVSP به روش PCO و UPGMA منجر به شناسایی 9 کموتیپ به شرح زیر برای گونه مورد مطالعه گردید که 7 کموتیپ از آنها به‌عنوان کموتیپ‌های جدید برای این گونه معرفی می‌شود. 1- ژرانیول/ ژرانیل‌استات، 2- ژرانیول، 3- لینالول/ ژرانیول/ژرانیل استات، 4-لینالول، 5-آلفا-ترپینئول/1،8-سینئول، 6- ژرانیل‌استات، 7- ژرانیول/تیمول/بورنئول/1،8-سینئول، 8- تیمول/لیمونن و 9- تیمول/پاراسیمن/بورنئول.
جعفر حسین‌زاده؛ حسین فرازمند؛ یونس کریم‌پور
چکیده
برای یافتن مواد حشره‌کش جدید که تجدیدشونده، سازگار با محیط زیست و به آسانی قابل تهیه باشند، اسانس میوه سرو کوهی (Thuja occidentalis L.)، روی حشرات بالغ سوسک توتون (Lasioderma serricorne)، در شرایط آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گرفت. بررسی و آنالیز اسانس میوه سرو کوهی به‌وسیله گاز کروماتوگرافی (GS/MS)، نشان داد که این اسانس شامل 22 ماده مختلف است که مهمترین ...
بیشتر
برای یافتن مواد حشره‌کش جدید که تجدیدشونده، سازگار با محیط زیست و به آسانی قابل تهیه باشند، اسانس میوه سرو کوهی (Thuja occidentalis L.)، روی حشرات بالغ سوسک توتون (Lasioderma serricorne)، در شرایط آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گرفت. بررسی و آنالیز اسانس میوه سرو کوهی به‌وسیله گاز کروماتوگرافی (GS/MS)، نشان داد که این اسانس شامل 22 ماده مختلف است که مهمترین آنها عبارتند از: آلفا-توجون (64/49%)، فنکون (06/14%) و بتا-توجون (98/8%). این تحقیق در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار (5 غلظت مختلف از اسانس به همراه شاهد)، انجام شد. اسانس با استفاده از روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر تهیه گردید. آزمایش در شرایط دمایی 2 ± 30 درجه سیلسیوس و رطوبت نسبی 5 ± 60% و در تاریکی انجام شد. تیمارها شامل 5 غلظت مختلف از اسانس به همراه شاهد، که هر غلظت در 3 تکرار و هر تکرار شامل 20 حشره بالغ 7 تا 14 روزه بود. نتایج نشان داد که اسانس مورد استفاده کشندگی معنی‌داری را در 24 ساعت از خود روی حشرات بالغ آفت مورد مطالعه نشان داد. مقدار LC50 برای اسانس میوه سرو کوهی (T. occidentalis)، در این آزمایش 246 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه گردید.
علی رضایی؛ بهبود جعفری؛ غفور موسوی؛ امیررضا عبادی؛ چنگیز احمدی‌زاده؛ رامین شیشه‌گر؛ مهرداد پاشازاده
چکیده
امروزه با وجود تمام پیشرفت‌های علمی در زمینه طب و داروشناسی و تولید روزافزون داروهای شیمیایی، طب سنتی و به‌دنبال آن نام گیاهان دارویی بسیار مهم و قابل‌توجه است. گیاه مرزنجوش (Origanum majorana L.) در طب سنتی ایران به‌عنوان یک ماده ضد اضطرابی و تسکین‌دهنده معرفی شده‌است. مطالعه حاضر تحقیقی است که بر روی اثر ضد اضطرابی این گیاه در موش صحرایی ...
بیشتر
امروزه با وجود تمام پیشرفت‌های علمی در زمینه طب و داروشناسی و تولید روزافزون داروهای شیمیایی، طب سنتی و به‌دنبال آن نام گیاهان دارویی بسیار مهم و قابل‌توجه است. گیاه مرزنجوش (Origanum majorana L.) در طب سنتی ایران به‌عنوان یک ماده ضد اضطرابی و تسکین‌دهنده معرفی شده‌است. مطالعه حاضر تحقیقی است که بر روی اثر ضد اضطرابی این گیاه در موش صحرایی نر صورت گرفته و با دیازپام مقایسه شده است. در این مطالعه، به گروه‌های مختلف (30 سر موش در شش گروه) موش‌های صحرایی نر نژاد ویستار با شرایط سنی و وزنی برابر، عصاره مرزنجوش با دوزهای (400، 200، 100) میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن و دیازپام با دوز 2/1 میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن و دی‌متیل سولفوکساید به‌عنوان دارونما با حجم برابر و به گروه ششم سالین، 30 دقیقه قبل از ارزیابی اثر تسکینی و ضد اضطرابی با استفاده از ماز صلیبی‌شکل (Elevated plus maze) به‌صورت داخل صفاقی تزریق شد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر بیانگر افزایش معنی‌دار مدت خواب القاء شده با کتامین و همچنین افزایش معنی‌دار مدت زمان سپری شده در بازوهای باز در گروه تیمار با دوزهای 400 و 200 میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن عصاره بود. ولی مشخص شد که عصاره گیاه مرزنجوش در دوز 200 میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن نسبت به دیازپام با دوز 2/1 میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن معنی‌دار بوده و دارای اثرات تسکینی و ضد اضطرابی می‌باشد.
مصباح بابالار؛ سعیده محتشمی؛ سیدمحمد ابراهیم‌زاده موسوی؛ محمدحسین میرجلیلی
چکیده
در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر بسته‌بندی‌های مختلف بر میزان اسانس، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، میزان ترکیب‌های فنلی، فلاونوئید کل، فلاون و فلاونول، بار میکروبی و رنگ گیاه دارویی بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.)، آزمایشی به‌صورت طرح کاملاً تصادفی شامل 9 تیمار با سه تکرار انجام شد. تیمارهای بسته‌بندی شامل: P1: تیمار شاهد (فاقد بسته‌بندی خاص)، ...
بیشتر
در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر بسته‌بندی‌های مختلف بر میزان اسانس، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، میزان ترکیب‌های فنلی، فلاونوئید کل، فلاون و فلاونول، بار میکروبی و رنگ گیاه دارویی بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.)، آزمایشی به‌صورت طرح کاملاً تصادفی شامل 9 تیمار با سه تکرار انجام شد. تیمارهای بسته‌بندی شامل: P1: تیمار شاهد (فاقد بسته‌بندی خاص)، P2: پاکت‌های پلی‌اتیلنی با ترکیب گازی هوای معمولی در معرض نور، P3: پاکت‌های پلی‌اتیلن- پلی‌آمید با ترکیب گازی هوای معمولی در معرض نور، P4: پاکت‌های پلی‌اتیلن- پلی‌آمید با ترکیب گازی هوای معمولی در تاریکی، P5: پاکت‌های پلی‌اتیلن- پلی‌آمید با ترکیب گازی 5% O2 و 95% N2 در معرض نور، P6: پاکت‌های پلی‌اتیلن- پلی‌آمید با ترکیب گازی 5% O2 و 95% N2 در تاریکی، P7: پاکت‌های پلی‌اتیلن- پلی‌آمید تحت خلأ در معرض نور، P8: پاکت‌های پلی‌اتیلن- پلی‌آمید تحت خلأ در تاریکی و P9: نمونه گیاهی خشک شده قبل از بسته‌بندی بود. بسته‌های مذکور به مدت 3 ماه در دمای اتاق نگهداری شدند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان‌دهنده تأثیر معنی‌دار تیمارها بر برخی فاکتورهای اندازه‌گیری شده بود. بالاترین میزان اسانس (درصد حجمی به وزنی) مربوط به نمونه قبل از بسته‌بندی و تیمار پاکت‌های پلی‌اتیلن- پلی‌آمید تحت خلأ در تاریکی بود (به‌ترتیب 73/0% و 72/0%). کمترین میزان اسانس مربوط به تیمار شاهد (بدون بسته‌بندی) و تیمارهای P2 و P5 به‌ترتیب با 28/0%، 37/0% و 39/0% بود. از نظر فعالیت آنتی‌اکسیدانی، تیمارهای قبل از بسته‌بندی، P1 و P5 دارای بیشترین میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانتی بودند در حالی‌که تیمارهای P2 و P4 دارای کمترین میزان بودند. بیشترین (8/188) و کمترین (8/72) میزان ترکیب‌های فنلی به ترتیب در تیمارهای قبل از بسته‌بندی و P2 بدست آمد. بیشترین (6/78 میلی‌گرم کوئرستین بر گرم وزن خشک نمونه) و کمترین (1/14) میزان ترکیب‌های فلاونوئیدی به‌ترتیب در تیمارهای P9 و P7 بدست آمد. از نظر آلودگی قارچی بالاترین میزان (Cfu103 × 4) مربوط به نمونه قبل از بسته‌بندی بود و بقیه تیمارها از این نظر در یک گروه قرار داشتند.
خلیل کریم‌زاده اصل؛ فاطمه سفیدکن؛ ناصر مجنون حسینی؛ سیدعلی پیغمبری
چکیده
به‌منظور بررسی اثرات سطوح مختلف رطوبتی خاک، زئولیت و کودهای بیولوژیک بر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و اسانس گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.)، این تحقیق در سال 1389 و در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تهران انجام شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل سه سطح مختلف رطوبتی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرات سطوح مختلف رطوبتی خاک، زئولیت و کودهای بیولوژیک بر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و اسانس گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.)، این تحقیق در سال 1389 و در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تهران انجام شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل سه سطح مختلف رطوبتی (آبیاری تا رساندن به 90%، 60% و 30% ظرفیت مزرعه) و عامل فرعی شامل دو سطح زئولیت (عدم مصرف زئولیت و مصرف 2 گرم به ازای هر کیلوگرم خاک) و 4 سطح کودهای زیستی (شاهد، نیتروکسین، بیوفسفر و ترکیب کودهای نیتروکسین و بیوفسفر) در نظر گرفته شد. بالاترین مقادیر صفات غلظت کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b، محتوی نسبی آب برگ و عملکرد اسانس مربوط به تیمار 90% ظرفیت مزرعه بود، ولی بیشترین مقادیر پرولین، قندهای محلول و درصد اسانس به تیمار 30% ظرفیت مزرعه اختصاص یافته بود. بیشترین مقادیر صفات فیزیولوژیکی، درصد و عملکرد اسانس، از تیمار ترکیب نیتروکسین و بیوفسفر حاصل گردید. اثرات متقابل سطوح رطوبتی در زئولیت در کودهای زیستی، تأثیر معنی‌داری بر روی غلظت کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b، محتوی آب نسبی برگ، درصد و عملکرد اسانس داشت. بالاترین مقدار عملکرد اسانس مربوط به تیمار 60% ظرفیت مزرعه در مصرف زئولیت در ترکیب نیتروکسین و بیوفسفر و همچنین تیمار 90% ظرفیت مزرعه در مصرف زئولیت در ترکیب نیتروکسین و بیوفسفر بود. نتایج این تحقیق نشان داد که تنش خشکی ملایم (60% ظرفیت مزرعه) با مصرف زئولیت و ترکیب نیتروکسین و بیوفسفر، به‌منظور بدست آوردن بیشترین عملکرد اسانس در گیاه بادرشبو مناسب می‌باشد.
محمدرضا کدوری؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ ماشالله غنچه‌ای
چکیده
یکی از مهمترین گونه‌های دارویی که مقاومت بالایی در برابر کم‌آبی و شوری خاک دارد، آلوئه‌ورا می‌باشد. به‌منظور بررسی تأثیر مکان و زمان کاشت بر عملکرد و تعدادی از ویژگی‌های گیاه صبر زرد (Aloe vera L.)، آزمایشی در سال‌های 89-1387 به‌صورت کرت‌های خرد شده در مکان و زمان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. تیمار اصلی شامل مکان ...
بیشتر
یکی از مهمترین گونه‌های دارویی که مقاومت بالایی در برابر کم‌آبی و شوری خاک دارد، آلوئه‌ورا می‌باشد. به‌منظور بررسی تأثیر مکان و زمان کاشت بر عملکرد و تعدادی از ویژگی‌های گیاه صبر زرد (Aloe vera L.)، آزمایشی در سال‌های 89-1387 به‌صورت کرت‌های خرد شده در مکان و زمان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. تیمار اصلی شامل مکان در دو سطح (منطقه تکاب با ارتفاع 329 متر در مقایسه با منطقه چهارفرسخ با ارتفاع 930 متر از سطح دریا که هر دو به‌عنوان مزرعه زارع بود) و تیمار فرعی نیز شامل دو تاریخ کاشت (15/7/87 و 15/11/87) بود. نتایج یادداشت‌برداری در آزمایش از نظر خصوصیاتی مانند عملکرد در بوته، ارتفاع بوته، طول برگ، عرض برگ، عملکرد ژل و … مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که بیشترین عملکرد بوته از تاریخ کاشت بهاره با 3141 گرم در بوته، بیشترین درصد زنده‌مانی از تاریخ کاشت بهاره با 100%، بالاترین عملکرد ژل از تاریخ کاشت دوم با 106 گرم در بوته و بیشترین تعداد برگ از تاریخ کاشت بهاره با 17 برگ مشاهده گردید. همچنین همبستگی مثبت و معنی‌داری در میان صفات مورد مطالعه وجود داشت، که بالاترین همبستگی با عملکرد گل در بوته، مربوط به طول برگ، قطر برگ و ارتفاع بوته بود. با توجه به نتایج بدست آمده مناسب‌ترین محل کاشت، منطقه تکاب (شهداد) و بهترین زمان کاشت 25 بهمن ماه می‌باشد.
زینب معصومی؛ پرویز زندی؛ سیدرضا طبائی‌عقدایی
چکیده
به‌منظور شناسایی بهترین ژنوتیپ گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) در استان فارس، آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی با 7 تیمار و 3 تکرار انجام شد. صفت‌هایی نظیر تعداد گل در یک بوته، وزن تر گل، عملکرد در هکتار، وزن تر گلبرگ، نسبت وزن تر گلبرگ به وزن تر گل، تعداد گلبرگ، قطر گل و مدت گلدهی، وزن اسانس در هکتار بر روی 7 ژنوتیپ گل‌محمدی ...
بیشتر
به‌منظور شناسایی بهترین ژنوتیپ گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) در استان فارس، آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی با 7 تیمار و 3 تکرار انجام شد. صفت‌هایی نظیر تعداد گل در یک بوته، وزن تر گل، عملکرد در هکتار، وزن تر گلبرگ، نسبت وزن تر گلبرگ به وزن تر گل، تعداد گلبرگ، قطر گل و مدت گلدهی، وزن اسانس در هکتار بر روی 7 ژنوتیپ گل‌محمدی (فارس 1، فارس 2، داراب 1، داراب 2، داراب 3، استهبان 1 و میمند) در استان فارس مورد بررسی قرار گرفتند. برای بدست آوردن اسانس از روش تقطیر با آب استفاده شد و ترکیب‌های اسانس نیز از روش کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) بدست آمد. تجزیه‌های آماری نیز توسط نرم‌افزار SAS و Jamp4 انجام شد. نتایج مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که تیمار داراب 1، میمند و فارس 2، دارای بیشترین عملکرد در هکتار و تعداد گل در بوته بود و میمند و فارس 2 بیشترین میزان اسانس را نشان دادند. نتایج همبستگی بین صفات نیز همبستگی مثبت و معنی‌داری را بین عملکرد در هکتار و تعداد گل در بوته نشان داد که باعث افزایش میزان اسانس شدند. بررسی کیفیت اسانس نیز نشان داد که بیشترین ترکیب‌های بدست آمده در این آزمایش مربوط به سیترونلول، نرال و ان- نونادکان بود که به‌ترتیب در داراب 1، داراب 3 و استهبان 1 مشاهده شدند.
