عالیه صالحی؛ سیف اله فلاح؛ علی عباسی سورکی؛ محمود رضا تدین
چکیده
به‌منظور بررسی پاسخ عملکرد و اجزای عملکرد دو گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) و گندم سیاه (Fagopyrum esculentum Moench) به کودهای آلی و شیمیایی، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در دو سال متوالی (۱۳۹۳ و ۱۳۹۴) اجرا شد. عاملهای آزمایش شامل دو گونه گیاه دارویی شنبلیله (لگوم) و گندم سیاه (غیرلگوم) ...
بیشتر
به‌منظور بررسی پاسخ عملکرد و اجزای عملکرد دو گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) و گندم سیاه (Fagopyrum esculentum Moench) به کودهای آلی و شیمیایی، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در دو سال متوالی (۱۳۹۳ و ۱۳۹۴) اجرا شد. عاملهای آزمایش شامل دو گونه گیاه دارویی شنبلیله (لگوم) و گندم سیاه (غیرلگوم) و سه منبع مختلف کودی (کود شیمیایی، کود شیمیایی + کود آلی و کود آلی (کود مرغی)) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد کود آلی نسبت به کود شیمیایی در گندم سیاه موجب افزایش معنی‌دار ارتفاع بوته (17.76%) و تعداد شاخه جانبی (8%) در سال اول، تعداد دانه در خوشه (28% و 19.53% به‌ترتیب در سال اول و دوم)، عملکرد دانه (40.24% و 26.57% به‌ترتیب در سال اول و دوم)، عملکرد بیولوژیک (34.66% و 47.74% به‌ترتیب در سال اول و دوم) و در گیاه شنبلیله باعث افزیش تعداد شاخه جانبی در بوته (8%) و عملکرد بیولوژیک (25%) در سال اول شد. از سوی دیگر ترکیب کودهای آلی با شیمیایی (50:50) در مقایسه با تیمار کود شیمیایی در گندم سیاه، موجب افزایش معنی‌دار ارتفاع بوته (10.35%، سال دوم)، عملکرد دانه (52.21% و 17.19% به‌ترتیب در سال اول و دوم)، عملکرد بیولوژیک (24.86% و 26.35% به‌ترتیب در سال اول و دوم)، شاخص برداشت (21.53%، سال اول) گردید. کود تلفیقی در شنبلیله تعداد شاخه جانبی (16.70%، سال اول) و عملکرد دانه (14.40%، سال دوم) را نسبت به کود شیمیایی افزایش داد. به‌طور کلی، برای تولید گیاهان دارویی گندم سیاه (غیرلگوم) کود آلی و کود آلی به‌علاوه کود شیمیایی جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی است، اما برای تولید گیاه دارویی شنبلیله، جایگزینی کود آلی تنها عملکرد بیولوژیک را نسبت به کود شیمیایی افزایش میدهد.
لیلی صفائی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ حسین زینلی؛ مهدی میرزا
چکیده
به‌منظور بررسی اثر مراحل مختلف برداشت بر عملکرد اندام هوایی، اسانس و ترکیبهای اصلی اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.)، آزمایشی طی سالهای 88-1386 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در استان اصفهان انجام شد و بهترین زمان برداشت گیاه از نظر بالاترین عملکرد اندام هوایی، درصد و عملکرد اسانس و میزان تیمول بررسی گردید. اندام ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر مراحل مختلف برداشت بر عملکرد اندام هوایی، اسانس و ترکیبهای اصلی اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.)، آزمایشی طی سالهای 88-1386 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در استان اصفهان انجام شد و بهترین زمان برداشت گیاه از نظر بالاترین عملکرد اندام هوایی، درصد و عملکرد اسانس و میزان تیمول بررسی گردید. اندام هوایی گیاه در چهار مرحله فنولوژیکی مختلف شامل: 1) مرحله آغاز گلدهی، 2) مرحله 50% گلدهی 3) مرحله گلدهی کامل و 4) مرحله بذردهی، برداشت و در هوای آزاد و در سایه خشک گردید. نتایج بدست آمده حکایت از اثر معنی‌دار مراحل مختلف برداشت بر کلیه صفات مورد مطالعه داشت. براساس میانگین صفات، بیشترین وزن خشک اندام هوایی و عملکرد اسانس در مرحله گلدهی کامل و بیشترین درصد اسانس در مرحله 50% گلدهی بدست آمد. اثر متقابل سال در مرحله برداشت مشخص نمود که در مجموع تیمار مربوط به مرحله گلدهی کامل سال دوم، بیشترین وزن خشک اندام هوایی و عملکرد اسانس را (به‌ترتیب معادل با 3083 و 61/68 کیلوگرم در هکتار) تولید نموده‌است. بیشترین درصد اسانس اندام هوایی در طی دو سال متعلق به مرحله 50% گلدهی بود و سال تأثیر معنی‌داری روی درصد اسانس نداشت. شش ترکیب بیشترین درصد اسانس را تشکیل دادند که در بین آنها تیمول ترکیب غالب در هر چهار مرحله برداشت بود. بیشترین مقدار تیمول در مرحله ابتدای گلدهی (9/85%) حاصل شد که نسبت به سایر مراحل برداشت اختلاف معنی‌داری را نشان داد. دومین ترکیب غالب اسانس کارواکرول بود که در مرحله بذردهی به حداکثر مقدار خود رسید و تفاوت معنی‌داری با سایر مراحل برداشت داشت. سه ترکیب پارا سیمن، 1،8-سینئول و گاما-ترپینن در مرحله 50% گلدهی، حداکثر مقدار را دارا بودند (به‌ترتیب 4/3، 4/1 و 8/1%) و بورنئول همانند کارواکرول در مرحله بذردهی بیشترین مقدار (53/2%) را نشان داد. در مجموع براساس نتایج بدست آمده بهترین زمان برداشت آویشن دنایی جهت رسیدن به حداکثر پتانسیل عملکرد اندام هوایی، عملکرد اسانس و عملکرد تیمول مرحله گلدهی کامل می‌باشد.
ندا جوادیان؛ قاسم کریم‌زاده؛ مظفر شریفی؛ احمد معینی؛ ژاله تحصیلی
چکیده
کتان سفید (Linum album Kotschy ex Boiss.) گیاهی چندساله و دیپلوئید (26=x2=n2) و یکی از گونه‌های بومی ایران و از خانواده کتان (Linaceace) است که دارای ماده مؤثره پودوفیلوتوکسین می‌باشد. این ماده یک محصول طبیعی مهم دارویی است که به گروه شیمیایی لیگنان‌ها تعلق دارد. به‌عنوان یک پیش‌ماده برای سنتز داروهای ضدسرطانی استفاده می‌شود. تولید صنعتی این ...
بیشتر
کتان سفید (Linum album Kotschy ex Boiss.) گیاهی چندساله و دیپلوئید (26=x2=n2) و یکی از گونه‌های بومی ایران و از خانواده کتان (Linaceace) است که دارای ماده مؤثره پودوفیلوتوکسین می‌باشد. این ماده یک محصول طبیعی مهم دارویی است که به گروه شیمیایی لیگنان‌ها تعلق دارد. به‌عنوان یک پیش‌ماده برای سنتز داروهای ضدسرطانی استفاده می‌شود. تولید صنعتی این ترکیب به‌دلیل ساختار شیمیایی پیچیده، از لحاظ اقتصادی امکان‌پذیر نیست. بنابراین، از روشهای مختلفی برای افزایش تولید پودوفیلوتوکسین در گیاه استفاده می‌شود. در این تحقیق، القای تتراپلوئیدی با استفاده از غلظت‌های متفاوت اوریزالین 0، 15، 25 و µM 50 به مدت 24، 48، 72 و 96 ساعت روی جوانه جانبی این گیاه انجام شد. نتایج نشان داد درصد زنده‌مانی و تعداد تولید نوساقه در هر جوانه جانبی در این گیاه با افزایش غلظت‌ها و زمان‌های اوریزالین کاهش یافت. گیاهان تتراپلوئید به‌وسیله آنالیز فلوسایتومتری شناسایی شدند، همچنین مقدار C DNA2 برای گیاهان دیپلوئید و تتراپلوئید به‌ترتیب 34/4 و pg36/8 برآورد شد. بیشترین درصد بازدهی القای تتراپلوئیدی (19%) تحت تیمار اوریزالین در غلظت µM25 در 48 ساعت بدست آمد. القای تتراپلوئیدی باعث افزایش مقدار پودوفیلوتوکسین در برگ و ساقه تتراپلوئید نسبت به دیپلوئید خود به‌ترتیب 66/1 و 48/1 برابر شد. نتایج این تحقیق نشان داد که القای تتراپلوئیدی می‌تواند روش مؤثری برای افزایش این ماده ارزشمند در گیاه کتان سفید باشد.
سید میثم رضوی‌نیا؛ مجید آقاعلیخانی؛ حسنعلی نقدی بادی
چکیده
هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر مقادیر مختلف کود آلی ورمی‌کمپوست و کود شیمیایی بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه سرخارگل (Echinacea purpurea (L.) Moench) بود. آزمایش در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس به‌صورت فاکتوریل دو عاملی با 12 تیمار در سه تکرار انجام شد. عامل کود شیمیایی در سه سطح C1 (بدون مصرف کود)، C2 (75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن از ...
بیشتر
هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر مقادیر مختلف کود آلی ورمی‌کمپوست و کود شیمیایی بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه سرخارگل (Echinacea purpurea (L.) Moench) بود. آزمایش در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس به‌صورت فاکتوریل دو عاملی با 12 تیمار در سه تکرار انجام شد. عامل کود شیمیایی در سه سطح C1 (بدون مصرف کود)، C2 (75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن از منبع اوره + 3000 پی‌پی‌ام در هکتار کود مایع ریزمغذی) و C3 (150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن از منبع اوره + 6000 پی‌پی‌ام در هکتار کود مایع ریزمغذی) و عامل کود آلی ورمی‌کمپوست در چهار سطح (0، 2، 4 و 6 تن در هکتار) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که کود ورمی‌کمپوست اثر معنی‌داری بر وزن خشک ساقه، گل، ریشه، عملکرد بیولوژیک، تعداد گل در بوته و سبزینگی برگ داشت. همچنین برهم‌کنش کود شیمیایی و کود ورمی‌کمپوست بر وزن خشک ریشه، وزن خشک 100 گل و ارتفاع بوته معنی‌دار گردید. بیشترین مقدار وزن خشک ساقه، گل، تعداد گل در بوته و ارتفاع بوته از کاربرد ترکیب تیماری ورمی‌کمپوست 4 تن در هکتار و بدون مصرف کود شیمیایی و بیشترین وزن خشک ریشه و عملکرد بیولوژیک به‌ترتیب از کاربرد 94/2 و 59/3 تن در هکتار ورمی‌کمپوست بدست آمد. هیچ یک از صفات مورد مطالعه تحت تأثیر عامل کود شیمیایی قرار نگرفت. همچنین اثر هیچ‌کدام از عوامل آزمایش بر ترکیبهای فنلی تام اندام‌های مختلف گیاه معنی‌دار نبود. با توجه به نتایج بدست آمده کاربرد کود آلی ورمی‌کمپوست به‌عنوان جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی در زراعت سرخارگل معرفی می‌شود.
محمّدتقی عبادی؛ مصطفی رحمتی؛ مجید عزیزی؛ محمّد حسن‌زاده خیاط؛ علیرضا دادخواه
چکیده
خشک کردن یکی از قدیمی‌ترین روشهای نگهداری محصولات کشاورزی پس از برداشت می‌باشد. ریحان (Ocimum basilicum L.) یکی از گیاهان خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است که به‌عنوان گیاهی دارویی و ادویه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌منظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر زمان خشک کردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی ریحان آزمایشی به‌صورت ...
بیشتر
خشک کردن یکی از قدیمی‌ترین روشهای نگهداری محصولات کشاورزی پس از برداشت می‌باشد. ریحان (Ocimum basilicum L.) یکی از گیاهان خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است که به‌عنوان گیاهی دارویی و ادویه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌منظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر زمان خشک کردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی ریحان آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. شش توان مختلف میکروویو شامل 100، 180، 300، 450، 600 و 900 وات، دو دمای مختلف آون شامل 50 و 70 درجه سانتی‌گراد و روش طبیعی (سایه و آفتاب) مورد مقایسه قرار گرفتند. در روشهای مختلف، خشک کردن نمونه‌ها تا زمانی‌که وزن آنها به محتوای رطوبتی 10/0 بر پایه وزن خشک (یا 10% بر پایه وزن تر) رسید، ادامه داشت. نتایج نشان داد که کمترین و بیشترین زمان خشک کردن (به‌ترتیب 1/4 دقیقه و 48 ساعت) مربوط به تیمارهای خشک کردن با توان 900 وات میکروویو و روش خشک کردن در سایه بود. بالاترین درصد اسانس (3/1%) در روش سایه بدست آمد و کمترین میزان (3/0%) مربوط به توان‌های 450، 600 و 900 وات میکروویو بود. توان‌های مختلف میکروویو اثر منفی بر اجزای اصلی اسانس (ژرانیال و متیل کاویکول) گذاشتند ولی در روش سایه این ترکیب‌ها به‌خوبی حفظ شدند. به‌طورکلی با توجه به نتایج این تحقیق می‌توان اظهار نمود که خشک کردن گیاه دارویی ریحان با استفاده از روش سایه از این جهت که میزان اسانس و اجزای اصلی آن را به‌صورت قابل‌ملاحظه‌ای حفظ کرد، برای خشک نمودن این گیاه مطلوب است.
مهدی میرزا؛ زهرا باهر نیک
دوره 22، شماره 4 ، بهمن 1385، ، صفحه 431-436
چکیده
از آنجایی که گیاه Salvia از روزگاران کهن در مجموعه گیاهان طبی مورد توجه خاص بوده و کاربرد امروزه اسانس گونه های مختلف آن در صنایع داروسازی، عطرسازی و فراورده‌های بهداشتی- آرایشی و نیز طعم دهنده در صنایع غذایی و نوشیدنی حائز اهمیت است, بنابراین در تحقیق حاضر اسانس گونه ای از جنس سالویا با نام Salvia compressa Vent. استخراج و ترکیبهای موجود در ...
بیشتر
از آنجایی که گیاه Salvia از روزگاران کهن در مجموعه گیاهان طبی مورد توجه خاص بوده و کاربرد امروزه اسانس گونه های مختلف آن در صنایع داروسازی، عطرسازی و فراورده‌های بهداشتی- آرایشی و نیز طعم دهنده در صنایع غذایی و نوشیدنی حائز اهمیت است, بنابراین در تحقیق حاضر اسانس گونه ای از جنس سالویا با نام Salvia compressa Vent. استخراج و ترکیبهای موجود در آن مورد بررسی و شناسایی قرار گرفت. بدین منظور سر شاخههای گلدار گیاه از اطراف جهرم (ارتفاع 900 متر) در استان فارس جمع‌آوری شده و اسانس آن به روش تقطیر با آب مورد استخراج قرار گرفت. سپس ترکیبهای موجود در اسانس با استفاده از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنجی جرمی ((GC/MS جدا سازی و شناسایی گردیدند. نتایج بدست آمده وجود 24 ترکیب را در اسانس S. compressa نشان داد. در میان ترکیبهای شناسایی شده به ترتیب ترکیبهای T-کادینول(36%) و کاریوفیلن اکسید (15.7%) بالا ترین مقدار را به خود اختصاص دادند. از سایر ترکیبهای اصلی این اسانس می توان ژرانیول (10.5%) و بورنئول (9.3%) را نام برد.
عباس زارع‌زاده؛ محمدباقر رضایی؛ علی میرحسینی؛ مهدی شمس‌زاده
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، ، صفحه 432-442
چکیده
در این تحقیق به منظور شناسایی و بررسی اکولوژیک گیاهان اسانس‌دار استان یزد، گیاهان اسانس‌دار تیره نعناع در مناطق مختلف استان شناسایی و فاکتورهای اکولوژیک شامل مشخصات خاک، طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، جهت شیب، اقلیم، میانگین بارندگی سالیانه، میانگین درجه حرارت سالیانه، گونه‌های همراه، گونه یا گونه‌های غالب، ...
بیشتر
در این تحقیق به منظور شناسایی و بررسی اکولوژیک گیاهان اسانس‌دار استان یزد، گیاهان اسانس‌دار تیره نعناع در مناطق مختلف استان شناسایی و فاکتورهای اکولوژیک شامل مشخصات خاک، طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، جهت شیب، اقلیم، میانگین بارندگی سالیانه، میانگین درجه حرارت سالیانه، گونه‌های همراه، گونه یا گونه‌های غالب، محل پراکنش، بهترین رویشگاه از لحاظ فراوانی و تراکم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که از 71 گونه اسانس‌دار خودروی استان، 34 گونه (9/47 درصد) متعلق به 15 جنس مربوط به تیره نعناع می‌باشد. از میان جنسها، بیشترین تعداد گونه مربوط به جنس Nepeta با 9 گونه و Salvia با 7 گونه می‌باشد. از نظر شکل زیستی 9/52 درصد گونهها همیکریپتوفیت، 8/11 درصد کریپتوفیت، 6/20 درصد تروفیت، 8/11 درصد کاموفیت و 9/2 درصد فانروفیت می‌باشند و همیکریپتوفیتها با 9/52 درصد مهمترین شکل زیستی گیاهان اسانس‌دار این تیره را تشکیل میدهند. بیشتر گونه‌های تیره نعناع در استان یزد جزء گونه‌های همراه در تیپهای گیاهی مختلف می‌باشد. بیشترین فراوانی گونه‌های اسانس‌دار تیره نعناع در مناطق کوهستانی و ارتفاعات و در اقلیمهای نیمه خشک سرد، مدیترانهای فراسرد و خشک سرد مشاهده می‌شوند.
حسین زینلی؛ حسین حسینی؛ محمدحسن شیرزادی
چکیده
نعناع یکی از مهمترین گیاهان خانواده Labiatae است که از نظر دارویی، غذایی و بهداشتی کاربرد گسترده‌ای دارد. اسانس و ترکیبهای تشکیل‌دهنده آن از اجزای مهم این گیاه بوده و به‌شدت تحت تأثیر عوامل به‌زراعی قرار می‌گیرد. در این تحقیق اثرات سطوح مختلف کود نیتروژن و زمان برداشت روی عملکرد و اجزای آن، اسانس و منتول نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) مورد ...
بیشتر
نعناع یکی از مهمترین گیاهان خانواده Labiatae است که از نظر دارویی، غذایی و بهداشتی کاربرد گسترده‌ای دارد. اسانس و ترکیبهای تشکیل‌دهنده آن از اجزای مهم این گیاه بوده و به‌شدت تحت تأثیر عوامل به‌زراعی قرار می‌گیرد. در این تحقیق اثرات سطوح مختلف کود نیتروژن و زمان برداشت روی عملکرد و اجزای آن، اسانس و منتول نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح اسپلیت پلات با سه تکرار به اجرا درآمد. صفات اندازه‌گیری شده در این تحقیق شامل طول برگ، عرض برگ، ارتفاع گیاه، وزن تر اندام هوایی در هر مترمربع در چین اول و دوم، وزن تر 100 برگ، میزان اسانس چین اول و دوم، میزان منتول در چین اول و دوم، عملکرد کل اندام هوایی در هکتار و عملکرد اسانس در هکتار بود. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه نشان داد که سطوح مختلف کود نیتروژن و زمان برداشت روی کلیه صفات بجز طول برگ اثر معنی‌داری داشت. اثرات متقابل ازت و زمان برداشت روی کلیه صفات بجز صفات طول و عرض برگ، تفاوت معنی‌داری را نشان داد. مقایسه میانگین صفات نشان داد که ارتفاع گیاه، وزن تر اندام هوایی در مترمربع، وزن تر 100 برگ، اسانس چین اول، منتول چین اول و دوم، عملکرد اندام هوایی در هکتار و عملکرد اسانس با افزایش مصرف ازت افزایش یافتند. مقایسه میانگین زمان‌های مختلف برداشت روی صفات نشان داد که بیشترین عملکرد کل اندام هوایی و عملکرد اسانس در زمان شروع غنچه‌دهی بدست آمده‌است. اثرات متقابل سطوح مختلف کود نیتروژن و زمان برداشت همچنین نشان داد که بیشترین عملکرد اندام هوایی در هکتار در زمان مصرف 200 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن و در زمان شروع غنچه‌دهی و بالاترین میزان منتول در سطح مصرف 300 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن و در زمان 50 درصد گلدهی بدست آمده‌است. درصد اسانس در چین دوم نسبت به چین اول معنی‌دار و روند کاهشی داشته‌است. به‌طور کلی نتایج نشان داد که بهترین تاریخ برداشت جهت حصول به حداکثر عملکرد تر اندام هوایی و اسانس در گیاه نعناع فلفلی، زمان شروع غنچه‌دهی و میزان مصرف 200 کیلوگرم کود نیتروژن بوده‌است.
نرگس حیدری؛ مجید پوریوسف
چکیده
به منظور بررسی تأثیر پیش‌تیمار بذر با پلی‌اتیلن گلیکول و کلرید سدیم بر شاخص‌های سبز کردن و رشد گیاهچه‌ی انیسون (pimpinella anisum L.)، آزمایشی در پاییز 1388 در گلخانه‌ی تحقیقاتی دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا شد. در این تحقیق تأثیر پیش‌تیمار بذر با محلول پلی‌اتیلن گلیکول در سه سطح (5-، 10- و 15- بار)، پیش‌تیمار بذر با محلول کلرید سدیم در ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر پیش‌تیمار بذر با پلی‌اتیلن گلیکول و کلرید سدیم بر شاخص‌های سبز کردن و رشد گیاهچه‌ی انیسون (pimpinella anisum L.)، آزمایشی در پاییز 1388 در گلخانه‌ی تحقیقاتی دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا شد. در این تحقیق تأثیر پیش‌تیمار بذر با محلول پلی‌اتیلن گلیکول در سه سطح (5-، 10- و 15- بار)، پیش‌تیمار بذر با محلول کلرید سدیم در سه سطح (5-، 10- و 15- بار) در مقایسه با شاهد (پیش تیمار با آب مقطر) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی (RCBD) با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که تأثیر پیش‌تیمار بذر با پلی‌اتیلن گلیکول و کلرید سدیم بر بیشتر صفات مورد بررسی شامل درصد سبز کردن، سرعت سبز کردن و وزن خشک گیاهچه معنی‌دار (05/0p≤) بود. با کاهش پتانسیل آب محلولها درصد و سرعت سبز کردن و وزن خشک گیاهچه (بجز پلی‌اتیلن گلیکول10 بار) به‌طور معنی‌داری (05/0 ≤ p) کاهش یافت. به علت اینکه نتایج حاصل از پیش‌تیمار بذر با پلی‌اتیلن گلیکول10 بار بسیار نزدیک نتایج حاصل از پیش‌تیمار با آب مقطر بود.
عباس زارع زاده؛ فاطمه سفیدکن؛ سید رضا طبایی عقدایی؛ علی میرحسینی؛ محمدرضا عرب زاده؛ محمدرضا میرجلیلی
چکیده
تعدادی از گونه‌های مرزه (Satureja spp.) با دارا بودن ترکیبهای باارزشی همانند تیمول و کارواکرول از جایگاه ویژه‌ای در صنایع دارویی، بهداشتی، آرایشی برخوردار می‌باشند. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی کمّیت و کیفیت روغن اسانسی اکسشن‌های مختلف گونه‌های مرزه در حالت زراعی بود. ابتدا بذر 35 اکسشن از 10 گونه مختلف مرزه از رویشگاه‌های طبیعی کشور ...
بیشتر
تعدادی از گونه‌های مرزه (Satureja spp.) با دارا بودن ترکیبهای باارزشی همانند تیمول و کارواکرول از جایگاه ویژه‌ای در صنایع دارویی، بهداشتی، آرایشی برخوردار می‌باشند. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی کمّیت و کیفیت روغن اسانسی اکسشن‌های مختلف گونه‌های مرزه در حالت زراعی بود. ابتدا بذر 35 اکسشن از 10 گونه مختلف مرزه از رویشگاه‌های طبیعی کشور جمع‌آوری شده و پس از نشاء در گلخانه مزرعه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد واقع در گردفرامرز شاهدیه یزد، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی، در سه تکرار کشت شدند. سرشاخه‌های گلدار آنها، طی چهار سال متوالی پس از کشت جمع‌آوری و خشک کردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری انجام شد. پس از تعیین بازده اسانس بر اساس وزن خشک گیاه، اسانس به‌وسیله کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی تجزیه و شناسایی اسانس‌ها انجام شد. نتایج تجزیه واریانس میزان تولید وزن تر و وزن خشک اندام‌های هوایی، وزن خشک برگ، وزن خشک شاخه‌ها، بازده اسانس و میزان تولید اسانس در هکتار در سالهای 1390، 1391 و 1392 در سطح 1% معنی‌دار بود. مقایسه میانگین‌ها توسط آزمون دانکن در سطح احتمال 5% انجام شد. از بین ترکیبهای شیمیایی موجود در اکسشن‌های مختلف 4 ترکیب پارا-سیمن، گاما-ترپینن، تیمول و کارواکرول با درصد بالا در طی چهار سال مورد مقایسه و بررسی قرار گرفتند. همچنین ترکیبهای آلفا-توژان، آلفا-پینن، بتا-پینن، آلفا-ترپینن، ترانس کاریوفیلن، ترپینئول، اسپاتولنئول و کاریوفیلن اکساید در برخی از اکسشن‌ها درصد بالایی را به خود اختصاص دادند. به‌طور کلی با در نظر گرفتن بازده، میزان تولید و ترکیبهای تشکیل‌دهنده اسانس، اکسشن‌های 15 (S. rechingeri) با منشأ استان ایلام با میانگین 5.8% اسانس و میزان تولید 113.9 کیلوگرم اسانس در هکتار و 64% کارواکرول و 2/12% تیمول، اکسشن 107 (S. spicigera) با منشأ استان گیلان با میانگین 2.4% اسانس و میزان 75.5 کیلوگرم اسانس در هکتار و 43.4% تیمول و 9.2% کارواکرول، اکسشن 24 (S. rechingeri) با منشأ استان ایلام با میانگین 4.2% اسانس و میزان تولید 63.8 کیلوگرم اسانس در هکتار و 75.4% کارواکرول و 6.2% تیمول و اکسشن SKM (S. bachtiarica) با منشأ استان یزد با 6/2% اسانس و میزان تولید 51.9 کیلوگرم اسانس در هکتار و 66% کارواکرول و 0.5% تیمول به‌ترتیب به‌عنوان اکسشن‌های برتر معرفی می‌شوند.
اسلام ذوالفقاری؛ ابراهیم عادلی؛ ولی‌اله مظفریان؛ ساسان بابایی؛ قاسم حبیبی بی‌بالان
چکیده
گیاهان بومی و اندمیک، ذخایر توارثی گیاهی هر منطقه محسوب می‌شوند و به دلیل دارا بودن صفات مرفولوژیکی مطلوب، مقاومت به آفات و امراض و سازگاری به شرایط اکولوژیک از اهمیت خاصی برخوردارند. این تحقیق با هدف شناسایی گیاهان دارویی از فلور ارسباران، حوضه مردانقم چای و مطالعه دانش بومی مردم محلی مرتبط با گیاهان دارویی و عوامل مؤثر بر آن، ...
بیشتر
گیاهان بومی و اندمیک، ذخایر توارثی گیاهی هر منطقه محسوب می‌شوند و به دلیل دارا بودن صفات مرفولوژیکی مطلوب، مقاومت به آفات و امراض و سازگاری به شرایط اکولوژیک از اهمیت خاصی برخوردارند. این تحقیق با هدف شناسایی گیاهان دارویی از فلور ارسباران، حوضه مردانقم چای و مطالعه دانش بومی مردم محلی مرتبط با گیاهان دارویی و عوامل مؤثر بر آن، انجام شده است. برای دستیابی به این هدف، پس از شناسایی فلور منطقه و تفکیک گیاهان دارویی، به جمع‌آوری اطلاعات با ارائه پرسشنامه، به صورت تصادفی از جمعیت بالای 20 سال به تعداد 180 نمونه، پرداخته شد. نتایج نشان داد که 30% از فلور منطقه شامل گیاهان دارویی باارزش است که متعلق به 56 جنس و 30 خانواده گیاهی می‌باشد و با توجه به برداشت گیاهان برای مقاصد دارویی توسط مردم محلی، خانواده‌های Labiatae، Compositae، Rosaceae، Urticaceae، Umbellifereae و Grossulariaceae به‌ترتیب دارای بیشترین مصرف در منطقه می‌باشند. نتایج تجزیه و تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده از پرسشنامه‌ها در نرم‌افزار SPSS، با آزمون ناپارامتری kruskal-Wallis و ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که از میان فاکتورهای مؤثر بر میزان شناخت گیاهان دارویی موجود در منطقه، رابطه بین شناخت و دسترسی به خانه بهداشت جهت درمان در روستا معنی‌دار است (05/0 =P). یعنی دسترسی به پزشک، بر میزان آشنایی مردم محلی با گیاهان دارویی، مؤثر بوده است و همچنین رابطه آن با میزان دسترسی جنگل‌نشینان به شهرهای اطراف جهت معالجه نیز معنی‌دار است (01/0 =P)، یعنی محدودیت تردد، بر میزان شناخت گیاهان دارویی توسط جنگل‌نشینان، اثرگزار بوده است، ولی رابطه بین شناخت گیاهان دارویی با سن و سطح تحصیلات افراد و میزان مصرف داروهای شیمیایی معنی‌دار نیست. یعنی سن و سطح تحصیلات افراد محلی و میزان مصرف داروهای شیمیایی در شناخت گیاهان دارویی تأثیری نداشته است (05/0 =P).
عباس زارع‌زاده؛ حسن مداح عارفی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ علی میرحسینی؛ محمدرضا عرب‌زاده
چکیده
جنس Thymus از خانواده Lamiaceae بیش از 215 گونه مختلف آن در سراسر جهان یافت می‌شود. این جنس در ایران شامل 18 گونه معطر و چند ساله است که از میان آنها 4 گونه انحصاری ایران هستند. گونه‌های مختلف آویشن در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پژوهش به‌منظور آشنایی با نحوه کاشت، داشت، برداشت، سازگاری و تولید گونه‌های مختلف ...
بیشتر
جنس Thymus از خانواده Lamiaceae بیش از 215 گونه مختلف آن در سراسر جهان یافت می‌شود. این جنس در ایران شامل 18 گونه معطر و چند ساله است که از میان آنها 4 گونه انحصاری ایران هستند. گونه‌های مختلف آویشن در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پژوهش به‌منظور آشنایی با نحوه کاشت، داشت، برداشت، سازگاری و تولید گونه‌های مختلف جنس آویشن برای مصارف سنتی و تأمین مواد اولیه برای کارخانه‌های داروسازی و اسانس‌گیری و کاهش بهره‌برداری بی‌رویه از طبیعت، از سال 1390-1387 به مدت چهار سال در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا درآمد. برای این منظور بذرهای 69 اکسشن از گونه‌های مختلف آویشن ارسالی از بانک ژن منابع طبیعی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در کرت‌های آزمایشی کشت شد (30 بوته از هر اکسشن). سپس مراحل فنولوژی، میزان استقرار گیاهان و به‌علاوه میزان تولید محصول، سطح تاج پوشش، ارتفاع گیاه، وزن هزاردانه و میزان تولید بذر آنها مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش از 69 اکسشن کشت شده 8 اکسشن با شرایط اقلیمی ایستگاه سازگار، 28 اکسشن نسبتاً سازگار و 33 اکسشن کمتر سازگار بودند. میانگین درصد بوته‌های استقرار یافته در هر کرت آزمایشی در سالهای 1388، 1389 و1390 به‌ترتیب 75%، 68% و 58% بود. در پایان اجرای طرح حداقل میزان استقرار 7% مربوط به اکسشن XDRNJI (T. lancifolius×T. pubescens) با منشأ استان مرکزی و حداکثر 100% مربوط به اکسشن BHUXDR (T. fedchenkoi×T. pubescens) با منشأ استان زنجان به‌عنوان اکسشن برتر سازگار معرفی شد.
طه ایزان؛ فریبرز شکاری؛ یوسف نصیری
چکیده
بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.) گیاهی یک‌ساله و معطر از تیره نعناعیان است که در طب سنتی و نوین، در درمان برخی از ناراحتی‌های گوارشی، قلبی و عروقی کاربرد دارد. به‌منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک بر عملکرد و اسانس بادرشبی در شرایط تنش خشکی، آزمایشی مزرعه‌ای در ایستگاه تحقیقاتی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان پیرانشهر در سال ...
بیشتر
بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.) گیاهی یک‌ساله و معطر از تیره نعناعیان است که در طب سنتی و نوین، در درمان برخی از ناراحتی‌های گوارشی، قلبی و عروقی کاربرد دارد. به‌منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک بر عملکرد و اسانس بادرشبی در شرایط تنش خشکی، آزمایشی مزرعه‌ای در ایستگاه تحقیقاتی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان پیرانشهر در سال 1391 به‌صورت کرت‌های خردشده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی شامل سه سطح آبیاری (40، 80 و 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر) و سه سطح افشانه کردن با اسید سالیسیلیک (0، 5/0 و 1 میلی‌مولار)، به‌عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر عملکرد خشک، وزن هزاردانه، شاخص برداشت سرشاخه گلدار و عملکرد اسانس معنی‌دار بود. مشابه آن در تأثیر افشانه کردن اسید سالیسیلیک بر عملکرد خشک و عملکرد اسانس نیز دیده شد. شایان ذکر است که عملکرد خشک و عملکرد اسانس بیشترین تأثیر را از تنش خشکی متحمل شدند. به‌علاوه، وزن هزاردانه و شاخص برداشت سرشاخه گلدار در تیمار آبیاری 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک بیشترین مقدار را نشان دادند. نتایج این پژوهش همچنین نشان داد که اثر متقابل دو فاکتور مورد بررسی بر درصد اسانس و شاخص برداشت اسانس معنی‌دار بود. به‌طوری که، بیشترین درصد اسانس و شاخص برداشت اسانس مربوط به کاربرد میزان 1 میلی‌مولار اسید سالیسیلیک در 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک بودند.
فاطمه عسکری؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر مناطق جمع‌آوری بذر و تاریخ کشت بر عملکرد کمّی بذر گیاه دارویی Pimpinella affinis Ledeb.، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل بذرهای جمع‌آوری شده از مناطق خجیر، نوشهر و جاده چالوس و تاریخ‌های کشت شامل 15 آبان، 15 آذر و 20 فروردین‌ماه بود که در سالهای 1385 و ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر مناطق جمع‌آوری بذر و تاریخ کشت بر عملکرد کمّی بذر گیاه دارویی Pimpinella affinis Ledeb.، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل بذرهای جمع‌آوری شده از مناطق خجیر، نوشهر و جاده چالوس و تاریخ‌های کشت شامل 15 آبان، 15 آذر و 20 فروردین‌ماه بود که در سالهای 1385 و 1386 در مزرعه ایستگاه تحقیقات البرز کرج انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس سال 1385 نشان داد که اثر تاریخ کاشت (آبان و آذرماه) بر عملکرد بذر معنی‌دار نبود ولی تأثیر رویشگاه و اثر متقابل آنها بر عملکرد بذر در سطح 1% معنی‌دار بوده است. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که عملکرد بذر در تاریخ کشت آبان و آذرماه اختلاف معنی‌دار ندارند، هرچند کشت آذرماه با مقدار 467/64 کیلوگرم در هکتار مقدار بیشتری داشت. تأثیر رویشگاه بر عملکرد بذر مشخص نمود که بذر جمع‌آوری شده از رویشگاه خجیر با میزان 1/175 کیلوگرم در هکتار بیشترین مقدار را داشت و نسبت به چالوس و نوشهر اختلاف معنی‌دار نشان داد. اثر متقابل تاریخ کشت و رویشگاه بر عملکرد بذر مشخص نمود که تاریخ کشت آذرماه مربوط به بذر رویشگاه خجیر با میزان 4/191 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین مقدار بوده و نسبت به سایر تیمارها اختلاف معنی‌دار بود. نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس سال 1386 مشخص کرد که تأثیر تاریخ کاشت، رویشگاه و اثر متقابل آنها بر عملکرد بذر در سطح 1% معنی‌دار بوده است. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که عملکرد بذر در تاریخ‌های کشت آبان و آذرماه اختلاف معنی‌دار ندارند، هرچند کشت آبان‌ماه با مقدار 9/218 کیلوگرم در هکتار مقدار بیشتری داشت. تأثیر رویشگاه بر عملکرد بذر مشخص نمود که بذر جمع‌آوری شده از رویشگاه خجیر با میزان 9/281 کیلوگرم در هکتار بیشترین مقدار را داشت و نسبت به نوشهر اختلاف معنی‌دار نشان داد. اثر متقابل تاریخ کشت و رویشگاه بر عملکرد بذر مشخص نمود که بذر رویشگاه خجیر در تاریخ کشت آبان و آذرماه با میزان 6/404 و 9/397 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین مقدار بوده و نسبت به سایر تیمارها اختلاف معنی‌دار بود. با توجه به نتایج بدست آمده از کشت انجام شده دو سال، ملاحظه می‌شود که کشت‌های پاییزه به‌دلیل داشتن طول دوره رشد طولانی نسبت به کشت بهاره از عملکرد بیولوژیک و عملکرد بذر بالاتری برخوردار بودند. همچنین بین سه رویشگاه، بذرهای جمع‌آوری شده از خجیر نسبت به نوشهر و چالوس عملکرد بیولوژیک و عملکرد بذر بالاتری داشتند.
محمدرضا اخگر؛ پیمان رجایی؛ سمیه اماندادی
چکیده
جنس Salvia، متعلق به تیره نعناع، در ایران 58 گونه دارد که 17 گونه آن انحصاری ایران است. هدف از این مطالعه، مقایسه ترکیبهای شیمیایی اسانس برگ، گل، ساقه و ریشه Salvia macilenta Boiss. بود. این گیاه در اردیبهشت ماه 1391 از مسیر جاده بم- جیرفت، منطقه جبالبارز واقع در استان کرمان جمع‌آوری شد و از اندام‌های مختلف آن به‌طور جداگانه به روش تقطیر با آب، اسانس‌گیری ...
بیشتر
جنس Salvia، متعلق به تیره نعناع، در ایران 58 گونه دارد که 17 گونه آن انحصاری ایران است. هدف از این مطالعه، مقایسه ترکیبهای شیمیایی اسانس برگ، گل، ساقه و ریشه Salvia macilenta Boiss. بود. این گیاه در اردیبهشت ماه 1391 از مسیر جاده بم- جیرفت، منطقه جبالبارز واقع در استان کرمان جمع‌آوری شد و از اندام‌های مختلف آن به‌طور جداگانه به روش تقطیر با آب، اسانس‌گیری بعمل آمد. ترکیبهای تشکیل‌دهنده روغن‌های اسانسی با استفاده از دستگاه‌های کروماتوگراف گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. در اسانس برگ، 46 ترکیب شناسایی شد که 7/99% اسانس را تشکیل می‌دادند. آلفا-پینن (4/36%)، بتا-پینن (6/7%)، بورنئول (4/5%) و بتا-کاریوفیلن (1/5%) ترکیبهای اصلی اسانس بودند. همچنین، اسانس گل 26 ترکیب داشت که 100% آن را شامل می‌شد. آلفا-پینن (1/45%)، بتا-پینن (5/10%)، کامفن (8/8%) و لیمونن (8/6%) اجزای عمده اسانس بودند. در اسانس ساقه، 18 ترکیب شناسایی شد که 5/97% آن را تشکیل می‌دادند. ترکیبهای اصلی، آلفا-پینن (1/25%)، بورنیل استات (8/16%)، بتا-اودسمول (6/8%) و بورنئول (1/8%) بودند. از طرف دیگر، از بین 10 ترکیب شناسایی شده در اسانس ریشه که 2/88% آن را تشکیل می‌دادند، ویریدیفلورول (1/18%)، بتا-اودسمول (4/16%)، ترانس-فروژینول (8/15%) و دی‌بوتیل فتالات (6/10%) ترکیبهای عمده بودند. در نتیجه، روغن‌های اسانسی برگ، گل و ساقه S. macilenta غنی از منوترپن‌ها بوده و آلفا-پینن، ترکیب شاخص اندام‌های مذکور، در اسانس ریشه وجود نداشت.
کامکار جایمند؛ هلن اهرابی اصلی؛ زهرا بهراد
چکیده
فلاونوییدها طبقه بزرگی از پلی‌فنل‌ها با بیش از 4000 ترکیب هستند که در گیاه نقش آنتی‌اکسیدانی را در فتوسنتز به‌عهده دارند و در انسان دارای اثرهای آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی، جلوگیری‌کننده سرطان و محافظت‌کننده از قلب می‌باشند. ترکیب کوئرستین و کامفرول در گروه فلاونول‌ها قرار دارند و برای مقابله با ویروس‌ها و سلول‌های ...
بیشتر
فلاونوییدها طبقه بزرگی از پلی‌فنل‌ها با بیش از 4000 ترکیب هستند که در گیاه نقش آنتی‌اکسیدانی را در فتوسنتز به‌عهده دارند و در انسان دارای اثرهای آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی، جلوگیری‌کننده سرطان و محافظت‌کننده از قلب می‌باشند. ترکیب کوئرستین و کامفرول در گروه فلاونول‌ها قرار دارند و برای مقابله با ویروس‌ها و سلول‌های سرطانی استفاده می‌شوند. هدف از این تحقیق، استخراج و اندازه‌گیری ترکیب کوئرستین و کامفرول در گونه گیاهی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) بود. برای این منظور این گونه در اوایل خردادماه 1389 از مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور جمع‌آوری، و بعد از اندام‌های مختلف (گل، برگ، ساقه و بذر) با روشهای مختلف استخراج شد. در روش اول نمونه با حلال کلروفرم توسط دستگاه سوکسله به مدت 72 ساعت استخراج گردید. در روش دوم به نمونه قبلی که با حلال کلروفرم استخراج شده بود پس از جدا کردن حلال، متانول اضافه نموده و مجدداً عمل استخراج انجام شد. در روش سوم با توجه به میزان ماده خشک از اندام‌های مختلف گیاه تازه رازیانه توزین، سپس با حلال‌های متانول و اسیداستیک (به نسبت 1:9) توسط دستگاه آسیاب برقی خرد و همزمان صاف گردید. در روش چهارم گیاه تازه مطابق با میزان ماده خشک هر اندام ابتدا با دستگاه آسیاب برقی خردشد و بعد با حلال‌های متانول و اسیداستیک (به نسبت 1:9) و به مدت یک هفته خیسانده و بعد صاف گردید. بعد همه نمونه‌های بدست آمده به حجم 30 میلی‌لیتر تغلیظ گردیدند. جمعاً 32 نمونه بدست آمد که میزان ترکیب کوئرستین وکامفرول آنها توسط دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که بیشترین مقادیر کوئرستین بدست آمده در Foeniculum vulgare Mill.، مربوط به گل (ppm2990)، برگ (ppm1223) و بذر تازه (ppm1779) در روش استخراج با متانول و در ساقه (ppm1316) به روش خیساندن با متانول-اسیداستیک بدست آمد و کمترین مقادیر کوئرستین بدست آمده مربوط به روش اول (استخراج با کلروفرم) بود که در گل (ppm17)، برگ (ppm15)، ساقه (ppm9)، و در بذر (ppm50) بدست آمد. در شرایط کشت یکسان بیشترین مقادیر کامفرول بدست آمده در گل (ppm912)، برگ (ppm273)، ساقه (ppm184) و در بذر تازه (ppm1142) به روش خیساندن با متانول-اسیداستیک و کمترین مقادیر کامفرول بدست آمده مربوط به روش استخراج با کلروفرم است که در گل (ppm209)، برگ (ppm55)، ساقه (ppm45) و در بذر (ppm427) بدست آمد.
سید غلامرضا موسوی؛ محمد جواد ثقه‌الاسلامی؛ محسن پویان
چکیده
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد اسفرزه (Plantago ovate L.) آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند در سال 1387 انجام شد. در این آزمایش تأثیر سه تاریخ کاشت 30 فروردین، 20 اردیبهشت و 10 خردادماه به‌عنوان فاکتور اصلی و سه ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد اسفرزه (Plantago ovate L.) آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند در سال 1387 انجام شد. در این آزمایش تأثیر سه تاریخ کاشت 30 فروردین، 20 اردیبهشت و 10 خردادماه به‌عنوان فاکتور اصلی و سه تراکم گیاهی 6/16، 2/22 و 3/33 بوته در مترمربع به‌عنوان فاکتور فرعی مورد مطالعه قرار گرفت و صفاتی از قبیل عملکرد دانه، تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که تأخیر در تاریخ کاشت از 30 فروردین به 10 خردادماه تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت را به‌ترتیب 2/35، 8/39، 2/60، 3/49 و 7/19 درصد به‌طور معنی‌دار کاهش داد. تاریخ کاشت 30 فروردین‌ماه با میانگین 11/656 سنبله در مترمربع از برتری معنی‌داری نسبت به دو تاریخ کاشت بعدی برخوردار بود. همچنین تراکم بوته تأثیر معنی‌داری بر تعداد سنبله در بوته، تعداد سنبله در مترمربع، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه در مترمربع، شاخص برداشت و عملکرد دانه در بوته داشت، به‌طوری که با کاهش تراکم از 3/33 به 6/16 بوته در مترمربع، کاهش 3/45 درصدی در عملکرد دانه و کاهش 7/52 درصدی در عملکرد بیولوژیک مشاهده گردید، این در حالیست که شاخص برداشت از 47/25 به 06/28% و عملکرد دانه در بوته از 129/1 به 318/1 گرم افزایش یافت. نتایج تحقیق حاضر حکایت از آن دارد که تاریخ کاشت و تراکم بوته مناسب نقش مؤثری در افزایش عملکرد دارد و تاریخ کاشت 30 فروردین‌ماه و تراکم 3/33 بوته در مترمربع با میانگین 99/558 کیلوگرم در هکتار، عملکرد قابل قبولی را در زراعت اسفرزه در بیرجند تولید می‌کند.
سیده فائزه تقی زاده؛ غلامحسین داوری نژاد؛ جواد اصیلی؛ سید حسین نعمتی؛ غلامرضا کریمی
چکیده
این مطالعه با هدف شناسایی ترکیبهای شیمیایی، بررسی اثرات آنتی‌اکسیدانی، ضدمیکروبی و سمّیت سلولی اسانس حاصل از برگ پسته (Pistacia vera L. var. Sarakhs) در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. ترکیبهای موجود در اسانس با استفاده از گاز کروماتوگرافی جرمی (GC-MS) تعیین شدند و شامل 28 ترکیب بودند که 98.28% از کل ترکیب اسانس را شامل شد. بخش اعظم این ترکیب‌ها روغن‌های ...
بیشتر
این مطالعه با هدف شناسایی ترکیبهای شیمیایی، بررسی اثرات آنتی‌اکسیدانی، ضدمیکروبی و سمّیت سلولی اسانس حاصل از برگ پسته (Pistacia vera L. var. Sarakhs) در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. ترکیبهای موجود در اسانس با استفاده از گاز کروماتوگرافی جرمی (GC-MS) تعیین شدند و شامل 28 ترکیب بودند که 98.28% از کل ترکیب اسانس را شامل شد. بخش اعظم این ترکیب‌ها روغن‌های اسانسی هیدروکربنه (48.8%)، سزکوئی‌ترپن‌های هیدروکربن (68/35%) و روغن‌های اسانسی اکسیژنه (5/11%) بودند. در بررسی اثرات ضدمیکروبی اسانس بر روی 4 سویه باکتری و یک قارچ مشخص شد که باکتری‌های گرم مثبت نسبت به گرم منفی‌ها حساس‌تر بودند، به‌طوری‌که MIC و MBC در مقادیر برابر برای Staphylococcus aureus 16 میکروگرم بر میلی‌لیتر و برای باکتری Bacillus cereus و قارچ Candida albicans 90 میکروگرم بر میلی‌لیتر بدست آمد. شاخص MIC و MBC برای باکتری‌های گرم منفی Escherichia coli و Pseudomonas aeruginosa 135 میکروگرم بر میلی‌لیتر تعیین گردید. در بررسی اثرات آنتی‌اکسیدانی اسانس به روش سنجش میزان بازداری رادیکال‌های آزاد ((DPPH، شاخص IC50 اسانس 0.005±19.03 میکروگرم بر میلی‌لیتر محاسبه شد. میزان اثرات آنتی‌اکسیدانی در روش FRAP 9.9 میلی‌مول بر گرم و درصد بازداری بتاکاروتن 50.14 تعیین گردید. در بررسی اثرات سمّیت سلولی اسانس به روش آلامار بلو، شاخص IC50 به روی رده سلولی MCF-7، پایین‌تر از 50 میکروگرم بر میلی‌لیتر (32.20 میکروگرم بر میلی‌لیتر) و برای رده‌های سلولی PC3 و DU-145 به‌ترتیب 52.38 و 98.78 میکروگرم بر میلی‌لیتر محاسبه شد.
فرشته قانع‌پسند؛ محمدرضا حاج سید هادی
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی تأمین‌کننده نیتروژن و کود دامی بر عملکرد و اسانس گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شرکت کشاورزی ران در منطقه فیروزکوه در سال زراعی 1391 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل کود دامی در چهار سطح (عدم مصرف، 5/2، 5 ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی تأمین‌کننده نیتروژن و کود دامی بر عملکرد و اسانس گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شرکت کشاورزی ران در منطقه فیروزکوه در سال زراعی 1391 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل کود دامی در چهار سطح (عدم مصرف، 5/2، 5 و 5/7 تن در هکتار) و باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن در چهار سطح (عدم تلقیح، تلقیح با ازتوباکتر، تلقیح با آزوسپیریلوم و تلقیح توأم با ازتوباکتر و آزوسپیریلوم) بودند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته (8/47 سانتی‌متر)، درصد اسانس در دانه (14/0%) و عملکرد اسانس (31/768 گرم در هکتار) در کاربرد 5/7 تن کود دامی در هکتار بدست آمد، در حالی‌که بیشترین عملکرد زیستی (16/1829 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه (22/556 کیلوگرم در هکتار) از تیمار پنج تن کود دامی در هکتار حاصل شد. کمترین میزان صفات مورد بررسی از تیمار شاهد یا عدم مصرف کود دامی بدست آمد. بیشتر صفات تحت تأثیر مثبت و معنی‌دار تلقیح بذر با باکتری‌های ازتوباکتر و آزوسپیریلوم قرار گرفتند. بیشترین ارتفاع (61/49 سانتی‌متر)، عملکرد دانه (41/553 کیلوگرم در هکتار)، شاخص برداشت (71/37%)، عملکرد زیستی (21/1697 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (09/664 گرم در هکتار) از تلقیح توأم بذر با ازتوباکتر و آزوسپیریلوم بدست آمد. کمترین مقادیر نیز از تیمار شاهد یا عدم تلقیح بذر با باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن بدست آمد.
امید احمدی؛ جعفر حسین‌زاده؛ امید پناهی؛ حسین فرازمند
چکیده
در راستای تهیه مواد حشره‌کش جدید، که سازگار با محیط زیست بوده و به آسانی قابل فرمولاسیون و کاربرد باشند، اسانس پسته وحشی (بنه، سقز یا چاتلانقوش) با نام علمی Pistacia atlantica Desf. var. kurdica (Anacardiaceae)، روی حشرات بالغ سوسک توتون (Lasioderma serricorne F. (Anobiidae))، در شرایط آزمایشگاهی استفاده شد. بررسی و آنالیز اسانس پسته وحشی به‌وسیله کروماتوگراف گازی (GC/MS)، ...
بیشتر
در راستای تهیه مواد حشره‌کش جدید، که سازگار با محیط زیست بوده و به آسانی قابل فرمولاسیون و کاربرد باشند، اسانس پسته وحشی (بنه، سقز یا چاتلانقوش) با نام علمی Pistacia atlantica Desf. var. kurdica (Anacardiaceae)، روی حشرات بالغ سوسک توتون (Lasioderma serricorne F. (Anobiidae))، در شرایط آزمایشگاهی استفاده شد. بررسی و آنالیز اسانس پسته وحشی به‌وسیله کروماتوگراف گازی (GC/MS)، نشان داد که این اسانس شامل 13 نوع ماده شیمیایی مختلف است که مهمترین آنها عبارتند از: آلفا-پینن (75/77%)، کامفن (6/6%) و بتا-پینن (45/3%). این تحقیق در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار (5 غلطت مختلف از اسانس به همراه شاهد) انجام شد. اسانس با استفاده از روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر تهیه گردید. آزمایش در شرایط دمایی 2±30 درجه سیلسیوس و رطوبت نسبی 5±60% و در تاریکی انجام شد. تیمارها شامل 5 غلظت مختلف از اسانس به همراه شاهد، که هر غلظت در 3 تکرار و هر تکرار شامل 20 حشره بالغ 1 تا 7 روزه بود، انجام شد. مقدار LC50 بدست آمده 67/216 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه گردید. نتایج نشان داد که اسانس پسته وحشی (Pistacia atlantica var. kurdica)، کشندگی معنی‌داری بر روی حشرات بالغ آفت مورد مطالعه داشت.
سکینه عباس‌زاده؛ طیبه رجبیان؛ مسعود تقی‌زاده
چکیده
فیتواسترول نامیست برای بسیاری از استرول‌های گیاهی که دارای فعالیت زیستی مؤثری در انسان‌ها هستند و به‌عنوان یک عامل پایین‌آورنده کلسترول می‌توانند در پیشگیری و مهار بیماری‌های قلبی-عروقی و همچنین انواعی از سرطان‌ها نقش داشته باشند. فیتواسترول‌ها به مقدار زیاد در روغن‌های بعضی گونه‌های گیاهی ازجمله جنس گل‌گاوزبان ...
بیشتر
فیتواسترول نامیست برای بسیاری از استرول‌های گیاهی که دارای فعالیت زیستی مؤثری در انسان‌ها هستند و به‌عنوان یک عامل پایین‌آورنده کلسترول می‌توانند در پیشگیری و مهار بیماری‌های قلبی-عروقی و همچنین انواعی از سرطان‌ها نقش داشته باشند. فیتواسترول‌ها به مقدار زیاد در روغن‌های بعضی گونه‌های گیاهی ازجمله جنس گل‌گاوزبان (Echium) از تیره گل‌گاوزبان (Boraginaceae) یافت می‌شوند. تاکنون در ایران 4 گونه گل‌گاوزبان شناسایی شده‌است. با توجه به نقش منحصر به‌فرد فیتواسترول‌ها در سلامتی انسان، هدف پژوهش حاضر شناسایی و تعیین مقدار این ترکیبهای دارویی در دو گونه گل‌گاوزبان ایران بود. بذرهای 6 جمعیت از دوگونه گل‌گاوزبان ایرانی (E. amoenum) و گل‌گاوزبان ایتالیایی (E. italicum) از رویشگاه‌های طبیعی آنها جمع‌آوری شدند. وجود فیتواسترول‌ها در نمونه‌های بذر پس از استخراج با حلال‌های مناسب به روش TLC مورد مطالعه قرار گرفت و بعد مقدار آنها با روشهای GC و طیف‌سنجی نوری تعیین شد. در روش طیف‌سنجی، مقدار فیتواسترول تام در نمونه‌ها با استفاده از معادله منحنی استاندارد بدست آمده از تغییرات جذب محلول‌های با غلظت‌های 4/1-0 میلی‌گرم در لیتر استیگما استرول استاندارد در طول موج 640 نانومتر تعیین شد. به روش GC، ببیشترین مقدار فیتواسترول تام در بذر گل‌گاوزبان ایتالیایی، جمعیت الموت قزوین با 4/399 میلی‌گرم در 100گرم وزن خشک و کمترین مقدار آن با 112 میلی‌گرم در 100گرم وزن خشک در بذر گل‌گاوزبان ایرانی، جمعیت هزارجریب بدست آمد. همچنین بتا-سیتواسترول (با بیش از50% فیتواسترول تام) و کمپسترول (50-20% فیتواسترول تام) به‌عنوان استرول‌های اصلی بذرها شناسایی شدند. بذر گل‌گاوزبان ایرانی، جمعیت بهشهر با 141 میلی‌گرم/100گرم وزن خشک بتا-سیتواسترول و بذر گل‌گاوزبان ایتالیایی، جمعیت الموت قزوین به‌ترتیب با 212 و 4/141 میلی‌گرم/100گرم وزن خشک کمپسترول و بتا-سیتواستانول، غنی‌ترین منابع از نظر فیتواسترول‌ها بودند.
فریده شکاری؛ علی مهرآفرین؛ حسنعلی نقدی‌بادی؛ رضا حاجی‌آقایی
چکیده
استفاده از محرک‌های زیستی با هدف دستیابی به افزایش کیفیت و پایداری عملکرد از اهمیت زیادی برخودار است. به‌همین منظور آزمایشی در سال زراعی 1390 در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی کرج در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 10 تیمار و 3 تکرار بر روی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago psyllium L.) اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل محرک‌های ...
بیشتر
استفاده از محرک‌های زیستی با هدف دستیابی به افزایش کیفیت و پایداری عملکرد از اهمیت زیادی برخودار است. به‌همین منظور آزمایشی در سال زراعی 1390 در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی کرج در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 10 تیمار و 3 تکرار بر روی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago psyllium L.) اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل محرک‌های زیستی (کادوستیم، فسنوترن، هیومی‌فورته، آمینول‌فورته) در دو سطح 75/0 و 5/1 لیتر در هکتار، کود شیمیایی NPK (70 کیلوگرم در هکتار) و تیمار شاهد (بدون کاربرد محرک‌های زیستی و کود شیمیایی) بود. نتایج نشان داد که تیمارهای اعمال شده بر تعداد ساقه‌های جانبی، تعداد سنبله در بوته، تعداد بذر در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد بذر و میزان موسیلاژ (p < 0.01)، ارتفاع بوته، عرض سنبله، تعداد بذر در سنبله و عملکرد خشک اندام هوایی (p < 0.05) اثر معنی‌داری داشت و بر طول سنبله اثر معنی‌داری را نشان ندادند. بیشترین ارتفاع بوته، تعداد ساقه‌های جانبی و عملکرد ماده خشک اندام هوایی در تیمار کادوستیم 5/1 لیتر در هکتار، بیشترین عرض سنبله و تعداد بذر در سنبله توسط تیمار فسنوترن 5/1 لیتر در هکتار حاصل شد. بالاترین وزن هزاردانه در تیمارهای کادوستیم و فسنوترن 5/1 لیتر در هکتار و بیشترین تعداد سنبله در بوته و بذر در بوته در تیمار کود کامل شیمیایی مشاهده شد. بیشترین و کمترین عملکرد دانه (445 و 149 کیلوگرم در هکتار) به‌ترتیب در تیمارهای فسنوترن و هیومی‌فورته 75/0 لیتر در هکتار و بیشترین و کمترین میزان موسیلاژ (86/27% و 26/21%) به‌ترتیب در تیمارهای آمینول‌فورته و کادوستیم 5/1 لیتر در هکتار مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که با مصرف محرک‌های زیستی می‌توان مصرف کودهای شیمیایی را کاهش داد که حرکتی در راستای کشاورزی پایدار و کاهش آلودگی‌های زیستی می‌باشد.
مفید وسگری کیاسری؛ رضا جمشیدی؛ مهدی مهرآبادی؛ محمد حسن یوسفی؛ خسرو قزوینیان
چکیده
این آزمایش به‌منظور تعیین اثر گیاه سوزن چوپان (Scandix pecten-veneris L.) بر صفات عملکردی، سیستم ایمنی، فراسنجه‌های خونی و خصوصیات لاشه جوجه‌های گوشتی انجام شد. در این آزمایش تعداد 240 قطعه جوجه گوشتی ماده از سویه راس 308 در 4 تیمار آزمایشی (4 تکرار با تعداد 15 قطعه جوجه در هر تکرار) در قالب طرح کاملاً تصادفی در سطوح مختلف (صفر، 0.5، 1 و 1.5 درصد جیره) مورد ...
بیشتر
این آزمایش به‌منظور تعیین اثر گیاه سوزن چوپان (Scandix pecten-veneris L.) بر صفات عملکردی، سیستم ایمنی، فراسنجه‌های خونی و خصوصیات لاشه جوجه‌های گوشتی انجام شد. در این آزمایش تعداد 240 قطعه جوجه گوشتی ماده از سویه راس 308 در 4 تیمار آزمایشی (4 تکرار با تعداد 15 قطعه جوجه در هر تکرار) در قالب طرح کاملاً تصادفی در سطوح مختلف (صفر، 0.5، 1 و 1.5 درصد جیره) مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد از نظر عملکرد رشد، مصرف دان و ضریب تبدیل غذایی در پایان دوره پرورش تفاوت معنی‌داری بین تیمارها وجود داشت، به‌طوری که میانگین وزن و ضریب تبدیل غذایی در تیمار 1.5% به‌طور معنی‌داری بالاتر و کمتر از تیمار کنترل بود (0.05>P). از نظر غلظت گلوکز، تری‌گلیسیرید، کلسترول، HDL و خصوصیات لاشه اختلاف معنی‌داری بین تیمارها مشاهده نشد. ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ در دو ﻣﺮﺣﻠﻪ ارزﻳﺎﺑﻲ ﮔﺮدﻳﺪ و ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﻴﺎر آﻧﺘﻲﺑﺎدی ﻋﻠﻴﻪ ﮔﻠﺒﻮل ﻗﺮﻣﺰ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ در تیمارهای 1 و 1.5 درصد به‌ترتیب در نوبت اول و دوم خونگیری بالاتر از سایر تیمارها بود (0.05>P). اختلاف معنی‌داری بین وزن نسبی لاشه و اندام‌های داخلی جوجه‌های گوشتی در بین تیمارها مشاهده نشد. بیشترین درصد سلول‌های ائوزینوفیل (5.67) در تیمار حاوی 1.5% و کمترین آن (34.4) در تیمار حاوی 5/0% مشاهده شد (0.05>P). به‌طور کلی استفاده از سطح 1.5% گیاه سوزن چوپان در کل دوره پرورشی می‌تواند باعث بهبود صفات عملکردی طیور گردد. از سوی دیگر با توجه به فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضدباکتریایی گیاه، می‌توان نتیجه گرفت که این گیاه دارای اثرات مثبتی بر فعالیت و ایمنی بدن طیور باشد.
سید محمدعلی وکیلی شهر بابکی؛ ناصر نصر
چکیده
به‌منظور بررسی اثر عناصر روی و فسفر بر عملکرد و میزان ماده مؤثره اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در قطعه زمینی به مساحت تقریبی 450 مترمربع در اراضی روستای حمزه‌ای واقع در حومه شهرستان بم اجرا شد. در این آزمایش اثر مقادیر مختلف فسفر در 4 مقدار صفر، 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار و روی در 3 مقدار صفر، 20 و 40 کیلوگرم در هکتار بر صفات ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر عناصر روی و فسفر بر عملکرد و میزان ماده مؤثره اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در قطعه زمینی به مساحت تقریبی 450 مترمربع در اراضی روستای حمزه‌ای واقع در حومه شهرستان بم اجرا شد. در این آزمایش اثر مقادیر مختلف فسفر در 4 مقدار صفر، 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار و روی در 3 مقدار صفر، 20 و 40 کیلوگرم در هکتار بر صفات عملکرد دانه، وزن هزاردانه، ارتفاع بوته، تعداد برگ در هر بوته، طول سنبله، تعداد گل در هر بوته، میزان تورم دانه و درصد موسیلاژ در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. اثر مقادیر مختلف روی و فسفر بر عملکرد دانه گیاه اسفرزه در سطح آماری 1% معنی‌دار شد و با افزایش مقدار روی تا 40 کیلوگرم در هکتار و فسفر تا 80 کیلوگرم در هکتار، عملکرد دانه نیز روندی افزایشی داشت. اما استفاده از مقدار 120 کیلوگرم در هکتار فسفر از نظر آماری تفاوت معنی‌داری نسبت به 80 کیلوگرم در هکتار نداشت. البته تأثیر مقادیر مختلف روی و فسفر بر وزن هزاردانه معنی‌دار نشد. اثر مقادیر مختلف روی و فسفر بر درصد موسیلاژ دانه اسفرزه در سطح آماری 1% معنی‌دار بود و با افزایش مقدار روی تا 40 کیلوگرم در هکتار و فسفر تا 120 کیلوگرم در هکتار سبب افزایش درصد موسیلاژ دانه گردید. همچنین اثر مقادیر مختلف روی و فسفر بر سایر صفات (تعداد برگ، تعداد گل، طول سنبله، ارتفاع گیاه و فاکتور تورم دانه) هم معنی‌دار بود. با توجه به نتایج آزمایش فوق، مصرف عناصر روی به میزان 40 کیلوگرم در هکتار و فسفر به میزان 80 کیلوگرم در هکتار برای افزایش رشد و عملکرد و تولید هر چه بیشتر موسیلاژ گیاه اسفرزه در منطقه بم بهترین اثر را داشت.
محمدرضا شهرکی؛ حمیده میرشکاری؛ احمدرضا شهرکی؛ الهام شهرکی
چکیده
از آنجایی‌که ریحان به‌عنوان یک داروی گیاهی استفاده می‌شود، هدف از این مطالعه بررسی اثر عصاره برگ ریحان (Ocimum basilicum L.) بر قند خون، لیپوپروتئین‌های سرم و آنزیم‌های کبدی در موش‌های صحرایی نر تغذیه شده با فروکتوز بود. این مطالعه بر روی 32 سر موش صحرایی نر از نژاد Whistar-Albino که شامل یک گروه کنترل (A)، و 3 گروه آزمایش (B، C، D) بودند، انجام شد (n= ...
بیشتر
از آنجایی‌که ریحان به‌عنوان یک داروی گیاهی استفاده می‌شود، هدف از این مطالعه بررسی اثر عصاره برگ ریحان (Ocimum basilicum L.) بر قند خون، لیپوپروتئین‌های سرم و آنزیم‌های کبدی در موش‌های صحرایی نر تغذیه شده با فروکتوز بود. این مطالعه بر روی 32 سر موش صحرایی نر از نژاد Whistar-Albino که شامل یک گروه کنترل (A)، و 3 گروه آزمایش (B، C، D) بودند، انجام شد (n= 8). گروه‌های آزمایش از آب سرشار از فروکتوزاستفاده کردند و مقادیر صفر و mg/kg20 عصاره آبی و الکلی برگ ریحان را روزانه دریافت نمودند. در پایان دوره کمّیت‌های مورد بررسی اندازه‌گیری و با استفاده از آزمایش‌های آماری آنالیز واریانس و توکی آنالیز گردیدند. نتایج بدست‌آمده به‌صورت mean ± SD گزارش و اختلافات آماری با p < 0.05 معنی‌دار تلقی شد. نتایج این بررسی نشان داد که شاخص مقاومت به انسولین حیوانات گروه‌های آزمایش افزایش معنی‌داری نسبت به مقدار این کمّیت در گروه A داشت. سطح سرمی انسولین گروه D افزایش معنی‌داری داشت و میزان AST و ALT سرم این گروه نسبت به مقدار این کمّیت در گروه‌های B و C کاهش معنی‌داری را نشان داد. سطح سرمی LDL حیوانات گروه C کاهش معنی‌داری نسبت به مقدار این کمّیت در گروه‌های B و D نشان داد. همچنین مصرف عصاره برگ ریحان بر میزان LDL سرم و آنزیم‌های کبدی در موش‌های صحرایی نر تغذیه شده با فروکتوز مؤثر بود.
