دوره 27، شماره 2 ، مرداد 1390
امین صالحی؛ امیر قلاوند؛ فاطمه سفیدکن؛ احمد اصغرزاده
چکیده
به‌منظور ارزیابی تأثیر کودهای زیستی، آلی و زئولیت بر جذب عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم، درصد اسانس و عملکرد اسانس گیاه دارویی بابونه آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با دوازده تیمار و سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال زراعی 1387 انجام شد. عوامل مورد بررسی شامل کود زیستی: باکتریهای ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی تأثیر کودهای زیستی، آلی و زئولیت بر جذب عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم، درصد اسانس و عملکرد اسانس گیاه دارویی بابونه آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با دوازده تیمار و سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال زراعی 1387 انجام شد. عوامل مورد بررسی شامل کود زیستی: باکتریهای ریزوسفری محرک رشد گیاه (Azetobacter، Azospirilium و Pseudomonas) (B) در دو سطح (عدم تلقیح= B1 و تلقیح با بذر= B2)، ورمی‌کمپوست (V) در سه سطح (0= V1، 5= V2 و 10= V3 تن در هکتار) و زئولیت (Z) طبیعی کلینپتیلولیت (Clinoptilolite) در دو سطح (0= Z1 و 9= Z2 تن در هکتار) بودند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که بیشترین درصد اسانس (68/0%)، عملکرد اسانس (kg/ha 52/2)، غلظت نیتروژن (32/1%)، فسفر (207/0%) و پتاسیم (05/3%) در تلقیح با کود زیستی بدست آمد. زئولیت تأثیر معنی‌داری بر تمام صفات یاد شده بجز فسفر داشت. همچنین بیشترین درصد اسانس (73/0%)، عملکرد اسانس (kg/ha 20/3)، غلظت نیتروژن (45/1%)، فسفر (219/0%) و پتاسیم (05/3%) با کاربرد 10 تن ورمی‌کمپوست بدست آمد. اثر متقابل مثبت و معنی‌داری بر روی درصد نیتروژن در اثر کاربرد کود زیستی و ورمی‌کمپوست بدست آمد. به‌طوری که بیشترین درصد نیتروژن (48/1) در تیمار مصرف 10 تن ورمی‌کمپوست و تلقیح با باکتری (V3B2) و کمترین درصد نیتروژن (12/1) در تیمار (V1B1) بدست آمد. مطابق نتایج بدست آمده به‌نظر می‌رسد کاربرد تیمار 10 تن ورمی‌کمپوست، همراه با تلقیح با PGPR و مصرف 9 تن زئولیت بهترین تیمار در تولید عملکرد اسانس بابونه آلمانی در سیستم کشت ارگانیک باشد.
اکرم تقی‌زاده ساروکلایی؛ سعید محرمی‌پور
چکیده
امروزه استفاده از اسانس‌های گیاهی برای جایگزینی حشره‌کش‌های مصنوعی به‌ویژه در خصوص آفات انباری غلات و حبوبات مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات Callosobruchus maculatus (F.) یکی از آفات مهم حبوبات محسوب می‌شود. هدف از این مطالعه بررسی اثر بازدارندگی تخم‌ریزی و دوام اسانس‌های گیاهی آویشن ایرانی (Thymus persicus (Roniger ex Reach F.)) ...
بیشتر
امروزه استفاده از اسانس‌های گیاهی برای جایگزینی حشره‌کش‌های مصنوعی به‌ویژه در خصوص آفات انباری غلات و حبوبات مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات Callosobruchus maculatus (F.) یکی از آفات مهم حبوبات محسوب می‌شود. هدف از این مطالعه بررسی اثر بازدارندگی تخم‌ریزی و دوام اسانس‌های گیاهی آویشن ایرانی (Thymus persicus (Roniger ex Reach F.)) در مقایسه با جاشیر کوتوله (Prangos acaulis (Dc.) Bornm) بر سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات می‌باشد که در دمای 1±27 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±60 درصد و در تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. درصد بازدارندگی در 6 غلظت (360 تا 7140 پی‌پی‌ام) و در 5 تکرار مطالعه شد. نتایج نشان داد که درصد بازدارندگی تخم‌ریزی در هر دو اسانس با افزایش غلظت افزایش یافت که این میزان در اسانس جاشیر کوتوله بیشتر بوده است. سرعت مرگ و میر 50% حشرات کامل ((LT50 در غلظت‌های مختلف توسط اسانس جاشیر کوتوله به‌طور معنی‌داری از اسانس آویشن ایرانی بیشتر بود. همچنین سمیت تنفسی اسانس آویشن ایرانی نسبت به جاشیر کوتوله بر سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات دوام بیشتری داشت. این یافتهها بیانگر تأثیر بالای اسانس‌های فوق بر سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات می‌باشد.
معصومه نبئی؛ پرتو روشندل؛ عبدالرحمان محمدخانی
چکیده
ریواس (Rheum ribes L.) یکی از گونه‌های خانواده ترشک (Polygonaceae) می‌باشد که در ایران می‌روید و در طب سنتی از جایگاه ارزشمندی برخوردار است. بذرهای ریواس به‌علت خواب به سختی جوانه می‌زنند. در پژوهش حاضر یافتن مناسبترین روش برای برطرف نمودن خواب بذر این گیاه مورد مطالعه قرار گرفته است. برای این هدف تیمارهای مختلفی جهت غلبه بر خواب بذر مورد استفاده ...
بیشتر
ریواس (Rheum ribes L.) یکی از گونه‌های خانواده ترشک (Polygonaceae) می‌باشد که در ایران می‌روید و در طب سنتی از جایگاه ارزشمندی برخوردار است. بذرهای ریواس به‌علت خواب به سختی جوانه می‌زنند. در پژوهش حاضر یافتن مناسبترین روش برای برطرف نمودن خواب بذر این گیاه مورد مطالعه قرار گرفته است. برای این هدف تیمارهای مختلفی جهت غلبه بر خواب بذر مورد استفاده قرار گرفت، ازجمله: آب داغ (70 و 90 درجه سانتی‌گراد به مدت 15 دقیقه)، سرمادهی مرطوب در دمای 2 درجه سانتی‌گراد (5، 10، 15، 20 و 25 روز)، اسید سولفوریک 75% (5 و 15 دقیقه)، نیترات پتاسیم 2/0%، آب جاری، اسید جیبرلیک، کینتین، اکسین (ppm 100، 250، 500 و 1000)، هورمون 24- اپی‌براسینولید (ppm 5/0 و 1) (همگی در دو سطح تیمار 24 و 48 ساعت) و تیمار تلفیقی اسید جیبرلیک (ppm 500) و سرمادهی (برای مدت زمان 5، 10، 15، 20 و 25 روز). نتایج نشان داد که خواب بذرهای مذکور از نوع فیزیولوژیک است، زیرا بیشترین درصد جوانه‌زنی بذرها (96%) در اثر اعمال تیمار تلفیقی پیش سرمادهی مرطوب (به مدت 25 روز) و اسید جیبرلیک (ppm 500) بدست آمد. علاوه بر این، تأثیر سرمادهی مرطوب (به‌تنهایی) نیز بر شکست خواب بذرهای ریواس (افزایش جوانه‌زنی تا 89%) قابل توجه بود. به‌طوری که تأثیر هورمون‌های استفاده شده (در مؤثرترین غلظت و مدت زمان تیمار) اگرچه از نظر آماری بر شکست خواب این بذرها معنی‌دار ارزیابی شد ولی در مقایسه با تأثیر چشمگیر تیمار همزمان سرما و اسید جیبرلیک چندان در خور توجه نبود. از طرف دیگر عدم تأثیر نیترات پتاسیم، آب جاری، آب داغ و اسید سولفوریک بر شکست خواب بذرهای مذکور مؤید آن است که خواب این بذرها از نوع فیزیکی یا تجمع مواد بازدارنده رشد در پوسته دانه نمی‌تواند باشد.
غلامحسین مروج؛ زهره اُف شهرکی؛ مجید عزیزی ارانی
چکیده
طی چند دهه اخیر تحقیقات وسیعی روی ترکیب‌های گیاهی متعدد به منظور دستیابی به جایگزین‌های بی‌خطر یا کم‌خطر و مؤثرتر از حشره‌کش‌های شیمیایی برای کنترل آفات انباری انجام شده است. در تحقیق حاضر سمیت تماسی و اثر دورکنندگی اسانس‌های دو گونه گیاهی هل (Elletaria cardamomum (L.) Maton) و زیره سیاه (Bunium persicum (Boiss.) Fedtsch.) روی حشرات کامل شپشه قرمز آرد (Tribolium ...
بیشتر
طی چند دهه اخیر تحقیقات وسیعی روی ترکیب‌های گیاهی متعدد به منظور دستیابی به جایگزین‌های بی‌خطر یا کم‌خطر و مؤثرتر از حشره‌کش‌های شیمیایی برای کنترل آفات انباری انجام شده است. در تحقیق حاضر سمیت تماسی و اثر دورکنندگی اسانس‌های دو گونه گیاهی هل (Elletaria cardamomum (L.) Maton) و زیره سیاه (Bunium persicum (Boiss.) Fedtsch.) روی حشرات کامل شپشه قرمز آرد (Tribolium castaneum) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در شرایط دمای C˚1±30، رطوبت نسبی 5±60% و تاریکی انجام شد. نتایج آزمایشهای زیست‌سنجی جهت بررسی سمیت تماسی نشان داد که با افزایش غلظت هر اسانس، درصد مرگ و میر حشرات کامل افزایش یافت. حساسیت حشرات نر بیشتر از حشرات ماده بود. براساس معیار LC50 در مدت 24 ساعت بیشترین سمیت تماسی مربوط به اسانس زیره سیاه علیه حشرات نر (25/0 میکرولیتر بر سانتی‌متر مربع) و کمترین سمیت مربوط به اسانس هل علیه حشرات ماده (91/0 میکرولیتر بر سانتی‌متر مربع) بود. نتایج مقایسه اثر دورکنندگی اسانس‌ها روی حشرات کامل نشان داد که میزان دورکنندگی حدود 70 تا 80 درصد توسط اسانس هل در غلظت‌های بالاتری (حدود 4-3 برابر) در مقایسه با اسانس زیره سیاه حاصل شد. با افزایش غلظت اسانس‌ها، اثر دورکنندگی علیه هر دو جنس حشره افزایش یافت. نتایج این بررسی نشان داد که اسانس‌های هل و زیره سیاه منابع بیولوژیکی مؤثری هستند که می‌توانند جهت حفاظت غلات انبار شده از آلودگی توسط شپشه قرمز آرد بکار برده شوند.
فرزانه نجفی؛ زهرا توکلی
چکیده
ترکیب‌های اسانس و خواص ضدباکتریایی گیاه کاکوتی (Ziziphora tenuior L.) دو منطقه از ایران، حصارک (کرج) و ونارچ (قم) با یکدیگر مقایسه شد. اسانس گیاهان به روش تقطیر با آب تهیه شد و بعد توسط دستگاه‌های کروماتوگرافی GC و GC/MS اجزا تشکیل‌دهنده اسانس مشخص شد. در اسانس گیاهان منطقه حصارک و ونارچ به‌ترتیب ١٣ و ١٦ ترکیب شیمیایی شناسایی شد. پولگون (٨٥% تا ٨٧%) ...
بیشتر
ترکیب‌های اسانس و خواص ضدباکتریایی گیاه کاکوتی (Ziziphora tenuior L.) دو منطقه از ایران، حصارک (کرج) و ونارچ (قم) با یکدیگر مقایسه شد. اسانس گیاهان به روش تقطیر با آب تهیه شد و بعد توسط دستگاه‌های کروماتوگرافی GC و GC/MS اجزا تشکیل‌دهنده اسانس مشخص شد. در اسانس گیاهان منطقه حصارک و ونارچ به‌ترتیب ١٣ و ١٦ ترکیب شیمیایی شناسایی شد. پولگون (٨٥% تا ٨٧%) در هر دو نمونه بالاترین مقدار را نشان داد و تفاوت معنی‌داری بین آنها مشاهده نشد. ترکیب لیمونن در گیاهان منطقه حصارک (١/٥%) در مقایسه با گیاهان ونارچ (٦٤/٣%) افزایش نشان داد. عصاره اتانولی گیاهان حصارک اثر بازدارندگی بیشتری بر رشد باکتریهای اشریشیاکولی، باسیلوس سوبتیلیس و استافیلوکوس اورئوس در مقایسه با نمونه ونارچ نشان دادند. غلظت عناصر منگنز، آهن و نیکل در خاک ونارچ (به‌ترتیب 67/2766، 40333 و 384/0 پی‌پی‌ام) بیشتر از خاک حصارک (به‌ترتیب 33/558، 28600 و 25/12 پی‌پی‌ام) است، ولی غلظت منگنز و آهن محلول در خاک حصارک (به‌ترتیب 53/6 و 4 پی‌پی‌ام) بیشتر از غلظت منگنز و آهن محلول در خاک ونارچ (به‌ترتیب ٦/٤ و 9/1 پی‌پی‌ام) می‌باشد. بنابراین با توجه به اینکه غلظت منگنز، آهن و نیکل در اندام هوایی و ریشه گیاهان منطقه ونارچ با غلظت عناصر فوق در اندام هوایی و ریشه گیاهان حصارک تفاوت معنی‌داری را نشان می‌دهد، گیاهان کاکوتی مناطق ونارچ و حصارک از نظر خواص ضدباکتریایی تفاوت دارند. با توجه به اینکه غلظت آنتوسیانین و پروتئین در بخش هوایی گیاه کاکوتی منطقه ونارچ در مقایسه با گیاهان منطقه حصارک تفاوت معنی‌داری ندارد؛ از این رو گیاه کاکوتی منطقه ونارچ به تراکم بالای منگنز سازش یافته است و قابلیت انباشتگی منگنز را دارد. به هر حال، با توجه به تغییرات غلظت عناصر در خاک منطقه، کیفیت اسانس و خواص ضدباکتریایی گیاه کاکوتی نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
محمود نادری حاجی‌باقرکندی؛ فاطمه سفیدک؛ ابراهیم عزیزی؛ محمدرضا پورهروی
چکیده
برگ‌بو با نام علمی Laurus nobilis L. درختی دو پایه و بومی نواحی مختلف اروپای جنوبی و منطقه مدیترانه است. به‌علت برگهای همیشه سبز و ظاهر زیبایی که دارد، پرورش آن در ایران معمول گشته، به‌طوری که امروزه در منطقه وسیعی از شمال ایران و اماکن دیگر یافت می‌شود. این درخت برگهای معطر منفرد، به رنگ سبز تیره دارد. با توجه به رابطه بین مدت زمان تقطیر ...
بیشتر
برگ‌بو با نام علمی Laurus nobilis L. درختی دو پایه و بومی نواحی مختلف اروپای جنوبی و منطقه مدیترانه است. به‌علت برگهای همیشه سبز و ظاهر زیبایی که دارد، پرورش آن در ایران معمول گشته، به‌طوری که امروزه در منطقه وسیعی از شمال ایران و اماکن دیگر یافت می‌شود. این درخت برگهای معطر منفرد، به رنگ سبز تیره دارد. با توجه به رابطه بین مدت زمان تقطیر و بازده و درصد ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس، تحقیق در مورد مدت زمان بهینه تقطیر که با کمترین مصرف انرژی بتوان بهترین کمیت و کیفیت را از اسانس هر گیاهی بدست آورد، همواره مورد توجه محققان بوده است. بنابراین در این تحقیق، تأثیر هشت زمان مختلف اسانس‌گیری بر روی بازده و اجزای تشکیل‌دهنده اسانس برگ‌بو مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور برگهای این گیاه از باغ گیاه‌شناسی ملی ایران (تهران) در تیرماه 1388 جمع‌آوری و پس از خشک‌کردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانس آنها استخراج گردید. اسانس‌ها به کمک دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز یونش شعله‌ای و کروماتوگرافی گازی مجهز به طیف‌سنج جرمی مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس برگ بو (w/w نسبت به وزن خشک) برای زمان‌های 15، 30، 45، 60، 75، 90، 105 و 120 دقیقه به‌ترتیب برابر 35/1%، 92/1%، 97/1%، 2%، 31/2%، 49/2%، 58/2% و 60/2% بدست آمد که بررسی آماری عدم تفاوت معنی‌دار بازده اسانس در سه مدت زمان 90، 105 و 120 دقیقه را نشان داد. بنابر نتایج این تحقیق، مدت زمان بهینه از نظر بازده کمی برای استخراج اسانس برگ گیاه برگ‌بو زمان 90 دقیقه می‌باشد. همچنین در بررسی آماری میزان ترکیب‌های عمده اسانس برگ گیاه برگ بو مشخص شد که ترکیب 8،1-سینئول در زمان 15 دقیقه بالاترین مقدار را در اسانس دارد، در حالی که ترکیب سابینن در زمان‌های پس از 45 دقیقه به نهایت مقدار در اسانس می‌رسد. بنابراین مقدار ترکیب آلفا-ترپینیل استات در اسانس برگ بو در همه مدت زمان‌های مورد بررسی، ثابت باقی ماند.
رضا باقری؛ محمدجواد ارجمند تاج‌الدینی
چکیده
بعضی از گیاهان به رشد و نمو گیاهان مجاور از طریق ترشح ترکیب‌های شیمیایی موسوم به ترکیب‌های بازدارنده، آسیب وارد می‌سازند. به‌منظور کشت دو گونه با ارزش آویشن کرمانی (Thymus caramanicus. Jalas) و بادام کوهی (Amygdalus scoparia Spach) در کشتزارها (اگروفارستری)، این تحقیق جهت تعیین اثر آللوپاتیک عصاره آبی اندام هوایی گیاه آویشن کرمانی بر شاخص‌های مهم رویشی ...
بیشتر
بعضی از گیاهان به رشد و نمو گیاهان مجاور از طریق ترشح ترکیب‌های شیمیایی موسوم به ترکیب‌های بازدارنده، آسیب وارد می‌سازند. به‌منظور کشت دو گونه با ارزش آویشن کرمانی (Thymus caramanicus. Jalas) و بادام کوهی (Amygdalus scoparia Spach) در کشتزارها (اگروفارستری)، این تحقیق جهت تعیین اثر آللوپاتیک عصاره آبی اندام هوایی گیاه آویشن کرمانی بر شاخص‌های مهم رویشی بادام کوهی، در شرایط آزمایشگاهی در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که غلظت‌های مختلف عصاره آبی اندام هوایی آویشن کرمانی بر شاخص وزن تر و خشک اندام زیرزمینی بادام کوهی اثر معنی‌داری نداشت، ولی شروع (آستانه) اثر بازدارندگی آن بر شاخص‌های درصد جوانه‌زنی و وزن تر اندام هوایی بادام کوهی به‌ترتیب در غلظت 50 و 100 گرم در لیتر و بر سایر شاخص‌های رویشی (شامل سرعت جوانه‌زنی، طول ریشهچه و وزن خشک اندام هوایی) در غلظت 25 گرم در لیتر مشاهده شد. وجود آستانه تأثیر برای خاصیت بازدارندگی گیاه آویشن کرمانی (در مرحله گلدهی) بر بیشتر شاخص‌های مورد مطالعه در این تحقیق آزمایشگاهی، ضرورت بررسی اثر آللوپاتی این گونه را در شرایط طبیعی در سایر مراحل فنولوژیک، جهت تصمیمگیری قاطعتر، ایجاب میکند.
حمزه امیری؛ حسین لاری یزدی؛ اکبر اسماعیلی؛ فرانک صمصام‌نیا؛ داریوش اقبالی؛ غلام حسن ویسکرمی؛ بهروز دوستی؛ احسان نورمحمدی
چکیده
گونه Scrophularia striata Boiss. متعلق به تیره Scrophulariaceae بوده که در استان لرستان با نام محلی تشنه دارو معروف است. این گیاه از دامنه کوه‌های شمال غرب شهرستان کوهدشت در منطقه تنگ‌سیاب واقع در استان لرستان جمع‌آوری گردید و پس از خشک کردن گیاه در سایه، اسانس‌گیری از بخش‌های هوایی آن شامل ساقه، برگ و میوه با روش تقطیر با آب انجام شد. شناسایی ترکیب‌های ...
بیشتر
گونه Scrophularia striata Boiss. متعلق به تیره Scrophulariaceae بوده که در استان لرستان با نام محلی تشنه دارو معروف است. این گیاه از دامنه کوه‌های شمال غرب شهرستان کوهدشت در منطقه تنگ‌سیاب واقع در استان لرستان جمع‌آوری گردید و پس از خشک کردن گیاه در سایه، اسانس‌گیری از بخش‌های هوایی آن شامل ساقه، برگ و میوه با روش تقطیر با آب انجام شد. شناسایی ترکیب‌های موجود در اسانس به وسیله کروماتوگراف گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) انجام گردید. مطالعات آناتومیکی نیز توسط روش رنگآمیزی مضاعف با استفاده از دو رنگ سبز متیل و قهوهای بیسمارک انجام شد. آنالیز اسانس S. striata منجر به شناسایی 34 ترکیب شد که 3/90% از کل اسانس را شامل می‌شود. نتایج این بررسی نشان داد که لینالول (3/18%)، 6، 10، 14- تریمتیل پنتا دکان- 2- اون (4/8%)، دیبوتیل فتالات (9/6%) و بتا-داماسکون (9/5%) مهمترین ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس را شامل میشوند. از طرف دیگر، بررسیهای آناتومیکی نیز نشان داد که در زیر اپیدرم و در منطقه پوست ایدیوبلاستهای ترشحکننده اسانس و ترکیب‌های ترپنوئیدی مشاهده میشوند.
محمدکاظم سلطانی گردفرامرزی؛ حشمت امیدی؛ حسن حبیبی؛ محمدحسین لباسچی؛ عباس زارع‌زاده
چکیده
به منظور ارزیابی اثر ماده گلیسین بتایین بر ارقام گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomila L.) در شرایط تنش خشکی آزمایشی در سال زراعی 88-1387 به‌صورت طرح اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه مجتمع آموزش جهاد کشاورزی یزد انجام شد. سطوح مختلف تنش خشکی به‌عنوان فاکتور اصلی شامل 1- تنش کم (آبیاری بعد از 60 میلی‌متر ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثر ماده گلیسین بتایین بر ارقام گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomila L.) در شرایط تنش خشکی آزمایشی در سال زراعی 88-1387 به‌صورت طرح اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه مجتمع آموزش جهاد کشاورزی یزد انجام شد. سطوح مختلف تنش خشکی به‌عنوان فاکتور اصلی شامل 1- تنش کم (آبیاری بعد از 60 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک) 2- تنش متوسط (آبیاری بعد از 120 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک) 3- تنش زیاد (آبیاری بعد از 180 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک) و فاکتور فرعی شامل محلولپاشی گلیسین بتایین (بدون محلول پاشی، 2 و 4 کیلوگرم در هکتار) و ارقام (توده اصفهانی و اصلاحشده مجاری) بود. در این آزمایش، ارتفاع بوته، تعداد شاخه گلدهنده، تعداد گل در بوته، عملکرد گل خشک و محتوی رطوبت نسبی مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد که افزایش تنش خشکی باعث کاهش ارتفاع بوته، تعداد شاخه گلدهنده، تعداد گل در بوته، عملکرد گل خشک و محتوی رطوبت نسبی گردید، محلولپاشی 2 کیلوگرم در هکتار گلیسین بتایین در شرایط تنش خشکی از نظر صفات اندازهگیری بهتر از بقیه بود. بنابراین بین ارقام اختلاف معنی‌داری در صفات مورد بررسی مشاهده نشد.
سهیلا دست برهان؛ سعید زهتاب سلماسی؛ صفر نصراله‌زاده؛ علیرضا توسلی
چکیده
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و مقادیر مختلف کود نیتروژنی بر عملکرد گل و اسانس گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) و کارایی مصرف نیتروژن، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا شد. تلقیح با باکتری (B0: عدم تلقیح، B1: تلقیح ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و مقادیر مختلف کود نیتروژنی بر عملکرد گل و اسانس گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) و کارایی مصرف نیتروژن، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا شد. تلقیح با باکتری (B0: عدم تلقیح، B1: تلقیح با ازتوباکترکروکوکوم، B2: تلقیح با آزوسپیریلوم لیپوفروم و B3: تلقیح با مخلوط دو باکتری) و کود نیتروژنی (0: N0، 50: N1، 100: N2 و 150: N3 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) عوامل مورد بررسی در این تحقیق را تشکیل دادند. براساس نتایج بدست آمده، با افزایش میزان مصرف کود نیتروژنی، عملکرد کاپیتول و اسانس در مقایسه با تیمار شاهد (عدم مصرف کود نیتروژنی) به‌طور معنی‌داری افزایش نشان داد. به‌طوری که بین سطوح کودی 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار از این نظر اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. همچنین در نتیجه تلقیح با باکتری‌ها عملکرد کاپیتول و اسانس بابونه در مقایسه با تیمار شاهد (عدم تلقیح) افزایش یافت، ولی این افزایش معنی‌دار نبود. برهم‌کنش باکتری× کود نیتروژنی بر میانگین درصد اسانس معنی‌دار بدست آمد. در نتیجه‌ی تلقیح با ازتوباکترکروکوکوم، با افزایش میزان مصرف کود نیتروژنی میانگین درصد اسانس به‌طور معنی‌داری کاهش نشان داد، ولی در سایر سطوح تلقیح، با مصرف مقادیر مختلف کود نیتروژنی، اختلاف معنی‌داری در میانگین درصد اسانس مشاهده نشد. بنابراین در تمامی سطوح تلقیح باکتریایی، با افزایش میزان مصرف کود نیتروژنی کارایی مصرف نیتروژن کاهش یافت. کارایی مصرف نیتروژن در نتیجه‌ی تلقیح با باکتری‌ها (باستثنای تلقیح با ازتوباکتر و مصرف kgN/ha 50) در مقایسه با تیمار شاهد افزایش نشان داد. به این ترتیب با مصرف kgN/ha 50 و تلقیح با ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاه، می‌توان به عملکرد مطلوب و بالاترین کارایی مصرف نیتروژن در بابونه آلمانی دست یافت.
زیبا مقدسی؛ مژگان امتیازجو؛ محمد ربانی؛ مرجان امتیازجو؛ فرزانه لبیبی؛ اذن‌اله آذرگشب؛ نریمان مصفا
چکیده
استفاده از گیاهان آبزی به واسطه داشتن ترکیب‌های مختلف در پیشگیری و درمان بیماریها از حدود 3000 سال پیش در چین رایج بوده است. جلبک سبز دونالیلا (Dunaliella salina) نیز یکی از میکروجلبک‌های اکوسیستم‌های دریایی است که به‌واسطه داشتن ترکیب‌هایی نظیر کاروتنوئیدها مخصوصاً بتا-کاروتن، رتینال، آپوکاروتنوئیدها، کتون‌ها، آلدهیدها و اپوکسیدها که ...
بیشتر
استفاده از گیاهان آبزی به واسطه داشتن ترکیب‌های مختلف در پیشگیری و درمان بیماریها از حدود 3000 سال پیش در چین رایج بوده است. جلبک سبز دونالیلا (Dunaliella salina) نیز یکی از میکروجلبک‌های اکوسیستم‌های دریایی است که به‌واسطه داشتن ترکیب‌هایی نظیر کاروتنوئیدها مخصوصاً بتا-کاروتن، رتینال، آپوکاروتنوئیدها، کتون‌ها، آلدهیدها و اپوکسیدها که با ساختار شیمیایی خاص و روشهای بیوشیمیایی می‌توانند اکسیژن تکی را دفع کنند و جاذب رادیکال‌ها باشند. در مطالعات زیادی خاصیت ضدسرطانی و ضداکسیدانی این ترکیب‌ها ثابت شده است. در این مطالعه از سلول‌های سرطان پوست استفاده شد. ویژگی بارز این نوع سرطان پوست وجود سلول‌های گسترش‌یافته پهن و فلس‌مانند است. هدف از این مطالعه بررسی اثر کشندگی عصاره اتانولی جلبک دونالیلا جدا شده از دریاچه حوض سلطان بر روی میزان مرگ و میر رده سلولی سرطان پوست با استفاده از نمک تترازولیوم در شرایط آزمایشگاهی بود. برای این منظور دونالیلا سالینا از دریاچه حوض سلطان در شمال شرقی قم برداشت، شناسایی و خالص‌سازی گردید. جلبک در محیط کشت جانسون کشت داده شد. توده جلبکی پس از برداشت و شستشو با بافر نمکی فسفات (Phosphate Buffered Salts (PBS)) در برودت خشک و برای تهیه عصاره اتانولی آماده شد. رده سلولی A431 از انستیتو پاستور تهیه و در محیط کشت RPMI (Royal Park Memorial Institute) حاوی سرم جنینی گاوی10% کشت داده شد. سلول‌ها در حضور غلظت‌های مختلف 0، 25/6، 5/12، 25، 50، 100 میکروگرم در میلی‌لیتر از عصاره در فواصل زمانی 6، 24، 48 ساعت در انکوباتور با دی‌اکسیدکربن 5% قرار داده شد. نتایج آماری داده‌ها نشان داد که بین غلظت‌های مختلف عصاره در زمان‌های 24 و 48 ساعت از نظر مرگ و میر سلول‌های سرطانی اختلاف معنی‌داری وجود دارد (05/0P<)، ولی در زمان 6 ساعت سطح معنی‌داری مشاهده نشد (05/0P<). LC50 عصاره در غلظت‌های مختلف بر روی رده سلولی سرطان پوست در فواصل زمانی گرمخانه‌گذاری 6، 24، 48 ساعت ارزیابی شد. نتیجه LC50 پس از گذشت زمان 48 ساعت 6/46 میکروگرم در میلی‌لیتر بدست آمد. عصاره اتانولی جلبک دونالیلا جهت سنجش میزان بتا-کاروتن موجود در آن توسط HPLC آنالیز شد. نتایج بدست آمده از این مطالعه، اثر کشندگی عصاره اتانولی جلبک دونالیلا سالینا را بر روی رده سلولی A431 نشان می‌دهد. به‌طوری که با افزایش غلظت عصاره و افزایش انکوباسیون مرگ و میر سلول‌های سرطان پوست نیز افزایش می‌یابد. پس دونالیلا می‌تواند به‌عنوان یک عامل شیمیایی و جلوگیرنده قوی رشد برای این رده سلولی مطرح باشد.
منصور امیدی؛ بهارک بهجت ساسان؛ محمدرضا نقوی؛ سپیده کلاته جاری؛ علیرضا اطمینان
چکیده
سرخدار (Taxus baccata L.) گیاهی رو به انقراض و دارای زادآوری طبیعی بسیار اندک است. اهمیت مضاعف سرخدار به‌واسطه تولید تاکسول می‌باشد که مؤثرترین دارو برای درمان انواع سرطان‌ها شناخته شده است. هدف از این آزمایش بررسی محیط‌های کشت، غلظت‌های مختلف هورمون‌ها و ریزنمونه‌های مختلف سرخدار جهت تولید کالوس به‌عنوان یکی از منابع مهم تولید تاکسول ...
بیشتر
سرخدار (Taxus baccata L.) گیاهی رو به انقراض و دارای زادآوری طبیعی بسیار اندک است. اهمیت مضاعف سرخدار به‌واسطه تولید تاکسول می‌باشد که مؤثرترین دارو برای درمان انواع سرطان‌ها شناخته شده است. هدف از این آزمایش بررسی محیط‌های کشت، غلظت‌های مختلف هورمون‌ها و ریزنمونه‌های مختلف سرخدار جهت تولید کالوس به‌عنوان یکی از منابع مهم تولید تاکسول می‌باشد. آزمایش به روش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. سه فاکتور شامل ریزنمونه (ساقه و برگ)، محیط کشت MS پایه و 4 محیط MS تغییریافته در میزان نمک‌ها، میزان نیتروژن (KNO3 و NH4NO3) و گلوتامین و فاکتور سوم ترکیب‌های هورمونی اکسین NAA و 2,4-D در 4 سطح و سیتوکینین Kin در 3 سطح در ترکیب با هم استفاده شد. در مرحله دوم آزمایش از محیط کشت ½ MS با 3 میلی‌گرم در لیتر Kin + 4/0 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D استفاده گردید. بیشترین درصد تشکیل کالوس (67/96%) در تیمار هورمونی 2,4-D در غلظت 1 میلی‌گرم در لیتر و Kin در غلظت 1 میلی‌گرم در لیتر در محیط کشت H با استفاده از جداکشت ساقه بدست آمد. بیشترین اندازه کالوس (mm267/80) در تیمار هورمونی 2 میلی‌گرم در لیتر NAA به همراه 2/0 میلی‌گرم در لیتر Kin در محیط کشت F در قطعه جداکشت برگ از بین تیمارهای بکار برده شده، مشاهده شد. همچنین، کالوس‌های حاصل از ساقه فقط دارای سلول‌های مریستمی بودند. براساس نتایج بدست آمده گلوتامین تأثیر بسزایی در القای کالوس و همچنین در تحریک رشد کالوس داشت. همچنین غلظت‌های کم تنظیم‌کننده‌های رشد نسبت به غلظت‌های بالای تنظیم‌کننده‌های رشد بر دو صفت کالزایی و اندازه کالوس تأثیر بیشتری داشتند.
مجید بهرامی؛ فرید شریعتمداری؛ محمدامیر کریمی ترشیزی
چکیده
به منظور ارزیابی اثر عصاره الکلی آویشن باغی (Thymus vulgaris L.)، عصاره الکلی نعناع فلفلی (Mentha piperita L..) و ویتامین E بر سیستم ایمنی مرغ‌های تخم‌گذار در شرایط تنش گرمایی و میزان مالون دی‌آلدهید تخم‌مرغ‌های تولیدی در طی مدت ماندگاری، آزمایشی با استفاده از 144 قطعه مرغ تخم‌گذار سویه لوهمن لایت با سن 26 هفته به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل: ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثر عصاره الکلی آویشن باغی (Thymus vulgaris L.)، عصاره الکلی نعناع فلفلی (Mentha piperita L..) و ویتامین E بر سیستم ایمنی مرغ‌های تخم‌گذار در شرایط تنش گرمایی و میزان مالون دی‌آلدهید تخم‌مرغ‌های تولیدی در طی مدت ماندگاری، آزمایشی با استفاده از 144 قطعه مرغ تخم‌گذار سویه لوهمن لایت با سن 26 هفته به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل: کنترل (بدون افزودنی)، عصاره آویشن، عصاره نعناع و ویتامین E (ppm 200) در دو دمای متفاوت سالن نگهداری مرغ‌ها (گرمای متناوب و دمای معمولی) اعمال گردید. میزان عصاره استفاده شده برای سالن خنک 1% و برای سالن گرم 6/0% به‌صورت محلول در آب آشامیدنی بود. میزان مالون دی‌آلدهید تخم‌مرغ‌های جمع‌آوری شده در پایان دوره آزمایش به‌صورت تازه و نگهداری شده به مدت 14 روز در دماهای متفاوت (4 و 27-23 درجه سلسیوس) مورد ارزیابی قرار گرفتند. قبل و 14 روز بعد از واکسیناسیون علیه بیماری نیوکاسل (لاسوتا)، خون‌گیری و میزان پاسخ ایمنی به فاکتورهای مورد بررسی تعیین شد. برای تعیین اثر عوامل مورد بررسی بر تولید آنتی‌بادی ضد گلبول قرمز خون گوسفند (SRBC) در روزهای 42 و 47 آزمایش آنتی‌ژن تزریق شد. ویتامین E باعث افزایش مقدار آنتی‌بادی علیه واکسن نیوکاسل مرغ‌های نگهداری شده در دمای خنک شد (05/0 < P). عیار آنتی‌بادی اولیه و ثانویه علیه SRBC تحت تأثیر دمای محیط به‌صورت عددی کاهش یافته بود، اما این کاهش معنی‌داری نبود. تیمارهای آزمایشی تأثیری بر عیار آنتی‌بادی علیه SRBC نداشتند (05/0<P). به‌طوری که میزان مالون دی‌آلدهید تحت تأثیر تنش دمای محیطی بالا به‌طور معنی‌دار افزایش یافت. تیمارهای آزمایشی موجب کاهش مالون دی‌آلدهید تخم‌مرغ شدند (05/0P<). به‌نحوی که مقدار مالون دی‌آلدهید در زرده تخم‌مرغ تازه و نگهداری شده در دمای 4 درجه سلسیوس به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر ویتامین E، آویشن و نعناع کاهش یافته است (05/0P<)، در حالی‌که در تیمار ویتامین E کمترین مقدار MDA مشاهده گردید.
علی نعمتیان؛ فرشاد قوشچی؛ امین فرنیا؛ علی آریاپور؛ مسعود مشهدی اکبربوجار
چکیده
ژل و عصاره گیاه دارویی صبرزرد (Aloe vera L.) از زمان‌های قدیم در منابع پزشکی و آرایشی مورد استفاده قرار گرفته است. ژل صبرزرد دارای خواص متعدد بیولوژیک و فیزیولوژیک ازجمله توانایی درمان سوختگی و جراحات پوستی، ضد چروک، توقف رشد برخی باکتری‌ها و انگل‌ها، اثر مقاومتی در برابر سنتز شیمیایی به دلیل وجود ترکیب‌های آنتراکینون و توقف رشد و فعالیت ...
بیشتر
ژل و عصاره گیاه دارویی صبرزرد (Aloe vera L.) از زمان‌های قدیم در منابع پزشکی و آرایشی مورد استفاده قرار گرفته است. ژل صبرزرد دارای خواص متعدد بیولوژیک و فیزیولوژیک ازجمله توانایی درمان سوختگی و جراحات پوستی، ضد چروک، توقف رشد برخی باکتری‌ها و انگل‌ها، اثر مقاومتی در برابر سنتز شیمیایی به دلیل وجود ترکیب‌های آنتراکینون و توقف رشد و فعالیت ویروس ایدز است. به منظور بررسی تأثیر تراکم کاشت و کود نیتروژن بر میزان ماده مؤثره آلوئنین و باربالوئین و اسید مالیک گیاه دارویی صبرزرد (Aloe vera)، آزمایشی در سال 1388 در استان مازندران (شهرستان نوشهر) انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار کود نیتروژن (اوره با 46% نیتروژن) در سه سطح 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار و تیمار تراکم در سه سطح 2، 4 و 6 بوته در مترمربع بود. پس از استخراج ژل از برگ گیاه صبرزرد، میزان ماده مؤثره آلوئنین و باربالوئین و اسید مالیک توسط دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارکرد عالی (HPLC) مورد ارزیابی قرار گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده تیمار کود نیتروژن و تراکم کاشت بر میزان مواد مؤثره و اسید مالیک تأثیر آماری معنی‌داری داشتند و بیشترین مقدار ماده مؤثره آلوئنین و باربالوئین به‌ترتیب با 3/1133 و 3/429 میکروگرم بر گرم و اسید مالیک با 312 گرم در 100 گرم ژل در تیمار کودی 150 کیلوگرم در هکتار و تراکم 4 بوته در مترمربع بدست آمد.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ سیدرضا طبایی‌عقدایی؛ محمود نادری حاجی باقرکندی؛ سعیده مشکی‌زاده
چکیده
در این تحقیق به استخراج تانن از گلاب، پسآب و تفاله گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) اقدام گردید. از 21 اکسشن گل‌محمدی جمع‌آوری شده از استانهای مختلف کشور و کشت شده در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اسانس، گلاب، تفاله و پسآب تهیه شد و بعد میزان تانن نمونه‌ها به روش رنگ‌سنجی فولین- دنیس و توسط دستگاه اسپکتروفتومتری مدل 340 Hitachi ...
بیشتر
در این تحقیق به استخراج تانن از گلاب، پسآب و تفاله گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) اقدام گردید. از 21 اکسشن گل‌محمدی جمع‌آوری شده از استانهای مختلف کشور و کشت شده در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اسانس، گلاب، تفاله و پسآب تهیه شد و بعد میزان تانن نمونه‌ها به روش رنگ‌سنجی فولین- دنیس و توسط دستگاه اسپکتروفتومتری مدل 340 Hitachi در طول موج 760 نانومتر اندازهگیری گردید. نتایج نشان داد که بالاترین میزان تانن در گلاب، به‌ترتیب در اکسشنهای خوزستان و ایلام (ppm 2163)، قم (ppm 1846)، گیلان (ppm 1432) و در پسآب به‌ترتیب در اکسشنهای زنجان (ppm 1919)، مازندران (ppm 1895)، قم، گیلان، لرستان و اصفهان 2 (ppm 1871) و در تفاله اکسشنهای گل یزد 1 (ppm 3432)، سیستان و بلوچستان (ppm 3139) و کهکیلویه و بویراحمد (ppm 2993) بدست آمد. بنابراین پیشنهاد میگردد با توجه به نیاز کشور و تولید مواد مذکور توسط افراد گلابگیر سنتی اقدام به جمع‌آوری و استخراج تانن از نمونه‌ها صورت بگیرد، که این خود از لحاظ اقتصادی برای تولیدکنندگان گلاب نیز مفید می‌باشد.
