دوره 36، شماره 5 ، آذر و دی 1399
فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
عبدالباسط محمودی؛ محمد کرمی؛ محمدتقی عبادی؛ مهدی عیاری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.709.103.5.1576.41به‌منظور بررسی اثر خشک کردن با تابش مادون قرمز بر شاخص‌های رنگ، درصد و اجزای اسانس گل‌های بابونه (Matricaria chamomilla L.)، سه شدت مختلف مادون قرمز شامل: 125، 132 و 220 وات همراه با سه سرعت جریان هوا 0.5، 1 و 1.5 متر بر ثانیه که در مجموع 9 تیمار بودند، در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد و گیاهان خشک شده در سایه به‌عنوان ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.709.103.5.1576.41به‌منظور بررسی اثر خشک کردن با تابش مادون قرمز بر شاخص‌های رنگ، درصد و اجزای اسانس گل‌های بابونه (Matricaria chamomilla L.)، سه شدت مختلف مادون قرمز شامل: 125، 132 و 220 وات همراه با سه سرعت جریان هوا 0.5، 1 و 1.5 متر بر ثانیه که در مجموع 9 تیمار بودند، در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد و گیاهان خشک شده در سایه به‌عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تیمارهای خشک کردن اثر معنی‌داری بر زمان خشک کردن، شاخص‌های رنگ و درصد اسانس نمونه‌ها داشت. تیمارهای شاهد (سایه خشک) و شدت تابش 220 وات به‌همراه سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه بهترتیب بیشترین (2367 دقیقه) و کمترین (83 دقیقه) زمان خشک کردن را داشتند. با افزایش شدت تابش مادون قرمز شاخص‌های اصلی رنگ مانند L، a، b، ΔE (تغییرات کلی رنگ) و BI (شاخص قهوه‌ای شدن) به‌صورت معنی‌داری نسبت به شاهد تغییر کردند اما در بعضی تیمارها با افزایش سرعت جریان هوا میزان تغییرات شاخص‌های ذکرشده حتی در شدت تابش‌های بالای مادون قرمز تغییر کمتری نسبت به همان شدت با سرعت جریان هوای کمتر نسبت به شاهد نشان دادند. بیشترین میزان اسانس (0.23% وزنی/وزنی) در شدت تابش 125 وات همراه با سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه بدست آمد و کمترین مقدار (0.12%) در تیمارهای شدت تابش 220 وات به‌همراه سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه و شدت تابش 220 وات به‌همراه سرعت جریان هوا 1 متر بر ثانیه مشاهده شد. بررسی تغییرات ترکیب‌های اصلی اسانس نشان داد که بیشترین مقدار آلفا-بیسابلول-اکسید A (60.6%)، Z-اسپیرو اتر (16.5%) و کامازولن (4.6%) بهترتیب مربوط به تیمارهای شدت تابش 132 وات به‌همراه سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه، شدت تابش 220 وات به‌همراه سرعت جریان هوا 0.5 متر بر ثانیه و شاهد بود. به‌طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که تیمار استفاده از شدت تابش 125 وات مادون قرمز همراه با سرعت جریان هوای 0.5 متر بر ثانیه به‌دلیل زمان خشک کردن کوتاه، حفظ مشخصه‌های رنگ و مقدار مطلوب درصد و اجزای اصلی اسانس می‌تواند روش مناسبی برای خشک کردن گل‌های بابونه باشد.
اثرات بیولوژیک اسانس‌ها و عصاره‌ها
زهرا احمدی؛ داریوش خادمی شورمستی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.724.103.5.1578.1583امروزه تمایل به استفاده از زیست نگهدارنده‌ها ازجمله عصاره‌های گیاهی به‌عنوان جایگزین پاداکسنده‌ها و ضدمیکروب‌های مصنوعی افزایش یافته است. از سوی دیگر افزودن چربی‌ها ازجمله اسید اولئیک به زیست‌بسپارها در بسته‌بندی‌های فعال، موجب کاهش نفوذپذیری آنها نسبت به بخار آب می‌شود. به‌منظور ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.724.103.5.1578.1583امروزه تمایل به استفاده از زیست نگهدارنده‌ها ازجمله عصاره‌های گیاهی به‌عنوان جایگزین پاداکسنده‌ها و ضدمیکروب‌های مصنوعی افزایش یافته است. از سوی دیگر افزودن چربی‌ها ازجمله اسید اولئیک به زیست‌بسپارها در بسته‌بندی‌های فعال، موجب کاهش نفوذپذیری آنها نسبت به بخار آب می‌شود. به‌منظور بررسی تأثیر پاداکسندگی و ضدمیکروبی عصاره نعناع دشتی در پوشش زیست‌چندسازه‌ای بر پایه کربوکسی متیل سلولز بر ماندگاری فیله ماهی کپور معمولی در شرایط سرد، آزمایشی در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار شامل پوشش کربوکسی متیل سلولز (2.5%) به تنهایی یا در ترکیب با اسید اولئیک (1.5%) و غنی شده با سطوح 0.5، 1، 1.5 و 2 درصد عصاره نعناع دشتی و 3 تکرار در هر تیمار به‌مدت 9 روز اجرا شد. نتایج نشان داد که اسید اولئیک اثر حفاظتی پوشش کربوکسی متیل سلولز را بهبود بخشید. به‌کارگیری عصاره نعناع دشتی در پوشش زیست چندسازه‌ای، به‌ویژه در بالاترین غلظت، به‌طور معنی‌داری (p <0.05) موجب کاهش شمار باکتری‌های سرمادوست، شاخص اسیدتیوباربیتوریک، اسیدهای چرب آزاد، مجموع ترکیب‌های ازته فرّار و pH فیله‌های ماهی کپور طی دوره نگهداری در شرایط سرد شد. تأثیر پاداکسندگی و ضدمیکروبی عصاره نعناع دشتی وابسته به غلظت بود. بنابراین عصاره نعناع دشتی با دارا بودن خواص پاداکسندگی و ضدمیکروبی در ترکیب با پوشش چندسازه‌ای کربوکسی متیل سلولز- اسید اولئیک، می‌تواند به‌عنوان یک زیست‌نگهدارنده در بسته‌بندی فعال، برای حفظ کیفیت و افزایش زمان ماندگاری فیله ماهی طی نگهداری کوتاه‌مدت در یخچال مورد استفاده قرار گیرد.
به‌زراعی و به‌نژادی
شیوا احمدی؛ محمدجواد نظری دلجو؛ عباس حسنی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.734.103.5.1608.1603مطالعات بسیاری در مورد نقش عناصر معدنی ضروری در جنبه‌های مختلف تولید گیاهان دارویی انجام شده است، اما نقش سیلیسیم به‌عنوان عنصر شبه‌ضروری و مفید در رشد و نمو، کمّیت و کیفیت اسانس بسیاری از گیاهان دارویی ناشناخته است. در همین راستا غلظت‌های مختلف اسید سیلیسیک شامل صفر (شاهد)، 25، 50، 75، 100 و ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.734.103.5.1608.1603مطالعات بسیاری در مورد نقش عناصر معدنی ضروری در جنبه‌های مختلف تولید گیاهان دارویی انجام شده است، اما نقش سیلیسیم به‌عنوان عنصر شبه‌ضروری و مفید در رشد و نمو، کمّیت و کیفیت اسانس بسیاری از گیاهان دارویی ناشناخته است. در همین راستا غلظت‌های مختلف اسید سیلیسیک شامل صفر (شاهد)، 25، 50، 75، 100 و 125 میلی‌گرم بر لیتر سیلیسیم به محلول غذایی استاندارد هوگلند و آرنون اضافه شد و واکنش‌های مورفوفیزیولوژیک و تولید متابولیت‌های ثانویه گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) در کشت بدون خاک (سیستم هیدروپونیک) بررسی شد. وزن تر و خشک برگ و ریشه با افزودن عنصر سیلیسیم به محلول غذایی در مقایسه با شاهد افزایش یافت. درصد تغییرات زیست‌توده با توجه به غلظت سیلیسیم متفاوت بود، به‌طوری که وزن تر برگ در غلظت 125 میلی‌گرم در لیتر سیلیسیم افزایش 41 درصدی در مقایسه با شاهد داشت. همچنین درصد اسانس (استخراج‌شده از اندام تر) در گیاهان تغذیه شده با سیلیسیم افزایش معنی‌داری در مقایسه با شاهد داشت. بر همین اساس درصد اسانس در غلظت‌های مختلف سیلیسیم شامل تیمار شاهد (0)، 25، 50، 75 ،100 و 125 میلی‌گرم بر لیتر بهترتیب برابر 0.16، 0.21، 0.31، 0.33، 0.34 و 0.34 درصد بود. واکنش ترکیب‌های اسانس بادرنجبویه به سیلیسیم نیز بیانگر نقش مهم این عنصر در کیفیت اسانس تولیدی است. بیشترین مقادیر نرال (21.2 درصد) و ژرانیال (58.7 درصد) بهترتیب در غلظت‌های 50 و 125 میلی‌گرم در لیتر سیلیسیم حاصل گردید. همچنین مهمترین ترکیب‌های شاخص در غلظت‌های مختلف سیلیسیم (mg l-1) شامل ژرانیال و ژرانیول (غلظت 0)، ژرانیال و نریل استات (غلظت 25)، ژرانیال و نرال (غلظت 50)، ژرانیال و کاریوفیلن اکساید (غلظت 75)، ژرانیال و ژرانیل استات (غلظت 100) و ژرانیال و نرال (غلظت 125) بودند. بر اساس نتایج آزمایش عنصر شبه‌ضروری و مفید سیلیسیم اثر معنی‌داری بر پارامترهای رشد، عملکرد و کیفیت اسانس بادرنجبویه دارد.
جایگاه اقتصادی – اجتماعی گیاهان دارویی و معطر
کیومرث مولادوست؛ مهنا شاهمرادی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.748.103.5.1588.1606ضرورت نگاه علمی به حوزه مدیریتی و مشکلات پیش‌روی بخش گیاهان دارویی و انجام مطالعه‌ای جامع در راستای واکاوی چالش‌های فرآروی توسعه این بخش، نیازی بایسته به‌شمار می‌آید. این پژوهش، با جهت‌گیری کمّی و استفاده از روش توصیفی- پیمایشی به شناسایی چالش‌های پیش‌روی توسعه بخش گیاهان دارویی ایران ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.748.103.5.1588.1606ضرورت نگاه علمی به حوزه مدیریتی و مشکلات پیش‌روی بخش گیاهان دارویی و انجام مطالعه‌ای جامع در راستای واکاوی چالش‌های فرآروی توسعه این بخش، نیازی بایسته به‌شمار می‌آید. این پژوهش، با جهت‌گیری کمّی و استفاده از روش توصیفی- پیمایشی به شناسایی چالش‌های پیش‌روی توسعه بخش گیاهان دارویی ایران پرداخته است. جامعه آماری پژوهش را صاحبنظران حوزه گیاهان دارویی و افراد شاغل در بخش‌های مختلف آن تشکیل دادند. تعداد 151 نفر از آنان به روش نمونه‌گیری هدفمند در پژوهش مشارکت کردند. ابزار اصلی پژوهش، پرسش‌نامه محقق ساخته بود که دو سطح وضعیت موجود و وضعیت مطلوب را مورد بررسی قرار داد. برای بررسی روایی پرسش‌نامه از شاخص KMO و آزمون بارتلت استفاده شد. پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان داد که عوامل اجتماعی، اقتصادی، نیروی انسانی و فناوری، مدیریتی، بازار و بازاریابی و زیست‌محیطی بهترتیب بیشترین تأثیر را در عدم توسعه مطلوب بخش گیاهان دارویی داشته‌اند. از دیدگاه پاسخگویان ناکارآمدی و عدم پوشش مناسب نظام حمایتی بیمه، مهمترین چالش پیش‌روی توسعه این بخش است و بیشترین شکاف از وضعیت مطلوب مربوط به محدود بودن سیاست‌های حمایت از تولید، ناکارآمدی سیاست‌های حمایتی و هدفمند نبودن یارانه در حمایت از تولید است. بدین‌منظور سیاست‌های حمایتی مانند اعطای یارانه‌های هدفمند، معافیت‌های مالیاتی برای واحدهای فراوری کننده و دانش‌بنیان، اتخاذ سیاست‌های مختلف برای کاهش نرخ تمام شده تولید محصولات همراه با مشارکت فعال تولیدکنندگان و دست‌اندرکاران در فرایند برنامه‌ریزی‌های مرتبط با گیاهان دارویی پیشنهاد می‌شود.
شناسایی، معرفی، اکولوژی و دانش بومی
مسعود اربابی؛ پروانه برادران؛ سیده باهره جوادی؛ داود شیردل
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.763.103.5.1576.1606گیاهان دارویی خودرو و کشت شده با گسترش فعالیت برخی از کنه‌های گیاهی در محیط‌های گلخانه‌ای در کشور مواجه هستند. مطالعه فون کنه‌های گیاهان دارویی در مناطق مختلف کشور نشان داد از 135 گونه گیاهی جمع‌آوری شده 78 گونه از 35 خانواده میزبان کنه‌های مضر و مفید شکارگر بودند. بیش از 41 گونه کنه گیاهی مضر ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.763.103.5.1576.1606گیاهان دارویی خودرو و کشت شده با گسترش فعالیت برخی از کنه‌های گیاهی در محیط‌های گلخانه‌ای در کشور مواجه هستند. مطالعه فون کنه‌های گیاهان دارویی در مناطق مختلف کشور نشان داد از 135 گونه گیاهی جمع‌آوری شده 78 گونه از 35 خانواده میزبان کنه‌های مضر و مفید شکارگر بودند. بیش از 41 گونه کنه گیاهی مضر و مفید از 12 خانواده شناسایی گردیدند. خانواده گیاهی Asteraceae با 9 گونه گیاهی بیشترین دامنه فعالیت کنه‌های گیاهی را داشت. بیشترین تنوع میزبان گیاهی برای کنه تارتن (Tetranychus urticae) و کنه‌های Tydeidae بهترتیب با 53 و 16 گونه گیاهی به ثبت رسید. بیشترین علائم تغذیه و خسارت کنهها از کاهش تا توقف رشد گیاه توسط کنه تارتن و بر روی پنیرک، ختمی، شیرینبیان و تاجریزی در محیط‌های باز و روی خرفه، نعناع و توتفرنگی در شرایط گلخانه ملاحظه شد. علائم خسارت کنه‌های Brevipalpus obovatus (چای)، B. lewisi(گواوا)، Aculus semenovi (تلخبیان)، Trisetacus juniperinus (سرو شیراز) و Aceria sp. (کاهوی وحشی) حائز اهمیت ملاحظه گردید. البته هیچیک از کنه‌های شکارگر جمع‌آوری شده برای کنترل کنه‌های تارتن مؤثر نیستند.
به‌زراعی و به‌نژادی
مژگان بیرانوندی؛ ناصر اکبری؛ عبدالرضا احمدی؛ حسن مومیوند؛ فرهاد نظریان
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.780.103.5.1576.1610به‌منظور مطالعه اثر بیوچار و سوپرجاذب بر ترکیب‌های شیمیایی مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 1396 و 1397 در مزرعه تحقیقات گیاهان دارویی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا گردید. ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.780.103.5.1576.1610به‌منظور مطالعه اثر بیوچار و سوپرجاذب بر ترکیب‌های شیمیایی مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 1396 و 1397 در مزرعه تحقیقات گیاهان دارویی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا گردید. تیمارها شامل تنش خشکی به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح (100، 80 و 60 درصد نیاز آبی) و کرت‌های فرعی شامل فاکتور بیوچار کود گاوی در دو سطح (بیوچار به میزان 10 تن در هکتار و شاهد) و عامل سوم شامل سوپرجاذب استاکوزورب در سه سطح (0، 60 و 120 میلی‌گرم به ازای هر بوته) بود. با استفاده از GC-MS، 24 ترکیب در اسانس اندام هوایی شناسایی شد. ترکیب‌های اصلی شامل کارواکرول (76.6%)، گاما-ترپینن (5.8%)، پاراسمین (3%)، ترپینن-4-ال (2.5%)، 8،1-سینئول (2%) و لینالول (0.9%) بودند. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار کارواکرول (90.8%) در تیمار تنش رطوبتی شدید + بیوچار+ 60 میلی‌گرم استاکوزورب و کمترین آن (73.8%) در تیمار شاهد بدون تنش به همراه بیوچار +120 میلی‌گرم استاکوزورب مشاهده شد. نتایج نشان داد که کاربرد سوپرجاذب استاکوزورب بر کلیه صفات بجز ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس معنی‌دار بود اما اثرهای متقابل تنش رطوبتی و بیوچار تأثیر معنی‌داری بر عملکرد اسانس داشت. همچنین با کمک همبستگی بین صفات مشخص شد که هیچ‌گونه همبستگی بین حضور و عدم حضور سوپرجاذب استاکوزرب با ترکیب‌های مختلف اسانس مرزه رشینگری وجود ندارد.
اثرات بیولوژیک اسانس‌ها و عصاره‌ها
جواد مزینانی؛ جعفر وطن دوست؛ محمدرضا واعظی کاخکی؛ فرشته قراط
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.794.103.5.1587.1610گیاه آمله با نام علمیPhyllanthus emblica L.، از خانواده Phyllanthaceae است و به‌طور گسترده در مناطق گرمسیری چین، هند، اندونزی و شبه‌جزیره مالایا رویش دارد که در بسیاری از نظام‌های دارویی سنتی مانند طب چینی و آیورودای هندوستان کاربرد دارد. میوه آن یکی از غنی‌ترین منابع طبیعی ویتامین C و قطع‌کننده خونریزی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.794.103.5.1587.1610گیاه آمله با نام علمیPhyllanthus emblica L.، از خانواده Phyllanthaceae است و به‌طور گسترده در مناطق گرمسیری چین، هند، اندونزی و شبه‌جزیره مالایا رویش دارد که در بسیاری از نظام‌های دارویی سنتی مانند طب چینی و آیورودای هندوستان کاربرد دارد. میوه آن یکی از غنی‌ترین منابع طبیعی ویتامین C و قطع‌کننده خونریزی است و در درمان بیماری هموروئید (بواسیر) نیز بسیار مفید است. قسمت‌های مختلف این گیاه خواص ضد دیابتی، آنتی‌باکتریال، آنتی‌اکسیدان و محافظت‌کننده کبدی را از خود نشان می‌دهد. تحقیقات شیمیایی بر روی میوه آمله حکایت از ارزش تغذیه‌ای بالای آن دارد. این مطالعه، با هدف سنجش تأثیر عصاره اتانولی این گیاه بر شاخص‌های انعقادی انسانی در محیط آزمایشگاهی، طراحی و اجرا شده است. غلظت‌های مختلفی از عصاره گیاه آمله تهیه و اثر آن بر شاخص‌های انعقادی زمان پروترومبین (PT)، زمان نسبی ترومبوپلاستین (APTT) و زمان انعقاد (CT) بررسی شد و نتایج به‌وسیله آزمون آماری t-test مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که عصاره اتانولی آمله باعث کاهش شاخص انعقادی زمان نسبی ترومبوپلاستین (APTT) و زمان انعقاد (CT) شد اما بر زمان پروترومبین (PT) اثر معنی‌داری نداشت. یافته‌های حاصل از این مطالعه نشان‌دهنده تأثیر انعقادی عصاره اتانولی آمله است، باوجوداین مطالعه بیشتر بر روی مدل‌های حیوانی و انسانی ضروری به نظر می‌رسد.
بیوتکنولوژی
نفیسه نعمت شاهی؛ پروانه ابریشم چی؛ طیبه رجبیان؛ سیّدعلیرضا سلامی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.801.103.5.1578.46مریم‌گلی با نام علمی Salvia leriifolia Benth. از گیاهان دارویی بومی ایران است که خواص دارویی آن به حضور ترکیب‌های فنلی، به‌ویژه اسیدهای فنلی نسبت داده شده است. این پژوهش، تأثیر سن (فنولوژی) را بر بیان ژن و فعالیت آنزیم‌های بیوسنتزی اسیدهای فنلی مورد بررسی قرار داد. بذرهای گیاه از شهرستان تربت‌حیدریه ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.801.103.5.1578.46مریم‌گلی با نام علمی Salvia leriifolia Benth. از گیاهان دارویی بومی ایران است که خواص دارویی آن به حضور ترکیب‌های فنلی، به‌ویژه اسیدهای فنلی نسبت داده شده است. این پژوهش، تأثیر سن (فنولوژی) را بر بیان ژن و فعالیت آنزیم‌های بیوسنتزی اسیدهای فنلی مورد بررسی قرار داد. بذرهای گیاه از شهرستان تربت‌حیدریه (خراسان رضوی) جمع‌آوری و در گلخانه کاشته شد. نمونه‌برداری از برگ‌ها، در مراحل 8، 16 و 24 برگی از دوره رشد انجام شد. محتوای فنل، فلاونوئید و اسید فنلی تام به روش اسپکتروفتومتری و پروفایل اسیدهای فنلی، با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) تعیین شد. فعالیت فنیل‌آلانین آمونیالیاز (PAL) و تیروزین آمینوترانسفراز (TAT) به روش اسپکتروفتومتری و رزمارینیک اسید سنتاز (RAS) با HPLC اندازه‌گیری شد. بیان نسبی ژنهای ذکرشده، با روش RT-PCR کمّی بررسی شد. نتایج حکایت از افزایش معنی‌دار (0.05≥p ) محتوای انواع ترکیب‌های فنلی و فعالیت آنزیم/ژنهای TAT و RAS همراه با افزایش سن داشت. در مرحله 24 برگی، مقدار کل فنل، فلاونوئید و اسید فنلی بهترتیب 3.47، 2.80 و 7.78 برابر مرحله 8 برگی بود. محتوای رزمارینیک اسید و کافئیک اسید (بهترتیب 0.69 و mg/g DW 0.36 در مرحله 8 برگی)، طی رشد رویشی بهترتیب 3.41 و 4.05 برابر شد. لیتوسپرمیک اسید و سالوینولیک اسیدها (mg/g DW 0.06-0.01 در مرحله 8 برگی)، سهم کمتری از کل اسیدهای فنلی را داشتند. مقدار آنها نیز با افزایش سن، بین 2 تا 10 برابر افزایش یافت. همچنین، یک همبستگی مثبت و قوی میان سن گیاه با تجمع اسیدهای فنلی و میان سن و فعالیت آنزیم/ژنهای TAT و RAS مشاهده شد. این امکان وجود دارد که آنزیم TAT (در مقایسه با PAL) نقش اصلی را در بیوسنتز RA داشته باشد.
اثرات بیولوژیک اسانس‌ها و عصاره‌ها
محمد علی زارعی؛ زهرا نظارات
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.822.103.5.1605.46دیابت در اثر نقص ارثی یا اکتسابی در ترشح انسولین و یا کاهش پاسخ اندام‌ها نسبت به انسولین ترشح شده ایجاد می‌شود. کنترل هیپرگلیسمی بعد از صرف غذا از طریق مهارکننده‌های آلفاگلوکوزیداز یک راهبرد مهم در مدیریت دیابت و کاهش عوارض مرتبط با بیماری است. براساس نتایج مطالعات قبلی عصاره متانولی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.822.103.5.1605.46دیابت در اثر نقص ارثی یا اکتسابی در ترشح انسولین و یا کاهش پاسخ اندام‌ها نسبت به انسولین ترشح شده ایجاد می‌شود. کنترل هیپرگلیسمی بعد از صرف غذا از طریق مهارکننده‌های آلفاگلوکوزیداز یک راهبرد مهم در مدیریت دیابت و کاهش عوارض مرتبط با بیماری است. براساس نتایج مطالعات قبلی عصاره متانولی اندام‌های هوایی گیاه Salvia suffruticosa Montbr. & Auch. ex Benth. و Hypericum scabrum L. اثر مهاری قابل توجهی بر فعالیت آلفاگلوکوزیداز دارد. هدف از این پژوهش تعیین اندامی از گیاهان ذکرشده است که کانون فعالیت مهارکنندگی باشد. پس از تهیه عصاره متانولی از بخش‌های مختلف گیاهان، اثر مهاری تمامی عصاره‌ها در چندین غلظت مختلف، در طول موج ۴۰۵ نانومتر با استفاده از دستگاه میکروپلیت‌خوان بررسی گردید. بیشترین میزان فعالیت مهاری آلفاگلوکوزیداز S. suffruticosa مربوط به غلظت mg/mL ۱۶۰ عصاره گل (۱۰۰% مهار و IC50 برابر با mg/mL 8.91) و بیشترین میزان فعالیت مهاری H. scabrum مربوط به غلظت mg/mL ۱۰ عصاره گل (96.49% مهار و IC50 برابر با mg/mL 1.04) و برگ (۸۶% مهار و IC50 برابر با mg/mL 3.98) بود. مطابق نتایج حاصل از بررسی سنتیکی مهار آنزیمی، عصاره گل و برگ گیاه S. suffruticosa از الگوی مهار مرکب (غیررقابتی-نارقابتی) و گل گیاه H. scabrum از الگوی مهار مرکب (رقابتی-غیررقابتی) پیروی می‌کنند. عصاره متانولی اندام‌های گل گیاه S. suffruticosa و H. scabrum دارای اثر مهاری قابل توجهی بر روی فعالیت آنزیم آلفاگلوکوزیداز است. در نتیجه منابع مناسبی برای استخراج ترکیب‌ها با خاصیت دارویی بالقوه برای کنترل سطح قند خون بعد از صرف غذا می‌باشند.
به‌زراعی و به‌نژادی
علی برقی؛ عبدالقیوم قلی پوری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.837.103.5.1578.1610شوری از شایع‌ترین تنش‌های غیر زنده می‌باشد که منجر به کاهش زیادی در تولید محصولات کشاورزی می‌شود.تنظیم‌کننده‌های رشد گیاه نقش مهمی در رشد و توسعه گیاه در شرایط عادی و تنش ایفاء می‌کنند. به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی جاسمونیک اسید و 24-اپی براسینولید بر عملکرد واجزای عملکرد، درصد روغن ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.837.103.5.1578.1610شوری از شایع‌ترین تنش‌های غیر زنده می‌باشد که منجر به کاهش زیادی در تولید محصولات کشاورزی می‌شود.تنظیم‌کننده‌های رشد گیاه نقش مهمی در رشد و توسعه گیاه در شرایط عادی و تنش ایفاء می‌کنند. به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی جاسمونیک اسید و 24-اپی براسینولید بر عملکرد واجزای عملکرد، درصد روغن و اسانس و برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک سیاه‌دانه (Nigella sativa L.) در شرایط تنش شوری آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 4 سطح شوری (0، 5، 10 و 15 دسی‌زیمنس بر متر NaCl) و سه سطح تنظیم‌کننده‌های رشد (شاهد بدون تنظیم‌کننده رشد، 0.1 میکرومول 24-اپی براسینولید و 0.5 میلی‌مول جاسمونیک اسید) بودند. نتایج مقایسات میانگین نشان داد که شوری موجب کاهش محصول بوته، تعداد دانه در کپسول، تعداد کپسول در بوته و درصد روغن دانه گردید. در حالی‌که وزن هزاردانه و مقدار پرولین را به‌طور معنی‌داری افزایش داد. تنظیم‌کننده‌های رشد نیز وزن هزاردانه و درصد روغن دانه را افزایش و مقدار پرولین را کاهش دادند. مقدار کلروفیل‌های a و b برگ با افزایش سطوح شوری کاهش یافت و در تمام سطوح شوری کاربرد جاسمونیک اسید و 24-اپی براسینولید مقادیر کلروفیل‌های a و b را افزایش دادند. مقدار مالون دی‌آلدئید با افزایش سطح شوری افزایش یافت و در تمام سطوح تنش، محلول‌پاشی تنظیم‌کننده‌های رشد مقدار مالون دی‌آلدئید را کاهش دادند. به‌علاوه درصد اسانس دانه با افزایش سطح شوری و همچنین در تمام سطوح شوری با تیمار تنظیم‌کننده‌های رشدی افزایش یافت. بنابراین توصیه می‌شود در شرایط شوری برای اجتناب از خسارتهای ناشی از تنش به‌منظور افزایش اسانس سیاه‌دانه که یک ترکیب بسیار مهم در صنایع دارویی می‌باشد و همچنین افزایش درصد روغن، وزن هزاردانه و رنگدانه‌های فتوسنتزی، تنظیم‌کننده‌های رشدی براسینواستروئید و جاسمونیک اسید با هزینه اندک و به‌صورت محلول‌پاشی استفاده شود.
بیوتکنولوژی
حسین عباسی هولاسو؛ فاطمه رحمانی؛ مینا حسین زاده؛ عبدالله حسن زاده قورت تپه
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.851.103.5.1575.41با توجه به اینکه ارزش اقتصادی یک رقم به صفات مختلف آن بستگی دارد، بنابراین چگونگی اعمال انتخاب برای چندین صفت به‌منظور حصول حداکثر ارزش اقتصادی همواره مورد نظر به‌نژادگران بوده است. ازاین‌رو اطلاع دقیق از رفتار و ارتباط ژنتیکی این صفات به اصلاح ژنوتیپ‌ها کمک خواهد نمود. در این تحقیق، به‌منظور ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.851.103.5.1575.41با توجه به اینکه ارزش اقتصادی یک رقم به صفات مختلف آن بستگی دارد، بنابراین چگونگی اعمال انتخاب برای چندین صفت به‌منظور حصول حداکثر ارزش اقتصادی همواره مورد نظر به‌نژادگران بوده است. ازاین‌رو اطلاع دقیق از رفتار و ارتباط ژنتیکی این صفات به اصلاح ژنوتیپ‌ها کمک خواهد نمود. در این تحقیق، به‌منظور شناسایی نشانگرهای مولکولی مرتبط با 21 صفت زراعی، مورفولوژیک و فیزیولوژیک در 45 ژنوتیپ مختلف کتان (Linum usitatissimum L.) براساس مدل خطی مخلوط، از 31 آغازگر مبتنی بر رتروترنسپوزون (12 آغازگر IRAP و 19 آغازگر REMAP) استفاده شد. مطالعه ساختار جمعیت به روش بیزین (Bayesian) نشان داد که دو زیرگروه احتمالی (2K=) در جمعیت مورد مطالعه وجود دارد. با استفاده از مدل خطی مخلوط در مجموع 29 مکان مرتبط با 21 صفت مورد مطالعه (p ≤0.01) شناسایی شد. صفات وزن صد دانه و عملکرد دانه بیشترین تعداد مکان پیوسته را به خود اختصاص دادند. وجود نشانگرهای مشترک در میان برخی صفات بررسی شده مانند ارتباط معنی‌دار نشانگر LTR1-UBC808-2 با صفات ارتفاع بوته و وزن صد دانه و نشانگر LTR1-UBC807-4 با صفات وزن ساقه اصلی و تعداد کپسول ساقه اصلی می‌تواند ناشی از آثار پلیوتروپی و یا پیوستگی نواحی ژنومی دخیل در این صفات باشد. باوجوداین، نتایج این مطالعه می‌تواند با گنجاندن تعداد بیشتری از نشانگرهایی که با صفات مهم اقتصادی مرتبط هستند، تقویت شود.
به‌زراعی و به‌نژادی
بهروز اسماعیل پور؛ مرتضی شیخعلی پور؛ موسی ترابی گیکلو
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.867.103.5.1578.1610شوری خاک در مناطق خشک و نیمه‌خشک یکی از مهمترین تنش‌های غیرزیستی محسوب می‌شود که بر رشد و عملکرد گیاهان دارویی اثر منفی دارد. به‌منظور مطالعه اثر محلول‌پاشی سطوح مختلف نانوذرات روی بر خصوصیات رشد، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و عملکرد اسانس بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) در شرایط تنش شوری، یک آزمایش ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.867.103.5.1578.1610شوری خاک در مناطق خشک و نیمه‌خشک یکی از مهمترین تنش‌های غیرزیستی محسوب می‌شود که بر رشد و عملکرد گیاهان دارویی اثر منفی دارد. به‌منظور مطالعه اثر محلول‌پاشی سطوح مختلف نانوذرات روی بر خصوصیات رشد، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و عملکرد اسانس بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) در شرایط تنش شوری، یک آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش شوری با غلظت‌های 0، 50، 100 و 150 میلی‌مولار کلریدسدیم و محلول‌پاشی با نانوذرات روی (0، 100 و 500 میلی‌گرم در لیتر) بودند. شاخص‌هایی مانند ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک بخش هوایی، کلروفیل، نشت غشاء، محتوای آب نسبی، پرولین، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی، درصد و عملکرد اسانس در این آزمایش اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که شوری شاخص‌های ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک اندام هوایی، کلروفیل و محتوای آب نسبی و عملکرد اسانس را به‌طور معنی‌داری کاهش داد و باعث افزایش میزان نشت غشاء و مقدار پرولین گردید. در حالی‌که محلول‌پاشی نانو روی از طریق افزایش رشد و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی از قبیل آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسید دسموتاز موجب کاهش آثار منفی تنش شوری گردید. بهترین اثر بهبوددهندگی نانو روی در شاخص‌های ارتفاع، وزن خشک ساقه، کلروفیل، نشت یونی، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و عملکرد اسانس متعلق به تیمار 500 میلی‌گرم در لیتر نانو روی بود. بنابراین استفاده از غلظت 500 میلی‌گرم در لیتر نانو روی به‌عنوان کاهش‌دهنده آثار منفی تنش شوری در بادرشبو پیشنهاد می‌گردد.
