همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

2 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

3 کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

4 کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

چکیده

در این تحقیق به منظور شناسایی و بررسی اکولوژیک گیاهان اسانس‌دار استان یزد، گیاهان اسانس‌دار تیره نعناع در مناطق مختلف استان شناسایی و فاکتورهای اکولوژیک شامل مشخصات خاک، طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، جهت شیب، اقلیم، میانگین بارندگی سالیانه، میانگین درجه حرارت سالیانه، گونه‌های همراه، گونه یا گونه‌های غالب، محل پراکنش، بهترین رویشگاه از لحاظ فراوانی و تراکم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که از 71 گونه اسانس‌دار خودروی استان، 34 گونه (9/47 درصد) متعلق به 15 جنس مربوط به تیره نعناع می‌باشد. از میان جنسها، بیشترین تعداد گونه مربوط به جنس Nepeta با 9 گونه و Salvia با 7 گونه می‌باشد. از نظر شکل زیستی 9/52 درصد گونه‌ها همی‌کریپتوفیت، 8/11 درصد کریپتوفیت، 6/20 درصد تروفیت، 8/11 درصد کاموفیت و 9/2 درصد فانروفیت می‌باشند و همی‌کریپتوفیتها با 9/52 درصد مهمترین شکل زیستی گیاهان اسانس‌دار این تیره را تشکیل می‌دهند. بیشتر گونه‌های تیره نعناع در استان یزد جزء گونه‌های همراه در تیپهای گیاهی مختلف می‌باشد. بیشترین فراوانی گونه‌های اسانس‌دار تیره نعناع در مناطق کوهستانی و ارتفاعات و در اقلیمهای نیمه خشک سرد، مدیترانه‌ای فرا‌سرد و خشک سرد مشاهده می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

- اکبرزاده،م.،1382.گیاهان دارویی از خانواده نعناییان در منطقه واز مازندران. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، (1)19: 45-36.
- بشری، ح. و باقری، ح.، 1381. شناسایی و بررسی اکولوژیک گیاهان اسانس‌دار به منطور اهلی کردن و کشت آنها در استان قم. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 2‏2(2): 168-161.
- باباخانلو، پ.، میرزا، م.، سفیدکن، ف.، احمدی، ل.، برازنده، م.م. و عسگری، ف.، a1377. بررسی ترکیب‌های تشکیل دهنده اسانس درمنه Artemisia sieberi.. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 1: 14-7.
- باباخانلو، پ.، میرزا، م.، سفیدکن، ف.، احمدی، ل.، برازنده، م.م. و عسگری، ف.،  b1377. بررسی ترکیبهای تشکیل ‌دهنده اسانس زیره کرمانی Bunium persicum. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 1: 27-15.
- باباخانلو، پ.، میرزا، م.، سفیدکن، ف.، احمدی، ل.، برازنده، م.م. و عسگری، ف.، c1377. بررسی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس درمنه ترکی Chenopodium botrys. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 1: 37-28.
- باباخانلو، پ.، میرزا، م.، سفیدکن، ف.، احمدی، ل.، برازنده، م.م. و عسگری، ف.، d1377. بررسی ترکیبهای تشکل دهنده اسانس مشک‌بو Ducrosia anethifolia.تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 1: 54-46.
- باباخانلو، پ.، میرزا، م.، سفیدکن، ف.، احمدی، ل.، برازنده، م.م. و عسگری، ف.، e1377. بررسی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس خوشاریزه Echinophora platyloba. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 1: 73-65.
- باباخانلو، پ.، میرزا، م.، سفیدکن، ف.، احمدی، ل.، برازنده، م.م. و عسگری، ف.، f1377. بررسی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس پونه Mentha pulegium.. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 2: 25-15.
- باباخانلو، پ.، میرزا، م.، سفیدکن، ف.، احمدی، ل.، برازنده، م.م. و عسگری، ف.، g1377. بررسی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس آویشن شیرازی Zataria multiflora. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 2: 102-92.
- باباخانلو، پ.، میرزا، م.، سفیدکن، ف.، احمدی، ل.، برازنده، م.م. و عسگری، ف.، h1377. بررسی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس کاکوتی کوهی Ziziphora clinopodioides. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 2: 114-103.
- باباخانلو، پ.، میرزا، م.، سفیدکن، ف.، احمدی، ل.، برازنده، م.م. و عسگری، ف.، i1377. بررسی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس کاکوتی Ziziphora Tenuior. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 2: 120-115.
- جاویدتاش، ا.، باباخانلو، پ. و زندی، ت.، 1380، گزارش نهایی طرح تحقیقاتی جمع‌آوری و شناسایی اکولوژیک گیاهان اسانس‌دار جنس‌های Zataria، Oliveria، Myrtus، Ducrosia، Cymbopogon، در استان فارس، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.
- جایمند، ک. و رضایی، م.ب.، 1379. بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس گونه‌های A. filipendula, A. albicaulis Achillea biberstrinii. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 5: 46-27.
- جایمند، ک.، رضایی، م.ب.، و دهقان شورکی، ی.، 1380. بررسی ترکیبهای شیمیایی پوست میوه و برگ بنه Pisatcia atlantica. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 7: 141-129.
- جایمند، ک. و رضایی، م.ب.، 1383. بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس گل و برگ گیاه Achillea eriophoraبا روش تقطیر. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، (1)20: 98-89.
- حسنی، ج.، 1380. بررسی اکولوژیک دو جنس از گیاهان معطر ایران Ziziphora و Thymus در استان کردستان. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، (1)20 : 17-1.
- خلیلی، ع.، 1360. شناخت اقلیمی استان یزد. انتشارات دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 119 صفحه.
- زارع‌زاده، ع.، باباخانلو، پ.، باغستانی، ن. و شمس‌زاده، م.، 1379. جمع‌آوری، شناسایی و اهلی کردن گیاهان دارویی استان یزد. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 14: 135-73.
- شوالیه،‏‏‏ آ‏‏‏‏‏‏‏‏.، ترجمه زارع‌زاده، ع.، 1384-1382، دایره‌المعارف گیاهان دارویی. جلد 3- 1، انتشارات وصال، تهران، 1235 صفحه.
- زرگری، ع.، 1369. گیاهان دارویی. جلد 2، انتشارات امیرکبیر، تهران، 397 صفحه.
- زرگری، ع.، 1372-1370. گیاهان دارویی. جلد 5-1، انتشارات دانشگاه تهران، 976 صفحه.
- قلیچ‌نیا، ح.، 1381. بررسی پراکنش و اکولوژی 36 گونه گیاهان اسانس‌دار در استان مازندران. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 13: 95-80.
- مظفریان، و.، 1375. فرهنگ نامهای گیاهان ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، تهران، 740 صفحه.
- مظفریان، و.، 1379. فلور استان یزد. مؤسسه انتشارات یزد، 473 صفحه.
- میرزا، م.، 1380. بررسی کمی و کیفی ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس کلپوره. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 10: 38-27.
- میرزا، م.، باهرنیک، ز. و جمزاد، ز.، 1382. استخراج و شناسایی ترکیبهای اسانس گیاه مریم ‌گلی کارواندری. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، (2)19: 124-117.
- نجف‌پور نوایی، م.، 1377. بررسی اکولوژیک گیاهان اسانس‌دار سه جنس‌ Nepeta، Thymus و Mentha در استان تهران. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 25 :5-1.
- نصیری احمدی، ا.، حکیمی، و.، جلیلوند، ز.، مرادی، س. و صفریه، ص.، 1376. بررسی اسانس گیاه Stachys inflate و فعالیتهایبیولوژیکی آن. پژوهش وسازندگی، 36: 40-36.
- Archibold, O.W., 1995. Ecology of World Vegetation. Champman and Hall, London, 50p.
- Takhtajan, A., 1989, Floristic Regions of the World. University of California Press, 552p.
- Zohary, M., 1963. On the geobotanical structure of Iran, Bulletin of the Research Ccouncil of Israel, section D, Botany Supplement, 113p.
- Zohary, M., 1973. Geobotanical Foundations of the Middle East, Vol 2, Stuttgart, 739p.