دوره 36، شماره 4 ، مهر و آبان 1399
یوسف نصیری؛ فریبرز شکاری؛ محمد اسدی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.523.102.4.1575.41 به‌منظور بررسی اثر کاربرد کودهای زیستی و سولفات روی بر بعضی صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اسانس گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی در سال 1392 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه اجرا شد. تیمارها شامل کودهای زیستی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.523.102.4.1575.41 به‌منظور بررسی اثر کاربرد کودهای زیستی و سولفات روی بر بعضی صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اسانس گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی در سال 1392 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه اجرا شد. تیمارها شامل کودهای زیستی (شاهد یا عدم تلقیح، نیتروکسین و سوپرنیتروپلاس) و محلول‌پاشی گیاهان با سولفات روی (غلظت‌های صفر، 2.5 و 5 در هزار) بودند. نتایج نشان داد که اثر کودهای زیستی و سولفات روی بر تعداد ساقه‌های فرعی، وزن خشک سرشاخه گلدار، وزن تر و خشک تک‌بوته، عملکرد بیولوژیک و عملکرد اسانس معنی‌دار شد. بیشترین مقدار صفات مذکور به‌ترتیب در تیمارهای تلقیح سوپرنیتروپلاس و نیتروکسین بدست آمد. علاوه بر صفات اشاره شده، ارتفاع بوته نیز با کاربرد غلظت‌های 5/2 و 5 در هزار سولفات روی نسبت به شاهد افزایش یافت. قطر ساقه تحت تأثیر کود زیستی سوپرنیتروپلاس+ محلول‌پاشی سولفات روی با غلظت 2.5 در هزار و کود نیتروکسین+ محلول‌پاشی سولفات روی با غلظت 5 در هزار به حداکثر مقدار خود رسید. تیمارهای محلول‌پاشی سولفات روی با غلظت 5 در هزار+ سوپرنیتروپلاس، سولفات روی با غلظت 2.5 در هزار+ نیتروکسین و سولفات روی با غلظت 5 در هزار+ نیتروکسین با بیشترین درصد اسانس، باعث افزایش 34.5 درصدی مقدار اسانس مرزه نسبت به شاهد شدند. به‌طور خلاصه، نتایج این مطالعه نشان داد که کاربرد کودهای زیستی سوپرنیتروپلاس، نیتروکسین و سولفات روی میتوانند برای بهبود رشد گیاه و افزایش اسانس مرزه استفاده شوند.
صبا قاسمی؛ زهره حبیبی؛ فاطمه رضا علیزاده روشن
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.542.102.4.1576.46 در این تحقیق، بررسی عصاره کلروفرمی ساقه گیاه Ferula ovina Boiss.از خانواده چتریان بررسی شد. این گونه گیاهی در فصل گلدهی از استان تهران- دماوندجمع‌آوری شد.پس از خالص‌سازی عصاره با استفاده از کروماتوگرافی ستونی بر روی سیلیکاژل با گرادیان حلال n- هگزان - اتیل‌استات 12 جزء بدست آمد. در نتیجه خالص‌سازی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.542.102.4.1576.46 در این تحقیق، بررسی عصاره کلروفرمی ساقه گیاه Ferula ovina Boiss.از خانواده چتریان بررسی شد. این گونه گیاهی در فصل گلدهی از استان تهران- دماوندجمع‌آوری شد.پس از خالص‌سازی عصاره با استفاده از کروماتوگرافی ستونی بر روی سیلیکاژل با گرادیان حلال n- هگزان - اتیل‌استات 12 جزء بدست آمد. در نتیجه خالص‌سازی بیشتر این فرکشنها، چهار مشتق استری مونوترپنوئیدی به نامهای شیمگین (1)، (S1،R2،S4)-1،7،7-تریمتیل بیسیکلو [2.2.1] هپتان-2-ایل 4-متوکسی بنزوآت (2)، (S1،R2،S4)-1،7،7-تریمتیل بیسیکلو [2.2.1] هپتان-2-ایل 4-هیدروکسی-3-متوکسی بنزوآت (3) و استیلوزین (4) جداسازی و شناسایی شد. البته تاکنون هیچگونه گزارشی مبنی بر جداسازی ساختار ترکیب شماره 2 یافت نشده است. ساختار ترکیبها توسط روش‌های طیف‌سنجی تعیین شد. در نهایت از طریق مقایسه ویژگی‌های فیزیکیشامل نقطهذوب و چرخش نوریو دادههای طیفی آنها با آنچه که در منابع علمی معتبر گزارش شده است تأیید گردید.
جواد مزینانی؛ جعفر وطن دوست؛ محمدرضا واعظی کاخکی؛ فرشته قراط
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.552.102.4.1587.1610 بارهنگ کبیر (.Plantago major L) گیاهی از خانواده Plantaginaceae، علفی و خودرو به ارتفاع 10 تا 45 سانتی‌متر و بدون ساقه است. این گیاه در منطقه وسیعی از دو قاره اروپا و آسیا و همچنین شمال آفریقا و آمریکای شمالی و در ایران تقریباً در تمام نقاط می‌روید. دانه گیاه در متوقف کردن خونریزی نقش داشته و به‌عنوان گیاهی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.552.102.4.1587.1610 بارهنگ کبیر (.Plantago major L) گیاهی از خانواده Plantaginaceae، علفی و خودرو به ارتفاع 10 تا 45 سانتی‌متر و بدون ساقه است. این گیاه در منطقه وسیعی از دو قاره اروپا و آسیا و همچنین شمال آفریقا و آمریکای شمالی و در ایران تقریباً در تمام نقاط می‌روید. دانه گیاه در متوقف کردن خونریزی نقش داشته و به‌عنوان گیاهی شناخته می‌شود که حداقل در یکی از مسیرهای انعقاد نقش به‌سزایی ایفاء می‌کند. ازاین‌رو، این مطالعه با هدف سنجش اثر عصاره اتانولی دانه بارهنگ کبیر بر آزمایش‌های انعقادی انسانی در محیط آزمایشگاهی طراحی و اجرا شد. دانه گیاه بارهنگ کبیر در بوته‌چینی آسیاب شده و عصاره‌گیری پودر دانه در اتانول 80% به‌مدت 48 ساعت انجام شد. تبخیر الکل عصاره، با کمک دستگاه روتاری اواپوراتور در دمای 50 درجه سلسیوس انجام شد و آب باقی‌مانده در آون با دمای 40 درجه سلسیوس خارج گردید. عصاره خشک گیاهی بدست آمده با غلظت‌های مختلف در بافر آون کلر تهیه و تأثیر آن بر شاخص‌های انعقادی زمان پروترومبین (PT)، زمان نسبی ترومبوپلاستین (APTT) و زمان انعقاد (CT) بررسی شد و نتایج به‌وسیله آزمون آماری t-test مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره اتانولی دانه بارهنگ کبیر باعث کاهش شاخص انعقادی زمان نسبی ترومبوپلاستین (APTT) شد و بر زمان پروترومبین (PT) و زمان انعقاد (CT) اثر معنی‌داری نداشت. یافته‌های حاصل از این مطالعه حکایت از تأثیر انعقادی عصاره اتانولی دانه بارهنگ کبیر دارد. باوجوداین برای انجام تحقیقات تکمیلی، مطالعه بیشتر بر روی مدل‌های حیوانی و انسانی ضروری به‌نظر می‌رسد.
الیاس آریاکیا
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.560.102.4.1575.41 گیاهان تیره چتریان (Apiaceae) دربرگیرنده گونه‌های تجاری ارزشمند مشتمل بر گونه‌های دارویی، ادویه‌ای، سبزی و زینتی می‌باشند. با وجود اینکه گزارش‌های زیادی در مورد محتوای دارویی و فیتوشیمیایی گونه‌های تجاری تیره چتریان وجود دارد، ولی در مورد سایر خویشاوندان این تیره اطلاعات کمی در دسترس است. ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.560.102.4.1575.41 گیاهان تیره چتریان (Apiaceae) دربرگیرنده گونه‌های تجاری ارزشمند مشتمل بر گونه‌های دارویی، ادویه‌ای، سبزی و زینتی می‌باشند. با وجود اینکه گزارش‌های زیادی در مورد محتوای دارویی و فیتوشیمیایی گونه‌های تجاری تیره چتریان وجود دارد، ولی در مورد سایر خویشاوندان این تیره اطلاعات کمی در دسترس است. در این پژوهش خواص دارویی مشتمل بر فعالیت آنتیاستیل کولین استرازی، آنتیتیروزینازی و آنتیاکسیدانی و محتوای فنل کل 9 گونه از تیره چتریان ارزیابی شد. نتایج ما تنوع وسیعی از خواص دارویی و محتوای فیتوشیمیایی بین گونه‌های مختلف را نشان داد. گیاهان مورد بررسی، به‌عنوان منبع بالقوه خواص آنتیاستیل کولین استرازی، آنتیتیروزینازی و آنتیاکسیدانی آشکار شدند. بیشترین محتوای آنتیاکسیدانی، آنتیاستیل کولین استرازی و آنتیتیروزینازی به‌ترتیب در گونه‌های Conium maculatum، Prangos ulopteraو Malabaila secacul مشاهده شد. علاوه‌بر این نتایج نشان داد که محتوای فنل کل و متعاقباً خواص آنتیاکسیدانی عصاره متانولی، چند برابر عصاره اتیل‌استاتی در هر گونه بود. در مجموع، گونه‌های مورد بررسی در این پژوهش، حاوی مقادیر قابل توجه تا بسیار زیادی از خواص دارویی و محتوای فیتوشیمیایی بودند که برای اولین بار در اینجا گزارش شدند و میتوانند در صنایع دارویی، غذایی و کشاورزی مورد استفاده قرار گیرند.
حبیبه نوری داشلی‌برون؛ سارا خراسانی نژاد؛ سیدجواد موسوی زاده؛ محمدحسین میرجلیلی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.572.102.4.1575.101 اسطوخودوس (Lavandula stricta Delile) یکی از گونه‌های بومی ایران می‌باشد که در مناطق جنوبی ایران رشد می‌کند. القاء پلی‌پلوئیدی با استفاده از مواد شیمیایی جهش‌زا مانند کلشی‌سین، به‌عنوان یکی از روش‌های اصلاح گیاهان دارویی است که قابلیت زیادی برای استفاده از این فرایندهای تکاملی طبیعی برای بهبود ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.572.102.4.1575.101 اسطوخودوس (Lavandula stricta Delile) یکی از گونه‌های بومی ایران می‌باشد که در مناطق جنوبی ایران رشد می‌کند. القاء پلی‌پلوئیدی با استفاده از مواد شیمیایی جهش‌زا مانند کلشی‌سین، به‌عنوان یکی از روش‌های اصلاح گیاهان دارویی است که قابلیت زیادی برای استفاده از این فرایندهای تکاملی طبیعی برای بهبود محصول هدفمند وجود دارد. برای بررسی امکان‌سنجی القای پلی‌پلوئیدی در گیاه دارویی اسطوخودوس افراشته، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو تیمار کلشی‌سین در پنج غلظت (0، 0.05، 0.1، 0.2، 0.4 درصد) به‌صورت ژل روی مریستم انتهایی گیاه و چهار زمان (8، 16، 24 و 48 ساعت) با سه تکرار و 20 واحد آزمایشی، در شرایط گلخانه‌ای اجرا شد. برای مشاهده تأثیر کلشی‌سین بر خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی در زمان گلدهی، طول اندام هوایی، تعداد برگ اصلی، تعداد برگ فرعی، تعداد میانگره ساقه اصلی، تعداد ساقه فرعی، طول سنبله، تعداد سنبله‌ها، تعداد گل در خوشه، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه، طول ریشه، سطح برگ، طول میانگره، محتوای فنل کل، میزان فلاونوئید کل، فعالیت آنتیاکسیدانی، میزان قند کل و کیفیت کلروفیل اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمارهای مورد بررسی روی تمامی صفات بجز تعداد برگ اصلی و تعداد میانگره ساقه اصلی و طول ریشه اختلاف معنی‌دار داشت. به‌طوری که نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد با افزایش غلظت و مدت زمان اعمال کلشی‌سین، ارتفاع، طول میانگره، تعداد گل و میزان قند کل کاهش و طول سنبله خوشه اصلی و محتوای فنل کل افزایش یافت. بررسی‌های فیلوسایتومتری نشان داد که میانگین اندازه ژنوم 0.73 پیکوگرم در گیاهان تحت تیمار کلشی‌سین با غلظت 0.4% در مدت زمان 48 ساعت بدست آمد، در حالی‌که میانگین اندازه ژنوم در تیمار شاهد 0.55 پیکوگرم بود. بقیه گیاهان تیمارشده در زمان و غلظت‌های متفاوت میانگین اندازه ژنوم 0.57 را نشان داد. به‌طور کلی از نتایج این آزمایش برآورد می‌شود که اسطوخودوس افراشته برای القای پلی‌پلوئیدی به کلشی‌سین پاسخ مثبت نشان داده‌است و چشم‌انداز روشنی در اصلاح این گیاه با افزایش سطح پلوئیدی آن به این روش وجود دارد.
تکتم فتحی؛ محمد جواد ثقه الاسلامی؛ رضا یاری؛ فاطمه نخعی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.590.102.4.1576.1587 به‌منظور مقایسه برخی ویژگی‌های اکومورفولوژیکی، فنولوژیکی و فیتوشیمیایی پنیرک (Malva sylvestris L.) در دو منطقه فردوس و طبس، از هر منطقه سه رویشگاه طی سال 1397 به‌صورت تصادفی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. آنالیز خاک رویشگاه‌ها حکایت از رشد گیاه پنیرک در خاک‌هایی با بافت لوم شنی در این دو منطقه داشت. ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.590.102.4.1576.1587 به‌منظور مقایسه برخی ویژگی‌های اکومورفولوژیکی، فنولوژیکی و فیتوشیمیایی پنیرک (Malva sylvestris L.) در دو منطقه فردوس و طبس، از هر منطقه سه رویشگاه طی سال 1397 به‌صورت تصادفی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. آنالیز خاک رویشگاه‌ها حکایت از رشد گیاه پنیرک در خاک‌هایی با بافت لوم شنی در این دو منطقه داشت. از سوی دیگر خاک رویشگاه‌های مورد مطالعه در این دو منطقه از نوع قلیایی و با شوری پایین بود. میزان آهک خاک زیادتر از خاک‌های زراعی بود. نتایج مطالعات فنولوژیکی نیز نشان داد در منطقه فردوس این گیاه در اوایل فروردین رویش یافته و در خرداد ماه گل می‌دهد. سپس دانه‌ها از اواخر مهر ماه شروع به رسیدن نموده و اواخر آبان ریزش می‌کنند. در منطقه طبس شروع رویش گیاه از نیمه دوم اسفند ماه آغاز شده، در اردیبهشت ماه گل می‌دهد و گلدهی آن تا اوایل پاییز ادامه می‌یابد. دانه‌ها از نیمه دوم مرداد شروع به رسیدن نموده و اوایل آبان ریزش می‌کنند. دوره رکود فعالیت‌های گیاه در فردوس و طبس به‌ترتیب با خشکی محیط و شروع فصل سرما همزمان است. آزمایش‌های فیتوشیمیایی عصاره برگ، گل، دانه و ساقه پنیرک در دو منطقه وجود مواد آلکالوئید، تانن، فلاونوئید، امودول یا امودین، ساپونین، کربوهیدرات، نشاسته، استرول و استروئید، انتوسیانوزید و کومارین‌ها را در هریک از اندام‌های گیاه به‌صورت کم تا زیاد نشان داد. ترکیب انتراسنوزید در هیچ‌یک از سه عصاره اتانولی، آبی و اتری مشاهده نشد. همچنین وجود چهار نوع اسید فنولیک توسط کروماتوگرافی لایه نازک (TLC) در دانه، ساقه، گل و برگ گیاه در هر دو منطقه مورد بررسی تشخیص داده شد. اندازه‌گیری میزان آنتوسیانین برگ نیز نشان داد با افزایش ارتفاع رویشگاه، میزان آنتوسیانین کاهش یافت.
عبدالله جوانمرد؛ سروه سعادی مقدم؛ مصطفی امانی ماچیانی؛ مجتبی نورآئین؛ محمد رضا مرشدلو
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.609.102.4.1576.1605 به‌منظور بررسی اثر کاربرد تلفیقی قارچ میکوریزی و کود شیمیایی بر صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی بالنگو (Lallemantia iberica Benth.)، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه مراغه در سال 1395 اجرا شد. تیمارها شامل 100% کود شیمیایی مرسوم (250 و 150 کیلوگرم در هکتار ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.609.102.4.1576.1605 به‌منظور بررسی اثر کاربرد تلفیقی قارچ میکوریزی و کود شیمیایی بر صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی بالنگو (Lallemantia iberica Benth.)، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه مراغه در سال 1395 اجرا شد. تیمارها شامل 100% کود شیمیایی مرسوم (250 و 150 کیلوگرم در هکتار اوره و سوپرفسفات‌تریپل)، Glomus mossae، Glomus intraradices، 50% کود شیمیایی+ G. mossae، 50% کود شیمیایی+ G. intraradices و 50% کود شیمیایی+ G. mossae+ G. intraradicesبودند. نتایج نشان داد که بیشترین (802.8 کیلوگرم در هکتار) و کمترین (463.5 کیلوگرم در هکتار) عملکرد دانه و بیشترین (4064%) و کمترین (25.85%) شاخص برداشت به‌ترتیب با کاربرد تلفیقی 50% کود شیمیایی + G. mossae+ G. intraradices و کاربرد انفرادی G. intraradices بدست آمد. علاوه‌براین، بیشترین میزان (9.18%) و عملکرد موسیلاژ (73.75 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد تلفیقی 50% کود شیمیایی+ G. mossae+ G. intraradices مشاهده شد. همچنین بیشترین میزان ترکیب‌های اصلی موسیلاژ (گلوکورونیک اسید، گالاکتورونیک اسید، آرابینوز، رافینوز، گالاکتوز، گلوکز، زایلوز و رامنوز) در تیمار 50% کود شیمیایی+ G. mossae+ G. intraradices بدست آمد. براساس تجزیه خوشه‌ای، تیمارهای مورد ارزیابی در 3 گروه مجزا قرار گرفتند. به‌طور کلی، کاربرد 50% کود شیمیایی+ G. mossae+ G. intraradices ضمن کاهش مصرف کودهای شیمیایی باعث بهبود عملکرد کمّی و کیفی گیاه بالنگو شد.
زهرا حیدری؛ علیرضا یاوری؛ لیلا جعفری؛ حسن مومیوند
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.627.102.4.1605.46 Salvia sharifii Rech.F. & Esfand. یکی از گونه‌های دارویی انحصاری در ایران و متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) می‌باشد. در این پژوهش، اندام‌های مختلف (گل، برگ و ساقه) این گونه مریم‌گلی در اسفند سال 1396 از منطقه بخون استان هرمزگان جمع‌آوری گردیده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیب‌های شیمیایی موجود در آنها مورد ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.627.102.4.1605.46 Salvia sharifii Rech.F. & Esfand. یکی از گونه‌های دارویی انحصاری در ایران و متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) می‌باشد. در این پژوهش، اندام‌های مختلف (گل، برگ و ساقه) این گونه مریم‌گلی در اسفند سال 1396 از منطقه بخون استان هرمزگان جمع‌آوری گردیده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیب‌های شیمیایی موجود در آنها مورد مطالعه قرار گرفتند. اسانس نمونه‌ها به‌روش تقطیر با آب استخراج و ترکیب‌های شیمیایی آنها با دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC-MS) شناسایی شد. عملکرد اسانس اندام‌های مختلف گل، برگ و ساقه به‌ترتیب 1.38، 1.14 و 0.84 درصد (وزنی/ وزنی) بدست آمد. اجزای شیمیایی شناسایی شده در گل، برگ و ساقه به‌ترتیب 45، 42 و 43 ترکیب بود. نتایج آنالیز ترکیب‌های اسانس نشان داد که لینالول (38.7%)، هگزیل ایزووالرات (13.8%)، هگزیل کاپریلات (6.2%)، هگزیل ایزوبوتیرات (4.6%)، هگزیل-2-متیل بوتیرات (4.4%)، ترانس-کاریوفیلن (3.8%) و ان-هگزیل هگزانوات (3.7%) اجزای اصلی اسانس گل بودند. در اسانس برگ لینالول (17.0%)، هگزیل کاپریلات (11.1%)، آلفا- هومولن (7.8%)، ترانس-کاریوفیلن (6.2%)، اسکلارئول اکسید (5.9%)، نوتکاتون (3.7%)، هگزیل ایزو والرات (3.5%) و آگاروسپیرول (3.0%) بیشترین ترکیب‌های اسانس را به خود اختصاص دادند. در اسانس ساقه ترکیب‌های لینالول (18.7%)، اسکلارئول اکسید (8.0%)، آلفا-هومولن (7.5%)، ترانس-کاریوفیلن (7.2%)، هگزیل ایزو والرات (5.2%)، کاریوفیلن اکسید (5.0%)، ان-هگزیل هگزانوات (4.8%)، نوتکاتون (4.1%) و دی‌بوتیل فتالات (4.0%) به‌فراوانی وجود داشتند. ترکیب غالب و مشترک در اسانس اندام‌های این گونه مریم‌گلی، لینالول بود که در اسانس گل بیشترین و در برگ کمترین مقدار مشاهده گردید. وجود تنوع شیمیایی در اسانس اندام‌های مختلف این گیاه می‌تواند برای صنایع دارویی، غذایی و آرایشی بهداشتی و نیز به‌نژادگران گیاهان دارویی در انتخاب اندام مناسب برای مصرف و اهداف اصلاحی مورد توجه قرار گیرد.
مریم ایروانی؛ رویا مهین پور؛ زهره زهرائی؛ زینب طلوعی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.642.102.4.1576.1606 انواع گونه‌های جنس مریم‌گلی به‌دلیل وجود ترکیب‌های مؤثر و فعال در آنها برای پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها در طب سنتی استفاده می‌شوند. در این پژوهش ترکیب‌های شیمیایی اسانس بخش‌های هوایی چهار گونه از جنس Salvia شامل دو جمعیت از گونه Salvia limbata C. A. Mey.، دو جمعیت از Salvia reuterana Boiss. و یک جمعیت ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.642.102.4.1576.1606 انواع گونه‌های جنس مریم‌گلی به‌دلیل وجود ترکیب‌های مؤثر و فعال در آنها برای پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها در طب سنتی استفاده می‌شوند. در این پژوهش ترکیب‌های شیمیایی اسانس بخش‌های هوایی چهار گونه از جنس Salvia شامل دو جمعیت از گونه Salvia limbata C. A. Mey.، دو جمعیت از Salvia reuterana Boiss. و یک جمعیت از هریک از گونه‌هایSalvia syriaca L. وSalvia ceratophylla L.از منطقه کاشان مطالعه شد. گیاهان مورد مطالعه در زمان گلدهی از مناطق مختلف کاشان جمع‌آوری شدند. اسانس‌گیری به‌وسیله دستگاه کلونجر انجام شد. آنالیز ترکیب‌های شیمیایی اسانس این گونه‌ها با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی به‌همراه طیف‌سنج جرمی (GC-MS) انجام شد. در این مطالعه بازده اسانس بین 0.15 تا 0.32 درصد وزنی- وزنی متغیر بود. اسپاتولنول ترکیب عمده اسانس گونه S. syriaca با 16.8% و S. ceratophylla با 27.2% بود. اسکلارئول نیز ترکیب عمده گیاه S. reuterana از مرق و دره به‌ترتیب با 21.2% و 11.5% و بتا-پینن با 20.4% و 13.8% به‌ترتیب از ترکیب‌های عمده گیاه S. limbata از قزاآن و دره بودند. تنوع کمّی و کیفی مشاهده شده در ترکیب‌های مؤثر اسانس شش گونه مورد مطالعه می‌تواند به‌علت عوامل مختلف اکولوژیکی، ژنتیکی، جغرافیایی و فاکتورهای تغذیه‌ای باشد. بنابراین برای استفاده بهینه از مواد مؤثر این گیاه در علوم دارویی و علوم مرتبط با آن نیاز به مطالعات گسترده‌تری بین گونه‌های مختلف این جنس در مناطق مختلف است.
جلال خورشیدی؛ محمد رضا مرشدلو؛ شادی مرادی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.655.102.4.1605.1606 گل‌راعی (Hypericum sp .) یکی از پرکاربردترین گیاهان دارویی جهان است. ویژگی‌های رشدی و فیتوشیمیایی گیاه تحت تأثیر دو عامل ژنتیک و محیط است، ازاین‌رو در این پژوهش خصوصیات رشدی، میزان اسانس، فنل کل و قابلیت آنتیاکسیدانی جمعیت‌های مختلف سه گونه گل‌راعی (H. scabrum L.، H. asperulum Jaub. & Spachو H. vermiculare) ارزیابی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.655.102.4.1605.1606 گل‌راعی (Hypericum sp .) یکی از پرکاربردترین گیاهان دارویی جهان است. ویژگی‌های رشدی و فیتوشیمیایی گیاه تحت تأثیر دو عامل ژنتیک و محیط است، ازاین‌رو در این پژوهش خصوصیات رشدی، میزان اسانس، فنل کل و قابلیت آنتیاکسیدانی جمعیت‌های مختلف سه گونه گل‌راعی (H. scabrum L.، H. asperulum Jaub. & Spachو H. vermiculare) ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که تنها صفت ارتفاع ساقه گل‌دهنده تحت تأثیر نوع گونه قرار گرفت و سایر صفات اندازه‌گیری شده تحت تأثیر نوع گونه و جمعیت قرار نگرفتند. ولی اثر متقابل گونه و جمعیت بر تمام صفات معنی‌دار بود. به‌طوری که بیشترین طول ساقه گل‌دهنده (77.7 سانتی‌متر)، وزن گل و برگ (42.4 گرم)، وزن ساقه (30.9 گرم)، وزن بوته (65.6 گرم)، میزان اسانس (0.43%)، فنل کل (204.9 میلی‌گرم گالیک اسید در گرم عصاره خشک) و قابلیت آنتیاکسیدانی (52.7 میکروگرم عصاره خشک در میلی‌لیتر) به‌ترتیب متعلق به جمعیت‌های شماره 5 گونه H. asperulum، 3 گونه H. scabrum، 4 گونه H. asperulum، 4 گونه H. asperulum، 4 گونه H. scabrum، 6 گونه H. vermiculare و 5 گونه H. asperulumبود. همبستگی مثبت و معنی‌داری بین وزن ساقه، وزن گل و برگ و وزن بوته با میانگین بارندگی سالیانه رویشگاه، بین درصد اسانس با فسفر خاک و میانگین دمای سالیانه رویشگاه و بین هدایت الکتریکی خاک رویشگاه با قابلیت آنتیاکسیدانی عصاره و نیز همبستگی منفی بین درصد اسانس با ماده آلی خاک رویشگاه مشاهده گردید. صفات وزن ساقه، وزن گل و برگ و وزن بوته بیشترین واریانس را بین جمعیت‌های متعلق به یک گونه داشتند، ازاین‌رو صفات مطلوبی برای تفکیک جمعیت‌ها شناخته شدند. به‌طور کلی نمی‌توان یکی از جمعیت‌ها را نسبت به بقیه برتر دانست، زیرا با توجه به نوع صفت، جمعیت برتر متفاوت بود. بنابراین برای دستیابی به جمعیت برتر باید تمام جمعیت‌های سه گونه مذکور در شرایط یکسان کشت شده و با هم مقایسه شوند.
مرضیه عباباف؛ حشمت امیدی؛ عبدالمهدی بخشنده
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.670.102.4.1578.1610 به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی بر پارامترهای رشد، عملکرد، برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و آلکالوئیدهای گیاه پروانش (Catharanthus roseus) تحت تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزارع تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.670.102.4.1578.1610 به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی بر پارامترهای رشد، عملکرد، برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و آلکالوئیدهای گیاه پروانش (Catharanthus roseus) تحت تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزارع تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 96-1395 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح 40% (شاهد)، 60% و 80% حداکثر حد مجاز تخلیه رطوبتی خاک و محلول‌پاشی اسید جاسمونیک (JA) در دو سطح (صفر و 10 میکرومولار) و اسید سالیسیلیک (SA) در چهار سطح (صفر، 0.1، 1 و 10 میلی‌مولار) به‌عنوان عامل‌های فرعی بود. براساس نتایج مقایسه میانگین اثرهای اصلی، تنش خشکی 80% موجب کاهش 36.6 درصدی وزن تر و 25.4 درصدی وزن خشک گیاه نسبت به تیمار شاهد شد. تیمار 10 میلی‌مولار SA موجب افزایش 13.4، 125.5 و 59.6 درصدی به‌ترتیب در صفات ارتفاع، سطح برگ و وزن خشک گل نسبت به شاهد (صفر) گردید. کاربرد JA موجب افزایش 16.3 و 8.6 درصدی به‌ترتیب در وزن خشک گل و وزن تر گیاه شد. نتایج نشان داد بیشترین وین‌کریستین و وین‌بلاستین به‌ترتیب با کاربرد 1 و 10 میلی‌مولار SA بدست آمد. اثر متقابل کاربرد هر دو تنظیم‌کننده رشد گیاهی و تنش خشکی، بیشترین محتوای آلکالوئیدها را نشان داد. بیشترین وین‌بلاستین و وین‌کریستین، تحت تنش شدید خشکی، به‌ترتیب همراه با محلول‌پاشی µM JA10+ mM SA1 و µM JA10+ mM SA10 حاصل شد.
ایمان رسایی؛ مریم قنادنیا؛ سعید باغشاهی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.691.102.4.1576.1610 پیشرفت‌های اخیر در علوم زیست‌شناسی به‌دلیل پایه‌ای بودن آنها برای تعدادی از علوم مرتبط مانند کشاورزی، پزشکی، داروسازی، بیو‌تکنولوژی و حتی بیونانوتکنولوژی اهمیت ویژه‌ای یافته است. در این تحقیق تأثیر تیمارهای مختلف شوری (0، 50، 100 و 150 میکرومولار) بر گیاه زوفا (Hyssopus officinalis L.) و ویژگی‌های ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.691.102.4.1576.1610 پیشرفت‌های اخیر در علوم زیست‌شناسی به‌دلیل پایه‌ای بودن آنها برای تعدادی از علوم مرتبط مانند کشاورزی، پزشکی، داروسازی، بیو‌تکنولوژی و حتی بیونانوتکنولوژی اهمیت ویژه‌ای یافته است. در این تحقیق تأثیر تیمارهای مختلف شوری (0، 50، 100 و 150 میکرومولار) بر گیاه زوفا (Hyssopus officinalis L.) و ویژگی‌های نانوذرات نقره (Ag NPs) بیوسنتز شده توسط عصاره این گیاه بررسی شد. تغییر رنگ محلول‌ها، وجود پیک در ناحیه nm 450 اسپکتروفتومتری و نتایج حاصل از تفرق اشعه ایکس (XRD)، بیوسنتز نانوذرات نقره را تأیید کرد. تصاویر مربوط به میکروسکوپ الکترونی روبشی نشر میدانی (FESEM) بیشتر ذرات را کروی شکل نشان داد که اشکال زاویه‌دار نیز در تیمارهای 50 و 100 میکرومولار قابل مشاهده بودند. نتایج حاصل از دستگاه تبدیل طیف‌سنجی مادون‌قرمز (FTIR) عوامل شیمیایی مختلف مانند OH، CO، =CH و C=C را که در فرایند بیوسنتز شرکت کرده بودند نشان داد. غلظت 50 میکرومولار از نمک بیشترین تأثیر را بر افزایش متابولیت‌های گیاهان داشت. کوچکترین نانوذرات (nm25.3) مربوط به تیمار شاهد (کروی شکل) بود. برخی نانوذرات بیوسنتز شده توسط غلظت 150 میکرومولار با اندازه nm 34.2، زاویه‌دار بوده و بیشترین خاصیت ضد‌باکتریایی را نشان دادند. نانوذرات نقره بیوسنتز شده، تأثیر منفی بیشتری بر باکتری‌های گرم منفی نسبت به گرم مثبت داشتند. بیشترین خاصیت ضد‌باکتریایی را نانوذرات بیوسنتز شده توسط غلظت 150 میکرومولار نشان دادند. این نتایج در ادامه تحقیقات قبلی ما برای اولین بار تأثیر تیمارهای شوری را بر ویژگی‌های نانوذرات بیوسنتز شده توسط عصاره گیاه زوفا نشان داد. این نتایج میتوانند زمینه جالب توجهی برای بیوسنتز نانوذرات نقره ایجاد کنند که بتوانند جایگزین مناسبی برای آنتی‌بیوتیک‌ها باشند.
