دوره 31، شماره 6 ، بهمن 1394
مرتضی علیرضایی نقندر؛ مجید عزیزی؛ پریسا طاهری؛ محمدصادق صادقی
چکیده
به‌منظور مطالعه پتانسیل دگرآسیبی و تعیین رابطه آن با تغییرات ترکیب‌های فنلی، در غلظت‌های مختلف عصاره‌های متانولی و اتانولی حاصل از اندام هوایی و زمینی ترشک (Rumex turcomanicus Czerep.) بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد گیاهچه کاهو (Lactuca sativa L.)، آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح کاملاً تصادفی شامل دو قسمت از اندام گیاه (ریشه و اندام هوایی)، دو حلال عصاره‌گیری ...
بیشتر
به‌منظور مطالعه پتانسیل دگرآسیبی و تعیین رابطه آن با تغییرات ترکیب‌های فنلی، در غلظت‌های مختلف عصاره‌های متانولی و اتانولی حاصل از اندام هوایی و زمینی ترشک (Rumex turcomanicus Czerep.) بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد گیاهچه کاهو (Lactuca sativa L.)، آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح کاملاً تصادفی شامل دو قسمت از اندام گیاه (ریشه و اندام هوایی)، دو حلال عصاره‌گیری (متانول و اتانول) و در شش غلظت مختلف عصاره (0، 25/31، 5/62، 125، 250 و 500 پی‌پی‌ام) در سال 1392 در محل دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. پس از آماده‌سازی عصاره‌ها، اثر بازدارندگی آنها بر مؤلفه‌های جوانه‌زنی بذر و رشد گیاهچه کاهو مورد بررسی قرار گرفت. همچنین میزان ترکیب‌های فنلی در غلظت‌های مختلف هر یک از عصاره‌ها تعیین گردید. نتایج نشان از اثر بازدارندگی بالاتر عصاره‌های متانولی در مقایسه با عصاره‌های اتانولی، و بازدارندگی بیشتر عصاره‌های حاصل از ریشه در مقایسه با عصاره‌های اندام هوایی بر اغلب صفات مورد مطالعه داشت. در میان غلظت‌های مختلف عصاره، بیشترین بازدارندگی در غلظت 500 پی‌پی‌ام و کمترین بازدارندگی در غلظت صفر پی‌پی‌ام بدست آمد. میزان ترکیب‌های فنلی در عصاره‌های متانولی بیشتر از عصاره‌های اتانولی و در عصاره‌های ریشه بیشتر از عصاره‌های اندام هوایی بود. همچنین با افزایش غلظت عصاره افزایش معنی‌داری در میزان ترکیب‌های فنلی دیده شد. بررسی همبستگی بین میزان ترکیب‌های فنلی و پتانسیل آللوپاتی عصاره ترشک حکایت از رابطه مثبت و معنی‌دار تغییرات ترکیب‌های فنلی با قابلیت دگرآسیبی ترشک داشت.
عباس زارع‌زاده؛ سیدرضا طبایی عقدایی؛ علی میرحسینی؛ محمدرضا عرب‌زاده؛ لیلا میرجانی
چکیده
جنس Satureja متعلق به خانواده Lamiaceae بوده و گونه‌های مختلف از آن در سراسر جهان یافت می‌شود. در ایران گونه‌های یکساله و چندساله این گیاه دارویی یه صورت خودرو رویش دارند که از میان آنها 9 گونه انحصاری کشور ما هستند. در این تحقیق، مرزههای چندساله ایران در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد در سال‌های 1392- 1388 مورد ارزیابی قرار ...
بیشتر
جنس Satureja متعلق به خانواده Lamiaceae بوده و گونه‌های مختلف از آن در سراسر جهان یافت می‌شود. در ایران گونه‌های یکساله و چندساله این گیاه دارویی یه صورت خودرو رویش دارند که از میان آنها 9 گونه انحصاری کشور ما هستند. در این تحقیق، مرزههای چندساله ایران در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد در سال‌های 1392- 1388 مورد ارزیابی قرار گرفتند. اکسشنهای برخی گونه‌های جنس Satureja در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار کشت گردید. از صفات مختلف شامل درصد استقرار گیاه، ارتفاع گیاه، قطر تاج پوشش، عملکرد تر و خشک اندام هوایی و میزان اسانس اندازه‌گیری بعمل آمد. تجزیه واریانس داده‌ها، اختلاف معنی‌داری (p<0.01) میان اکسشنها برای صفات وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن خشک برگ، بازده اسانس، ارتقاع و قطر تاج پوشش نشان داد. براساس مقایسه میانگین صفات به روش دانکن، SKM (S. bachtiarica) از یزد، 107 (S. spicigera) از گیلان، 15 (S. rechingeri) از ایلام، 123-1 و 123-2 (S. mutica) از خراسان به لحاظ صفات زراعی ارزشمند مانند درصد استقرار، عملکرد اندام هوایی و میزان اسانس، اکسشنهای برتر بودند.
رقیه عظیمی؛ فاطمه سفیدکن؛ اعظم منفرد
چکیده
جنس بومادران در ایران 19 گونه گیاه علفی چندساله و اغلب معطر دارد که شش گونه آن انحصاری کشور ایران است. Achillea nobilis L. با نام فارسی بومادران تماشایی، یکی از گونه‌های بومی این جنس در ایران است. بخش‌های مختلف گونه‌های بومادران به‌طور گسترده در طب سنتی به علت خواص متعدد دارویی ازجمله فعالیت‌های ضد میکروبی، ضد التهابی، ضد آلرژی و آنتی‌اکسیدان ...
بیشتر
جنس بومادران در ایران 19 گونه گیاه علفی چندساله و اغلب معطر دارد که شش گونه آن انحصاری کشور ایران است. Achillea nobilis L. با نام فارسی بومادران تماشایی، یکی از گونه‌های بومی این جنس در ایران است. بخش‌های مختلف گونه‌های بومادران به‌طور گسترده در طب سنتی به علت خواص متعدد دارویی ازجمله فعالیت‌های ضد میکروبی، ضد التهابی، ضد آلرژی و آنتی‌اکسیدان استفاده می‌شوند. در این تحقیق بذر بومادران تماشایی از استان همدان جمع‌آوری شده و در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات البرز واقع در شهرستان کرج وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور کشت شد. به‌منظور بررسی و مقایسه کمّی و کیفی اسانس سرشاخه گلدار و هر یک از اجزای آن (گل، برگ و ساقه) به‌صورت مجزا، پس از جمع‌آوری گیاه در زمان اوج گلدهی، جدا کردن اندام‌ها و خشک کردن در سایه، اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب انجام شد. اسانس‌های حاصل با استفاده از دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه کمّی و کیفی قرار گرفتند. بیشترین بازده اسانس (نسبت به وزن خشک) مربوط به گل (32/1%) و کمترین مقدار بازده اسانس مربوط به ساقه (14/0%) بود و بازده اسانس کل سرشاخه گلدار (85/0%) و برگ (62/0%) بود. ترکیب‌های عمده اسانس گل و برگ شامل سیس-کریزانتنول (به‌ترتیب 1/47% و 8/50%) و آلفا-توجون (به‌ترتیب 8/8% و 1/9%) بودند. اسانس ساقه با 7/19% کوبنول، 2/19% ایندیپون، 4/15% سیس-کریزانتنول و 9/9% اینترمدول، با اسانس برگ و گل تفاوت‌های زیادی داشت. ترکیب‌های عمده اسانس سرشاخه گلدار شامل سیس-کریزانتنول (7/41%)، آلفا-توجون (2/10%) و کامفور (1/8%) بودند. با توجه به نتایج حاصل نمونه مورد بررسی را می‌توان به‌عنوان یک کموتایپ غنی از سیس-کریزانتنول معرفی کرد. همچنین با توجه به اینکه ترکیب اسانس سرشاخه گلدار از نظر حضور ترکیب‌های عمده با ترکیب اسانس برگ و گل تفاوت زیادی ندارد، و از طرفی عملکرد سرشاخه گلدار از عملکرد برگ و گل به تنهایی بالاتر است، بنابراین اسانس‌گیری از سرشاخه گلدار این گیاه قابل‌توصیه است.
نجما فراهانی؛ محسن فرزانه؛ فرزاد نجفی؛ حسن رضادوست
چکیده
متابولیت‌های ثانویه نقش مهمی در واکنش گیاه نسبت به تنش‌های محیطی دارند و در شرایط تنش برخی از این ترکیب‌ها به میزان قابل‌توجهی در گیاه افزایش می‌یابد. در این راستا تأثیر قارچ بیماری‌زای Rhizoctonia solani (AG2-2) SBUka2 به‌عنوان الیسیتور در گیاه آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak subsp. Daenensis) با هدف فهم بهتری از واکنش‌های گیاه به میکروارگانیسم‌ها ...
بیشتر
متابولیت‌های ثانویه نقش مهمی در واکنش گیاه نسبت به تنش‌های محیطی دارند و در شرایط تنش برخی از این ترکیب‌ها به میزان قابل‌توجهی در گیاه افزایش می‌یابد. در این راستا تأثیر قارچ بیماری‌زای Rhizoctonia solani (AG2-2) SBUka2 به‌عنوان الیسیتور در گیاه آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak subsp. Daenensis) با هدف فهم بهتری از واکنش‌های گیاه به میکروارگانیسم‌ها و امکان افزایش و بهبود کیفیت متابولیت‌های ثانویه آن در شرایط کشت بافت انجام شد. فاکتورهای اندازه‌گیری شده در این تحقیق شامل میزان رزمارینیک اسید و کافئیک اسید و تغییرات کمّی و کیفی اسانس آویشن دنایی دو اکوتیپ ایلام و اصفهان بود. نتایج آنالیز به کمک دستگاه کروماتوگرافی لایه نازک با کارایی بالا (HPTLC) نشان داد که در مقایسه با شاهد، میزان رزمارینیک اسید موجود در گیاه آلوده شده با قارچ در آویشن دنایی اکوتیپ ایلام 82/26% و در اکوتیپ اصفهان 25/8% کاهش یافت. همچنین میزان کافئیک اسید در گیاه آلوده شده با قارچ در آویشن دنایی اکوتیپ‌های ایلام و اصفهان به‌ترتیب 51/4% و 16/4% کاهش یافت. نتایج کمّی اسانس نشان داد که در حضور قارچ، بازده اسانس اکوتیپ‌های ایلام و اصفهان به‌ترتیب 20% و 33% افزایش یافت. همچنین نتایج حاصل از کروماتوگرافی گازی همراه با طیف‌سنجی جرمی (GC-MS) مشخص کرد که آلودگی با قارچ باعث افزایش معنی‌دار برخی ترکیب‌های اسانس ازجمله تیمول و کارواکرول شده، در حالی‌که میزان برخی ترکیب‌های اسانس ازجمله پارا-سیمن و گاما-ترپینن در گیاه آلوده کاهش چشمگیری یافت.
محمدعلی علی‌زاده؛ ساناز یاریاب؛ علی‌اشرف جعفری؛ پروین صالحی شانجانی
چکیده
به‌منظور بررسی صفات مورفولوژیکی و فنولوژیکی خصوصیات 12 جمعیت از گونه بابونه کاذب (Tripleurospermum sevasnense (Manden.) Pobed.)، شامل: کرج (1087)، تهران1 (2386)، تهران2 (2397)، لرستان (4120)، اردبیل1 (8369)، اردبیل2 (8394)، اردبیل3 (13327)، خرم‌آباد (12211)، قزوین1 (12956)، قزوین2 (20049)، گلستان (16356) و فارس (17925) آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 91-1389 ...
بیشتر
به‌منظور بررسی صفات مورفولوژیکی و فنولوژیکی خصوصیات 12 جمعیت از گونه بابونه کاذب (Tripleurospermum sevasnense (Manden.) Pobed.)، شامل: کرج (1087)، تهران1 (2386)، تهران2 (2397)، لرستان (4120)، اردبیل1 (8369)، اردبیل2 (8394)، اردبیل3 (13327)، خرم‌آباد (12211)، قزوین1 (12956)، قزوین2 (20049)، گلستان (16356) و فارس (17925) آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 91-1389 در مزرعه مجتمع تحقیقاتی البرز کرج اجرا شد. صفات قطر طولی و عرضی تاج پوشش، سطح تاج پوشش، ارتفاع و تعداد گل در بوته، زمان گلدهی و برداشت، وزن تر و خشک سرشاخه، درصد و عملکرد اسانس اندازه‌گیری شدند. درجه حرارت تجمعی رشد روزانه در زمان گلدهی و برداشت محاسبه شد. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که بین جمعیت‌ها در بیشتر صفات تفاوت معنی‌دار در سطح 5٪ وجود داشت. مقایسه میانگین بین جمعیت‌ها نشان داد که اردبیل2 (8394) با داشتن عملکرد وزن سرشاخه تر (4/290 گرم در بوته) و وزن سرشاخه خشک (8/99 گرم در بوته) و عملکرد اسانس (2/252 میلی‌گرم در بوته) از سایر جمعیت برتر بود. محاسبه میانگین درجه حرارت تجمعی رشد روزانه در زمان گلدهی و برداشت GDD نشان داد که دو جمعیت قزوین2 (20049) و تهران1 (2386) به‌دلیل زمان زودتر گلدهی و رسیدن، از درجه حرارت رشد روزانه کمتری نسبت به سایر جمعیت‌ها برخوردار بودند و زودرس‌تر شناخته شدند. در تجزیه خوشه‌ای، جمعیت‌ها در سه گروه قرار گرفتند و جمعیت‌های خوشه1 شامل: کرج (1087)، قزوین (12956) و خرم‌آباد (12211) از لحاظ عملکرد سرشاخه و صفات مورفولوژیکی برتر از جمعیت‌های دو گروه دیگر بودند. براساس نتیجه این تحقیق، جمعیت‌های کرج، قزوین، خرم‌آباد و اردبیل2 برتر از سایر جمعیت‌ها بودند که پس از آزمایش‌های تکمیلی در چند منطقه آب و هوایی و بذرگیری انبوه از آنها به‌عنوان ارقام معرفی می‌شوند.
راضیه شهسوارزاده؛ مصطفی ترکش؛ زهرا رحمتی؛ مهسا قاضی مرادی
چکیده
به‌دلیل عدم کفایت اطلاعات در مورد پراکنش گونه‌های گیاهی و جانوری، استفاده از مدل‌سازی برای پیش‌بینی پراکنش گونه‌ها در سال‌های اخیر افزایش یافته است. به این منظور طیف گسترده‌ای از تکنیک‌های مدل‌سازی ابداع شده‌است. در پژوهش حاضر با استفاده از عوامل محیطی و داده‌های رخداد گونه کما (Ferula ovina Boiss.) و با بکارگیری مدل ژنتیک الگوریتم ...
بیشتر
به‌دلیل عدم کفایت اطلاعات در مورد پراکنش گونه‌های گیاهی و جانوری، استفاده از مدل‌سازی برای پیش‌بینی پراکنش گونه‌ها در سال‌های اخیر افزایش یافته است. به این منظور طیف گسترده‌ای از تکنیک‌های مدل‌سازی ابداع شده‌است. در پژوهش حاضر با استفاده از عوامل محیطی و داده‌های رخداد گونه کما (Ferula ovina Boiss.) و با بکارگیری مدل ژنتیک الگوریتم نقشه پراکنش این گونه تهیه شد. داده‌های رخداد گونه (137 سایت) با استفاده از روش تصادفی طبقه‌بندی شده انتخاب گردید و کلیه لایه‌های محیطی اعم از لایه‌های فیزیوگرافی (شیب، جهت و ارتفاع مستخرج از نقشه رقومی ارتفاع)، لایه‌های محیطی خاک و لایه‌های اقلیمی با اندازه پیکسل 70×70 متر از روشهای میان‌یابی در محیط نرم‌افزار Arc GIS تهیه شد. کلیه اطلاعات حاصل به‌وسیله نرم‌افزار Desktop Garp مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نقشه پراکنش گونه کما تولید گردید. ارزیابی مدل با استفاده از شاخص سطح زیر منحنی ROC (766/0) بیانگر عملکرد خوب مدل می‌باشد. همچنین براساس نتایج حاصل از تحلیل حساسیت، دو فاکتور میزان سیلت و ارتفاع، مهمترین پارامترهای تأثیرگذار بر پراکنش گونه کما تعیین شد. از مدل مذکور می‌توان در تفسیر روابط گونه و محیط، تعیین مکان‌های با قابلیت بالای حفاظتی و همچنین تعیین مکان‌های مناسب برای احیای گونه کما و بررسی سناریوهای تغییر اقلیم و مدیریت استفاده کرد.
حسن عابدینی آبکسری؛ داود هاشم‌آبادی؛ بهزاد کاویانی
چکیده
برای بررسی اثر منابع آلی و کود زیستی بر برخی صفات گیاه شمعدانی پیچ (Pelargonium peltatum Soland.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو عامل کود زیستی (فسفات بارور 2) و بسترهای مختلف کاشت شامل 16 تیمار، 4 تکرار در 64 واحد آزمایشی با 256 گیاه انجام شد. فسفات بارور 2 در 2 سطح (کاربرد و عدم کاربرد) و بسترهای مختلف کاشت شامل ...
بیشتر
برای بررسی اثر منابع آلی و کود زیستی بر برخی صفات گیاه شمعدانی پیچ (Pelargonium peltatum Soland.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو عامل کود زیستی (فسفات بارور 2) و بسترهای مختلف کاشت شامل 16 تیمار، 4 تکرار در 64 واحد آزمایشی با 256 گیاه انجام شد. فسفات بارور 2 در 2 سطح (کاربرد و عدم کاربرد) و بسترهای مختلف کاشت شامل 8 بستر حاوی خاک باغچه، ماسه به همراه ترکیب‌های متنوع آلی (حجم به حجم) اعمال گردید. در این تحقیق، طول ساقه اصلی، تعداد ساقه فرعی، طول ریشه، تعداد گلچه در گل‌آذین، وزن تر اندام هوایی، زیرزمینی و گلبرگ‌ها در گیاه، پروتئین گلبرگ، محتوای کلروفیل برگ، فسفر برگ و فسفر قابل جذب بستر (پایان آزمایش) ارزیابی شد. نتایج نشان داد که اثر اصلی و متقابل دو عامل بر روی کلیه صفات اندازه‌گیری شده معنی‌دار شد. تیمارهای کود زیستی به همراه بسترهای کاشت خاک باغچه + ماسه + کمپوست زباله شهری + خاک آببندان و ماسه + کمپوست ضایعات چای + کوکوپیت + خاک آببندان، در مجموع دارای عملکرد بهتری بودند. خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و غلظت عناصر غذایی بستر کاشت ماسه + کمپوست ضایعات چای + کوکوپیت + خاک آببندان در سطحی مطلوب‌تر و متناسب با حدود استاندارد بستر کاشت گیاه شمعدانی بود. گیاهان کاشته شده در این بستر در صفاتی مانند تعداد ساقه، تعداد گلچه و کلروفیل برگ به‌ترتیب با میانگین 90/5، 42/6 عدد گلچه در گل‌آذین و 37/5 میلی‌گرم بر گرم وزن تر گیاه دارای عملکرد قابل‌توجهی نسبت به سایر تیمارها بودند. همچنین کاربرد فسفات بارور 2 به همراه این بستر می‌تواند مکمل مناسبی برای بستر کاشت، به‌منظور رشد بهتر، در پرورش شمعدانی پیچ باشد.
سعید حصارکی؛ محمدرضا فرهپور؛ بهروز یحیایی
چکیده
زخم رویدادی اجتناب‌ناپذیر در زندگی بوده که به علت عفونت میکروبی و یا آسیب فیزیکی یا شیمیایی بوجود می‌آید. مطالعه حاضر به‌منظور مقایسه اثر دارچین سیلان در التیام زخم‌های القا شده در رت با دانه کتان انجام شده است. تعداد سی و دو رت به چهار گروه هشت‌تایی تقسیم شدند. روند التیام زخم گروه‌های مربوط به عصاره 3% دارچین سیلان و غلظت 3% روغن ...
بیشتر
زخم رویدادی اجتناب‌ناپذیر در زندگی بوده که به علت عفونت میکروبی و یا آسیب فیزیکی یا شیمیایی بوجود می‌آید. مطالعه حاضر به‌منظور مقایسه اثر دارچین سیلان در التیام زخم‌های القا شده در رت با دانه کتان انجام شده است. تعداد سی و دو رت به چهار گروه هشت‌تایی تقسیم شدند. روند التیام زخم گروه‌های مربوط به عصاره 3% دارچین سیلان و غلظت 3% روغن دانه کتان در روزهای 3، 7، 14 و 21 مورد ارزیابی قرار گرفتند. همچنین یک گروه به‌عنوان شاهد هیچ دارویی دریافت نکرده و یک گروه به‌عنوان مرجع استاندارد، پماد وازلین اوسرین را دریافت کردند. نتایج نشان داد که عصاره دارچین و روغن بذر کتان در سرعت بخشیدن به روند التیام زخمها مؤثر بوده و به‌طور خاص سرعت پیدایش اپیتلیوم در گروه تحت درمان را نسبت به گروه‌های دیگر افزایش داد، به‌طوری که اندازه محوطه زخم در گروه دارچین و در روز 21 برابر 04/0±6/2، در گروه دانه کتان 05/0±72/3، در گروه دارونما 09/0±01/5 و در گروه شاهد 07/0±3/5 بود. ارزیابی مقایسهای این مطالعه نشان داد که عصاره دارچین سیلان در تسریع جمع شدن زخم از دانه کتان مؤثرتر بود.
فاروق سلیمانی؛ علیرضا پیرزاد
چکیده
بعضی از گیاهان زراعی از قابلیت مقاومت در برابر تنش‌های محیطی برخوردارند، به‌طوری که با مکانیزم عمل خود مانع از تولید بیشتر اکسیژن‌های رادیکال آزاد شده و یا با اکسیژن‌های رادیکال آزاد تولیدی مقابله می‌کنند. بر این اساس، به‌منظور بررسی اثر گونه‌های قارچی با رابطه میکوریزایی بر خصوصیات اکوفیزیولوژیکی گیاه زوفا (Hyssopus officinalis L.)، ...
بیشتر
بعضی از گیاهان زراعی از قابلیت مقاومت در برابر تنش‌های محیطی برخوردارند، به‌طوری که با مکانیزم عمل خود مانع از تولید بیشتر اکسیژن‌های رادیکال آزاد شده و یا با اکسیژن‌های رادیکال آزاد تولیدی مقابله می‌کنند. بر این اساس، به‌منظور بررسی اثر گونه‌های قارچی با رابطه میکوریزایی بر خصوصیات اکوفیزیولوژیکی گیاه زوفا (Hyssopus officinalis L.)، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 1391 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌غربی اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل گونه‌های قارچ میکوریزا (Glomus mousseae، G. intraradicese، G. fasiculatum، G. claroideum، Acaulospora longula و شاهد بدون میکوریزا) و آبیاری در چهار سطح (آبیاری در 80، 70، 60 و 50 درصد ظرفیت زراعی) بودند. نتایج آزمایش نشان داد که اثر آبیاری و میکوریزا بر میزان آنزیم آسکوربات پراکسیداز، و اثر متقابل بین آبیاری و میکوریزا روی درصد کلونیزاسیون، فعالیت کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز معنی‌دار بود. ترتیب بیشترین میزان آلودگی ریشه زوفا با G. mosseae، G. intraradices، G. fasiculatum، G. claroideum و A. longula در مقایسه با شاهد بود که با افزایش شدت تنش درصد کلونیزاسیون با همین ترتیب افزایش بیشتری داشت. بالاترین فعالیت سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز در برگ گیاهان تلقیح شده با G. mosseae،G. fasiculatum،G. fasiculatum و G. claroideum به‌ترتیب در ظرفیت‌های زراعی 50، 60، 50 و 50 بدست آمد. بیشترین میزان آسکوربات پراکسیداز هم متعلق به آبیاری در 50 درصد ظرفیت زراعی بود. به‌طور کلی نتایج این بررسی حکایت از آن داشت که گونه‌های میکوریزا با خنثی کردن اثرات رادیکال‌های آزاد، افزایش پایداری غشاء سلولی و میزان فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت در تعدیل تنش کمبود آب مؤثر بودند.
عبدالرضا صداقتی؛ محمد کافی؛ شهرام رضوان بیدختی؛ شیوا اکبری
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان آلیسین دو اکوتیپ سیر (Allium sativum L.)، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای واقع در شهرستان دامغان در سال زراعی 1391-1390 انجام شد. در این آزمایش سه تاریخ کاشت (25 مهر، 20 آبان و 15 اسفند)، به‌عنوان عامل اصلی، دو اکوتیپ ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان آلیسین دو اکوتیپ سیر (Allium sativum L.)، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای واقع در شهرستان دامغان در سال زراعی 1391-1390 انجام شد. در این آزمایش سه تاریخ کاشت (25 مهر، 20 آبان و 15 اسفند)، به‌عنوان عامل اصلی، دو اکوتیپ (کویر دامغان و سفید همدان) به‌عنوان عامل فرعی و سه تراکم کشت (35، 45 و 55 بوته در مترمربع) به‌عنوان عامل فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد با تأخیر در کاشت، صفات ارتفاع، وزن تر و خشک سوخ، عملکرد سیر، قطر و وزن خشک سیر‌چه کاهش یافتند. وزن تر و خشک سوخ، عملکرد سیر، قطر و وزن خشک سیر‌چه و مقدار آلیسین اکوتیپ سیر سفید همدان، به‌طور معنی‌داری بیشتر از اکوتیپ سیر کویر دامغان بود. افزایش تراکم، باعث کاهش وزن تر و خشک سوخ، قطر و وزن خشک سیر‌چه و افزایش ارتفاع و عملکرد سیر و تعداد سیر‌چه در سوخ گردید. بهترین تاریخ کاشت با توجه به حصول بیشترین عملکرد تر (7/1 کیلوگرم در مترمربع) و خشک (27/0 کیلوگرم در مترمربع)، تاریخ 25 مهرماه بود. اکوتیپ سفید همدان نیز به‌دلیل دارا بودن بالاترین وزن تر و خشک سوخ، قطر، وزن خشک سیر‌چه، میزان آلیسین و عملکرد بیشتر، مناسبتر شناخته شد و تراکم کاشت مطلوب نیز با توجه به حصول مقادیر بیشتر ارتفاع بوته، تعداد سیر‌چه در سوخ و عملکرد بالاتر، تراکم کشت 55 بوته در مترمربع بوده‌است.
بهجت پورسینا؛ پریسا سلیمانی رودی؛ محمد صدقی؛ علی طیبی‌پور
چکیده
به‌منظور بررسی اثر استفاده از نعناع (Mentha piperita L.)، آویشن (Thymus vulgaris L.) و به‌ویژه کاسنی (Chicorium intybus L.) بر عملکرد و مورفولوژی روده در جوجه‌های گوشتی، آزمایشی با 360 قطعه جوجه گوشتی یک‌روزه از سویه تجاری راس 308 در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تیمار در 3 تکرار و 40 قطعه جوجه گوشتی در هر تکرار (20 قطعه نر و 20 قطعه ماده) طراحی شد. تیمارهای آزمایشی شامل: ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر استفاده از نعناع (Mentha piperita L.)، آویشن (Thymus vulgaris L.) و به‌ویژه کاسنی (Chicorium intybus L.) بر عملکرد و مورفولوژی روده در جوجه‌های گوشتی، آزمایشی با 360 قطعه جوجه گوشتی یک‌روزه از سویه تجاری راس 308 در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تیمار در 3 تکرار و 40 قطعه جوجه گوشتی در هر تکرار (20 قطعه نر و 20 قطعه ماده) طراحی شد. تیمارهای آزمایشی شامل: جیره شاهد، جیره شاهد به‌علاوه پودر کاسنی و جیره شاهد به‌علاوه مخلوط پودر گیاهان کاسنی، نعناع و آویشن بود. جیره‌های آزمایشی در سه دوره 10-0، 24-11 و 42-25 روزگی استفاده شدند. صفات عملکردی شامل افزایش وزن بدن، خوراک مصرفی و ضریب تبدیل غذایی به‌صورت دوره‌ای اندازه‌گیری شدند. در 42 روزگی، برای بررسی اثر تیمارهای اعمال شده بر طول پرز، عمق کریپت و نسبت آنها در ژئوژنوم و ایلئوم، 6 پرنده از هر تیمار به‌صورت تصادفی کشتار شد. نتایج این مطالعه نشان داد که افزودن کاسنی یا مخلوط کاسنی، نعناع و آویشن سبب افزایش وزن بدن و مصرف خوراک شد (p<0.05) که بیشترین افزایش وزن بدن و کمترین ضریب تبدیل غذایی مربوط به گروهی بود که با جیره حاوی کاسنی تغذیه شده بودند. نتایج حاصل از بافت‌شناسی روده نشان داد که طول پرز، عمق کریپت و نسبت طول پرز به عمق کریپت در ژئوژنوم و ایلئوم تحت تأثیر تیمارهای غذایی قرار نگرفت. به‌طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که افزودن گیاه دارویی نعناع، آویشن و به‌ویژه کاسنی سبب بهبود عملکرد جوجه‌های گوشتی شد و بر مورفولوژی بافت روده جوجه‌های گوشتی اثری نداشت.
عزیزاله خیری؛ مسعود ارغوانی؛ محبت خستو
چکیده
پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر کاربرد کودهای آلی بر عملکرد گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 10 تیمار و 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان مورد مطالعه قرار گرفت. تیمارها شامل کود گاوی، کود مرغی و ورمی‌کمپوست، هر یک در 3 سطح (5، 10 و 15 تن در هکتار) و تیمار شاهد (عدم کوددهی) بود. صفات اندازه‌گیری ...
بیشتر
پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر کاربرد کودهای آلی بر عملکرد گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 10 تیمار و 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان مورد مطالعه قرار گرفت. تیمارها شامل کود گاوی، کود مرغی و ورمی‌کمپوست، هر یک در 3 سطح (5، 10 و 15 تن در هکتار) و تیمار شاهد (عدم کوددهی) بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل وزن هزاردانه، تعداد طبق در بوته، سطح برگ، ارتفاع گیاه، وزن خشک گلبرگ‌ها، قطر طبق، شاخص محتوای کلروفیل برگ، فلاونوئید، کاروتنوئید و درصد وزنی اسانس بود. نتایج بدست آمده معنی‌دار بودن تأثیر نوع کود بر صفات وزن هزاردانه، تعداد طبق در بوته، سطح برگ، کاروتنوئید و درصد وزنی اسانس (01/0≥p) و ارتفاع گیاه، وزن خشک گلبرگ‌ها و فلاونوئید (05/0≥p) را نشان داد. در حالی‌که نوع کود بر قطر طبق و شاخص محتوای کلروفیل برگها تأثیر معنی‌داری نداشت. به‌طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که کودهای آلی مورد استفاده، تأثیر مطلوبی بر عملکرد گیاه، صفات رشدی و کمّیت مواد مؤثره موجود در همیشه‌بهار داشته است.
محمدرضا حاج سید هادی؛ هدی رضایی قلعه
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر نیتروژن از منابع زیستی و شیمیایی بر عملکرد کمّی و کیفی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)، در سال 1391 این تحقیق به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 2 فاکتور شامل کود نیتروژنه در 3 سطح (عدم محلول‌پاشی، محلول‌پاشی نیتروژن از منبع اسید آمینه آمینول‌فورته و محلول‌پاشی اوره) و ورمی‌کمپوست ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر نیتروژن از منابع زیستی و شیمیایی بر عملکرد کمّی و کیفی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)، در سال 1391 این تحقیق به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 2 فاکتور شامل کود نیتروژنه در 3 سطح (عدم محلول‌پاشی، محلول‌پاشی نیتروژن از منبع اسید آمینه آمینول‌فورته و محلول‌پاشی اوره) و ورمی‌کمپوست در 5 سطح (0، 3، 6، 9 و 12 تن در هکتار) و در 3 تکرار در منطقه فیروزکوه انجام شد. نتایج تجزیه واریانس این آزمایش نشان داد که در بین سطوح تیمار محلول‌پاشی، بیشترین ارتفاع گیاه (27/35 سانتی‌متر)، تعداد گل در بوته (75/181 عدد) و عملکرد گل خشک (7/2053 کیلوگرم در هکتار) از محلول‌پاشی اوره حاصل شد. محلول‌پاشی اسید آمینه (آمینول‌فورته) بیشترین تأثیر را بر درصد اسانس (59/0%)، درصد کامازولن (13/7%)، عملکرد اسانس (98/11 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد کامازولن (17/854 گرم در هکتار) داشت. در بین سطوح تیمار ورمی‌کمپوست، سطح 12 تن در هکتار ورمی‌کمپوست برای تمام صفات بیشترین میزان را باعث شد. مقایسه میانگین اثرات متقابل ورمی‌کمپوست و محلول‌پاشی نشان داد که ترکیب همزمان 12 تن در هکتار ورمی‌کمپوست و محلول‌پاشی اسید آمینه بیشترین تأثیر را بر عملکرد گل خشک و عملکرد کامازولن در هکتار داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد ورمی‌کمپوست و اسیدآمینه در افزایش اسانس و کامازولن و عملکرد کیفی بابونه تأثیر مثبت و معنی‌داری داشت.
غزاله رمضان؛ بهلول عباس‌زاده
چکیده
در میان تنش‌های غیرزنده، خشکی مهمترین مشکل زراعی است که باعث کاهش عملکرد محصولاتی می‌شود که به‌صورت دائم یا دوره‌ای در معرض آن قرار می‌گیرند. Nepeta pogonosperma Jamzad et Assadi گیاهی چندساله و متعلق به تیره نعناعیان می‌باشد. ایران منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک بوده و بیشتر زمین‌‌های زراعی با مشکل کم‌آبی مواجه می‌باشند که این پدیده عمده‌ترین ...
بیشتر
در میان تنش‌های غیرزنده، خشکی مهمترین مشکل زراعی است که باعث کاهش عملکرد محصولاتی می‌شود که به‌صورت دائم یا دوره‌ای در معرض آن قرار می‌گیرند. Nepeta pogonosperma Jamzad et Assadi گیاهی چندساله و متعلق به تیره نعناعیان می‌باشد. ایران منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک بوده و بیشتر زمین‌‌های زراعی با مشکل کم‌آبی مواجه می‌باشند که این پدیده عمده‌ترین دلیل کاهش عملکرد محسوب می‌شود. به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و فاصله کاشت بر گیاه Nepeta pogonosperma، تحقیقی در شرایط مزرعه در سال‌های 91-1390 در ایستگاه تحقیقات البرز (مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) اجرا شد. این آزمایش در قالب فاکتوریل و بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. عامل فاصله کاشت در 4 سطح (20×20، 30×30، 40×40 و 50×50 سانتی‌متر) و عامل خشکی در 3 سطح آبیاری (30، 60 و 90 درصد ظرفیت زراعی) اعمال شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل تنش خشکی×فاصله کاشت بر قطر ساقه اصلی و درصد اسانس در سطح 5% معنی‌دار بود. اثر تنش خشکی و فاصله کاشت بر طول و عرض برگ، طول گل‌آذین، عملکرد در هکتار، درصد و عملکرد اسانس، تعداد ساقه گلدار و کل ساقه‌ها و تعداد گل‌آذین معنی‌دار بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین عرض برگ (mm9/15)، طول برگ (mm5/40) و عملکرد اندام هوایی در هکتار (kg/ha3391) مربوط به تیمار بدون تنش خشکی (FC %90) بود. بیشترین تعداد ساقه بدون گل (Number/plant47)، تعداد ساقه گلدار (Number/plant41)، تعداد کل ساقه (Number/plant88)، تعداد گل‌آذین (Number/plant6/15)، و بیشترین عملکرد اندام هوایی در هکتار (kg/ha5185)، درصد اسانس (21/3%) و عملکرد اسانس (kg/ha122) مربوط به فاصله کاشت 20×20 سانتی‌متر بود. نتایج این بررسی نشان داد که به‌منظور دستیابی به بیشترین عملکرد اندام هوایی و عملکرد اسانس می‌توان از تراکم 20×20 در سطح تنش 60% ظرفیت زراعی استفاده کرد.
محمدتقی درزی؛ عادل آخانی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر کود بیولوژیک و تراکم بوته بر عملکرد و اسانس گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum L.)، شامل وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، میزان اسانس و عملکرد اسانس، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با استفاده از دو عامل کود بیولوژیک نیتروکسین (عدم تلقیح، تلقیح با بذر، محلول‌پاشی بر روی بوته در مرحله ساقه رفتن و تلقیح با بذر+محلول‌پاشی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر کود بیولوژیک و تراکم بوته بر عملکرد و اسانس گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum L.)، شامل وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، میزان اسانس و عملکرد اسانس، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با استفاده از دو عامل کود بیولوژیک نیتروکسین (عدم تلقیح، تلقیح با بذر، محلول‌پاشی بر روی بوته در مرحله ساقه رفتن و تلقیح با بذر+محلول‌پاشی بر روی بوته در مرحله ساقه رفتن) و تراکم بوته (5/12، 7/16 و 25 بوته در مترمربع) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با دوازده تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شرکت کشاورزی ران در شهرستان فیروزکوه در سال 1390 مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین وزن هزاردانه (04/5 گرم)، عملکرد بیولوژیک (9/5727 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (1/630 کیلوگرم در هکتار)، میزان اسانس در دانه (26/0%) و عملکرد اسانس (60/1 کیلوگرم در هکتار) در تیمار تلقیح نیتروکسین با بذر همراه با محلول‌پاشی بر روی بوته در مرحله ساقه رفتن حاصل شد. تراکم بوته نیز دارای تأثیر معنی‌داری بر روی صفات مورد بررسی بود، به‌طوری که بیشترین عملکرد بیولوژیک (1/6853 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (8/755 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (13/1 کیلوگرم در هکتار) در تراکم 25 بوته در مترمربع و نیز بیشترین میزان اسانس (19/0%) در تراکم 7/16 بوته در مترمربع بدست آمد. طبق نتایج حاصل، تیمار شامل مصرف دو بار کود بیولوژیک نیتروکسین و استفاده از تراکم 25 بوته در مترمربع، بهترین نتیجه را داشته است.
سید حسن حجازیان؛ فاطمه صفری؛ محمد بامری
چکیده
وراپامیل با مهار کانال‌های کلسیمی نوع T فعال و غیرفعال از ورود کلسیم به داخل سلول‌ها جلوگیری میکند. با توجه به اینکه اثرات ضداسپاسمی مواد از طریق مهار کانال‌های کلسیمی اعمال می‌شود و اثر ضدانقباضی و کاهش فعالیت مکانیکی عضلات صاف ایلئوم توسط اسانس مرزه نشان داده شده‌است، مطالعه حاضر اثر هم‌افزایی کلسیم بلوکر وراپامیل و ...
بیشتر
وراپامیل با مهار کانال‌های کلسیمی نوع T فعال و غیرفعال از ورود کلسیم به داخل سلول‌ها جلوگیری میکند. با توجه به اینکه اثرات ضداسپاسمی مواد از طریق مهار کانال‌های کلسیمی اعمال می‌شود و اثر ضدانقباضی و کاهش فعالیت مکانیکی عضلات صاف ایلئوم توسط اسانس مرزه نشان داده شده‌است، مطالعه حاضر اثر هم‌افزایی کلسیم بلوکر وراپامیل و اسانس مرزه (Satureja hortensis L.) را بر جلوگیری از تحریک کولینرژیک ایلئوم موش سفید بزرگ آزمایشگاهی مورد بررسی قرار دادهاست. در این مطالعه با استفاده از دستگاه فیزیوگراف، اثر غلظت‌های مختلف اسانس مرزه و وراپامیل بر انقباضات ایزوتونیک ایجاد شده به‌وسیله استیل کولین 4-10 مولار در ایلئوم مورد بررسی قرار گرفت و یافتهها نشان داد که هر دو ماده وراپامیل و اسانس مرزه بر انقباض ناشی از استیل کولین اثر مهارکنندگی داشته و همچنین غلظت‌های غیرمؤثره آنها نیز اثر هم‌افزایی در مهار انقباض داشته که از لحاظ آماری معنی‌دار می‌باشد (p<0.05).
