همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه علوم باغبانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری، گروه فیزیولوژی و اصلاح گیاهان دارویی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

3 استاد، گروه صنایع غذایی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

4 استادیار، گروه کشاورزی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر بسته‌بندی‌های مختلف بر میزان اسانس، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، میزان ترکیب‌های فنلی، فلاونوئید کل، فلاون و فلاونول، بار میکروبی و رنگ گیاه دارویی بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.)، آزمایشی به‌صورت طرح کاملاً تصادفی شامل 9 تیمار با سه تکرار انجام شد. تیمارهای بسته‌بندی شامل: P1: تیمار شاهد (فاقد بسته‌بندی خاص)، P2: پاکت‌های پلی‌اتیلنی با ترکیب گازی هوای معمولی در معرض نور، P3: پاکت‌های پلی‌اتیلن- پلی‌آمید با ترکیب گازی هوای معمولی در معرض نور، P4: پاکت‌های پلی‌اتیلن- پلی‌آمید با ترکیب گازی هوای معمولی در تاریکی، P5: پاکت‌های پلی‌اتیلن- پلی‌آمید با ترکیب گازی 5% O2 و 95% N2 در معرض نور، P6: پاکت‌های پلی‌اتیلن- پلی‌آمید با ترکیب گازی 5% O2 و 95% N2 در تاریکی، P7: پاکت‌های پلی‌اتیلن- پلی‌آمید تحت خلأ در معرض نور، P8: پاکت‌های پلی‌اتیلن- پلی‌آمید تحت خلأ در تاریکی و P9: نمونه گیاهی خشک شده قبل از بسته‌بندی بود. بسته‌های مذکور به مدت 3 ماه در دمای اتاق نگهداری شدند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان‌دهنده تأثیر معنی‌دار تیمارها بر برخی فاکتورهای اندازه‌گیری شده بود. بالاترین میزان اسانس (درصد حجمی به وزنی) مربوط به نمونه قبل از بسته‌بندی و تیمار پاکت‌های پلی‌اتیلن- پلی‌آمید تحت خلأ در تاریکی بود (به‌ترتیب 73/0% و 72/0%). کمترین میزان اسانس مربوط به تیمار شاهد (بدون بسته‌بندی) و تیمارهای P2 و P5 به‌ترتیب با 28/0%، 37/0% و 39/0% بود. از نظر فعالیت آنتی‌اکسیدانی، تیمارهای قبل از بسته‌بندی، P1 و P5 دارای بیشترین میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانتی بودند در حالی‌که تیمارهای P2 و P4 دارای کمترین میزان بودند. بیشترین (8/188) و کمترین (8/72) میزان ترکیب‌های فنلی به ترتیب در تیمارهای قبل از بسته‌بندی و P2 بدست آمد. بیشترین (6/78 میلی‌گرم کوئرستین بر گرم وزن خشک نمونه) و کمترین (1/14) میزان ترکیب‌های فلاونوئیدی به‌ترتیب در تیمارهای P9 و P7 بدست آمد. از نظر آلودگی قارچی بالاترین میزان (Cfu103 × 4) مربوط به نمونه قبل از بسته‌بندی بود و بقیه تیمارها از این نظر در یک گروه قرار داشتند.

کلیدواژه‌ها

- استاندارد ملی ایران شماره 356، 1375. آماده نمودن نمونه‌های مواد غذایی و شمارش میکروارگانیزم‌های مختلف. ویرایش دهم، کرج: مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران.
- استاندارد ملی ایران شماره 997، 1376. روش شناسایی آلودگی‌های قارچی (کپک‌ها و مخمرها) در مواد غذایی. کرج: مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران.
- استاندارد ملی ایران شماره 8248، 1384. شمارش میکروارگانیزمها با روش شمارش کلی در دمای 30 درجه سانتی‌گراد. کرج: مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران.
- امیدبیگی، ر.، 1384الف. تولید و فرآوری گیاهان دارویی (جلد اول). انتشارات به نشر، مشهد، 347 صفحه.
- امیدبیگی، ر.، 1384ب. تولید و فرآوری گیاهان دارویی (جلد دوم). انتشارات به نشر، مشهد، 438 صفحه.
- دخانی، ش. و ملکی، م.، 1370. صنایع غذایی (جلد اول). انتشارات دانشگاه شیراز، شیراز. 424 صفحه.
- سعیدی، ک.ا. و امیدبیگی، ر.، 1388. اندازه‌گیری میزان ترکیبهای فنولی، کربوهیدراتهای محلول، کارتنوئید‌ها و عناصر معدنی میوه نسترن کوهی (RosacaninaL.) در جنوب غربی ایران. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران،25(2): 215-203.
- شهراز، ف.، کامران، م.، خاکسار، ر.، حسینی، ه.، کارگر، س. و انتشاری، م.، 1388. بررسی آلودگی میکروبی ادویه‌های بسته‌بندی عرضه شده در فروشگاههای زنجیره‌ای شهروند شهر تهران در سال 1386. علوم و صنایع غذایی، 6(2): 131-125.
- صداقت، ن.، 1375. تکنولوژی بسته‌بندی مواد غذایی (جلد اول). انتشارات بارثاوا، مشهد، 370 صفحه.
- قربانی، ا.، بخشی، د.، حاج تجاری، ح.، قاسم‌نژاد، م. و تقی‌دوست، پ.، 1389. ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی برخی ارقام ایرانی و وارداتی سیب در منطقه کرج. علوم باغبانی (علوم و صنایع کشاوری)، 24(1): 90-83.
- کاظمی، ف.، 1380. اثر روشهای مختلف خشک کردن و اسانس‌گیری بر مقدار و اجزای متشکله اسانس گلهای بابونه رومی، رقم فلوراینا. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته علوم باغبانی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی، تهران.
- نخجوان‌پور، ر.، 1368. بررسی فیتوشیمیایی، شناسایی ترکیبات اسانس و اثرات ضد قارچی گیاه بادرشبی. رساله دکتری دانشکده داروسازی، دانشگاه تهران، 79 صفحه.
- Abdullah, T.L., Ahmed, S.H. and Rejab, N.A., 1993. Determination of floral stage and packaging method for prolonged storage of Jasminum multiflorum. Acta Horticulturae, 331: 325-329.
- Bernath, J., 2000. Medicinal and aromatic plants. Mezo Publication, Budapest, 667p.
- Brand-Williams, W., Cuvelier, M.E. and Berset, C., 1995. Use of a free radical method to evaluate antioxidant activity. LWT-Food Science and Technology, 28: 25-30.
- Cam, M., Hisil, Y. and Durmaz, G., 2009. Classification of eight pomegranate juices based on antioxidant capacity measured by four methods. Food Chemistry, 112(3): 721-726.
- Dastmalchi, K., Damien Dorman, H.J., Kosar, M. and Hiltunen, R., 2007a. Chemical composition and in vitro antioxidant evaluation of a water-soluble Moldavian balm (Dracocephalum moldavica L.) extract. LWT-Food Science and Technology, 40(2): 239-248.
- Deans, S.G. and Svoboda, K.P., 1993. Biological activity of volatile oils: 97-112. In: Hay, R.K.M. and Waterman, P.G., (Eds.). Volatile Oil Crop: Their Biology, Biochemistry and Production. Longman Groups, London, 185p.
- Gao, X., Ohlander, M., Jeppsson, N., Bjork, L. and Trajkovski, V., 2000. Changes in antioxidant effects and their relationship to phytonutrients in fruits of sea buckthorn (Hippophae rhamnoides L.) during maturation. Journal of the Agricultural and Food Chemistry, 48(5): 1485-1490.
- Menichini, F., Tundis, R., Bonesi, M., Loizzo, M.R., Conforti, F., Statti, G., Di Cindi, B., Houghton, P.J. and Menichini, F., 2009. The influence of fruit ripening on the phytochemical content and biological activity of Capsicum chinense Jacq. cv Habanero. Food Chemistry, 114(2): 553-560.
- Podsedek, A., 2007. Natural antioxidant and antioxidant capacity of Brassica vegetables: A review. LWT-Food Science and Technology, 40(1): 1-11.
- Popova, M., Bankova, V., Butovska, D., Petkov, V., Nikolova-Damyanova, B., Sabatini, A.G., Marcazzan, G.L. and Bogdanov, S., 2004. Validated methods for the quantification of biologically active constituents of poplar-type propolis. Phytochemical Analysis, 15(4): 235-240.
- Povilaityte, V., Cuvelier, M.E. and Berset, C., 2001. Antioxidant properties of Moldavian dragonhead (Dracocephalum moldavica L.). Journal of Food Lipids, 8: 45-64.
- Sigge, G.O., Hansmann, C.F. and Joubert, E., 2001. Effect of storage conditions, packaging material and metabisulphite treatment on the colour of dehydrated green bell peppers (Capsicum annuum L.). Journal of Food Quality, 24(3): 205-218.
- Venskutonis, P.R., 1997. Effect of drying on the volatile constituents of Thyme (Thymus vulgaris) and sage (Salvia officinalis). Food Chemistry, 52(9): 219-277.