نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد
2 دانشیار، گروه تحقیقات بانک ژن منابع طبیعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
3 دانشیار، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
4 کارشناس، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد
چکیده
جنس Thymus از خانواده Lamiaceae بیش از 215 گونه مختلف آن در سراسر جهان یافت میشود. این جنس در ایران شامل 18 گونه معطر و چند ساله است که از میان آنها 4 گونه انحصاری ایران هستند. گونههای مختلف آویشن در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی مورد استفاده قرار میگیرند. این پژوهش بهمنظور آشنایی با نحوه کاشت، داشت، برداشت، سازگاری و تولید گونههای مختلف جنس آویشن برای مصارف سنتی و تأمین مواد اولیه برای کارخانههای داروسازی و اسانسگیری و کاهش بهرهبرداری بیرویه از طبیعت، از سال 1390-1387 به مدت چهار سال در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا درآمد. برای این منظور بذرهای 69 اکسشن از گونههای مختلف آویشن ارسالی از بانک ژن منابع طبیعی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در کرتهای آزمایشی کشت شد (30 بوته از هر اکسشن). سپس مراحل فنولوژی، میزان استقرار گیاهان و بهعلاوه میزان تولید محصول، سطح تاج پوشش، ارتفاع گیاه، وزن هزاردانه و میزان تولید بذر آنها مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش از 69 اکسشن کشت شده 8 اکسشن با شرایط اقلیمی ایستگاه سازگار، 28 اکسشن نسبتاً سازگار و 33 اکسشن کمتر سازگار بودند. میانگین درصد بوتههای استقرار یافته در هر کرت آزمایشی در سالهای 1388، 1389 و1390 بهترتیب 75%، 68% و 58% بود. در پایان اجرای طرح حداقل میزان استقرار 7% مربوط به اکسشن XDRNJI (T. lancifolius×T. pubescens) با منشأ استان مرکزی و حداکثر 100% مربوط به اکسشن BHUXDR (T. fedchenkoi×T. pubescens) با منشأ استان زنجان بهعنوان اکسشن برتر سازگار معرفی شد.
کلیدواژهها
253 صفحه.
23(2): 217-204.