دوره 32، شماره 6 ، اسفند 1395
عباس زارع‌زاده؛ علی میرحسینی؛ مهدی میرزا؛ زیبا جم‌زاد؛ محمدرضا عرب زاده
چکیده
آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) گیاهی دارویی، بوته‌ای و چندساله است که در برخی مناطق ایران ازجمله استان یزد به‌صورت خودرو رویش دارد. این تحقیق به‌منظور تعیین اکسشن(های) برتر آویشن کوهی کشت شده از لحاظ کمّیت و کیفیت اسانس در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا درآمد. بذرهای 19 اکسشن ...
بیشتر
آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) گیاهی دارویی، بوته‌ای و چندساله است که در برخی مناطق ایران ازجمله استان یزد به‌صورت خودرو رویش دارد. این تحقیق به‌منظور تعیین اکسشن(های) برتر آویشن کوهی کشت شده از لحاظ کمّیت و کیفیت اسانس در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا درآمد. بذرهای 19 اکسشن این گیاه جمع‌آوری شده از رویشگاه‌های طبیعی، در گلخانه کشت و نشاءهای حاصل به مزرعه منتقل شدند. در سال دوم سرشاخه‌های گیاه در مرحله 50% گلدهی برداشت و در سایه خشک گردیدند. اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب انجام و پس از تعیین بازده اسانس اجزاء تشکیل‌دهنده اسانس شناسایی شدند. تجزیه خوشه‌ای براساس بازده ترکیب عمده تشکیل‌دهنده اسانس اکسشن‌ها را در سه گروه غنی از تیمول-پاراسیمن (TK2، TK6، TK13، TK16، TK18، TK19)، کارواکرول-تیمول (TK1، TK3، TK4، TK5، TK7، TK11، TK14، TK15، TK17) و ژرانیول-لینالول (TK8، TK9، TK10، TK12) را قرار داد. براساس نتایج این بررسی، اکسشن TK7 با منشأ استان آذربایجان‌غربی با 42/3% اسانس و میزان تولید اسانس 4/36 کیلوگرم در هر هکتار و 8/63% کارواکرول و اکسشن TK14 با منشأ استان تهران با 2/2% اسانس و میزان تولید اسانس 5/35 کیلوگرم در هر هکتار و 2/47% کارواکرول و تیمول و اکسشن TK5 با منشأ آذربایجان‌غربی با 4/2% اسانس و میزان تولید 3/38 کیلوگرم در هر هکتار اسانس و 57% تیمول و کارواکرول به‌عنوان اکسشن‌های برتر گونه Thymus kotschyanus معرفی شدند.
اعظم سلیمی؛ وحید روشن؛ الهام خان پور
چکیده
این پژوهش به‌منظور بررسی اثر شوری بر میزان و ترکیب اجزاء اسانس و خواص آنتی‌اکسیدانی گیاه بومادران (Achillea millefolium L.) در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار شوری شامل سطوح صفر (شاهد)، 50، 100 و 150 میلی‌مول در لیتر کلرید سدیم و چهار تکرار در شرایط کنترل شده گلخانه‌ای انجام شد. اسانس گیاه با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج و با استفاده از ...
بیشتر
این پژوهش به‌منظور بررسی اثر شوری بر میزان و ترکیب اجزاء اسانس و خواص آنتی‌اکسیدانی گیاه بومادران (Achillea millefolium L.) در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار شوری شامل سطوح صفر (شاهد)، 50، 100 و 150 میلی‌مول در لیتر کلرید سدیم و چهار تکرار در شرایط کنترل شده گلخانه‌ای انجام شد. اسانس گیاه با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج و با استفاده از روش‌های کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی اجزای تشکیل‌دهنده آن تفکیک و شناسایی گردید. سپس میزان پرولین برگ و فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره در غلظت‌های مختلف اندازه‌گیری شد. نتایج بررسی درصد وزنی اسانس افزایش معنی‌داری را در تیمار شوری 150 میلی‌مول در لیتر نشان داد. عمده‌ترین ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس عبارت بودند از: دلتا-کادینول، ترانس بتا-فارنسن، آلفا-بیسابولول، کاریوفیلن اکساید، بورنئول و منتون که با افزایش شوری میزان این ترکیب‌ها افزایش نشان داد. برخی ترکیب‌ها مانند سابینن، سیس-بتا-اوسیمن و سیس-گاما-بیسابولن فقط در تیمار شاهد و ترکیب‌هایی مانند منتون، بتا-بیسابولون، اپی-بتا-سانتالن و 8،1-سینئول فقط در گیاهان تیمار شده با نمک مشاهده شدند. البته محتوای پرولین در تمامی تیمارها در مقایسه با نمونه شاهد افزایش نشان داد. بررسی فعالیت مهار رادیکال DPPH عصاره متانولی گیاه نیز نشان داد که خاصیت آنتی‌اکسیدانی و قدرت احیاءکنندگی عصاره با زیاد شدن غلظت شوری، افزایش یافته است و در واقع شوری تولید ترکیب‌های آنتی‌اکسیدانی بومادران را افزایش داده‌است.
مریم پیروز؛ حمزه امیری؛ بهروز دوستی
چکیده
آویشن دنایی با نام علمی Thymus daenensis Celak.، گیاهی از تیره نعناعیان و از گونه‌های اندمیک جنس آویشن در ایران می‌باشد. با وجود نیاز روزافزون برای تکثیر انبوه این گیاه به‌دلیل وجود انواع متابولیت‌های ثانویه مفید، اطلاعات کمی در مورد روش‌های ازدیاد آن وجود دارد. در این تحقیق برهم‌کنش بعضی از تیمارهای هورمونی به‌منظور ایجاد کشت درون شیشه ...
بیشتر
آویشن دنایی با نام علمی Thymus daenensis Celak.، گیاهی از تیره نعناعیان و از گونه‌های اندمیک جنس آویشن در ایران می‌باشد. با وجود نیاز روزافزون برای تکثیر انبوه این گیاه به‌دلیل وجود انواع متابولیت‌های ثانویه مفید، اطلاعات کمی در مورد روش‌های ازدیاد آن وجود دارد. در این تحقیق برهم‌کنش بعضی از تیمارهای هورمونی به‌منظور ایجاد کشت درون شیشه برای کال‌زایی و ریزازدیادی گیاه آویشن دنایی در محیط کشت MS با غلظت‌های مختلف از هورمونهای اندول‌استیک اسید (IAA)، بنزیل آمینوپورین (BAP)، کینتین (Kin) و در حضور یا عدم حضور آسکوربیک اسید (AS) بررسی شد. نتایج نشان داد که شاخص کالوس، وزن تر و وزن خشک در قطعات میان‌گره‌ای نسبت به قطعات مریستم رأسی مناسب‌ترند. باززایی گیاه از کالوس بدست آمده از جداکشت‌های مریستم رأسی و میان‌گره‌ای واجد اختلاف معنی‌داری بوده و بهترین ترکیب‌های هورمونی برای باززایی گیاه شامل NAA-Kin به‌ترتیب با غلظت (5/4-5/1) و NAA-BAP به‌ترتیب با غلظت‌های (6-9) میلی‌گرم بر لیتر بود. تولید کالوس در قطعات میان‌گره‌ای اختلاف معنی‌داری نسبت به مریستم رأسی نشان داد و در ترکیب هورمونی Kin-NAA (9-3) میلی‌گرم بر لیتر و NAA-BAP (6-9) میلی‌گرم بر لیتر در حضور آسکوربیک اسید بهترین تراکم تولید کالوس بدست آمد. در مجموع از میان تیمارهای بکار برده شده، تیمار شاهد و تیمارهای هورمونی NAA و Kin اثرات مطلوب‌تری بر باززایی داشته و نیز کال‌زایی در قطعات میان‌گره‌ای بهتر انجام شده است.
شیوا خالص رو؛ حمید ملکیان
چکیده
امروزه مهمترین اصل برای دستیابی به حاصلخیزی خاک و تغذیه مناسب گیاهی در کشاورزی ارگانیک، استفاده از نهاده‌های آلی و زیستی به جای کودهای شیمیایی می‌باشد. کاربرد این نهاده‌ها، علاوه‌بر تأمین سلامت گیاهان دارویی موجب حفاظت محیط‌زیست نیز می‌شود. این پژوهش، به‌منظور ارزیابی کاربرد ورمی‌کمپوست و اسید هیومیک بر صفات مورفولوژیک، عملکرد، ...
بیشتر
امروزه مهمترین اصل برای دستیابی به حاصلخیزی خاک و تغذیه مناسب گیاهی در کشاورزی ارگانیک، استفاده از نهاده‌های آلی و زیستی به جای کودهای شیمیایی می‌باشد. کاربرد این نهاده‌ها، علاوه‌بر تأمین سلامت گیاهان دارویی موجب حفاظت محیط‌زیست نیز می‌شود. این پژوهش، به‌منظور ارزیابی کاربرد ورمی‌کمپوست و اسید هیومیک بر صفات مورفولوژیک، عملکرد، درصد و ترکیب‌های اسانس در کشت ارگانیک گیاه دارویی زنیان (Trachyspermum ammi L.) انجام شد. برای بررسی اثر تیمارهای ورمی‌کمپوست در سه سطح (صفر، 5 و 10 تن در هکتار) و اسید هیومیک در سه سطح (صفر، 5/0 و 1 درصد) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان اجرا شد. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته و تعداد چترک در چتر، از کاربرد سطح سوم ورمی‌کمپوست حاصل گردید. سطح سوم اسید هیومیک نیز موجب افزایش معنی‌دار صفات ارتفاع بوته و تعداد چترک در چتر شد. براساس اثرات هم‌افزایی بین ورمی‌کمپوست و اسید هیومیک، بیشترین تعداد چتر در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و درصد اسانس از کاربرد توأم سطح سوم ورمی‌کمپوست و سطح سوم اسید هیومیک بدست آمد. بنابراین به نظر می‌رسد که می‌توان از کودهای آلی مانند ورمی‌کمپوست و اسید هیومیک به‌عنوان جایگزینی مناسب برای کودهای شیمیایی برای حصول شرایط مطلوب برای بهبود عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی زنیان استفاده کرد.
عباس زارع زاده؛ فاطمه سفیدکن؛ سید رضا طبایی عقدایی؛ علی میرحسینی؛ محمدرضا عرب زاده؛ محمدرضا میرجلیلی
چکیده
جنس مرزه (Satureja) در ایران 17 گونه گیاه علفی یک‌ساله و چندساله دارد که Satureja rechingeri Jamzad یکی از گونه‌های اندمیک آن در ایران است. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی کمّیت و کیفیت اسانس تودههای مختلف S. rechingeri در حالت زراعی بود. ابتدا بذر هشت توده مختلف S. rechingeri جمع‌آوری شده از رویشگاه‌های طبیعی استان ایلام پس از نشاء در گلخانه مزرعه تحقیقات ...
بیشتر
جنس مرزه (Satureja) در ایران 17 گونه گیاه علفی یک‌ساله و چندساله دارد که Satureja rechingeri Jamzad یکی از گونه‌های اندمیک آن در ایران است. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی کمّیت و کیفیت اسانس تودههای مختلف S. rechingeri در حالت زراعی بود. ابتدا بذر هشت توده مختلف S. rechingeri جمع‌آوری شده از رویشگاه‌های طبیعی استان ایلام پس از نشاء در گلخانه مزرعه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، در سه تکرار کشت شدند. سرشاخه‌های گلدار تودههای مختلف طی چهار سال متوالی جمع‌آوری، در سایه خشک و اسانس آنها به روش تقطیر با آب استخراج شد. پس از تعیین بازده اسانس براساس وزن خشک گیاه، به‌وسیله دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی تجزیه و شناسایی اسانس‌ها انجام شد. براساس نتایج تجزیه واریانس داده‌ها، تودههای مختلف از نظر تولید اسانس در هکتار اختلاف معنی‌داری در سطح 5% داشتند، اما اختلاف آنها در بازده و درصد مواد تشکیل‌دهنده اسانس معنی‌دار نبود. مقایسه میانگین‌ها توسط آزمون دانکن در سطح احتمال 5% انجام شد. از میان ترکیب‌های شیمیایی موجود در تودههای مختلف دو ترکیب آلفا-ترپینن و گاما-ترپینن و میزان تولید اسانس در هر هکتار دارای اختلاف معنی‌دار بودند و ترکیب عمده در تمام توده‌ها کارواکرول بود (64% تا 9/90%). نتایج تجزیه خوشه‌ای توده‌ها براساس ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس دو گروه غنی از کارواکرول (SR8، SR7، SR5، SR3، SR2، SR1) و غنی از کارواکرول و تیمول (SR6 و SR4) را نشان می‌دهد. تودههای SR4 با بازده اسانس 85/5% و تولید اسانس 9/113 کیلوگرم در هکتار و 64% کارواکرول و 2/12% تیمول و SR6 با بازده اسانس 22/4% و تولید 8/63 کیلوگرم اسانس در هکتار و 75% کارواکرول و 2/6% تیمول به‌عنوان تودههای برتر معرفی می‌شوند.
علی سپهوند؛ کریم خادمی؛ حسین آسترکی؛ علی محمدیان
چکیده
در راستای استفاده بهینه از دیم‌زارهای مناسب استان لرستان آزمایشی طی سال‌های 1391-1387، با استفاده از گونه آویشن بومی استان (Thymus lancifolius Celak.) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تراکم کاشت (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) و در سه تکرار اجرا شد. ارتفاع، قطر تاج پوشش، تعداد ساقه، عملکرد خشک اندام هوایی، طول ریشه، درصد و عملکرد اسانس اندازه‌گیری ...
بیشتر
در راستای استفاده بهینه از دیم‌زارهای مناسب استان لرستان آزمایشی طی سال‌های 1391-1387، با استفاده از گونه آویشن بومی استان (Thymus lancifolius Celak.) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تراکم کاشت (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) و در سه تکرار اجرا شد. ارتفاع، قطر تاج پوشش، تعداد ساقه، عملکرد خشک اندام هوایی، طول ریشه، درصد و عملکرد اسانس اندازه‌گیری شدند. نتایج بدست آمده از آنالیز مرکب داده‌ها در طی سال‌های اجرای طرح نشان داد که تراکم 8 بوته در مترمربع نسبت به دو تراکم 6 و 4 بوته بیشترین عملکرد سرشاخه را تولید کرد. نتایج بررسی داده‌ها در مدت زمان اجرای طرح نشان داد که عملکرد ماده خشک در سال چهارم 9/3937 کیلوگرم در هکتار و عملکرد اسانس در همان سال 52/77 کیلوگرم درهکتار و از نظر درصد اسانس در سال چهارم 973/1 درصد و شاخه گلدهنده، قطر تاج پوشش و ارتفاع به‌ترتیب 153/317 عدد، 87/42 و 3/15سانتیمتر بودند. اسانس گونه بومی T. lancifolius بیش از 44% کارواکرول و حدود 31% تیمول داشت.
لیلا الیاسی؛ علی اشرف مهرابی؛ مهدی صیدی؛ زینب صفری
چکیده
مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica L.) متعلق به خانواده نعناعیان و غنی از اسانس‌های ضروریست که برای اهداف مختلف دارویی، خوراکی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کشت درون شیشه‌ای مرزه به‌منظور القاء کالوس و بهینه‌سازی سوسپانسیون سلولی، امکان تولید سریع و استخراج آسان متابولیت‌های ثانویه را فراهم می‌کند. در این تحقیق، القاء کالوس با استفاده ...
بیشتر
مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica L.) متعلق به خانواده نعناعیان و غنی از اسانس‌های ضروریست که برای اهداف مختلف دارویی، خوراکی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کشت درون شیشه‌ای مرزه به‌منظور القاء کالوس و بهینه‌سازی سوسپانسیون سلولی، امکان تولید سریع و استخراج آسان متابولیت‌های ثانویه را فراهم می‌کند. در این تحقیق، القاء کالوس با استفاده از ریزنمونه‌ها و غلظت‌های مختلف تنظیم‌کننده‌های NAA و BAP انجام شد. مناسب‌ترین کالوس‌ها برای القاء کشت‌های سوسپانسیون انتخاب و به محیط‌های کشت مایع تکمیل شده با ترکیب‌های مختلف NAA و BAP منتقل شدند. آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد و میزان بیوماس سلولی (تعداد سلول) در روزهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از مقایسه میانگین منشأ ریزنمونه نشان داد که ریزنمونه میان‌گره بیشترین تعداد سلول را تولید کرد. همچنین بررسی برهم‌کنش ریزنمونه و محیط کشت مشخص کرد که حداکثر بیوماس سلولی در روز پنجم و توسط ریزنمونه میان‌گره و محیط کشت محتوی mg.L-1 BAP 5/0+mg.L-1 NAA2 بدست آمد. از سوی دیگر، روند رشد و تکثیر سلولی طی روزهای پس از استقرار کشت‌های سوسپانسیون نیز نشان داد که این ترکیب هورمونی دارای بیشترین مطلوبیت برای تولید حداکثر تعداد سلول در تمام ریزنمونه‌های مورد آزمون می‌باشد.
هوشنگ یادگاری؛ عیسی خمری؛ محمد سالاری؛ براتعلی فاخری؛ مریم رحیمی؛ فاطمه بیدرنامنی
چکیده
ماریتیغال (Silybum marianum L.) گیاهی است یک‌ساله، از خانواده گل ستاره‌ای‌ها که خاک‌های سبک و حاصلخیز را ترجیح می‌دهد. مهمترین ترکیبی که از دانه‌های این گیاه استخراج می‌شود سیلی‌مارین نام دارد که در درمان امراض کبدی، هپاتیت، سیروز کبدی و پیشگیری از سرطان کبد کاربرد دارد. در سیستم‌های کشاورزی متداول هدف استفاده از کودهای مختلف و تلفیق ...
بیشتر
ماریتیغال (Silybum marianum L.) گیاهی است یک‌ساله، از خانواده گل ستاره‌ای‌ها که خاک‌های سبک و حاصلخیز را ترجیح می‌دهد. مهمترین ترکیبی که از دانه‌های این گیاه استخراج می‌شود سیلی‌مارین نام دارد که در درمان امراض کبدی، هپاتیت، سیروز کبدی و پیشگیری از سرطان کبد کاربرد دارد. در سیستم‌های کشاورزی متداول هدف استفاده از کودهای مختلف و تلفیق آنها، بدست آوردن بیشترین عملکرد دانه و کیفیت مواد مؤثره است. به‌منظور بررسی تأثیر کودهای مختلف و تلفیق آنها بر برخی خصوصیات کمّی و کیفی ماریتیغال، در سال زراعی 1393-1392 طرح کرت‌های خرد شده در پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. در این تحقیق عامل اصلی شامل ژنوتیپ مجارستان (A1) و توده مشهدی (A2) و عامل فرعی شامل کاربرد کودهای مختلف مانند تیمار شاهد، کود دامی، کود شیمیایی (اوره+ فسفات آمونیوم+ سولفات پتاسیم)، قارچ میکوریزا گلوموس‌موسه‌آ (Glomus mosseae)، ترکیب نیتروکسین، بیوسولفور و بیوسوپر فسفات، ترکیب کود شیمیایی و کود دامی، ترکیب قارچ میکوریزا و کود دامی و کود نانو کلات آهن بود. نتایج نشان داد، بین ژنوتیپ مجارستان و توده مشهد اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. در مجموع قارچ میکوریزا گلوموس‌موسه‌آ (Glomus mosseae) بهترین تیمار در بین تیمارهای کودی در گیاه ماریتیغال بود و موجب افزایش رشد و فعالیت بهتر رنگریزه‌های فتوسنتزی گردید، همچنین باعث بهبود عملکرد دانه و افزایش سیلی‌مارین گیاه ماریتیغال شد.
یعقوب بهزادی؛ امین صالحی
چکیده
این آزمایش برای بررسی اثر کودهای آلی، زیستی و شیمیایی بر روی جذب عناصر نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، عملکرد دانه و اسانس در گیاه دارویی انیسون (Pimpinella anisum L.) به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه یاسوج اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل مصرف خالص ورمی‌کمپوست در 3 سطح صفر (شاهد)، 5 و 10 تن در هکتار، کود ...
بیشتر
این آزمایش برای بررسی اثر کودهای آلی، زیستی و شیمیایی بر روی جذب عناصر نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، عملکرد دانه و اسانس در گیاه دارویی انیسون (Pimpinella anisum L.) به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه یاسوج اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل مصرف خالص ورمی‌کمپوست در 3 سطح صفر (شاهد)، 5 و 10 تن در هکتار، کود زیستی ازتوباکتر (بارور یک)، کود فسفات زیستی (بارور دو) و ترکیب بارور یک و دو، کود شیمیایی اوره، نانوکود زیستی و تیمارهای ترکیبی ورمی‌کمپوست 5/2، 5 و 5/7 تن در هکتار با کودهای زیستی بارور یک و دو و ترکیب بارور یک و دو بود. نتایج نشان داد که بیشترین نیتروژن (390/1%)، فسفر (290/0%)، پتاسیم دانه (866/1%) و کلروفیل اندام هوایی a+b (410/0 میلی‌گرم بر گرم بافت تر) در تیمار 10 تن در هکتار ورمی‌کمپوست مشاهده شد. همچنین بیشترین عملکرد دانه (90/595 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (60/16 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کود 10 تن در هکتار ورمی‌کمپوست بدست آمد که اختلاف معنی‌داری بین تیمار 10 تن ورمی‌کمپوست و تیمار تلفیقی 5/7 تن در هکتار ورمی‌کمپوست و بارور یک و دو بر روی صفت عملکرد دانه مشاهده نشد و کمترین مقدار برای صفات فوق در تیمار شاهد (عدم مصرف کود) بدست آمد. مطابق نتایج بدست آمده به نظر می‌رسد کاربرد تیمار 5/7 تن ورمی‌کمپوست، بهترین تیمار در تولید عملکرد دانه گیاه دارویی انیسون در سیستم کشت ارگانیک باشد.
راضیه جعفری حاجتی؛ وحیده پیام نور؛ کمال قاسمی بزدی؛ نجمه احمدیان چاشمی
چکیده
این پژوهش با هدف افزایش تولید بتولین و بتولینیک اسید با استفاده از کشت سوسپانسیون سلولی گیاه توس (Betula pendula Roth.) و محرک‌های متیل‌جاسمونات و سالیسیلیک اسید انجام شد. در این تحقیق ابتدا رشد سلولی طی دوره 16 روزه بررسی شد. سپس دو محرک متیل‌جاسمونات (در غلظت‌های 0، 50،100،150 و 200 میکرومولار) و سالیسیلیک اسید (در غلظت‌های 0، 100، 200، 300 و 400 میکرومولار) ...
بیشتر
این پژوهش با هدف افزایش تولید بتولین و بتولینیک اسید با استفاده از کشت سوسپانسیون سلولی گیاه توس (Betula pendula Roth.) و محرک‌های متیل‌جاسمونات و سالیسیلیک اسید انجام شد. در این تحقیق ابتدا رشد سلولی طی دوره 16 روزه بررسی شد. سپس دو محرک متیل‌جاسمونات (در غلظت‌های 0، 50،100،150 و 200 میکرومولار) و سالیسیلیک اسید (در غلظت‌های 0، 100، 200، 300 و 400 میکرومولار) به‌طور جداگانه به محیط کشت‌های 8 روزه اضافه شدند و سلول‌ها 1، 2، 3، 5 و 7 روز پس از اعمال تیمارها برداشت شدند. وزن تر، خشک و درصد زنده‌مانی سلول‌ها بررسی شد و میزان بتولین و بتولینیک اسید با استفاده از دستگاه HPLC ارزیابی شد. نتایج بدست آمده افزایش معنی‌دار غلظت‌های مختلف سالیسیلیک اسید و متیل‌جاسمونات را بر میزان ماده مؤثره، وزن تر و خشک سلول‌ها نشان داد. به‌طوری که حداکثر میزان بتولین (5/2 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) تحت تأثیر غلظت 100 میکرومولار سالیسیلیک، دو روز پس از اعمال تیمار مشاهده شد که 4 برابر نسبت به شاهد افزایش نشان داد. همچنین در میزان بتولینیک اسید، یک روز پس از اعمال تیمار 200 میکرومولار سالیسیلیک اسید افزایش 5/4 برابری نسبت به شاهد، حدود 5 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک مشاهده شد. بیشترین محتوی بتولین تحت تأثیر متیل‌جاسمونات در غلظت 50 میکرومولار، هفت روز پس از اعمال این غلظت، به میزان 3/2 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک بدست آمد. همچنین حداکثر سطح بتولینیک اسید در غلظت 100 میکرومولار متیل‌جاسمونات، دو روز پس از اعمال این غلظت به میزان 3 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک مشاهده شد. در مجموع تأثیر تیمار سالیسیلیک اسید بر تولید بتولین و بتولینیک اسید به‌طور معنی داری بیشتر از تیمار متیل‌جاسمونات بود.
سیده فائزه تقی زاده؛ حسین آرویی؛ جواد اصیلی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تنش شوری و کروناتین بر روی برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در دو رقم زرشک زرافشانی (Berberis integerrima) و زرشک زالزالکی (Berberis crataegina DC.)، آزمایشی در سال 1393 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. گیاهان مورد مطالعه در گلدان‌های حاوی ماسه شسته کشت شدند. گیاهان 4 هفته پس از استقرار کامل در غلظت‌های ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تنش شوری و کروناتین بر روی برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در دو رقم زرشک زرافشانی (Berberis integerrima) و زرشک زالزالکی (Berberis crataegina DC.)، آزمایشی در سال 1393 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. گیاهان مورد مطالعه در گلدان‌های حاوی ماسه شسته کشت شدند. گیاهان 4 هفته پس از استقرار کامل در غلظت‌های مختلف کلرید سدیم (0، 25، 50 و 75 میلیمولار) و کروناتین (0، 75/0 و 5/1 میلیمولار) قرار گرفتند. در گیاهان تحت تیمار شوری با افزایش غلظت نمک، میزان پرولین، فنل کل، فلاونوئید کل، پروآنتوسیانیدین کل و آنتوسیانین افزایش یافت، اما میزان کلروفیل کاهش داشت. در سطوح مساوی کلرید سدیم، حداکثر میزان پرولین در غلظت 5/1 میلیمولار کروناتین گزارش شد. بیشترین افزایش کلروفیل کل نیز مربوط به غلظت 75/0 میلیمولار کروناتین بود، اما میزان فنل کل، فلاونوئید کل، پروآنتوسیانیدین کل و آنتوسیانین در این سطح از تیمار کاهش یافت، به‌طوری که کمترین میزان آن در غلظت 5/1 میلیمولار کروناتین بود.
محمدتقی درزی؛ محمد رضا حاج سید هادی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر کاربرد کودهای آلی و زیستی بر برخی ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه دارویی بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.)، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شرکت کشاورزی ران در شهرستان فیروزکوه در سال 1394 انجام شد. تیمارها شامل 20 تن کود دامی در هکتار، 10 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، کود زیستی (نیتروکسین ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر کاربرد کودهای آلی و زیستی بر برخی ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه دارویی بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.)، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شرکت کشاورزی ران در شهرستان فیروزکوه در سال 1394 انجام شد. تیمارها شامل 20 تن کود دامی در هکتار، 10 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، کود زیستی (نیتروکسین + بیوسوپرفسفات)، 10 تن کود دامی همراه با 5 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 20 تن کود دامی در هکتار همراه با کود زیستی، 10 تن ورمی‌کمپوست در هکتار همراه با کود زیستی، 10 تن کود دامی و 5 تن ورمی‌کمپوست در هکتار همراه با کود زیستی و شاهد کود شیمیایی (NPK به میزان 80، 70 و 80 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که تیمارها تأثیر معنی‌داری بر صفات مورد مطالعه بجز ارتفاع بوته داشتند، به‌طوری که بیشترین تعداد سرشاخه گلدار در بوته (1/17)، وزن خشک گل (4/4 گرم بر بوته)، وزن خشک بوته (38/12 گرم بر بوته) و عملکرد خشک سرشاخه گلدار (2032 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کاربرد 10 تن کود دامی همراه با 5 تن ورمی‌کمپوست حاصل شد. همچنین بیشترین میزان اسانس (54/0%) و درصد ژرانیول در اسانس (95/7%) در تیمار مصرف 10 تن ورمی‌کمپوست بدست آمد.
عذرا عطائی عظیمی؛ بابک دلنواز هاشملویان؛ مهدی سلیمی؛ علیرضا عمان؛ ابوالفضل ناظمی؛ انوش اقدامی
چکیده
درمنه خزری (Artemisia annua L.) و درمنه جارویی (Artemisia scoparia Waldst. & Kit.) دو گیاه مهم دارویی هستند که در بسیاری از مناطق دنیا و ایران انتشار دارند. مالاریا یک بیماری واگیر در انسان و جانوران است که علت آن انگل تک‌یاخته‌ای آغازی پلاسمودیوم (Plasmodium) است. در این پژوهش ترکیب‌های ترپنوئیدی و آرتمیزنین از اندام‌های هوایی و ریشه این دو گونه درمنه استخراج ...
بیشتر
درمنه خزری (Artemisia annua L.) و درمنه جارویی (Artemisia scoparia Waldst. & Kit.) دو گیاه مهم دارویی هستند که در بسیاری از مناطق دنیا و ایران انتشار دارند. مالاریا یک بیماری واگیر در انسان و جانوران است که علت آن انگل تک‌یاخته‌ای آغازی پلاسمودیوم (Plasmodium) است. در این پژوهش ترکیب‌های ترپنوئیدی و آرتمیزنین از اندام‌های هوایی و ریشه این دو گونه درمنه استخراج شد. میزان ترپنوئیدها و آرتمیزنین به روش اسپکتروفتومتری سنجش و ترکیب‌های ترپنی با روش‌های کروماتوگرافی لایه نازک و گاز کروماتوگرافی جرمی شناسایی شدند. در نهایت اثر ضد مالاریای عصاره‌ها، با اندازه‌گیری اثر بازدارنده این عصاره‌ها بر تشکیل بتا-هماتین (همازواین) در شرایط درون شیشه، اندازه‌گیری شد. نتایج سنجش نشان داد که ظاهراً همه عصاره‌ها دارای آرتمیزنین هستند ولی کروماتوگرافی لایه نازک و جرمی نشان داد که عصاره استونیتریلی (آرتمیزنینی) درمنه خزری دارای آرتمیزنین و چندین نوع ترپنوئید و عصاره درمنه جارویی با تعداد زیادی ترپنوئید، فاقد آرتمیزنین است. بررسی خاصیت ضد مالاریایی براساس اثر بازدارنده عصاره‌ها بر تشکیل همازواین در شرایط درون شیشه، نشان داد که عصاره استونیتریلی و آبی اندام‌های هوایی و ریشه درمنه خزری و عصاره آرتمیزنینی اندام‌های هوایی درمنه جارویی اثر ضدمالاریا دارند. اثر بازدارنده عصاره استونیتریلی اندام‌های هوایی درمنه خزری دو برابر عصاره استونیتریلی اندام‌های هوایی درمنه جارویی و ریشه و عصاره آبی اندام‌های هوایی درمنه خزری بود. عصاره استونیتریلی درمنه خزری دارای آرتمیزنین بود. اثر بازدارنده باقی عصاره‌ها بر تشکیل همازواین نشان‌دهنده اثر ضدمالاریایی ترپن‌های دیگر موجود در این عصاره‌ها بود. اثر بازدارنده همه عصاره‌ها بجز عصاره آبی اندام‌های هوایی و عصاره استونیتریلی ریشه درمنه جارویی از اثر بازدارنده کلروکوئین فسفات بیشتر بود.
فاطمه قاسمی؛ امین باقی زاده؛ قاسم محمدی نژاد؛ حمیدرضا کاووسی
چکیده
برای اصلاح صفات پیچیده‌ای مانند عملکرد، یکی از مؤثرترین روش‌ها در گزینش ژنوتیپ‌های مطلوب، استفاده از شاخص‌های انتخاب می‌باشد. در این پژوهش، به‌منظور ارزیابی کارآیی شاخص‌های مختلف انتخاب، 50 ژنوتیپ زیره سبز (Cuminum cyminum L.) در یک آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 91-۱۳90 در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهید ...
بیشتر
برای اصلاح صفات پیچیده‌ای مانند عملکرد، یکی از مؤثرترین روش‌ها در گزینش ژنوتیپ‌های مطلوب، استفاده از شاخص‌های انتخاب می‌باشد. در این پژوهش، به‌منظور ارزیابی کارآیی شاخص‌های مختلف انتخاب، 50 ژنوتیپ زیره سبز (Cuminum cyminum L.) در یک آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 91-۱۳90 در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهید باهنر کرمان مورد ارزیابی قرار گرفتند. شاخص‌های انتخاب اسمیت-هیزل 1 و 2 و پسک-بیکر براساس هفت صفت ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد چتر، تعداد چترک، تعداد دانه در بوته، وزن بذر بوته و وزن اندام هوایی بوته در دو حالت، همراه با بذر و بدون بذر محاسبه و مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج پاسخ مستقیم و همبسته صفات نشان داد که ژنوتیپ‌های با تعداد دانه در بوته و تعداد شاخه فرعی بیشتر و ارتفاع کمتر از قابلیت عملکرد بالاتری برخوردار بودند. در شاخص اسمیت-هیزل 1 و 2 صفات تعداد شاخه فرعی و تعداد چترک بالاترین پاسخ را به انتخاب داشتند. در حالیکه در شاخص پسک-بیکر صفت تعداد چتر بهترین پاسخ را به انتخاب داشت. براساس نتایج بدست آمده، شاخص اسمیت-هیزل (همراه با بذر) بالاترین کارایی انتخاب را برای اصلاح عملکرد داشت و می‌تواند برای انتخاب ژنوتیپ‌های مناسب در برنامه های اصلاحی زیره سبز مورد استفاده قرارگیرد.
فریبا یوسفی؛ نادر حسن‌زاده
چکیده
بررسی اثر اسانس گلهای اسطوخودوس (Lavandula angustifolia Mill.)، بذرهای رازیانه (Foeniculum vulgare Miller.) و زیره سبز (Cuminum cyminum L.) و پیکره رویشی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) روی قارچ Botrytis cinereaعامل بیماری کپک خاکستری توت‌فرنگی در محیط کشت PDA نشان داد که اسانس‌های رازیانه و زیره سبز دارای بیشترین فعالیت ضد قارچی بوده‌اند. ترکیب‌های موجود در اسانس‌ها ...
بیشتر
بررسی اثر اسانس گلهای اسطوخودوس (Lavandula angustifolia Mill.)، بذرهای رازیانه (Foeniculum vulgare Miller.) و زیره سبز (Cuminum cyminum L.) و پیکره رویشی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) روی قارچ Botrytis cinereaعامل بیماری کپک خاکستری توت‌فرنگی در محیط کشت PDA نشان داد که اسانس‌های رازیانه و زیره سبز دارای بیشترین فعالیت ضد قارچی بوده‌اند. ترکیب‌های موجود در اسانس‌ها با استفاده از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) جداسازی و شناسایی گردیدند. نتایج روی میوههای مایهزنی شده با سوسپانسیون 105×1 اسپور قارچ در میلیلیتر آب مقطر استریل نشان داد که اثر اسانس زیره سبز نسبت به رازیانه در کنترل قارچ B. cinerea روی میوه توت‌فرنگی بیشترین تأثیر را داشته است. تیمار با اسانس زیره سبز به روش غوطهورسازی در کنترل پوسیدگی خاکستری میوه توت‌فرنگی بیشترین میزان کنترلکنندگی را نشان داد و در مقایسه با قارچکش تیابندازول (5/1 در هزار) در یک گروه آماری قرار گرفت.
