دوره 31، شماره 5 ، آذر 1394
محدثه‌السادات محمودزاده حسینی؛ فاطمه سفیدکن؛ پروین صالحی شانجانی؛ غلامرضا نجفی
چکیده
بومادران کوهستانی با نام علمی Achillea vermicularis Trin. از خانواده Asteraceae است. در طب سنتی ایران دم‌کرده این گیاه برای درمان بیماری‌هایی مثل آرتریت، گاستریت، آسم و انواع بیماری‌های کبدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این تحقیق برای اولین بار، ابتدا بذر بومادران کوهستانی از استان آذربایجان‌غربی جمع‌آوری شده و در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه ...
بیشتر
بومادران کوهستانی با نام علمی Achillea vermicularis Trin. از خانواده Asteraceae است. در طب سنتی ایران دم‌کرده این گیاه برای درمان بیماری‌هایی مثل آرتریت، گاستریت، آسم و انواع بیماری‌های کبدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این تحقیق برای اولین بار، ابتدا بذر بومادران کوهستانی از استان آذربایجان‌غربی جمع‌آوری شده و در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات البرز واقع در شهرستان کرج وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور کشت شد. به‌منظور بررسی و مقایسه کمّی و کیفی اسانس سرشاخه گلدار و هر یک از اجزای آن (گل، برگ و ساقه) به‌صورت مجزا، پس از جمع‌آوری گیاه در زمان اوج گلدهی، جدا کردن اندام‌ها و خشک کردن در سایه، اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب انجام شد. اسانس‌های حاصل با استفاده از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه کمّی و کیفی قرار گرفتند. بیشترین بازده اسانس (W/W نسبت به وزن خشک) از گل (53/0%) و برگ (52/0%) و کمترین بازده اسانس از ساقه (24/0%) بدست آمد. بازده اسانس کل سرشاخه گلدار نیز 43/0% بود. طبق این نتایج، اسانس‌گیری از گل‌های بومادران کوهستانی و حذف سایر اندام‌های هوایی (که برای برخی گونه‌های دیگر بومادران مرسوم است) منجر به هدر دادن مقدار زیادی اسانس موجود در برگ و ساقه شد. تعداد 29 ترکیب در اسانس‌ها شناسایی شد که 8،1-سینئول، پیپریتون و کامفور در همه اسانس‌ها به مقدار قابل‌توجه وجود داشتند. مقدار کامفور در اسانس‌ها از 1/4% (در اسانس ساقه) تا 2/19% در اسانس سرشاخه گلدار متغیر بود. کمترین مقدار 8،1-سینئول (3/3%) در اسانس ساقه و بیشترین مقدار آن (3/23%) در اسانس گل مشاهده شد. همچنین اسانس ساقه دارای کمترین مقدار پیپریتون (9/4%) و اسانس سرشاخه گلدار دارای حداکثر مقدار پیپریتون (4/26%) بود. همچنین تفاوت‌های ویژه‌ای بین اسانس اندام‌های مختلف دیده شد. حضور برخی ترکیب‌ها مثل 1/31% هپتادکان، 6/18% هگزادکانول، 5/4% n-هنی کوسان و 1/3% n-اکتادکان فقط در اسانس ساقه، 6/13% جرماکرن D در اسانس سرشاخه گلدار از دیگر تفاوت‌های اسانس اندام‌های مختلف بومادران کوهستانی بود.
سمیرا مرادی؛ مجید پوریوسف؛ بابک عندلیبی
چکیده
محلول‌پاشی با عناصر ریزمغذی یک روش مفید برای جذب سریع عناصر در گیاهان و جلوگیری از آلوده شدن خاک می‌باشد. به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی با عناصر ریزمغذی (آهن و روی) بر عملکرد، اجزای عملکرد و اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ...
بیشتر
محلول‌پاشی با عناصر ریزمغذی یک روش مفید برای جذب سریع عناصر در گیاهان و جلوگیری از آلوده شدن خاک می‌باشد. به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی با عناصر ریزمغذی (آهن و روی) بر عملکرد، اجزای عملکرد و اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در بهار سال 1391 انجام شد. در این آزمایش محلول‌پاشی با آهن در چهار سطح (0، 1، 2 و 3 گرم در لیتر) و محلول‌پاشی با روی در سه سطح (0، 2 و 4 گرم در لیتر) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که بیشتر صفات مورد بررسی شامل وزن هزاردانه، عملکرد دانه، محتوا و عملکرد اسانس به‌طور معنی‌داری (05/0≥p) تحت تأثیر محلول‌پاشی با آهن و روی قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه (96/2637 کیلوگرم در هکتار) از محلول‌پاشی با آهن و روی به میزان 2 گرم در لیتر بدست آمد. همچنین بیشترین عملکرد اسانس (71/75 کیلوگرم در هکتار) و محتوای اسانس (88/2%) از محلول‌پاشی با آهن 3 گرم در لیتر و روی 2 گرم در لیتر بدست آمد و کمترین میزان صفات مذکور از تیمار شاهد حاصل شد.
سمیه بیگی؛ مجید عزیزی؛ سید حسین نعمتی؛ وحید روشن
چکیده
یکی از مهمترین عوامل محدودکننده تولید گیاهان دارویی در مناطق خشک و نیمهخشک جهان، کمبود آب و تنش خشکی است. از این‌رو، در این پژوهش گیاه ریحان (Ocimum basilicum L. var.Keshkeni luvelou) به‌عنوان یکی از گیاهان دارویی با ارزش و حساس به کم‌آبی انتخاب شد. هدف از این تحقیق افزایش بهرهوری مصرف آب در تولید ریحان بود که به‌صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب ...
بیشتر
یکی از مهمترین عوامل محدودکننده تولید گیاهان دارویی در مناطق خشک و نیمهخشک جهان، کمبود آب و تنش خشکی است. از این‌رو، در این پژوهش گیاه ریحان (Ocimum basilicum L. var.Keshkeni luvelou) به‌عنوان یکی از گیاهان دارویی با ارزش و حساس به کم‌آبی انتخاب شد. هدف از این تحقیق افزایش بهرهوری مصرف آب در تولید ریحان بود که به‌صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل دو پلیمر آب‌دوست تراکوتم (صنعتی) و اسفرزه (گیاهی)، هر یک در چهار سطح (صفر، 1/0%، 2/0% و 3/0% وزنی/وزنی بر اساس وزن خاک) با دو روش کاربرد (مخلوط با خاک و ریشه و روش مخلوط با خاک) بودند. صفات اندازه‌گیری شده شامل: صفات ریختی (تعداد برگ، سطح برگ، وزن خشک اندام هوایی نسبت به ریشه)، صفات زیستی (تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه در بوته)، بازدهی مصرف آب و دو ویژگی مهم درصد و عملکرد اسانس در زمان گلدهی بودند. نتایج نشان داد که اثرات ساده و متقابل بین تیمارها تأثیرات مثبت و معنی‌دار بر صفات ریختی، زیستی و بیوشیمیایی اندازه‌گیری شده در این آزمایش داشتند. به‌طوری که بهترین نتایج برای صفات رویشی و زایشی با کاربرد موسیلاژ اسفرزه و بالاترین درصد و عملکرد اسانس با استفاده از سوپرجاذب تراکوتم بدست آمد. بهترین نتایج برای هر دو ماده در غلظت1/0% و 2/0% به‌ترتیب با روش کاربرد در خاک و ریشه و روش کاربرد در خاک حاصل شد. در مجموع هر دو ترکیب (تراکوتم و اسفرزه) قادر به کاهش اثرات نامناسب تنش خشکی و بهبود بازدهی مصرف آب در کشت ریحان بودند.
محمدرضا حسندخت؛ سجاد جعفری
چکیده
در این پژوهش اثر دو دمای صفر و پنج درجه سانتی‌گراد و دو نوع بسته‌بندی دارای تهویه و بدون تهویه بر عمر انباری گیاه دارویی علف‌چشمه (Nasturtium officinale L.) مورد بررسی قرار گرفت. تغییرات صفاتی از قبیل محتوای اسیدآسکوربیک، فلاونوئیدها، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی، محتوای ترکیب‌های فنلی کل، رنگ و مواد جامد محلول در طول 14 روز اندازه‌گیری شد. در طول ...
بیشتر
در این پژوهش اثر دو دمای صفر و پنج درجه سانتی‌گراد و دو نوع بسته‌بندی دارای تهویه و بدون تهویه بر عمر انباری گیاه دارویی علف‌چشمه (Nasturtium officinale L.) مورد بررسی قرار گرفت. تغییرات صفاتی از قبیل محتوای اسیدآسکوربیک، فلاونوئیدها، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی، محتوای ترکیب‌های فنلی کل، رنگ و مواد جامد محلول در طول 14 روز اندازه‌گیری شد. در طول مدت انبار کردن مقدار فلاونوئیدها کاهش معنی‌داری نشان داد و از 42/46 میلی‌گرم در گرم وزن خشک قبل از انبار کردن به 19/36 میلی‌گرم بعد از 14 روز رسید. محتوای اسید آسکوربیک قبل از انبار کردن 1/68 میلی‌گرم بر 100 گرم وزن تر بود؛ به‌طوری که پس از هفت روز این مقدار به 5/63 میلی‌گرم و بعد از 14 روز به 08/55 میلی‌گرم رسید، این تغییرات در سطح 1% معنی‌دار بود. عامل زمان و نوع بسته‌بندی اثر معنی‌داری در سطح 1% بر میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی علف‌چشمه در طول انبار کردن داشتند. مقدار ترکیب‌های فنلی کل نیز تنها در اثر تیمار زمان افزایش یافت و از 59/11 میلی‌گرم به 59/13 میلی‌گرم در 100 گرم وزن تر رسید و نوع بسته‌بندی و دما تأثیری بر میزان فنل‌ها نداشتند. البته بسته‌بندی دارای تهویه نسبت به نوع بدون تهویه، آب بافت را بهتر حفظ کرد و نمونه‌های موجود در آن از کیفیت به‌مراتب بهتری برخوردار بودند. در نتیجه بهترین نوع بسته‌بندی، نوع دارای اندکی تهویه و بهترین دما نیز دمای صفر به دلیل تنفس کمتر و حفظ آب و کیفیت ظاهری بهتر بود.
زهرا عظیم‌زاده؛ عباس حسنی؛ محسن اسمعیلی
چکیده
آگاستاکه (Agastache foeniculum [Pursh] Kuntze) گیاهی دارویی، چندساله و متعلق به خانواده نعناع می‌باشد. اسانس این گیاه منبع غنی از متیل‌کاویکول و دارای خواص ضدقارچی و ضدباکتریایی می‌باشد. به‌منظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر درصد و اجزای تشکیل‌دهنده اسانس آگاستاکه، برگ‌های این گیاه در مرحله گلدهی کامل برداشت شده و با چهار روش ...
بیشتر
آگاستاکه (Agastache foeniculum [Pursh] Kuntze) گیاهی دارویی، چندساله و متعلق به خانواده نعناع می‌باشد. اسانس این گیاه منبع غنی از متیل‌کاویکول و دارای خواص ضدقارچی و ضدباکتریایی می‌باشد. به‌منظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر درصد و اجزای تشکیل‌دهنده اسانس آگاستاکه، برگ‌های این گیاه در مرحله گلدهی کامل برداشت شده و با چهار روش مختلف (سایه، خورشید، آون با دماهای 40، 60 و 80 درجه سانتی‌گراد و مایکروویو با توان‌های 180، 360، 540، 720 و 900 وات)، در قالب طرح کاملاً تصادفی و با چهار تکرار خشک شدند. فرایند خشک کردن تا زمانی که محتوای رطوبت نمونه‌ها به 11/0 بر پایه وزن خشک رسید، ادامه یافت. اسانس برگ‌های خشک شده به روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج شد. برای شناسایی اجزاء تشکیل‌دهنده اسانس، نمونه‌های اسانس با استفاده از دستگاه‌های GC و GC/MS مورد آنالیز قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روشهای خشک کردن تأثیر معنی‌داری بر زمان خشک کردن و درصد اسانس داشتند. به‌طوری که کمترین (4 دقیقه) و بیشترین (64 ساعت) زمان خشک کردن به‌ترتیب مربوط به روشهای خشک کردن در مایکروویو 900 وات و سایه بود. همچنین بیشترین (51/1%) و کمترین (56/0%) درصد اسانس به‌ترتیب در روشهای سایه و مایکروویو 900 وات مشاهده شد. نتایج آنالیز اسانس نشان داد که متیل‌کاویکول جزء غالب اسانس این گیاه بود که مقدار آن از 1/83% در روش سایه تا 6/94% در مایکروویو 720 وات متغیر بود. در مجموع یافته‌های این تحقیق نشان داد که روش خشک کردن در سایه با وجود طولانی بودن زمان خشک کردن، بهترین تیمار بود. اما اگر هدف خشک کردن سریع و بدست آوردن اسانسی با درصد بالای متیل‌کاویکول باشد، روش خشک کردن در آون ºC40 یا مایکروویو در توان‌های پایین قابل توصیه است.
مریم عزیزخانی؛ رزا ازنار؛ پاتریسیا الیزاکویویل
چکیده
مسمومیت غذایی استافیلوکوکی به علت مصرف مواد غذایی که در آن استافیلوکوکوس انتروتوکسیژنیک رشد و تولید انتروتوکسین کرده است، رخ می‌دهد. هدف قرار دادن فاکتورهای بیماری‌زایی باکتریایی، در حال حاضر به‌عنوان یک راهبرد جایگزین برای توسعه انواع جدیدی از مواد نگهدارنده ضدمیکروبی مورد توجه بسیاری از پژوهشگران و محققان صنایع غذایی قرار ...
بیشتر
مسمومیت غذایی استافیلوکوکی به علت مصرف مواد غذایی که در آن استافیلوکوکوس انتروتوکسیژنیک رشد و تولید انتروتوکسین کرده است، رخ می‌دهد. هدف قرار دادن فاکتورهای بیماری‌زایی باکتریایی، در حال حاضر به‌عنوان یک راهبرد جایگزین برای توسعه انواع جدیدی از مواد نگهدارنده ضدمیکروبی مورد توجه بسیاری از پژوهشگران و محققان صنایع غذایی قرار گرفته است. هدف این تحقیق بررسی تأثیر اسانس Rosmarinus officinalis L. (رزماری) بر رشد و بیان ژنی انتروتوکسین‌های A، C و E استافیلوکوکوس اورئوس ATCC 29213 می‌باشد. در این مطالعه پس از تعیین حداقل غلظت بازدارنده رشد، رشد باکتری و ترشح SEA، SEC و SEE تحت تأثیر غلظت‌های بازدارنده اسانس رزماری (به روش ELISA) ارزیابی شد. علاوه‌بر این، تأثیر اسانس بر نسخه‌برداری ژن‌های sea، sec و see (ژن‌های کدکننده SEA، SEC و SEE) با استفاده از PCR نیمه کمّی بررسی شد. اسانس Ros در غلظت MIC 75% رشد باکتری را به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش داد. همچنین، اسانس از نسخه‌برداری ژن‌های sea، sec و see بازداری نمود و باعث کاهش ترشح SEA، SEC و SEE شد. غلظت‌های تحت بازدارنده اسانس تولید انتروتوکسین را در روند وابسته به دوز کاهش دادند. بنابراین داده‌های این مطالعه پیشنهاد می‌کند که اسانس رزماری می‌تواند به‌عنوان نگهدارنده طبیعی به‌منظور بازداری رشد و تولید انتروتوکسین توسط استافیلوکوکوس اورئوس در صنایع غذایی بکار رود.
مریم مدحج؛ صالح طباطبائی وکیلی؛ محسن ساری؛ سمیه سالاری؛ اسرافیل منصوری
چکیده
با توجه به استفاده از فنول در صنایع پتروشیمی و نیز به‌عنوان ضدعفونی‌کننده در زمینه پزشکی، این ماده به فراوانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با وجود این، فنول آزاد در محیط برای سلامتی زیان‌آور می‌باشد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثر محافظتی گیاه گل‌راعی (Hypericum perforatum L.) بر برخی فراسنجه‌های بیوشیمیایی خون در رت‌های مسموم شده با فنول ...
بیشتر
با توجه به استفاده از فنول در صنایع پتروشیمی و نیز به‌عنوان ضدعفونی‌کننده در زمینه پزشکی، این ماده به فراوانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با وجود این، فنول آزاد در محیط برای سلامتی زیان‌آور می‌باشد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثر محافظتی گیاه گل‌راعی (Hypericum perforatum L.) بر برخی فراسنجه‌های بیوشیمیایی خون در رت‌های مسموم شده با فنول بود. بدین منظور، تعداد 54 سر رت نر نژاد ویستار در قالب آزمایش فاکتوریل 3×3 با دو فاکتور اصلی گل‌راعی (سطوح صفر، 250 و 500 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن) و فنول (سطوح صفر، 100 و 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن) به 9 تیمار آزمایشی تقسیم شدند. فنول و عصاره به‌صورت یک روز در میان و به روش گاواژ تجویز شدند. در روزهای 15 و 30 آزمایش، پس از خون‌گیری، غلظت برخی فراسنجه‌های بیوشیمیایی سرم خون ارزیابی شد.در نیمه اول آزمایش، سطح 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم فنول افزایش معنی‌دار کلسترول و LDL و سطح 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم آن کاهش میزان VLDL سرم خون را موجب شدند (05/0>p). در نیمه دوم آزمایش، بیشترین مقدار HDL در تیمار دریافت‌کننده سطوح 250 و 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم گل‌راعی و فنول و کمترین آن در تیمار 500 و 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم گل‌راعی و فنول مشاهده شد (05/0>p). اثرات اصلی و متقابل سایر تیمارها دارای اختلاف آماری معنی‌داری نبودند (05/0<p). به‌طور کلی، یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که سطح 250 میلی‌گرم بر کیلوگرم عصاره گیاه گل‌راعی توانسته از اثر سوء سطح 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم فنول در بلندمدت بر فراسنجه بیوشیمیایی HDL سرم خون بکاهد.
ستار غلامی گنجه؛ امین صالحی
چکیده
کودهای زیستی یکی از منابع بسیار مفید برای بهبود کیفیت خاک‌های زراعی و افزایش عملکرد در گیاهان مختلف هستند. به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف ورمی‌کمپوست و همچنین قارچ مایکوریزا بر میزان اسانس و جذب برخی عناصر در گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) آزمایشی در سال زراعی 91-90 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج اجرا شد. آزمایش ...
بیشتر
کودهای زیستی یکی از منابع بسیار مفید برای بهبود کیفیت خاک‌های زراعی و افزایش عملکرد در گیاهان مختلف هستند. به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف ورمی‌کمپوست و همچنین قارچ مایکوریزا بر میزان اسانس و جذب برخی عناصر در گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) آزمایشی در سال زراعی 91-90 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار انجام شد. تیمارهای مورد مطالعه شامل ورمی‌کمپوست در سه سطح (صفر، 5 و 10 تن در هکتار) و قارچ مایکوریزا در چهار سطح (بدون کاربرد، کاربرد گونه Glomus mosseae،گونه Glomus intraradices و هر دو گونه) در خاک بودند. بیشترین درصد اسانس مربوط به تیمار 10 تن ورمی‌کمپوست و کاربرد قارچ Glomus intraradices با (13/3%)، فسفر دانه (26/0%) و نیتروژن دانه (43/1%) در تیمار 10 تن ورمی‌کمپوست و کاربرد تلفیقی دو قارچ Glomus mosseae و Glomus intraradices، و بیشترین عملکرد اسانس هم مربوط به تیمار 10 تن ورمی‌کمپوست در هکتار و کاربرد قارچ Glomus mosseae بود و در بقیه صفات برهم‌کنش معنی‌دار نشد. در مجموع نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که استفاده از کود ورمی‌کمپوست و قارچ‌های مایکوریزا می‌تواند باعث بهبود اسانس و جذب عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم در گیاه زیره سبز شود.
نازنین آتشی؛ مصطفی حقانی؛ حجت‌الله محمدی؛ محمد عبدالهی
چکیده
اسانس‌های گیاهی به‌عنوان جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی محسوب میشوند. در این تحقیق اثر اسانس‌های Ferulago angulata (Schlecht.) Boiss. (Apiaceae) و Ballota aucheri Boiss. (Lamiaceae) بر شاخصهای تغذیهای حشرات کامل شپشه قرمز آرد (Tribolium castaneum (Col.: Tenebrionidae))،کهیکی از آفات مهم محصولات انباری به‌شمار می‌رود، بررسی شد. شاخصهای نرخ رشد نسبی (RGR)، نرخ ...
بیشتر
اسانس‌های گیاهی به‌عنوان جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی محسوب میشوند. در این تحقیق اثر اسانس‌های Ferulago angulata (Schlecht.) Boiss. (Apiaceae) و Ballota aucheri Boiss. (Lamiaceae) بر شاخصهای تغذیهای حشرات کامل شپشه قرمز آرد (Tribolium castaneum (Col.: Tenebrionidae))،کهیکی از آفات مهم محصولات انباری به‌شمار می‌رود، بررسی شد. شاخصهای نرخ رشد نسبی (RGR)، نرخ مصرف نسبی (RCR)، کارآیی تبدیل غذای خورده شده (FDI) و شاخص بازدارندگی تغذیه برای ارزیابی اثر ضدتغذیهای اسانس تعیین شدند. پس از استخراج اسانس از دو گیاه، غلظت‌های 0، 4/0، 6/0، 1، 2 و 3 میکرولیتر به دیسکهای آردی اضافه شد و بعد تعداد 10 حشره کامل شپشهی آرد روی هر تیمار قرار داده شد. پس از گذشت سه روز از شروع آزمایش، میزان غذای خورده شده و تغییر وزن حشره اندازه‌گیری گردید. این تحقیق با استفاده از اسانس دو گیاه F. angulata و B. aucheri در غلظت‌های 4/0، 6/0، 1، 2 و 3 میکرولیتر بر دیسک در دو آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی در پنج تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که اسانس F. angulate دارای اثر بهتری نسبت به گیاه B. aucheri است و RGR و RCR را به‌طور معنی‌داری کاهش می‌دهد. همچنین اسانس F. angulate کارآیی تبدیل غذای خورده شده را در مقایسه با اسانس B. aucheri به‌طور معنی‌داری کاهش می‌دهد. البته اسانس F. angulata در غلظت‌های بسیار پایین در مقایسه با B. aucheri اثر بازدارندگی تغذیهای خوبی را نشان داد.
فاطمه محتشمی؛ مجید پوریوسف؛ بابک عندلیبی؛ فرید شکاری
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی و پیش‌تیمار با سالیسیلیک اسید بر عملکرد دانه و اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) در شرایط تنش خشکی آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در بهار 1391 اجرا شد. آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش تنش خشکی در مرحله زایشی با ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی و پیش‌تیمار با سالیسیلیک اسید بر عملکرد دانه و اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) در شرایط تنش خشکی آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در بهار 1391 اجرا شد. آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش تنش خشکی در مرحله زایشی با سطح شاهد (آبیاری کامل) در کرت‌های اصلی و سطوح مختلف محلول‌پاشی و پیش‌تیمار بذر با سالیسیلیک اسید شامل بذرهای خشک (بدون پیش‌تیمار)، پیش‌تیمار بذرها با غلظت‌های مختلف سالیسیلیک اسید (صفر، 800 و 1600میکرومولار) و محلول‌پاشی با غلظت‌های مختلف سالیسیلیک اسید (800 و 1600 میکرومولار) در کرت‌های فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشتر صفات مورد بررسی ازجمله تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، وزن هزاردانه، تعداد چترک در چتر و عملکرد دانه و اسانس تحت تأثیر تنش خشکی در مقایسه با شاهد (آبیاری) به‌طور معنی‌داری کاهش یافتند. اما محتوای اسانس دانه افزایش یافت. به‌طوری که بیشترین عملکرد دانه (6/2925 کیلوگرم در هکتار) و اسانس (88/52 کیلوگرم در هکتار) از شاهد (آبیاری کامل) و کمترین میزان صفات مذکور در شرایط تنش خشکی حاصل شد. همچنین نتایج نشان داد که صفات مورد بررسی تحت تأثیر محلول‌پاشی و پرایم با سالیسیلیک اسید در مقایسه با بذر خشک به‌طور معنی‌داری افزایش یافتند. به‌طوری که بین پیش‌تیمار بذر با سالیسیلیک اسید 1600 میکرومولار و محلول‌پاشی با سالیسیلیک اسید 1600 میکرومولار تفاوت معنی‌داری از لحاظ عملکرد دانه و اسانس وجود نداشت، اما بیشترین عملکرد دانه (6/2579 کیلوگرم در هکتار) و اسانس (15/63 کیلوگرم در هکتار) از محلول‌پاشی با سالیسیلیک اسید 1600 میکرومولار و کمترین میزان صفات مذکور از بذرهای خشک (بدون پیش‌تیمار) بدست آمد.
سمیرا مالکی خضرلو؛ زین‌العابدین طهماسبی سروستانی؛ سید علی‌محمد مدرس ثانوی
چکیده
به‌منظور بررسی برخی خصوصیات کمّی و کیفی گیاه دارویی کدوی تخم پوست کاغذی (Cucurbita pepo L.) تحت تیمارهای کود نیتروژن و تنش کم‌آبی، آزمایشی در سال زراعی 1391-1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. در این تحقیق که به‌صورت آزمایش مزرعه‌ای و در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد، کود نیتروژن ...
بیشتر
به‌منظور بررسی برخی خصوصیات کمّی و کیفی گیاه دارویی کدوی تخم پوست کاغذی (Cucurbita pepo L.) تحت تیمارهای کود نیتروژن و تنش کم‌آبی، آزمایشی در سال زراعی 1391-1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. در این تحقیق که به‌صورت آزمایش مزرعه‌ای و در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد، کود نیتروژن در سه سطح (60، 120 و 180 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص از منبع کود اوره) و تیمار تنش کم‌آبی در سه سطح (شاهد، قطع آبیاری در مرحله شیری دانه و قطع آبیاری و محلول‌پاشی کلرات سدیم در مرحله شیری دانه) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که تیمار کود نیتروژن بر تمام صفات مورد بررسی غیر از تعداد دانه و تیمار تنش کم‌آبی بر تمام خصوصیات گیاه غیر از تعداد دانه، طول دانه و محتوای اسید استئاریک در سطح آماری اثر معنی‌دار داشت. در این مطالعه، افزایش شدت تنش کم آبی موجب کاهش میزان تمام صفات مورد بررسی غیر از محتوای اسید لینولئیک شد. همچنین افزایش سطوح کود نیتروژن موجب کاهش میزان تمام صفات مورد بررسی شد. بیشترین میزان وزن میوه، وزن دانه، عرض دانه، ضخامت دانه، روغن، اسید لینولئیک، اسید اولئیک، اسید پالمتیک و اسید استئاریک در سطح کودی 60 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بدست آمد. در مجموع، تیمار کود نیتروژن 60 کیلوگرم در هکتار و آبیاری شاهد مناسب‌ترین تیمار از نظر حصول حداکثر عملکرد دانه توصیه می‌شود.
مهدی میرزا؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ بهاره الهوردی ممقانی
چکیده
به‌منظور بررسی کمّی و کیفی اسانس گونه‌های مختلف آویشن (Thymus) تحقیقاتی طی سال‌های 1390-1389 در شرایط زراعی انجام شد. این آزمایش در قالب یکی از زیر طرح‌های پروژه ملی استخراج و تجزیه کمّی و کیفی اسانس گونه‌های مختلف آویشن در برخی از استان‌های کشور انجام شد. بدین منظور بذرهای تعداد 74 اکسشن در گلخانه کشت شدند. سپس نشاها به مزرعه تحقیقاتی باغ ...
بیشتر
به‌منظور بررسی کمّی و کیفی اسانس گونه‌های مختلف آویشن (Thymus) تحقیقاتی طی سال‌های 1390-1389 در شرایط زراعی انجام شد. این آزمایش در قالب یکی از زیر طرح‌های پروژه ملی استخراج و تجزیه کمّی و کیفی اسانس گونه‌های مختلف آویشن در برخی از استان‌های کشور انجام شد. بدین منظور بذرهای تعداد 74 اکسشن در گلخانه کشت شدند. سپس نشاها به مزرعه تحقیقاتی باغ گیاه‌شناسی ملی ایران منتقل شدند. سرشاخه‌های گلدار در زمان حدود50% گلدهی جمع‌آوری شد. سپس در آزمایشگاه در سایه خشک و آسیاب شد. استخراج اسانس از تمامی اکسشن‌ها به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه طرح کلونجر (فارماکوپه بریتانیا) برای مدت سه ساعت انجام گردید. اسانس‌های بدست آمده با استفاده از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی GC و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنجی جرمی GC/MS آنالیز و ترکیب‌های شیمیایی آنها شناسایی شدند. طبق نتایج بدست‌آمده درصد اسانس بین 04/0% تا 2% متغیر بود. بالاترین بازده تولید اسانس سرشاخه گلدار ژنوتیپ‌های مورد مطالعه بر حسب وزن خشک متعلق به گونه‌های T. Kotschyanus (2%) از استان آذربایجان‌غربی، T. daenensis (92/1%) از استان لرستان و T. vulgaris (69/1%) از استان مرکزی بود. در بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی چندین کموتایپ شامل لینالول، ژرانیول، آلفا-ترپینول، تیمول، کارواکرول و آلفا-ترپینیل استاتو ژرانیل استات شناسایی شدند. در طی دو سال بالاترین درصد ترکیب تیمول مربوط به گونه‌های T. daenensis از استان مرکزی با 6/76% و ترکیب کارواکرول مربوط به T. daenensis از استان سمنان با 9/82% و ژرانیول با 7/62% مربوط به T. lancifolius از استان فارس بود.
اعظم بدرحداد؛ خسرو پیری؛ کامران منصوری
چکیده
در بررسی‌های گذشته اثر ضدسرطانی در برخی از گیاهان که دارای ترکیب‌های مشابه با عصاره سنجد (Elaeagnus angustifolia L.) و مفراح (Nepeta crispa L.) هستند بر انواع سرطان‌ها انجام و تأیید شده‌است. هدف از این تحقیق ارزیابی اثر فراکسیون‌های مختلف سنجد و مفراح بر سلول‌های سرطان خون انسان لاین k562 می‌باشد. ابتدا سلول‌های سرطانی در محیط کشت DMEM/F12 و FCS به همراه ...
بیشتر
در بررسی‌های گذشته اثر ضدسرطانی در برخی از گیاهان که دارای ترکیب‌های مشابه با عصاره سنجد (Elaeagnus angustifolia L.) و مفراح (Nepeta crispa L.) هستند بر انواع سرطان‌ها انجام و تأیید شده‌است. هدف از این تحقیق ارزیابی اثر فراکسیون‌های مختلف سنجد و مفراح بر سلول‌های سرطان خون انسان لاین k562 می‌باشد. ابتدا سلول‌های سرطانی در محیط کشت DMEM/F12 و FCS به همراه آنتیبیوتیک پنیسیلین U/ml100 و استرپتومایسین µg/ml100 کشت داده شده و تکثیر یافتند، سپس غلظت‌های 10 تا 160 میکروگرم بر میلیلیتر فراکسیون‌های هگزانی، اتیل استاتی، کلروفرمی و آبی حاصل از عصاره گل سنجد و اندام هوایی مفراح بر سلول‌های k562 اثر داده شد و پس از 72 ساعت اثر عصارهها بر تکثیر سلولها توسط دستگاه سلکانتر و اثر بر بقاء سلولها بهوسیله کیتهای LDH بررسی شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که غلظت‌های بالای فراکسیون‌های اتیل استاتی و کلروفرمی در هر دو گیاه اثر قابل توجهی در کاهش تکثیر و رشد مناسبی برای انجام تحقیقات بیشتر مربوط به درمان سلول‌های سرطانی باشند و جداسازی و خالصسازی ترکیب‌های مؤثر این گیاهان و شناسایی مکانیسم عمل آنها توصیه می‌شود.
سید محمدعلی وکیلی شهر بابکی؛ ناصر نصر
چکیده
به‌منظور بررسی اثر عناصر روی و فسفر بر عملکرد و میزان ماده مؤثره اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در قطعه زمینی به مساحت تقریبی 450 مترمربع در اراضی روستای حمزه‌ای واقع در حومه شهرستان بم اجرا شد. در این آزمایش اثر مقادیر مختلف فسفر در 4 مقدار صفر، 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار و روی در 3 مقدار صفر، 20 و 40 کیلوگرم در هکتار بر صفات ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر عناصر روی و فسفر بر عملکرد و میزان ماده مؤثره اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در قطعه زمینی به مساحت تقریبی 450 مترمربع در اراضی روستای حمزه‌ای واقع در حومه شهرستان بم اجرا شد. در این آزمایش اثر مقادیر مختلف فسفر در 4 مقدار صفر، 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار و روی در 3 مقدار صفر، 20 و 40 کیلوگرم در هکتار بر صفات عملکرد دانه، وزن هزاردانه، ارتفاع بوته، تعداد برگ در هر بوته، طول سنبله، تعداد گل در هر بوته، میزان تورم دانه و درصد موسیلاژ در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. اثر مقادیر مختلف روی و فسفر بر عملکرد دانه گیاه اسفرزه در سطح آماری 1% معنی‌دار شد و با افزایش مقدار روی تا 40 کیلوگرم در هکتار و فسفر تا 80 کیلوگرم در هکتار، عملکرد دانه نیز روندی افزایشی داشت. اما استفاده از مقدار 120 کیلوگرم در هکتار فسفر از نظر آماری تفاوت معنی‌داری نسبت به 80 کیلوگرم در هکتار نداشت. البته تأثیر مقادیر مختلف روی و فسفر بر وزن هزاردانه معنی‌دار نشد. اثر مقادیر مختلف روی و فسفر بر درصد موسیلاژ دانه اسفرزه در سطح آماری 1% معنی‌دار بود و با افزایش مقدار روی تا 40 کیلوگرم در هکتار و فسفر تا 120 کیلوگرم در هکتار سبب افزایش درصد موسیلاژ دانه گردید. همچنین اثر مقادیر مختلف روی و فسفر بر سایر صفات (تعداد برگ، تعداد گل، طول سنبله، ارتفاع گیاه و فاکتور تورم دانه) هم معنی‌دار بود. با توجه به نتایج آزمایش فوق، مصرف عناصر روی به میزان 40 کیلوگرم در هکتار و فسفر به میزان 80 کیلوگرم در هکتار برای افزایش رشد و عملکرد و تولید هر چه بیشتر موسیلاژ گیاه اسفرزه در منطقه بم بهترین اثر را داشت.
محمدرضا کدوری؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ غلام‌حسین رحمانی
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر سیستم‌های تغذیه بر عملکرد و تعدادی از ویژگی‌های گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، آزمایشی از سال 90-1387 با طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا و نتایج سه سال یادداشت‌برداری و مورد تجزیه و تحلیل مرکب قرار گرفت. تیمارها شامل مقادیر مختلف کود شیمیایی به‌عنوان کشاورزی متداول NPK))، مقادیر مختلف کود دامی و کود شیمیایی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر سیستم‌های تغذیه بر عملکرد و تعدادی از ویژگی‌های گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، آزمایشی از سال 90-1387 با طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا و نتایج سه سال یادداشت‌برداری و مورد تجزیه و تحلیل مرکب قرار گرفت. تیمارها شامل مقادیر مختلف کود شیمیایی به‌عنوان کشاورزی متداول NPK))، مقادیر مختلف کود دامی و کود شیمیایی به‌عنوان نظام کشاورزی تلفیقی و مقادیر کود دامی به‌عنوان کشاورزی ارگانیک بود. نتایج نشان داد که سیستم‌های تغذیه بر عملکرد بیولوژیک، عملکرد اقتصادی، درصد ماده خشک، طول و عرض برگ و ارتفاع بوته معنی‌دار می‌باشد. بیشترین عملکرد وزن تر و عملکرد اقتصادی از سال اول و سیستم تغذیه تلفیقی (نیتروژن 120 کیلوگرم، فسفر 90 کیلوگرم، پتاسیم 120 کیلوگرم در هکتار به همراه 5 تن کود دامی در هکتار) به‌ترتیب به میزان 38313 و 5634 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. گرچه با افزایش سن گیاه در سال دوم 15% و در سال سوم کاشت 63% کاهش عملکرد وزن تر مشاهده گردید؛ اما در آزمایش حاضر کاربرد نیتروژن 120 کیلوگرم، فسفر 90 کیلوگرم، پتاسیم 120 کیلوگرم در هکتار به همراه 5 تن کود دامی در هکتار دارای بیشترین میزان عملکرد بود. همچنین با توجه به اینکه گیاه نعناع فلفلی گیاهی چندساله بوده استفاده از این گیاه در یک قطعه زمین بیش از سه سال صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
