همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم پایه، داشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

2 دانشیار، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

3 استادیار، گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خرم‌آباد، ایران

چکیده

آویشن دنایی با نام علمی Thymus daenensis Celak.، گیاهی از تیره نعناعیان و از گونه‌های اندمیک جنس آویشن در ایران می‌باشد. با وجود نیاز روزافزون برای تکثیر انبوه این گیاه به‌دلیل وجود انواع متابولیت‌های ثانویه مفید، اطلاعات کمی در مورد روش‌های ازدیاد آن وجود دارد. در این تحقیق برهم‌کنش بعضی از تیمارهای هورمونی به‌منظور ایجاد کشت درون شیشه برای کال‌زایی و ریزازدیادی گیاه آویشن دنایی در محیط کشت MS با غلظت‌های مختلف از هورمونهای اندول‌استیک اسید (IAA)، بنزیل آمینوپورین (BAP)، کینتین (Kin) و در حضور یا عدم حضور آسکوربیک اسید (AS) بررسی شد. نتایج نشان داد که شاخص کالوس، وزن تر و وزن خشک در قطعات میان‌گره‌ای نسبت به قطعات مریستم رأسی مناسب‌ترند. باززایی گیاه از کالوس بدست آمده از جداکشت‌های مریستم رأسی و میان‌گره‌ای واجد اختلاف معنی‌داری بوده و بهترین ترکیب‌های هورمونی برای باززایی گیاه شامل NAA-Kin به‌ترتیب با غلظت (5/4-5/1) و NAA-BAP به‌ترتیب با غلظت‌های (6-9) میلی‌گرم بر لیتر بود. تولید کالوس در قطعات میان‌گره‌ای اختلاف معنی‌داری نسبت به مریستم رأسی نشان داد و در ترکیب هورمونی Kin-NAA (9-3) میلی‌گرم بر لیتر و NAA-BAP (6-9) میلی‌گرم بر لیتر در حضور آسکوربیک اسید بهترین تراکم تولید کالوس بدست آمد. در مجموع از میان تیمار‌های بکار برده شده، تیمار شاهد و تیمارهای هورمونی NAA و Kin اثرات مطلوب‌تری بر باززایی داشته و نیز کال‌زایی در قطعات میان‌گره‌ای بهتر انجام شده است.

کلیدواژه‌ها

- اکبری‌نیا، ا. و میرزا، م.، 1387. شناسایی ترکیب‌های معطر گیاه دارویی آویشن دنایی کشت شده در قزوین. علوم پزشکی قزوین، 12(3): 62-58.
- امیدی، م. و فرزین، ن.، 1388. راهکارهای بیوتکنولوژی در افزایش کارآیی گیاهان دارویی. همایش منطقه‌ای غذا و بیوتکنولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، 14-13 اسفند.
- پازوکی، ع.، رضایی، ح.، حبیبی، د. و پاک‌نژاد، ف.، 1391. اثر تنش خشکی محلول‌پاشی آسکوربات و جیبرلین بر روی برخی صفات مورفولوژیکی متحوای نسبی آب برگ و پایداری غشای سیتوپلاسمی گیاه آویشن (Thymus vulgaris L.). زراعت و اصلاح نباتات ایران، 1: 14-1.
- حسن‌پور، ح.، برنارد، ف. و شاکر، ح.، 1386. بهینه‌سازی کشت بافت آویشن شیرازی (Zataria multiflora Bioss.) برای تولید اسید رزمارینیک. تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 27: 9-1.
- حسینی بهشتی، ب. و خوشخوی، م.، 1384. اثرهای محیط کشت و تنظیم‌کننده‌های رشد بر ریزافزایی آویشن باغی (.Thymus vulgaris L.). مجله علوم و فنون باغبانی ایران، 6(2): 68-61.
- خرمی، م.، علیزاده، ا.، نوروزنژاد، م.ج. و رحمانی، م.، 1390. بررسی و مقایسه ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak. Subsp. Daenensis) و آویشن باغی (Thymus vulgaris L.). ششمین همایش ایده‌های نو در کشاورزی، دانشگاه آزاد خوراسگان، 10 اسفند.
- سلطانی‌پول، م.م.، محمدی، ع.، رهنما، ح. و عباس‌زاده، ب.، 1390. بررسی کال‌زایی در گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L). زراعت و اصلاح نباتات، 7(1): 54-45.
- طالبی، م.، اعتصام، ف.، سید طباطبایی، ب. و خاکسار، غ.، 1391. استفاده از ریزنمونه‌های گره و ترکیبات مختلف تنظیم‌کننده‏های رشد در باززایی مستقیم پروانش (Catharanthus roeus L.). علوم و فنون کشت‌های گلخانه‌ای، 3(10): 65-55.
- قربانلی، م.، احمدی، ف.، منفرد، ا. و بخشی خانیکی، غ.، 1391. اثر تنش شوری و برهم‌کنش آن با آسکوربات بر میزان فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، پرولین و مالون دی‌آلدئید در گیاه زیره سبز (Cuminum cyminum L.) چهار هفته بعد از جوانه‌زنی. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 28(1): 27-14.
- مظفریان، و.، 1376. فرهنگ نام‌های گیاهان ایران. انتشارات فرهنگ مصور، تهران، 750 صفحه.
- موافقی، ع.، حبیبی، ق. و علی‌اصغرپور، م.، 1387. باززایی گیاه دارویی کور (Capparis spinosa L.) با استفاده از کشت قطعات هیپوکوتیل. زیست‌شناسی ایران، 21(2): 297-289.
- نیک‌آور، ب.، مجاب، ف. و دولت‌آبادی، ر.، 1383. بررسی اجزای تشکیل‌دهنده اسانس سرشاخه‌های گل‌دار آویشن دنایی. گیاهان دارویی، 1(13): 49-45.
- ولی‌زاده، م. و کاظمی تبار، ک.، 1389. باززایی گیاهچه از ریز نمونه‌های هیپوکوتیل آویشن دنایی در محیط درون شیشه. یازدهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شهید بهشتی تهران، 4-2 مرداد.
- Dodds, J. and Roberts, L., 1987. Experiments in Plant Tissue Culture. Cambridge Unversity Press, UK, 276p.
- Horemans, N., Foyer, H.C., Potters, G. and Asard, H., 2000. Ascorbate function and associated transport system in plant. Plant Physiology and Biochemistry, 38(7-8): 531-540.
- Kumar, O.A., Tata, S.S. and Rupavati, T., 2002. In vitro induction of callusogenesis in chili peppers (Capsicum annuum L.). International Journal of Current Reseaech, 3: 42-44.
- Mirshekar, A., Honarvar, M., Mohammadi, F. and Alizadeh, A., 2014. Optimization of tissue culture of Thymus daenensis Celak. American-Eurasian Journal Agricultural and Environmental Science, 14(9): 949-953.
- Rosales, M.A., Ruiz, J.M., Hernández, J., Soriano, T., Castilla, N. and Romero, L., 2006. Antioxidant content and as ascorbate metabolism in cherry tomato exocarp to temperature and solar radiation. Journal of Science Food and Agriculture, 86(10): 1545-1551.
- Rudnicki, R.M. and Nowak, J., 1976. Studies on the physiology of hyacinth bulbs (Hyacinthus orientalis L.): vi. hormonal activities in hyacinth bulbs during flower formation and dormancy release. Journal of Experimental Botany, 27(2): 303-313.
- Saez, F., Sanchez, P. and Piqueras, A., 1994. Micropropagation of Thymus piperella. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 39: 269-272.