همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر عناصر روی و فسفر بر عملکرد و میزان ماده مؤثره اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در قطعه زمینی به مساحت تقریبی 450 مترمربع در اراضی روستای حمزه‌ای واقع در حومه شهرستان بم اجرا شد. در این آزمایش اثر مقادیر مختلف فسفر در 4 مقدار صفر، 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار و روی در 3 مقدار صفر، 20 و 40 کیلوگرم در هکتار بر صفات عملکرد دانه، وزن هزاردانه، ارتفاع بوته، تعداد برگ در هر بوته، طول سنبله، تعداد گل در هر بوته، میزان تورم دانه و درصد موسیلاژ در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. اثر مقادیر مختلف روی و فسفر بر عملکرد دانه گیاه اسفرزه در سطح آماری 1% معنی‌دار شد و با افزایش مقدار روی تا 40 کیلوگرم در هکتار و فسفر تا 80 کیلوگرم در هکتار، عملکرد دانه نیز روندی افزایشی داشت. اما استفاده از مقدار 120 کیلوگرم در هکتار فسفر از نظر آماری تفاوت معنی‌داری نسبت به 80 کیلوگرم در هکتار نداشت. البته تأثیر مقادیر مختلف روی و فسفر بر وزن هزاردانه معنی‌دار نشد. اثر مقادیر مختلف روی و فسفر بر درصد موسیلاژ دانه اسفرزه در سطح آماری 1% معنی‌دار بود و با افزایش مقدار روی تا 40 کیلوگرم در هکتار و فسفر تا 120 کیلوگرم در هکتار سبب افزایش درصد موسیلاژ دانه گردید. همچنین اثر مقادیر مختلف روی و فسفر بر سایر صفات (تعداد برگ، تعداد گل، طول سنبله، ارتفاع گیاه و فاکتور تورم دانه) هم معنی‌دار بود. با توجه به نتایج آزمایش فوق، مصرف عناصر روی به میزان 40 کیلوگرم در هکتار و فسفر به میزان 80 کیلوگرم در هکتار برای افزایش رشد و عملکرد و تولید هر چه بیشتر موسیلاژ گیاه اسفرزه در منطقه بم بهترین اثر را داشت.

کلیدواژه‌ها

- ابراهیم‌زاده، ح.، میرمعصومی م. و فخرطباطبایی، م.، 1375. بررسی جنبه‌های تولید موسیلاژ در چند منطقه ایران با کشت اسفرزه، بارهنگ و پسیلیوم. پژوهش و سازندگی، 33: 51-46.
- احمدی بای‌وردی، ا. و ملکوتی، م.ج.، 1379. بررسی تأثیر کاربرد سطوح مختلف عناصر فسفر و روی بر غلظت کادمیوم در دو رقم سیب‌زمینی. علوم خاک و آب، 15: 38-25.
- اسدی کنگرشاهی، ع. و ملکوتی، م.ج.، 1382. کالیبراسیون روی در شرایط مزرعه‌ای و اثر آن در عملکرد سویا. علوم خاک و آب، 17(2): 122-115.
- افشاری، م.ع.، ولدآبادی،‌ ع.ر.، اکبری‌نیا، ا. و دانشیان، ج.،‌ 1386. تأثیر سطوح نیترژون بر عملکرد و اجزای عملکرد و درصد اسانس زیره سبز. چکیده مقالات سومین همایش گیاهان دارویی،‌ دانشگاه شاهد،‌ 3-2 آبان: 60.
- امیدبیگی، ر.، 1374. رهیافتهای تولید و فرآوری گیاهان دارویی (جلد اول). انتشارات فکر روز، تهران، 283 صفحه.
- آئینه‌چی، ی.، 1365. مفردات پزشکی و گیاهان دارویی ایران. انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 1208 صفحه.
- پوریوسف، م.، مظاهری، د.، چائی‌چی، م.ر.، رحیمی، ا. و توکلی، ا.، 1389. تأثیر تیمارهای مختلف حاصلخیزی خاک بر برخی ویژگی‌های اگرومورفولوژیک و موسیلاژ اسفرزه (Plantago ovata Forsk.). الکترونیک تولید گیاهان زراعی، 3(2): 213-193.
- چاکرالحسینی، م.ر.، 1385. اثرات نیتروژن و فسفر بر عملکرد کمّی و کیفی گلرنگ در شرایط دیم نیمه گرمسیری. علوم خاک و آب، 20: 25-17.
- رحیمی، ع.، مشایخی، ک.، همتی، خ. و دردی‌پور، ا.، 1388. اثر عناصر غذایی و اسید سالیسیلیک بر عملکرد بذور و اجزای عملکرد گشنیز. پژوهشهای تولید گیاهی، 16(4): 156-149.
- کرمی، ا. و خشخوی، م.، 1385. اثرهای نیتروژن، فسفر و پتاسیم بر عملکرد و ویژگی‌های کمّی دو جمعیت اهلی و وحشی بابونه آلمانی (Chamomilla recutita L. Rauchert). علوم و فنون باغبانی ایران، 7(3): 192-181.
- کوچکی،‌ ع.ر.، تبریزی، ل،. و نصیری محلاتی، م.، ‌1383. کشت ارگانیک اسفرزه (Plantago ovata) و پسیلیوم (Plantago psylliun) در واکنش به تنش آبی. پژوهشهای زراعی ایران، 2(1): 78-67.
- محبی، م.، 1379. تأثیر تاریخ کاشت و ازت بر رشد، نمو، عملکرد و ماده مؤثره اسفرزه در منطقه زنجان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
- موسی‌زاده، م.، 1387. بررسی اثر تراکم بوته و زمان محلول‌پاشی نیتروژن بر عملکرد و اجزاء عملکرد و کیفیت سیاهدانه. ‌پایان‌نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاهی آزاد اسلامی بیرجند.
- میرمعصومی، م.، 1371. بررسی موسیلاژ‌ها در تیره بارهنگ با کشت بافت و کشت در مزرعه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم، دانشگاه تهران.
- نیاکان، م.، خاوری‌نژاد، ر. و رضایی، م.ب.، 1383. اثر نسبتهای مختلف سه کود N، P، K بر وزن تر، وزن خشک، سطح برگ و میزان اسانس گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.). تحقیقات گیاهان دارویی و معطرایران، 20(2): 148-131.
- Alijani, M., Amini Dehaghi, M., Modares Sanavi, S.A.M. and Mohammad Rezaye, S., 2010. The effects of phosphorous and nitrogen rates on yield, yield components and essential oil percentage of Matricaria recutita L. Iranian Journal of Medicina and Aromatic Plants, 26(1): 101-113.
- Dorry, M.A., 2006. Effects of seed rateand planting dates on seedyield and yield components of Plantago ovata in dryfarming. Iranian journal of Medicinal and AromaticPlants, 22(3): 262-269.
- Graham, A. and McDonald, G.K., 2001. Effects of zinc on photosynthesis and yield of wheat under heat stress. Australian Agronomy Conference, 29 January: 27-33.
- Grejtovsky, A., Markusova, K. and Eliasova, A., 2006. The response of chamomile (Matricaria chamomilla L.) plants to soil zinc supply. Plant, Soil and Environment, 52(1): 1-7.
- Hendawy, S.F., 2008. Comparative study of organic and mineral fertilization on Plantago arenarria plant. Journal of Applied Sciences Research, 4(5): 500-506.
- Karimzadeh, G. and Omidbaigi, R., 2004. Growth and seed characteristics of isabgol (Plantago ovata Forsk.) as influenced by some environmental factors. Journal of Agricultural Science and Technology, 6: 103-110.
- Moazzen, Sh., Daneshian, J., Valadabadi, S.A. and Baghdadi, H., 2007. Study of plant population and phosphate fertilization on some agronomic characters and seed and fruit yield of pumpkin (Cucurbita pepo L.). Iranian Journal of Medicina and Aromatic Plants, 22(4): 397-409.
- Mumtaz, H., Amir, A., Rukhsana, A., Shah, M.J., Yousaf, M.M. and Bashir, A., 2007. Response of isabgol (Plantago ovata) to different levels of phosphorus fertilizer under the agro-climatic conditions of cholistan, Pakistan. International Journal of Biology and Biotechnology, 4(2-3): 201-203.
- Pouryousef, M., Chaichi, M.R, Mazaheri, D., Fakhretabatabaii, M. and Jafari, A.A., 2007. Effect of different soil fertilizing systems on seed and mucilage yield and seed P content of isabgol. Asian Journal of Plant Sciences, 6(7): 1088-1092.
- Ramroudi, M., Galavi, M., Siahsar, B.A. and Allahdoo, M., 2011. Effect of Micronutrient and irrigation deficit on yield and yield component of Isabgol (Plantago ovata Forsk.) using multivariate analysis. Journal of Food, Agriculture & Environment, 9(1): 247-251.
- Sabagh Nekunam, M. and Razmjoo, K.H., 2007. Effect of plant density on yield, yield components and effective medicine ingredients of blond psyllium (Plantago ovata Forsk.). International Journal of Agriculture and Biology, 9(4): 606-609.
- Sing, L. and Pal, B., 2001. Effect of saline water and fertility levels on the yield, potassium and zinc content and uptake by blond psyllium (Plantago ovata Forsk.). Crop Research (Hisar), 22(2): 424-431.