دوره 31، شماره 1 ، فروردین 1394
شهلا شفیعی ادیب؛ مجید امینی دهقی؛ سید علی‌محمد مدرس ثانوی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر کودهای زیستی بر کمّیت و کیفیت گیاه دارویی گل‌راعی (Hypericum perforatum L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه فاکتوره شامل کود فسفات زیستی (تلقیح و عدم تلقیح)، ورمی‌کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) و کود شیمیایی فسفر (0، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1389 در مرکز تحقیقات گیاهان دارویی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر کودهای زیستی بر کمّیت و کیفیت گیاه دارویی گل‌راعی (Hypericum perforatum L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه فاکتوره شامل کود فسفات زیستی (تلقیح و عدم تلقیح)، ورمی‌کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) و کود شیمیایی فسفر (0، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1389 در مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه شاهد اجرا شد. همچنین یک کرت به‌عنوان تیمار شاهد شیمیایی شامل کود شیمیایی (N=250 kg/h، P2O5=200 kg/h و K2O=100 kg/h) برای مقایسه با کرت‌های کود زیستی در هر تکرار قرار داده شد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد بیولوژیک (66/199 گرم در مترمربع)، عملکرد سرشاخه گلدار (33/1149 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد هیپریسین (23/157 گرم در هکتار) در سطح دوم ورمی‌کمپوست بدست آمد و بین سطح دوم و سوم ورمی‌کمپوست اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. در این تحقیق اثرات متقابل دو فاکتور تلقیح بارور-2 و کود شیمیایی فسفر معنی‌دار شد، به‌طوری که بیشترین میزان عملکرد سرشاخه گلدار (44/1267 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیک (67/225 گرم در مترمربع)، عملکرد هیپریسین (8/176 گرم در هکتار) و کلروفیل a (247/0 میلی‌گرم بر گرم برگ تازه) در تیمار تلقیح بارور-2 به همراه 100 کیلوگرم کود فسفره بدست آمد که در بیشتر آنها مقدارشان با تیمار 200 کیلوگرم کود فسفره بدون تلقیح با بارور-2 اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. مقایسه شاهد با تیمارهای کود زیستی معنی‌دار گردید. به نظر می‌رسد که کودهای بیولوژیک می‌توانند در کشاورزی پایدار به‌عنوان یک جایگزین برای کودهای شیمیایی در گیاه دارویی گل‌راعی مورد استفاده قرار گیرند.
فاطمه علوی نایینی؛ زهرا اسرار؛ حسین مظفری
چکیده
گیاه رزماری (Rosmarinus officinalis L.) از لحاظ زینتی و دارویی دارای ارزش زیادی می‌باشد. مطالعه وضعیت رشد و آناتومیک این گیاه در مرحله ریشه‌زایی قلمه‌ها اهمیت دارد. در این پژوهش، تأثیر جداگانه و همزمان ویتامین B1 (تیامین) و ایندول‌بوتیریک اسید (IBA) بر رشد طولی، ریشه‌زایی و ساختار آناتومیک ریشه‌های نابجای قلمه‌های رزماری در محیط کشت هیدروپونیک ...
بیشتر
گیاه رزماری (Rosmarinus officinalis L.) از لحاظ زینتی و دارویی دارای ارزش زیادی می‌باشد. مطالعه وضعیت رشد و آناتومیک این گیاه در مرحله ریشه‌زایی قلمه‌ها اهمیت دارد. در این پژوهش، تأثیر جداگانه و همزمان ویتامین B1 (تیامین) و ایندول‌بوتیریک اسید (IBA) بر رشد طولی، ریشه‌زایی و ساختار آناتومیک ریشه‌های نابجای قلمه‌های رزماری در محیط کشت هیدروپونیک مطالعه گردید. ترکیب تیمارها با استفاده از آزمایش فاکتوریل به‌صورت 9 ترکیب تیماری حاوی سه سطح از دو ماده IBA و ویتامین B1 تعیین گردید. تیمارها به مدت دو هفته در شرایط استاندارد نور، دما و رطوبت بر قلمه‌ها اعمال شد. سپس با استفاده از مقطع‌گیری عرضی و رنگ‌آمیزی مضاعف، وضعیت آناتومیک ریشه از لحاظ مقطع عرضی، رشد سلول‌های کورتکس، تراکم ریشه‌های فرعی و تارهای کشنده با استفاده از میکروسکوپ نوری و همچنین رشد طولی قلمه‌ها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمارهای جداگانه و همزمان B1 و IBA به خوبی بر رشد طولی، مورفولوژی و آناتومی قلمه‌های رزماری در مرحله ریشه‌زایی تأثیر معنی‌دار داشت. به هر حال نتایج نشان دادند که ویتامین B1 بیشتر تأثیر بر رشد ریشه داشته است و هورمون اکسین (IBA) با تحریک تقسیم سلولی در دایره محیطیه می‌تواند ریشه‌زایی را در قلمه‌ها تحریک کند. بنابراین کاربرد همزمان این دو ماده، به‌خوبی و به‌طور چشمگیری بر تکثیر و رشد گیاه زینتی و دارویی رزماری تأثیر معنی‌دار داشته و از این دو ماده می‌توان در شرایط تجاری و مزرعه نیز استفاده نمود و حتی می‌توان در مورد سایر گیاهان زینتی که مشکل تکثیر دارند نیز استفاده نمود.
بنفشه قوامی؛ حسین زینلی؛ محمود خسرو شاهلی؛ سعید دوازده امامی
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) از مهمترین گیاهان دارویی و گران‌ترین ادویه جهان می‌باشد. این تحقیق به‌منظور بررسی تنوع صفات مورفولوژیکی ژنوتیپ‌های زعفران جمع‌آوری شده از نقاط مختلف کشور در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان انجام شد. تعداد 27 ژنوتیپ در قالب طرح آزمایشی بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار و در ردیف‌هایی با فاصله 30 سانتی‌متر ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) از مهمترین گیاهان دارویی و گران‌ترین ادویه جهان می‌باشد. این تحقیق به‌منظور بررسی تنوع صفات مورفولوژیکی ژنوتیپ‌های زعفران جمع‌آوری شده از نقاط مختلف کشور در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان انجام شد. تعداد 27 ژنوتیپ در قالب طرح آزمایشی بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار و در ردیف‌هایی با فاصله 30 سانتی‌متر کشت گردیدند. صفات عملکرد کلاله خشک، وزن تر گل، تعداد گل در مترمربع، تعداد روز تا ظهور اولین گل، ارتفاع گیاه در زمان گلدهی، طول دوره گلدهی و میزان جذب پیکروکروسئین اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف بسیار معنی‌داری (01/0>p) بین ژنوتیپ‌ها برای همه صفات وجود داشت. مقایسه میانگین صفات نشان داد که ژنوتیپ همدان بیشترین و ژنوتیپ‌های قائن و بشرویه کمترین تعداد روز تا ظهور اولین گل را به خود اختصاص دادند. دامنه تغییرات میزان جذب پیکروکروسئین از 425/0 تا 681/0 نانومتر متغیر بود. ژنوتیپ‌های نیشابور (خوجان) به‌ترتیب بیشترین و اصفهان کمترین میزان عملکرد کلاله خشک را داشتند. همچنین، ژنوتیپ نیشابور (خوجان) بیشترین تعداد گل در مترمربع را نیز به خود اختصاص داد. براساس تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌ها در 7 گروه مختلف قرار گرفتند. تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات در گروه‌های حاصل از تجزیه خوشه‌ای نشان داد که ژنوتیپ‌های قرار گرفته در گروه ششم دارای ویژگی‌های مطلوبی از نظر تعداد روز تا ظهور اولین گل، عملکرد کلاله، وزن تر گل، تعداد گل و طول دوره گلدهی می‌باشند. بر همین اساس، همه ژنوتیپ‌های قرار گرفته در این گروه جزء ژنوتیپ‌های برتر انتخاب شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که تنوع ژنتیکی قابل‌توجهی از نطر صفات مهم زراعی در بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی زعفران وجود دارد که احتمالاً ناشی از متنوع بودن اجداد و یا پدیده جهش بوده‌است. همچنین، تنوع مورفولوژیکی ژنوتیپ‌ها از تنوع جغرافیایی تبعیت نمی‌کند.
سمیرا نصیرزاده؛ سیف‌اله فلاح؛ شهرام کیانی؛ عبدالرحمن محمدخانی
چکیده
به‌منظور بررسی پاسخ ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forssk.) به سطوح مختلف کودهای گاوی و نیتروژن، آزمایشی به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال 1390 اجرا شد. تیمارهای کودی شامل: شاهد (عدم مصرف کود) و سه سطح کود نیتروژن (30، 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره) و سه سطح ...
بیشتر
به‌منظور بررسی پاسخ ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forssk.) به سطوح مختلف کودهای گاوی و نیتروژن، آزمایشی به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال 1390 اجرا شد. تیمارهای کودی شامل: شاهد (عدم مصرف کود) و سه سطح کود نیتروژن (30، 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره) و سه سطح کود گاوی (29/14، 58/28 و 87/42 تن در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که در شرایط کاربرد کود گاوی ویژگی‌های کمّی و کیفی اسفرزه اختلاف معنی‌داری با کاربرد کود اوره نداشتند. سطح ۹۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع کود اوره دارای بیشترین عملکرد دانه و زیست‌توده اندام هوایی (به‌ترتیب ۱۶۱۸ و ۹۴۶۴ کیلوگرم در هکتار) بود ولی با تیمار ۸۷/۴۲ تن کود گاوی در هکتار اختلاف معنی‌داری نداشت. بیشترین میزان موسیلاژ بذر (۷۵/۲۶%)، فاکتور تورم (۳۸/۱۰ میلی‌لیتر) و عملکرد موسیلاژ (۴۱۵ کیلوگرم در هکتار) با تیمار ۸۷/۴۲ تن در هکتار کود گاوی بدست آمد، ولی اختلاف فاکتور تورم و عملکرد موسیلاژ این تیمار با سطح ۹۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع کود اوره معنی‌دار نبود. به‌طور کلی می‌توان گفت که استفاده از کود گاوی در زراعت اسفرزه نه تنها کاهش عملکرد دانه و موسیلاژ اسفرزه را به همراه ندارد بلکه با تولید بذرهای با درصد موسیلاژ بالاتر می‌تواند با کاهش آلودگی ناشی از مصرف کودهای شیمیایی در ایجاد پایداری در کشاورزی نیز مؤثر باشد.
سعید زارع ده‌آبادی؛ زهرا اسرار؛ عبدالحمید نمکی شوشتری؛ میترا مهربانی
چکیده
افزایش ذخیره آنتی‌اکسیدانی به‌خصوص تجمع محتوای ترکیبهای فنلی یکی از مهمترین راهکارهای غیرآنزیمی گیاهان برای مقابله در برابر تنش‌های محیطی می‌باشد. در این پژوهش نمونه‌های ریحان سبز (Ocimum basilicum L.) در شرایط گلخانه‌ای تحت تیمار غلظت‌های مختلف کروناتین (0، 50 و 100 نانومولار) به‌عنوان پیش‌تیمار و فلز سنگین آرسنیک (0، 150 و 300 میکرومولار) ...
بیشتر
افزایش ذخیره آنتی‌اکسیدانی به‌خصوص تجمع محتوای ترکیبهای فنلی یکی از مهمترین راهکارهای غیرآنزیمی گیاهان برای مقابله در برابر تنش‌های محیطی می‌باشد. در این پژوهش نمونه‌های ریحان سبز (Ocimum basilicum L.) در شرایط گلخانه‌ای تحت تیمار غلظت‌های مختلف کروناتین (0، 50 و 100 نانومولار) به‌عنوان پیش‌تیمار و فلز سنگین آرسنیک (0، 150 و 300 میکرومولار) رشد داده شدند. سپس شاخصهای مورد نظر در نمونه‌های تیمار شده اندازه‌گیری شد. افزایش میزان پراکسیداسیون لیپیدها و نشت یونی غشاء و تجمع بالای پراکسید هیدروژن در برگهای ریحان از علائم سمّیت آرسنات بود که در اثر استفاده از پیش‌تیمار کروناتین به‌طور معنی‌داری از مقدار آنها کاسته شد. تجمع ترکیبهای فنلی، آنتوسیانینها، فلاونوییدها و همچنین افزایش فعالیت آنزیم‌های فنیل‌آلانین آمونیالیاز (PAL) و پلیفنل اکسیداز (PPO) توسط کروناتین در نمونه‌های تحت سمّیت آرسنیک نشان میدهد که شاید کروناتین به‌عنوان یک ترکیب مشابه با جاسموناتها از طریق افزایش ذخیره آنتی‌اکسیدانی گیاه ریحان مقاومت آن را در برابر سمّیت فلز آرسنیک بهبود بخشیده است.
اعظم‌السادات ریاضی؛ ناصر مجنون‌حسینی؛ حسنعلی نقدی‌بادی؛ محمدرضا نقوی؛ شمسعلی رضازاده
چکیده
ترکیبهای هیپریسین و هیپرفورین به‌عنوان مواد مؤثره اصلی گیاه دارویی گل‌راعی (Hypericum perforatum L.) مطرح هستند. در این تحقیق، تنوع صفات فیتوشیمیایی 25 جمعیت گل راعی در رویشگاه‌های طبیعی ایران بررسی شد. نمونه‌برداری گیاهان به‌طور تصادفی در مرحله گلدهی کامل از استان‌های گلستان، مازندران، گیلان، آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی، اردبیل، ...
بیشتر
ترکیبهای هیپریسین و هیپرفورین به‌عنوان مواد مؤثره اصلی گیاه دارویی گل‌راعی (Hypericum perforatum L.) مطرح هستند. در این تحقیق، تنوع صفات فیتوشیمیایی 25 جمعیت گل راعی در رویشگاه‌های طبیعی ایران بررسی شد. نمونه‌برداری گیاهان به‌طور تصادفی در مرحله گلدهی کامل از استان‌های گلستان، مازندران، گیلان، آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی، اردبیل، کردستان، همدان، کهگیلویه و بویراحمد، قزوین، زنجان، خراسان و تهران در بهار و تابستان سال 1389 انجام شد. نتایج نشان داد که در بین اندام‌های گل و برگ جمعیت‌ها از نظر میزان هیپریسین و هیپرفورین تفاوت معنی‌داری وجود داشت (05/0>p). گلها در مقایسه با برگ‌ها بیشترین میزان هیپریسین و هیپرفورین را داشتند. میزان هیپرفورین در هر دو اندام در مقایسه با میزان هیپریسین به‌طور معنی‌داری بالاتر بود. ضرایب همبستگی ساده بین صفات، همبستگی مثبت معنی‌دار بین هیپریسین برگ با تعداد غده تیره رنگ و روشن در برگ و تعداد غده روشن در واحد سطح برگ و هیپرفورین برگ با هیپریسین برگ را نشان داد. در تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، دو مؤلفه شناسایی شدند که در مجموع 66% از کل تنوع داده‌ها را توجیه نمودند. در تجزیه خوشه‌ای، جمعیت‌ها به سه گروه تقسیم شدند که با تنوع جغرافیایی آنها مطابقت نداشت. در کل نتایج نشان داد که تنوع بالایی بین جمعیت‌های گل‌راعی در رویشگاه‌های طبیعی ایران از نظر صفات فیتوشیمیایی وجود دارد که از این تنوع در برنامه‌های اصلاحی می‌توان استفاده کرد.
الهه کارگر حاجی‌آبادی؛ بهلول عباس‌زاده؛ فاطمه سفیدکن؛ کاظم خاوازی
چکیده
این تحقیق با هدف بررسی اثر کودهای زیستی بر روی زنده‌مانی نشاء، کمّیت و کیفیت آویشن کرک‌آلود (Thymus pubescens Boiss.) در مزرعه تحقیقاتی البرز در سال 1390، با استفاده از یک آزمون فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای مورد استفاده شامل تلقیح بذر (تلقیح با سویه Glomus intraradices، Glomus mosseae و عدم تلقیح) و تلقیح نشاء (تلقیح با ...
بیشتر
این تحقیق با هدف بررسی اثر کودهای زیستی بر روی زنده‌مانی نشاء، کمّیت و کیفیت آویشن کرک‌آلود (Thymus pubescens Boiss.) در مزرعه تحقیقاتی البرز در سال 1390، با استفاده از یک آزمون فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای مورد استفاده شامل تلقیح بذر (تلقیح با سویه Glomus intraradices، Glomus mosseae و عدم تلقیح) و تلقیح نشاء (تلقیح با سویه G. intraradices، mosseae G. و عدم تلقیح) بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین تیمارهای تلقیح بذر با کودهای زیستی به لحاظ محیط تاجپوشش، تعداد پنجه، تعداد ساقه فرعی، ارتفاع گیاه، درصد زنده‌مانی نشاء، درصد آلودگی نشاء و عملکرد اندام هوایی در سطح 1% و بر درصد گلدهی در سطح 5% اختلاف معنی‌دار مشاهده گردید. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که تلقیح بذر با G. intraradices بیشترین تاجپوشش، تعداد پنجه، تعداد ساقه فرعی، ارتفاع گیاه، درصد گلدهی، درصد زنده‌مانی نشاء، درصد آلودگی ریشه و عملکرد اندام هوایی را داشت. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین تعداد پنجه، تعداد ساقه فرعی، ارتفاع گیاه، طول ریشه، تعداد ریشه‌های فرعی، درصد آلودگی ریشه، درصد وزنی اسانس و عملکرد اندام هوایی در تیمار تلقیح نشاء با G. intraradices مشاهده شد. بنابراین تلقیح بذر نتایج بهتری در صفات درصد اسانس و عملکرد سرشاخه داشت.
محبوبه تاج‌الدینی؛ فیروز صمدی؛ سیدرضا هاشمی؛ سعید حسنی؛ عظیم قاسم‌نژاد
چکیده
این آزمایش به‌منظور بررسی اثرات گیاه کنگرفرنگی (Cynara scoolymus L.)، بر عملکرد و عیار آنتی‌بادی علیه نیوکاسل جوجه‌های گوشتی انجام شد. تعداد 300 قطعه جوجه یک روزه از سویه راس 308 در قالب طرح کاملاً تصادفی برای مدت 42 روز بر روی بستر پرورش یافتند. یک جیره پایه برای هر یک از دوره‌های آغازین (صفر تا 21 روزگی) و پایانی (21 تا 42 روزگی) با مقادیر 5/1% و 3% پودر ...
بیشتر
این آزمایش به‌منظور بررسی اثرات گیاه کنگرفرنگی (Cynara scoolymus L.)، بر عملکرد و عیار آنتی‌بادی علیه نیوکاسل جوجه‌های گوشتی انجام شد. تعداد 300 قطعه جوجه یک روزه از سویه راس 308 در قالب طرح کاملاً تصادفی برای مدت 42 روز بر روی بستر پرورش یافتند. یک جیره پایه برای هر یک از دوره‌های آغازین (صفر تا 21 روزگی) و پایانی (21 تا 42 روزگی) با مقادیر 5/1% و 3% پودر کنگرفرنگی و 300 میلی‌گرم ویتامین E در هر کیلوگرم خوراک مکمل شدند. بنابراین 4 تیمار آزمایشی با 5 تکرار متشکل از 15 قطعه جوجه گوشتی (به‌صورت مخلوط جنسی) وجود داشت. داده‌های عملکرد به‌صورت هفتگی و تیتر آنتی‌بادی علیه نیوکاسل در روزهای 28 و 42 و وزن اندام‌های داخلی در پایان دوره آزمایش اندازه‌گیری شدند. از نظر ترکیبهای مؤثره برگ کنگرفرنگی، میزان فلاونوئید، فنل کل و آنتی‌اکسیدان‌ها به‌ترتیب 614/1، 387/2 و 92/6 برآورد شد. نتایج آزمایش نشان داد که پودر کنگرفرنگی تأثیر معنی‌داری بر افزایش وزن، ضریب تبدیل غذایی و مصرف خوراک جوجه‌های گوشتی ندارد (05/0p>). افزودن کنگرفرنگی، باعث اختلاف معنی‌دار تیتر آنتی‌بادی علیه ویروس نیوکاسل در 42 روزگی گردید و بیشترین تیتر آنتی‌بادی مربوط به پرندگانی بود که با تیمار 5/1% کنگرفرنگی تغذیه شده بودند (05/0p<). از نظر وزن اندام‌های داخلی، بجز وزن پانکراس، اختلاف معنی‌داری بین تیمارها مشاهده نشد. با توجه به نتایج این آزمایش پیشنهاد می‌شود که کنگرفرنگی می‌تواند به‌عنوان یک افزودنی غذایی در بهبود تیتر آنتی‌بادی علیه نیوکاسل و تقویت سیستم ایمنی در جوجه‌های گوشتی مورد توجه قرار گیرد.
حمیدرضا صراف معیری؛ فاطمه پیرایش‌فر؛ نرگس عزیزیان؛ علی‌رضا بلندنظر
چکیده
کنه تارتن دولکه‌ای (Tetranychus urticae Koch) یکی از رایج‌ترین و خطرناک‌ترین آفات محصولات کشاورزی با پراکنش جهانی می‌باشد. استفاده مکرر از سموم شیمیایی، توسعه مقاومت به آفت‌کش‌ها، اثرات نامطلوب بر موجودات غیر هدف و آلودگی‌های زیست محیطی را به همراه داشته است. در سال‌های اخیر اسانس‌های گیاهی، به علت کم‌خطر بودن برای انسان و پستانداران، ...
بیشتر
کنه تارتن دولکه‌ای (Tetranychus urticae Koch) یکی از رایج‌ترین و خطرناک‌ترین آفات محصولات کشاورزی با پراکنش جهانی می‌باشد. استفاده مکرر از سموم شیمیایی، توسعه مقاومت به آفت‌کش‌ها، اثرات نامطلوب بر موجودات غیر هدف و آلودگی‌های زیست محیطی را به همراه داشته است. در سال‌های اخیر اسانس‌های گیاهی، به علت کم‌خطر بودن برای انسان و پستانداران، تجزیه سریع و خطرات به‌مراتب کمتر زیست‌محیطی، توجه خاصی را به‌عنوان عوامل جایگزین آفت‌کش‌های شیمیایی به خود جلب کرده‌اند. در این پژوهش سمّیت تماسی 9 ترکیب فرموله شده بر پایه اسانس‌های گیاهی شامل رزماری، پونه، نعناع فلفلی و دارچین همراه با عصاره میوه زیتون تلخ به روش غوطه‌ورسازی روی ماده بالغ کنه تارتن دولکه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش‌ها در دمای 1±25 درجه سانتی‌گراد، رطوبت نسبی 5±70% و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. نتایج نشان داد که از میان تیمارهای مورد بررسی، ترکیب فرموله شده بر پایه عصاره میوه زیتون تلخ و اسانس‌های رزماری و نعناع فلفلی (زیتون تلخ 5%+ نعناع فلفلی 2%+ رزماری 2%)، به‌طور معنی‌داری بیشترین میزان کشندگی و کمترین مقدار LC50 و LC90 (به‌ترتیب 399/3 و 102/10 میلی‌لیتر بر لیتر) را 24 ساعت پس از تیمار روی مرحله بالغ کنه تارتن دولکه‌ای داشته است و توانمندی قابل‌توجهی را در مدیریت این آفت داراست.
منصور افشار محمدیان؛ فرشاد تشکری؛ مظفر شریفی
چکیده
Linum album Ky. ex Boiss.، یکی از گونه‌های انحصاری در ایران است که ترکیبهای لیگنانی مهمی را ازجمله پودوفیلوتوکسین (PTOX) تولید می‌کند. این ترکیب پیش‌ساز سه نوع داروی مهم ضدسرطان به نام‌های تنیپوساید، اتوپوساید و اتوپوفوز می‌باشد. سنتز شیمیایی این ترکیب‌ها بسیار پیچیده است و از نظر تجاری تولید آن مقرون به‌صرفه نیست. در افزایش سنتز پودوفیلوتوکسین ...
بیشتر
Linum album Ky. ex Boiss.، یکی از گونه‌های انحصاری در ایران است که ترکیبهای لیگنانی مهمی را ازجمله پودوفیلوتوکسین (PTOX) تولید می‌کند. این ترکیب پیش‌ساز سه نوع داروی مهم ضدسرطان به نام‌های تنیپوساید، اتوپوساید و اتوپوفوز می‌باشد. سنتز شیمیایی این ترکیب‌ها بسیار پیچیده است و از نظر تجاری تولید آن مقرون به‌صرفه نیست. در افزایش سنتز پودوفیلوتوکسین از راهبردهای گوناگونی مانند تغییر رژیم غذایی، بکار بردن الیسیتور، مهندسی ژنتیک و غیره استفاده می‌شود. بهینه‌سازی محیط کشت یکی از راهبردهای مهم در افزایش متابولیت‌های ثانویه در کشت سلولی است. با توجه به اهمیت زیاد پودوفیلوتوکسین به‌عنوان ترکیب پیش‌ساز سه نوع داروی مهم ضدسرطان، در این تحقیق تأثیر نسبت‌های مختلف آمونیوم و نیترات در محیط کشت بر رشد سلول‌ها و برخی متابولیت‌های ثانویه ازجمله تولید پودوفیلوتوکسین و فعالیت آنزیم کلیدی فنیل‌آلانین آمونیالیاز (PAL) بررسی شد. میزان رشد سلول‌ها در نسبت 2:1 نیترات به آمونیوم نسبت به تیمارهای دیگر افزایش معنی‌داری داشت. بیشترین میزان ترکیبهای فنلی و فلاونوییدی در نمونه کنترل بدست آمد که کمترین میزان وزن تر را داشت و بیشترین مقدار فلاونول در نسبت 2:1 آمونیوم به نیترات مشاهده شد. بیشترین میزان سنتز پودوفیلوتوکسین در نسبت 3:1 آمونیوم به نیترات ایجاد شد. همچنین بیشترین میزان فعالیت آنزیم PAL به‌ترتیب در سه نمونه 2:1 و 3:1 نیترات به آمونیوم و 3:1 آمونیوم به نیترات ایجاد شد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که تغییر ترکیب محیط کشت یک فاکتور مؤثر در افزایش سنتز متابولیت‌های ثانویه در سلول‌های L. album بود.
محرم ولی‌زاده؛ عبدالرضا باقری؛ جعفر ولی‌زاده؛ محمدحسین میرجلیلی؛ نسرین مشتاقی
چکیده
تدوین و اجرای برنامه‌های مؤثر در راستای احیاء، حفاظت و بهره‌برداری کارآمد از گونه‌های گیاهی تنها با شناخت ویژگی‌ها و خواهش‌های اکولوژیکی آنها امکان‌پذیر می‌باشد. گیاه پنیرباد (Withania coagulans (Stocks) Dunal)، از خانواده سولاناسه (Solanaceae)، گونه‌ای دارویی است که از نظر دارا بودن ترکیب‌هایی موسوم به ویتانولید، با ویژگی بازدارندگی رشد سلول‌ها ...
بیشتر
تدوین و اجرای برنامه‌های مؤثر در راستای احیاء، حفاظت و بهره‌برداری کارآمد از گونه‌های گیاهی تنها با شناخت ویژگی‌ها و خواهش‌های اکولوژیکی آنها امکان‌پذیر می‌باشد. گیاه پنیرباد (Withania coagulans (Stocks) Dunal)، از خانواده سولاناسه (Solanaceae)، گونه‌ای دارویی است که از نظر دارا بودن ترکیب‌هایی موسوم به ویتانولید، با ویژگی بازدارندگی رشد سلول‌ها و تومورهای سرطانی، در صنایع دارویی از ارزش بالایی برخوردار است. در این بررسی، نقشه پراکنش جغرافیایی این گونه با استفاده از منابع و گزارش‌های موجود تهیه گردید. سپس مشخصات اقلیمی، تجزیه فیزیکی و شیمیایی خاک، مراحل مختلف فنولوژیکی و گیاهان همراه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در ایران، این گیاه منحصراً در مناطق محدودی از استان سیستان و بلوچستان پراکنش دارد. پهنه‌بندی اقلیمی مناطق رویشگاهی براساس ضریب خشکی دومارتن از نوع اقلیم خشک می‌باشد. متوسط میزان بارندگی سالیانه این رویشگاه‌ها 8/124 میلی‌متر، رطوبت نسبی 32% و دمای متوسط آن C°2/24 است. این گونه به‌طور عمده (45%) در ارتفاع 1200 تا 1400 متر از سطح دریا، در دامنه‌ها، دره، حاشیه جاده و عمدتاً در آبراهه‌ها وبستر رودخانه‌های فصلی و در تمامی جهات به‌ویژه جهت جنوبی و شیب صفر تا 74% پراکنش دارد. خاک رویشگاه‌ها عمدتاً دارای بافت لوم شنی با اسیدیته 5/7 تا 8/7، هدایت الکتریکی ds/m5/0-2/5 و مقدار آهک 1/23-4/8% می‌باشد. پنیرباد گونه‌ای مقاوم به خشکی است و در شرایط اقلیمی خشک با متوسط بارندگی سالیانه کمتر از 150 میلی‌متر قادر به رویش است. در مجموع لازم است که در جهت حفظ و گسترش این گونه نادر و با ارزش اقدامات لازم انجام شود.
نجمه رئیسی؛ سید محمدعلی وکیلی؛ جواد سرحدی؛ فرشید ترکی‌نژاد
چکیده
به‌منظور بررسی اثر مقادیر مختلف کود حیوانی، کود آهن و کود روی بر عملکرد و اجزای عملکرد و درصد اسانس زیره سبز (Cuminum cyminum L.) آزمایشی در سال زراعی 1391-1390 در منطقه جیرفت انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه فاکتور و 18 تیمار در سه تکرار انجام شد. کود حیوانی شامل دو سطح (0 و 15 تن در هکتار) و کود سولفات روی در ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر مقادیر مختلف کود حیوانی، کود آهن و کود روی بر عملکرد و اجزای عملکرد و درصد اسانس زیره سبز (Cuminum cyminum L.) آزمایشی در سال زراعی 1391-1390 در منطقه جیرفت انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه فاکتور و 18 تیمار در سه تکرار انجام شد. کود حیوانی شامل دو سطح (0 و 15 تن در هکتار) و کود سولفات روی در سه سطح شامل (0، 25، 40 کیلوگرم در هکتار) و کود آهن شامل سه سطح (0، 5/2، 5 کیلوگرم در هکتار) بود. در این تحقیق پاسخهای گیاهی شامل عملکرد، وزن خشک اندام هوایی، ارتفاع بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد چتر و وزن هزاردانه بود. نتایج نشان داد که سطوح کود حیوانی، کود آهن و کود روی بر وزن خشک اندام هوایی، عملکرد، تعداد دانه در بوته، تعداد چتر در بوته، ارتفاع گیاه و وزن هزاردانه و درصد اسانس در سطح 1% معنی‌دار شد. همچنین برهمکنش کود آلی، کود روی و کود آهن بر وزن خشک اندام هوایی، عملکرد، تعداد دانه در بوته و وزن هزاردانه معنی‌دار بود. بنابراین با توجه به نتایج این آزمایش می‌توان برای افزایش حداکثر عملکرد و اجزای عملکرد زیره سبز تیمار مرکب 15 تن کود حیوانی، 25 کیلوگرم سولفات روی در هکتار و 5 کیلوگرم کود سکوسترین آهن در هکتار را در منطقه جیرفت توصیه کرد.
فاطمه سفیدکن؛ اسرین حیدری؛ مریم کسیانی اول؛ سیدرضا طبایی عقدایی؛ محمود نادری
چکیده
جنس مرزه با نام علمی Satureja از خانواده Lamiaceae است و S.macrantha C. A. Mey. یکی از گونه‌های آن در ایران است که در استان‌های زنجان، کردستان، همدان و کرمانشاه رویش دارد. در این تحقیق به‌منظور زراعی کردن این گونه و بررسی کمّیت و کیفیت مواد مؤثره آن در حالت زراعی، ابتدا بذر چهار اکسشن از این گونه از رویشگاه‌های مختلف کشور جمع‌آوری شده و در مزرعه تحقیقاتی ...
بیشتر
جنس مرزه با نام علمی Satureja از خانواده Lamiaceae است و S.macrantha C. A. Mey. یکی از گونه‌های آن در ایران است که در استان‌های زنجان، کردستان، همدان و کرمانشاه رویش دارد. در این تحقیق به‌منظور زراعی کردن این گونه و بررسی کمّیت و کیفیت مواد مؤثره آن در حالت زراعی، ابتدا بذر چهار اکسشن از این گونه از رویشگاه‌های مختلف کشور جمع‌آوری شده و در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی، در سه تکرار کشت شدند. به‌منظور بررسی و مقایسه کمّی و کیفی اسانس این اکسشن‌ها، سرشاخه‌های گلدار آنها، طی سه سال متوالی پس از کشت جمع‌آوری شدند و پس از خشک‌شدن در محیط آزمایشگاه به روش تقطیر با آب مورد اسانس‌گیری قرار گرفتند. ضمن محاسبه بازده اسانس، ترکیبهای تشکیل‌دهنده اسانس‌ها با استفاده از کروماتوگرافی گازی تجزیه‌ای (Analytical GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف‌سنج جرمی (GS-MS) و محاسبه شاخص بازداری مورد اندازه‌گیری و شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ترکیبهای عمده اسانس همه اکسشن‌ها در سه سال متوالی پس از کاشت، تیمول، پارا-سیمن و گاما-ترپینن بودند که مقادیر آنها در اسانس اکسشن‌های مختلف با هم فرق داشت. البته کارواکرول هم در اسانس موجود بود که مقدار آن قابل‌توجه نبود. همچنین برای کلیه اکسشن‌های مورد بررسی با رشد و استقرار گیاه، به‌تدریج بازده اسانس‌ها افزایش یافت. کیفیت اسانس‌ها نیز با افزایش عمر گیاه، بجز برای یک اکسشن، به‌تدریج بهبود یافت، به‌نحوی که گیاهان سه ساله هم دارای بازده اسانس بالاتری بودند و هم درصد بیشتری از ترکیبهای فنلی تیمول و کارواکرول نسبت به گیاهان یکساله داشتند. حذف و ظهور تدریجی برخی ترکیبهای غیرعمده اسانس هم در طول رشد گیاه نشان داد که تعیین مقدار کمّی و آنالیز اسانس گیاه کاشته شده در سال اول پس از کاشت نمی‌تواند نتیجه قابل استنادی را تولید کند و برای دستیابی به نتایج قابل‌قبول حداقل باید بررسی کمّی و کیفی اسانس تا چندین سال متوالی ادامه یابد.
فاطمه تابع بردبار1؛ سعید محرمی‌پور
چکیده
شب‌پره پشت الماسی آفت عمده محصولات خانواده چلیپائیان است که به بسیاری از حشره‌کش‌های شیمیایی مقاوم شده‌است. در سال‌های اخیر استفاده از متابولیت‌های ثانویه با دارا بودن خواص ضدتغذیه‌ای و حشره‌کشی نقش مهمی را در کنترل آفات بر عهده دارد. در این مطالعه، حشره‌کشی عصاره متانولی سرخس شترمرغی (Matteucia struthiopteris (L.) Tod) بر لارو سن سوم شب‌پره ...
بیشتر
شب‌پره پشت الماسی آفت عمده محصولات خانواده چلیپائیان است که به بسیاری از حشره‌کش‌های شیمیایی مقاوم شده‌است. در سال‌های اخیر استفاده از متابولیت‌های ثانویه با دارا بودن خواص ضدتغذیه‌ای و حشره‌کشی نقش مهمی را در کنترل آفات بر عهده دارد. در این مطالعه، حشره‌کشی عصاره متانولی سرخس شترمرغی (Matteucia struthiopteris (L.) Tod) بر لارو سن سوم شب‌پره پشت الماسی (Plutella xylostella L.) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش‌های زیست‌سنجی نشان داد که با افزایش غلظت عصاره، میزان مرگ و میر لاروی به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. به‌طوری که در غلظت‌های 01/12% و 58/28% به‌ترتیب باعث کشته شدن 25% (LC25) و 50% (LC50) جمعیت مورد مطالعه شد. در این تحقیق، اثر غلظت‌های زیرکشنده عصاره متانولی سرخس شترمرغی روی پارامترهای دموگرافی ازجمله جدول زندگی، جدول تولیدمثل و پارامترهای رشد جمعیت مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج حاصل، طول مراحل مختلف زیستی، باروری و میانگین طول عمر حشرات کامل به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر غلظت‌های مختلف مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که افزایش غلظت به‌طور معنی‌داری سبب کاهش نرخ خالص تولیدمثل (R0)، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) و همچنین سبب افزایش مدت زمان یک نسل (T) و مدت زمان دو برابر شدن جمعیت (DT) شد. این نتایج حساسیت لارو شب‌پره پشت الماسی را به عصاره متانولی سرخس شترمرغی نشان داد، بنابراین استفاده از این گیاه می‌تواند به‌عنوان یکی از روشهای مناسب در مدیریت تلفیقی این آفت باشد.
بهنام کریمی؛ شعبان رحیمی؛ محمدامیر کریمی ترشیزی
چکیده
این مطالعه به‌منظور بررسی اثر گیاهان دارویی بر سیستم ایمنی و لیپیدهای سرم جوجه‌های گوشتی انجام شد. در این آزمایش 480 قطعه جوجه خروس یک روزه راس 308 به‌طورتصادفی به 8 گروه آزمایشی هر کدام با 3 تکرار و 20 پرنده در هر تکرار اختصاص داده شدند. جیره پایه (ذرت و سویا) با ppm15 ویرجینیامایسین (Virginiamycin) و هر کدام از عصاره‌های گیاهی اکالیپتوس (Eucalyptus ...
بیشتر
این مطالعه به‌منظور بررسی اثر گیاهان دارویی بر سیستم ایمنی و لیپیدهای سرم جوجه‌های گوشتی انجام شد. در این آزمایش 480 قطعه جوجه خروس یک روزه راس 308 به‌طورتصادفی به 8 گروه آزمایشی هر کدام با 3 تکرار و 20 پرنده در هر تکرار اختصاص داده شدند. جیره پایه (ذرت و سویا) با ppm15 ویرجینیامایسین (Virginiamycin) و هر کدام از عصاره‌های گیاهی اکالیپتوس (Eucalyptus globulus L.)، بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)، بومادران (Achillea millefolium L.)، زیره سیاه ایرانی (Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch.)، سیر (Allium sativum L.) و شیرین‌بیان (Glycyrrhiza glabra L.) به میزان 1/0% در آب آشامیدنی مورد استفاده قرار گرفت. در روز 41 پرورش جوجه‌های گوشتی از هر واحد آزمایشی 3 قطعه پرنده انتخاب شده و از آنها برای اندازه‌گیری کلسترول، تری‌گلیسرید، LDL و HDL سرم، خون‌گیری بعمل آمد. واکسن نیوکاسل نوبت دوم (لاسوتا) در سن 23 روزگی از طریق آب آشامیدنی به جوجه‌ها داده شد و در روزهای 34 و 41 روزگی خون‌گیری برای تعیین تیتر نیوکاسل انجام شد. بالاترین تیتر آنتی‌بادی علیه پادتن نیوکاسل در گروه مصرف‌کننده بابونه مشاهده شد (05/0>p). بالاترین تیتر آنتی‌بادی علیه پادتن گلبول قرمز گوسفند در گروه مصرف‌کننده اکالیپتوس مشاهده گردید (05/0>p) و بالاترین میزان تری‌گلیسرید سرم در 42 روزگی در گروه ویرجینیامایسین مشاهده شد که تفاوت معنی‌داری با گروه شاهد نداشت (05/0>p). پایین‌ترین سطح کلسترول سرم در گروه مصرف‌کننده سیر دیده شد (05/0>p) و کمترین سطح LDL در گروه مصرف‌کننده اکالیپتوس مشاهده گردید (05/0>p).
