نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران
2 استاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران
3 دانشیار، بخش تحقیقات گیاه‌شناسی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
4 استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران
5 دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر
چکیده
گیاهان بومی و اندمیک، ذخایر توارثی گیاهی هر منطقه محسوب می‌شوند و به دلیل دارا بودن صفات مرفولوژیکی مطلوب، مقاومت به آفات و امراض و سازگاری به شرایط اکولوژیک از اهمیت خاصی برخوردارند. این تحقیق با هدف شناسایی گیاهان دارویی از فلور ارسباران، حوضه مردانقم چای و مطالعه دانش بومی مردم محلی مرتبط با گیاهان دارویی و عوامل مؤثر بر آن، انجام شده است. برای دستیابی به این هدف، پس از شناسایی فلور منطقه و تفکیک گیاهان دارویی، به جمع‌آوری اطلاعات با ارائه پرسشنامه، به صورت تصادفی از جمعیت بالای 20 سال به تعداد 180 نمونه، پرداخته شد. نتایج نشان داد که 30% از فلور منطقه شامل گیاهان دارویی باارزش است که متعلق به 56 جنس و 30 خانواده گیاهی می‌باشد و با توجه به برداشت گیاهان برای مقاصد دارویی توسط مردم محلی، خانواده‌های Labiatae، Compositae، Rosaceae، Urticaceae، Umbellifereae و Grossulariaceae به‌ترتیب دارای بیشترین مصرف در منطقه می‌باشند. نتایج تجزیه و تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده از پرسشنامه‌ها در نرم‌افزار SPSS، با آزمون ناپارامتری kruskal-Wallis و ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که از میان فاکتورهای مؤثر بر میزان شناخت گیاهان دارویی موجود در منطقه، رابطه بین شناخت و دسترسی به خانه بهداشت جهت درمان در روستا معنی‌دار است (05/0 =P). یعنی دسترسی به پزشک، بر میزان آشنایی مردم محلی با گیاهان دارویی، مؤثر بوده است و همچنین رابطه آن با میزان دسترسی جنگل‌نشینان به شهرهای اطراف جهت معالجه نیز معنی‌دار است (01/0 =P)، یعنی محدودیت تردد، بر میزان شناخت گیاهان دارویی توسط جنگل‌نشینان، اثرگزار بوده است، ولی رابطه بین شناخت گیاهان دارویی با سن و سطح تحصیلات افراد و میزان مصرف داروهای شیمیایی معنی‌دار نیست. یعنی سن و سطح تحصیلات افراد محلی و میزان مصرف داروهای شیمیایی در شناخت گیاهان دارویی تأثیری نداشته است (05/0 =P).
کلیدواژه‌ها
)