دوره 27، شماره 3 ، آبان 1390
زینب رحیمی؛ محمد کافی؛ احمد نظامی؛ حمیدرضا خزاعی
چکیده
خرفه (Portulaca oleracea L.) گونه‌ای هالوفیت یک‌ساله می‌باشد که می‌تواند به‌عنوان سبزی، علوفه یا گیاه دارویی در شرایط شور مورد توجه قرار گیرد. سیلیسیم دومین ترکیب معدنی بعد از اکسیژن در کره زمین می‌باشد. هر چند هنوز نقش آن در گیاهان کاملاً روشن نیست، ولی اثرهای مثبتی بر عملکرد و مقاومت به تنش‌های محیطی در گیاهان داشته‌است. به منظور بررسی ...
بیشتر
خرفه (Portulaca oleracea L.) گونه‌ای هالوفیت یک‌ساله می‌باشد که می‌تواند به‌عنوان سبزی، علوفه یا گیاه دارویی در شرایط شور مورد توجه قرار گیرد. سیلیسیم دومین ترکیب معدنی بعد از اکسیژن در کره زمین می‌باشد. هر چند هنوز نقش آن در گیاهان کاملاً روشن نیست، ولی اثرهای مثبتی بر عملکرد و مقاومت به تنش‌های محیطی در گیاهان داشته‌است. به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف شوری و سیلیسیم بر برخی پارامترهای مورفوفیزیولوژیکی گیاه خرفه آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده با چهار سطح شوری (6/0، 7، 14 و 21 دسی‌زیمنس بر متر) و دو سطح سیلیسیم (عدم کاربرد و کاربرد (1 میلی‌مولار سیلیکات سدیم)) و با سه تکرار در سال 1387 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. نتایج نشان داد وزن تر برگ و ساقه، وزن خشک برگ، تعداد برگ و شاخه فرعی در بوته، شاخص سطح برگ، سطح ویژه برگ و ارتفاع ساقه اصلی، تا سطح شوری 14 دسی‌زیمنس بر متر تفاوت معنی‌داری با شاهد نداشتند، ولی در 21 دسی‌زیمنس بر متر کلرید سدیم کاهش معنی‌داری یافتند، در حالیکه وزن ویژه برگ با افزایش شوری افزایش معنی‌داری یافت. کاربرد سیلیسیم تأثیر مثبت و معنی‌داری در تعداد برگ در بوته، ارتفاع ساقه اصلی و شاخص سطح برگ داشت. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که این گیاه تا حد زیادی به شوری مقاومت دارد و می‌تواند در مناطق تحت تنش شوری به‌عنوان گیاه دارویی مورد توجه قرار گیرد. همچنین شاید بتوان از سیلیسیم به‌عنوان یک عنصر مفید در افزایش عملکرد گیاهان زراعی و همچنین افزایش مقاومت آنها به تنش‌های محیطی استفاده نمود.
فرامرز حریری‌مقدم؛ سعید محرمی‌پور؛ فاطمه سفیدکن
چکیده
کنه تارتن دولکه‌ای (Tetranychus urticae Koch) یکی از پلی‌فاژترین آفات شناخته شده محصولات کشاورزی دنیا به حساب می‌آید. با توجه به اثرهای نامطلوب استفاده از سموم شیمیایی نظیر بروز مقاومت در کنه‌های گیاهی، این تحقیق به منظور معرفی ترکیب‌های جایگزین کم‌خطر برای محیط زیست انجام شد. به همین منظور در پژوهش حاضر اثر دورکنندگی و دوام اسانس گیاهان ...
بیشتر
کنه تارتن دولکه‌ای (Tetranychus urticae Koch) یکی از پلی‌فاژترین آفات شناخته شده محصولات کشاورزی دنیا به حساب می‌آید. با توجه به اثرهای نامطلوب استفاده از سموم شیمیایی نظیر بروز مقاومت در کنه‌های گیاهی، این تحقیق به منظور معرفی ترکیب‌های جایگزین کم‌خطر برای محیط زیست انجام شد. به همین منظور در پژوهش حاضر اثر دورکنندگی و دوام اسانس گیاهان Eucalyptus salmonophloia F. Muell و Eucalyptus kingsmillii (Mauden) Maiden & Blakely روی کنه‌های ماده بالغ تارتن دولکه‌ای در شرایط دمایی 5/0±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±50 درصد و طول دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. اسانس‌ها به روش تقطیر با آب، توسط دستگاه کلونجر استخراج شدند. با توجه به فرمول شاخص دورکنندگی، مشخص شد که هر دو اسانس گیاهی E. salmonophloia و E. kingsmillii از 4 غلظت استفاده شده تنها در 2 غلظت دورکننده بوده و در 2 غلظت دیگر بی‌اثر می‌باشند، به‌طورکلی می‌توان نتیجه گرفت که اسانس دو گیاه E. salmonophloia و E. kingsmillii در غلظت‌های مختلف از نظر دورکنندگی با یکدیگر اختلاف معنی‌داری ندارند. به هر حال، در آزمایش بررسی دوام سمیت تنفسی اسانس‌ها روی ماده بالغ کنه تارتن دولکه‌ای مشخص شد که اسانس حاصل از دو گیاه E. salmonophloia و E. kingsmillii با توجه به حدود اطمینان 95% LT50، با یکدیگر اختلاف معنی‌داری ندارند. بنابراین نتایج این پژوهش نشان داد که گونه‌های اکالیپتوس اثر دورکنندگی و دوام خوبی روی کنه تارتن دولکه‌ای دارند، اما تحقیقات بیشتری برای کاربردی کردن این ترکیب‌ها احساس می‌شود.
علیرضا رضاپور؛ مصطفی حیدری؛ محمد گلوی؛ محمود رمرودی
چکیده
به منظور بررسی اثرهای تنش خشکی و مقادیر مختلف کود گوگرد بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی سیاه‌دانه (Nigella sativa L.) آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خرده شده و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در شهرستان قائن اجرا گردید. تیمارهای خشکی به‌صورت آبیاری پس از 50، 100 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A به‌عنوان عامل ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرهای تنش خشکی و مقادیر مختلف کود گوگرد بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی سیاه‌دانه (Nigella sativa L.) آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خرده شده و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در شهرستان قائن اجرا گردید. تیمارهای خشکی به‌صورت آبیاری پس از 50، 100 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A به‌عنوان عامل اصلی و چهار سطح کود گوگرد شامل 0، 75، 150 و 225 کیلوگرم در هکتار از منبع گوگرد بنَتونیت‌دار به‌عنوان عامل فرعی بودند. نتایج تجزیه آماری داده‌ها نشان داد که تنش خشکی تأثیر معنی‌داری بر عملکرد دانه گیاه دارویی سیاه‌دانه دارد. به‌طوری که عملکرد دانه در تیمار150 میلی‌متر در مقایسه با تیمار 50 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک 8/22% کاسته شد. تنش خشکی بجز وزن هزاردانه، تأثیر معنی‌داری بر کلیه اجزای عملکرد دانه شامل بیوماس، تعداد کپسول در بوته و تعداد دانه در کپسول داشته و سبب کاهش آنها گردید. به‌نحوی که بیشترین مقدار کاهش در بالاترین سطح تنش مربوط به تعداد دانه در کپسول به میزان 64/31% بود. به‌طوری که تحت تنش خشکی میزان دو تنظیم‌کننده اسمزی کربوهیدرات و پرولین افزایش و از درصد اسانس و عملکرد اسانس دانه گیاه سیاه‌دانه کاسته شد. کاربرد کود گوگرد سبب افزایش عملکرد دانه شد و مصرف 225 کیلوگرم در هکتار کود گوگرد عملکرد دانه را 2/7% افزایش داد. بنابراین تأثیر معنی‌دار و مثبت کود گوگرد بر کلیه اجزای عملکرد دانه، تنظیم‌کننده‌های اسمزی و عملکرد اسانس به‌ویژه تا سطح 150 کیلوگرم گوگرد در هکتار مشاهده شد.
امیر عزیزی؛ عبدالمجید عزیزی؛ غلامرضا عزیزی؛ شهره زندی؛ شهاب خاقانی
چکیده
تانن پوست و جفت میوه بلوط ایرانی (Quercus persica Jaub. & Spach) با دو حلال متفاوت، اول با متانول و بعد با اتیل استات استخراج گردید و بعد اثر آنتی‌اکسیدانی آنها به‌طور جداگانه روی روغن نباتی خوراکی در مقایسه با آنتی‌اکسیدان سنتزی گریندوکس 117 به دو روش AOM و Rencimat بررسی شد. روش AOM در دمای 120 درجه سانتی‌گراد و جریان هوای 35/8 لیتر بر ساعت و روش Rencimat در ...
بیشتر
تانن پوست و جفت میوه بلوط ایرانی (Quercus persica Jaub. & Spach) با دو حلال متفاوت، اول با متانول و بعد با اتیل استات استخراج گردید و بعد اثر آنتی‌اکسیدانی آنها به‌طور جداگانه روی روغن نباتی خوراکی در مقایسه با آنتی‌اکسیدان سنتزی گریندوکس 117 به دو روش AOM و Rencimat بررسی شد. روش AOM در دمای 120 درجه سانتی‌گراد و جریان هوای 35/8 لیتر بر ساعت و روش Rencimat در دمای 110 درجه سانتی‌گراد و جریان هوای 20 لیتر بر ساعت انجام شد. مدت زمان مقاومت روغن از نظر پایداری بر حسب ساعت محاسبه گردید. زمان دوره القایی روغن آفتابگردان با اضافه کردن ppm 200 عصاره استخراج شده با متانول 90% از30/5 ساعت به 85/10 ساعت افزایش یافت و با افزایش ppm 200 عصاره استخراج شده با اتیل استات 99/99% این زمان به 9/10 ساعت افزایش پیدا کرد. دوره القایی روغن نباتی سویا با اضافه نمودن ppm 200 عصاره استخراج شده با متانول 90% از 9/5 ساعت به 87/8 ساعت افزایش یافت و با اضافه کردن ppm 200 عصاره استخراج شده با اتیل استات 99/99% به 73/8 ساعت افزایش یافت. در نمونه دیگری از روغن سویا دوره القایی با اضافه کردن ppm 200 مخلوطی از عصاره متانولی و اسید سیتریک خالص به نسبت 1:3 از 65/4 ساعت به 2/7 ساعت افزایش یافت و با اضافه نمودن ppm 200 مخلوطی از عصاره استخراج شده با اتیل استات و اسید سیتریک 1:3، مدت زمان القا به 15/7 ساعت افزایش یافت.
منصوره صرامی؛ حسین زینلی؛ غلامرضا بخشی‌خانیکی؛ سعید اسماعیل‌خانیان؛ زرین‌تاج بردبار
چکیده
این تحقیق در سال 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان بر روی 6 جمعیت ماریتیغال (Silybum marianum (L.) Gaertn.) انجام شد. کاریوتیپ سلول‌های میتوزی در مرحله متافاز مریستم انتهایی ریشه بذرهای جوانه‌دار شده بررسی و مطالعه شد. عدد پایه کروموزومی در تمام جمعیت‌های مورد مطالعه 17=x و تعداد کروموزوم 34=x2=n2 بود. از لحاظ سطح پلوئیدی، همه جمعیت‌ها ...
بیشتر
این تحقیق در سال 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان بر روی 6 جمعیت ماریتیغال (Silybum marianum (L.) Gaertn.) انجام شد. کاریوتیپ سلول‌های میتوزی در مرحله متافاز مریستم انتهایی ریشه بذرهای جوانه‌دار شده بررسی و مطالعه شد. عدد پایه کروموزومی در تمام جمعیت‌های مورد مطالعه 17=x و تعداد کروموزوم 34=x2=n2 بود. از لحاظ سطح پلوئیدی، همه جمعیت‌ها دیپلوئید بودند. براساس جدول دو طرفه Stebbins، همه جمعیت‌ها در کلاس B2 قرار گرفتند که این امر بیانگر وضعیت تکاملی مشابه آنها می‌باشد. تجزیه واریانس صفات، نشان داد که بین جمعیت‌ها از لحاظ صفات طول کوتاهترین کروموزوم، شاخص عدم تقارن و ضریب تغییرات شاخص سانترومری اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1% و از لحاظ صفات طول کل کروموزومی، مجموع بازوهای کوتاه، مجموع بازوهای بلند و طول بلندترین کروموزوم اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 5% وجود دارد که این امر مؤید وجود تنوع کروموزومی در جمعیت‌های مورد بررسی می‌باشد. در تجزیه به عامل‌ها، دو عامل اول و دوم در مجموع بیش از 94% از کل تنوع موجود بین جمعیت‌ها را توجیه نمودند. به‌طوری که در عامل اول، طول کل کروموزوم (TL) و مجموع بازوهای بلند (Sla) بیشترین نقش را در تشکیل این عامل داشتند. در عامل دوم، صفات شاخص عدم تقارن (AI) و ضریب تغییرات شاخص سانترومری (CVci) بیشترین سهم را در تشکیل این عامل برخوردار بود. تجزیه خوشه‌ای جمعیت‌ها براساس خصوصیات کاریوتیپی، آنها را در 4 گروه مجزا قرار داد. در این بررسی بیشترین شباهت بین دو جمعیت اهواز و ساری و کمترین شباهت بین دو جمعیت اهواز و آمل بود. نتایج تجزیه واریانس بین گروه‌ها نشان داد که تمام صفات مورد مطالعه تفاوت معنی‌داری را در بین گروه‌ها داشتند. جمعیت‌های اهواز، ساری و اصفهان در گروه اول از نظر صفات TL، SSa، SLa، LC و SC نسبت به سایر گروه‌ها برتر بودند. جمعیت آمل در گروه دوم از نظر صفات SC، Cvci و AI کمترین مقادیر را دارا بود. جمعیت کردستان در گروه چهارم از نظر صفات CVci و AI بیشترین مقادیر و از لحاظ صفات TL، SSa، SLa و LC کمترین مقادیر را به خود اختصاص داد. همچنین نمودار پراکنش جمعیت‌ها براساس مقادیر مؤلفه اول و دوم رسم شد که مؤید نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای بود
مریم رحیمی‌پناه؛ منوچهر حامدی؛ مژگان میرزاپور
چکیده
پوست سبز گردو حاوی ترکیب‌های فنولی می‌باشد که باعث کاهش بیماریهای قلبی- عروقی، جلوگیری از اکسایش LDL در سلول، جلوگیری از سرطان‌های مختلف و جلوگیری از جهش‌زایی، جلوگیری از فعالیت اکسایش لیپیدها گردیده و به‌عنوان عوامل ضدمیکروبی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این پژوهش، اثر چند عامل شامل آنزیم‌بری، غلظت حلال، زمان برداشت، زمان ...
بیشتر
پوست سبز گردو حاوی ترکیب‌های فنولی می‌باشد که باعث کاهش بیماریهای قلبی- عروقی، جلوگیری از اکسایش LDL در سلول، جلوگیری از سرطان‌های مختلف و جلوگیری از جهش‌زایی، جلوگیری از فعالیت اکسایش لیپیدها گردیده و به‌عنوان عوامل ضدمیکروبی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این پژوهش، اثر چند عامل شامل آنزیم‌بری، غلظت حلال، زمان برداشت، زمان استخراج و روش استخراج بررسی گردید. ترکیب‌های فنولی پوست سبز گردو، با استفاده از متانول خالص، 80 % و 60 % و به روشهای خیساندن، سوکسله، فراصوت و مایکروویو از پوست سبز گردوی برداشت شده در تیر، مرداد و شهریورماه استخراج گردید. نتایج نشان داد که تیمار آنزیم‌بری به‌طور معنی‌داری (p<0.05) بر میزان ترکیب‌های فنولی استخراج شده تأثیر دارد. همچنین بهترین زمان برداشت پیش از رسیدن کامل میوه گردو و در ماه تیر بود. بنابراین استخراج به روش مایکروویو و با متانول 60% به‌طور معنی‌داری نسبت به روشهای دیگر مؤثرتر است.
مهدی مهرآبادی؛ فرید شریعتمداری؛ محمدامیر کریمی ترشیزی
چکیده
این تحقیق به منظور بررسی اثر آنتی‌بیوتیک محرک رشد، عصاره گیاهی آویشن باغی (آنتی‌بیوفین) و پروبیوتیک در جیره حاوی جو بر عملکرد جوجه‌های گوشتی انجام شد. به مدت چهار هفته از (14 تا 42 روزگی) با استفاده از 320 قطعه جوجه گوشتی نر سویه راس در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تیمار، 4 تکرار و 20 قطعه جوجه گوشتی در هر تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی ...
بیشتر
این تحقیق به منظور بررسی اثر آنتی‌بیوتیک محرک رشد، عصاره گیاهی آویشن باغی (آنتی‌بیوفین) و پروبیوتیک در جیره حاوی جو بر عملکرد جوجه‌های گوشتی انجام شد. به مدت چهار هفته از (14 تا 42 روزگی) با استفاده از 320 قطعه جوجه گوشتی نر سویه راس در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تیمار، 4 تکرار و 20 قطعه جوجه گوشتی در هر تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل 1) جیره حاوی 20% جو (شاهد)، 2) جو + عصاره آویشن باغی (1/0% آنتی‌بیوفین)، 3) جو + پروبیوتیک (گالیپرو g/kg 250/0)، و 4) جو + آنتی‌بیوتیک (ppm 15 ویرجینامایسین) در نظر گرفته شد. در تمامی جیره‌های حاوی جو از آنزیم استفاده شد. وزن بدن، ضریب تبدیل، مصرف خوراک، کیفیت لاشه بدن، میزان کلسترول و تری‌گلیسرید خون، و SRBC به‌عنوان شاخص سنجش سیستم ایمنی شاخص‌های اندازه‌گیری شده در طول این آزمایش بودند. نتایج نشان داد که خوراک مصرفی در بین تیمارهای آزمایشی تفاوت معنی‌داری ندارد، اما تفاوت میانگین‌های وزن بدن در 42 روزگی معنی‌دار بود (05/0>P)، به‌طوری‌که تیمار آنتی‌بیوتیک بالاترین و تیمار حاوی فقط جو پایین‌ترین وزن بدن را نشان داد. ضریب تبدیل 42 روزگی در بین تیمارهای آزمایشی معنی‌دار بود، به‌طوری‌که تیمار جو (حاوی فقط آنزیم) بالاترین و تیمار آنتی‌بیوتیک و آنتی‌بیوفین کمترین ضریب تبدیل را نشان داد. تیمارهای آزمایشی اثری بر کیفیت و اجزای تشکیل‌دهنده لاشه نداشتند. تحریک سیستم ایمنی به‌وسیله تیمارها در دو مرحله ارزیابی گردید و مشخص شد که عیار آنتی‌بادی بر علیه گلبول قرمز گوسفند در تیمارهای دارای پروبیوتیک در نوبت دوم خون‌گیری بالاتر از سایر تیمارهاست (05/0>P). سطح کلسترول و تری‌گلیسرید سرم نیز تحت تأثیر تیمارها قرار گرفت و تیمار حاوی گیاهان دارویی کمترین مقدار کلسترول و تیمار حاوی آنتی‌بیوتیک بیشترین سطح تری‌گلیسرید را نشان داد. بنابراین با توجه به نتایج بدست‌آمده در این آزمایش، می‌توان نتیجه گرفت که استفاده از گیاهان دارویی و پروبیوتیک در مقاسیه با آنتی‌بیوتیک تأثیر منفی جو را تا حدی کاهش می‌دهد.
بابک ترابی‌سگوند؛ محمود نادری حاجی‌باقر کندی؛ لیلا صادق‌زاده
چکیده
اسانس‌های موجود در گیاهان معطر یک دسته ارزشمند از ترکیب‌های طبیعی با خواص دارویی مختلف، ازجمله خواص ضدمیکروبی هستند. همچنین گونه‌های مختلفی از اکالیپتوس دارای اسانس هستند. در این تحقیق ضمن استخراج اسانس و شناسایی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس ده گونه اکالیپتوس شامل: Eucalyptus gilli، E. microcarpa، E. kingesmillii، E. loxophleba، E. gongylocarpa، E. salubris، E. erythrocorys، ...
بیشتر
اسانس‌های موجود در گیاهان معطر یک دسته ارزشمند از ترکیب‌های طبیعی با خواص دارویی مختلف، ازجمله خواص ضدمیکروبی هستند. همچنین گونه‌های مختلفی از اکالیپتوس دارای اسانس هستند. در این تحقیق ضمن استخراج اسانس و شناسایی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس ده گونه اکالیپتوس شامل: Eucalyptus gilli، E. microcarpa، E. kingesmillii، E. loxophleba، E. gongylocarpa، E. salubris، E. erythrocorys، E. salmonophloia، E. spathulata و E. flocktoniae، اثر ضد میکروبی این اسانس‌ها بر علیه دو سویه میکروبی Escherichia coli (1330) و Micrococcus loteus (1110) مورد مطالعه قرار گرفت. اسانس‌ها به روش تقطیر با آب از برگهای گونه‌های مختلف اکالیپتوس تهیه و ترکیب‌های تشکیل‌دهنده آنها با استفاده از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف کوپل شده با طیف‌سنج (GC/MS)، با محاسبه اندیس بازداری شناسایی شدند. اثر ضدمیکروبی اسانس‌ها پس از رقیق کردن با دی متیل سولفوکساید با روش انتشار در آگار بررسی شد. نتایج نشان داد ترکیب اصلی و عمده همه اسانس‌ها 8،1-سینئول و آلفا-پینن بود. به‌طوری که بیشترین میزان 8،1-سینئول (1/82%) در اسانس E. kingesmillii یافت شد و کمترین میزان این ترکیب (6/59) در اسانس E. salubris وجود داشت. همچنین اسانس کلیه گونه‌های مورد بررسی اثر بازدارندگی قوی بر روی باکتریهای مورد استفاده داشتند. درحالی‌که هاله‌های عدم رشد تشکیل‌شده بر روی باکتری Micrococus loteus بین 10 تا 49 میلی‌متر و بر روی Esherichia coli قطری بین 10 تا 22 میلی‌متر داشتند.
میثم علیجانی؛ مجید امینی‌دهقی؛ محمد‌علی ملبوبی؛ منصور زاهدی؛ سید‌علی‌محمد مدرس‌ثانوی
چکیده
به منظور مطالعه تأثیر کود سوپر فسفات تریپل در سه سطح (0، 40 و 80 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار) در تلفیق و عدم تلفیق با کود زیستی فسفره (بارور-2) بر میزان عملکرد و تولید اسانس گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria recutita L.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد واقع در تهران ...
بیشتر
به منظور مطالعه تأثیر کود سوپر فسفات تریپل در سه سطح (0، 40 و 80 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار) در تلفیق و عدم تلفیق با کود زیستی فسفره (بارور-2) بر میزان عملکرد و تولید اسانس گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria recutita L.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد واقع در تهران در سال 1387 اجرا گردید. در این آزمایش صفات فنولوژیک (زمان ظهور اولین غنچه و گل، تعداد گل، وزن تر گل) و فیزیولوژیک (مقدار اسانس، درصد کامازولن اسانس) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست‌آمده حکایت از آن داشت که بین تیمارهای کود فسفره از نظر عملکرد (تعداد گل و وزن خشک گل) اختلاف معنی‌داری در سطح 1% وجود دارد و میزان 40 کیلوگرم فسفر در تلفیق با کود زیستی با تولید 93/452 گل و 74/7 گرم گل خشک در بوته بیشترین عملکرد را در مقایسه با سایر تیمارهای کودی داشته‌است. همچنین تیمار 40 کیلوگرم فسفر در تلفیق با کود زیستی با تولید 53/0 میلی‌لیتر اسانس و 81/15 درصد کامازولن (ماده مؤثره) در 52/152 گرم گل خشک در واحد سطح دارای بالاترین عملکرد اسانس و درصد کامازولن می‌باشد. بنابراین در این آزمایش 40 کیلوگرم در هکتار فسفر به همراه 80 کیلوگرم نیتروژن با بذرهای تلقیح‌شده توسط کود بیولوژیک فسفر بارور-2 توصیه می‌شود.
زهرا رفیعی کرهرودی؛ سعید محرمی‌پور؛ حسین فرازمند؛ جواد کریم‌زاده اصفهانی
چکیده
بازدارندگی تخم‌ریزی و اثر تخم‌کشی اسانس 18 گیاه دارویی روی شب‌پره هندی (Plodia interpunctella (Hübner)) بررسی شد. برای بررسی اثر بازدارندگی تخم‌ریزی، تعداد تخم‌های گذاشته شده در مدت چهار روز توسط یک جفت شب‌پره که در معرض اسانس قرار گرفته بودند شمارش شد. همچنین تخم‌های یک روزه تحت تأثیر سه غلظت 3، 12 و 24 میکرولیتر اسانس بر لیتر هوا قرار داده شد ...
بیشتر
بازدارندگی تخم‌ریزی و اثر تخم‌کشی اسانس 18 گیاه دارویی روی شب‌پره هندی (Plodia interpunctella (Hübner)) بررسی شد. برای بررسی اثر بازدارندگی تخم‌ریزی، تعداد تخم‌های گذاشته شده در مدت چهار روز توسط یک جفت شب‌پره که در معرض اسانس قرار گرفته بودند شمارش شد. همچنین تخم‌های یک روزه تحت تأثیر سه غلظت 3، 12 و 24 میکرولیتر اسانس بر لیتر هوا قرار داده شد و 96 ساعت بعد درصد تفریخ آنها محاسبه گردید. نتایج آزمایش‌ها نشان داد که همه اسانس‌ها دارای خاصیت بازدارندگی تخم‌ریزی بودند. از میان اسانس‌های مورد بررسی 14 نوع اسانس ازجمله دارچین بیش از 80% بازدارندگی از تخم‌ریزی داشتند که میان آنها اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. اما اسانس گیاهان رزماری، شوید، ترخون و بومادران گل‌زرد به‌ترتیب با 33/28، 50/32، 18/36 و 55 درصد کاهش تخم‌ریزی، کمترین میزان بازدارندگی از تخم‌ریزی را داشتند. اسانس گیاهان آویشن برگ‌باریک و دارچین بیشترین تلفات را در تخم شب‌پره هندی ایجاد کردند. همچنین با افزایش غلظت اسانس‌ها مرگ و میر تخم‌ها افزایش یافت. این نتایج نشان داد که اسانس دارچین و آویشن برگ‌باریک دارای پتانسیل بالایی در جلوگیری از تخم‌ریزی و نیز اثر تخم‌کشی می‌باشند. آنها می‌توانند ترکیب‌های مناسبی جهت کنترل این آفت در انبارها محسوب شوند.
زهرا اصلانی؛ عباس حسنی؛ میرحسن رسولی صدقیانی؛ فاطمه سفیدکن؛ محسن برین
چکیده
به منظور بررسی ﺗﺃثیر همزیستی قارچ‌های آربوسکولار مایکوریزا (AM) و تنش خشکی بر رشد، عملکرد، محتوی کلروفیل و میزان جذب فسفر در گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.)، یک آزمایش گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در چهار تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد آزمایش شامل سه رژیم آبیاری (آبیاری در فواصل 4، 8 و 12 روز یک‌بار) و کاربرد ...
بیشتر
به منظور بررسی ﺗﺃثیر همزیستی قارچ‌های آربوسکولار مایکوریزا (AM) و تنش خشکی بر رشد، عملکرد، محتوی کلروفیل و میزان جذب فسفر در گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.)، یک آزمایش گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در چهار تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد آزمایش شامل سه رژیم آبیاری (آبیاری در فواصل 4، 8 و 12 روز یک‌بار) و کاربرد دو گونه قارچ مایکوریزا (Glomus mosseae T.H. Nicolson & Gerd. و Glomus intraradices N.C. Schenck & G.S. Sm) و عدم کاربرد قارچ (شاهد) بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی تأثیر معنی‌داری بر صفات مورد ارزیابی داشته‌است. به‌طوری که با کاهش میزان رطوبت خاک، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد و سطح برگ، تعداد شاخه‌ی جانبی، وزن خشک ریشه، عملکرد ماده تر و خشک، میزان کلروفیل، غلظت فسفر و درصد کلونیزاسیون ریشه کاهش یافت. به‌علاوه اثر کاربرد قارچ‌های AM بر پارامترهای رشدی و میزان جذب فسفر معنی‌دار بود. گیاهان مایه‌کوبی شده با قارچ‌های AM در مقایسه با گیاهان مایه‌کوبی نشده از رشد، عملکرد و میزان فسفر بیشتری هم در شرایط تنش خشکی و هم در شرایط بدون تنش برخوردار بودند. تأثیر قارچ G. mosseae در کاهش اثر خشکی بیشتر از قارچ G. intraradices بود. بنابراین می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که در شرایط کم‌آبی قارچ‌های AM با افزایش جذب عنصر فسفر، رشد و عملکرد گیاه ریحان را بهبود می‌بخشند.
نغمه پیروزی؛ حسین آذر‌نیوند؛ اصغر کهندل؛ فرحناز خلیقی سیگارودی
چکیده
یکی از گونه‌های مرتعی که با توجه به بررسی‌های انجام شده از نظر استفاده چند منظوره قابلیت‌های زیادی دارد،Bidens bipinnata L. (دودندان دوشاخه) متعلق به خانواده کاسنی (Compositae) است. تحقیق حاضر روی گونه Bidens bipinnata L. به منظور بررسی شناسایی ترکیب‌های شیمیایی موجود در قسمت‌های هوایی گیاه دارویی در منطقه کرج انجام شد. به منظور بررسی مواد تشکیل‌دهنده ...
بیشتر
یکی از گونه‌های مرتعی که با توجه به بررسی‌های انجام شده از نظر استفاده چند منظوره قابلیت‌های زیادی دارد،Bidens bipinnata L. (دودندان دوشاخه) متعلق به خانواده کاسنی (Compositae) است. تحقیق حاضر روی گونه Bidens bipinnata L. به منظور بررسی شناسایی ترکیب‌های شیمیایی موجود در قسمت‌های هوایی گیاه دارویی در منطقه کرج انجام شد. به منظور بررسی مواد تشکیل‌دهنده اسانس این گیاه پس از شناسایی کامل گیاه و مشخص شدن رویشگاه آن در منطقه کرج، قسمت‌های هوایی گیاه در مرحله میوهدهی جمع‌آوری گردید. نمونه‌های گیاهی تهیه شده در شرایط سایه، خشک و توسط دستگاه کلونجر به شیوه تقطیر با آب (Hydrodistilation) اسانسگیری شد. پس از تهیه اسانس، به کمک دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی کوپل شده به طیف‌سنج جرمی (GC/MS)، نوع ترکیب‌ها و درصد ترکیب‌های شیمیایی اسانس به‌طور کامل تفکیک و شناسایی گردید. تعداد 31 ترکیب شیمیایی شناسایی شد که در این میان به‌ترتیب آلفا-پینن (8/25%)، بتا- میرسن (7/22%)، جرماکرن D (2/10%)، بیسیکلو جرماکرن (6/7%)، گاما-المن (5/3%) و اسپاتولنول (9/2%) ترکیب‌های عمده بودند.
مریم قنادنیا؛ رحیم حداد؛ فاطمه زرین‌کمر؛ مظفر شریفی
چکیده
در این تحقیق بیان ژن لیمونن سینتاز با استفاده از روش SQ-RT-PCR در اندام‌ها و مراحل رشد و نموی مختلف گیاه زیره سبز (Cuminum cyminum L.) بومی ایران بررسی شد. پس از کشت گیاهان و نمونه‌برداری از ریشه، ساقه و برگ (هر کدام یک مرحله) و گل‌ها (در چهار مرحله نموی)، نتایج مشخص کرد که این ژن در گل‌های بسیار کوچک (mm2>)، کوچک (mm4-3) و نیز بافت رویشی ساقه بیان شده، ...
بیشتر
در این تحقیق بیان ژن لیمونن سینتاز با استفاده از روش SQ-RT-PCR در اندام‌ها و مراحل رشد و نموی مختلف گیاه زیره سبز (Cuminum cyminum L.) بومی ایران بررسی شد. پس از کشت گیاهان و نمونه‌برداری از ریشه، ساقه و برگ (هر کدام یک مرحله) و گل‌ها (در چهار مرحله نموی)، نتایج مشخص کرد که این ژن در گل‌های بسیار کوچک (mm2>)، کوچک (mm4-3) و نیز بافت رویشی ساقه بیان شده، در حالیکه در ریشه، برگ و گل‌های با اندازه‌های متوسط (mm5-4) و بزرگتر از آن بیان نمی‌شود. حداکثر بیان ژن لیمونن سینتاز در ساقه بوده و پس از آن بیشترین بیان در گل‌های بسیار کوچک و بعد کوچک مشاهده شد. بیان ژن لیمونن سینتاز در جوانترین مراحل نموی گل‌ها زیاد بوده و به تدریج کاهش یافته و متوقف گردید. همچنین نتایج نشان داد که این ژن در مراحل مختلف رشد و نموی گیاهان کامل، از گیاهچه‌های دو برگی تا مرحله گلدهی بیان می‌شود. بیان ژن لیمونن سینتاز با ورود گیاهان به مرحله زایشی افزایش یافته که نشان‌دهنده بیان همزمان آن در اندامهای رویشی و زایشی گیاه می‌باشد. نتایج حاصل از تعیین توالی جزیی ژن لیمونن سینتاز زیره سبز در این تحقیق، شباهت آن با برخی از گیاهان را بین 64-58% نشان داد. مطالعات آناتومیکی وجود کانال‌های ذخیره‌کننده روغن‌های فرّار در بافت میوه را مشخص کرد. در مجموع، نتایج حاصل از این پژوهش بیان بالای ژن لیمونن سینتاز در اندامهای جوان زایشی مولد را تأیید نمود، در حالیکه بیان زیاد آن در بافت رویشی ساقه و کل دوره زندگی گیاه نیز قابل توجه بود.
نرگس حیدری؛ مجید پوریوسف
چکیده
به منظور بررسی تأثیر پیش‌تیمار بذر با پلی‌اتیلن گلیکول و کلرید سدیم بر شاخص‌های سبز کردن و رشد گیاهچه‌ی انیسون (pimpinella anisum L.)، آزمایشی در پاییز 1388 در گلخانه‌ی تحقیقاتی دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا شد. در این تحقیق تأثیر پیش‌تیمار بذر با محلول پلی‌اتیلن گلیکول در سه سطح (5-، 10- و 15- بار)، پیش‌تیمار بذر با محلول کلرید سدیم در ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر پیش‌تیمار بذر با پلی‌اتیلن گلیکول و کلرید سدیم بر شاخص‌های سبز کردن و رشد گیاهچه‌ی انیسون (pimpinella anisum L.)، آزمایشی در پاییز 1388 در گلخانه‌ی تحقیقاتی دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا شد. در این تحقیق تأثیر پیش‌تیمار بذر با محلول پلی‌اتیلن گلیکول در سه سطح (5-، 10- و 15- بار)، پیش‌تیمار بذر با محلول کلرید سدیم در سه سطح (5-، 10- و 15- بار) در مقایسه با شاهد (پیش تیمار با آب مقطر) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی (RCBD) با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که تأثیر پیش‌تیمار بذر با پلی‌اتیلن گلیکول و کلرید سدیم بر بیشتر صفات مورد بررسی شامل درصد سبز کردن، سرعت سبز کردن و وزن خشک گیاهچه معنی‌دار (05/0p≤) بود. با کاهش پتانسیل آب محلولها درصد و سرعت سبز کردن و وزن خشک گیاهچه (بجز پلی‌اتیلن گلیکول10 بار) به‌طور معنی‌داری (05/0 ≤ p) کاهش یافت. به علت اینکه نتایج حاصل از پیش‌تیمار بذر با پلی‌اتیلن گلیکول10 بار بسیار نزدیک نتایج حاصل از پیش‌تیمار با آب مقطر بود.
عصمت قاسمی سیانی؛ سیف‌اله فلاح؛ علی تدین
چکیده
به منظور بررسی واکنش عملکرد، خصوصیات کمی و کیفی اسفرزه (Plantago ovata Forssk.) به دور آبیاری و کوددهی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال زراعی 1388 اجرا گردید. آزمایش به‌صورت کرت خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. دور آبیاری شامل 7، 14 و 21 روز یک‌بار در کرت‌های اصلی و کوددهی شامل 5 تلفیق کودی (100% کود شیمیایی، ...
بیشتر
به منظور بررسی واکنش عملکرد، خصوصیات کمی و کیفی اسفرزه (Plantago ovata Forssk.) به دور آبیاری و کوددهی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال زراعی 1388 اجرا گردید. آزمایش به‌صورت کرت خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. دور آبیاری شامل 7، 14 و 21 روز یک‌بار در کرت‌های اصلی و کوددهی شامل 5 تلفیق کودی (100% کود شیمیایی، 100% کود مرغی، 75% کود شیمیایی + 25% کود مرغی، 50% کود شیمیایی + 50% کود مرغی، 25% کود شیمیایی + 75% کود مرغی) و شاهد (عدم کوددهی) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر فواصل آبیاری بر عملکرد دانه، ارتفاع گیاه، تعداد سنبله در بوته، طول سنبله و درصد موسیلاژ معنی‌دار ولی بر تعداد پنجه در بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه و فاکتور تورم معنی‌دار نبود. بیشترین عملکرد بذر و درصد موسیلاژ هنگامی به‌ترتیب با آبیاری 7 و 14 روز بدست آمد. عملکرد دانه، تعداد پنجه در بوته، ارتفاع گیاه، تعداد سنبله در بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، درصد موسیلاژ و فاکتور تورم به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر کوددهی قرار گرفتند. بیشترین ماده خشک و عملکرد به‌ترتیب با جایگزینی 50% و 75% کود شیمیایی توسط کود مرغی حاصل شد. به‌طور کلی می‌توان اظهار کرد که تیمار 75% کود مرغی + 25 درصد کود شیمیایی با دور آبیاری 14 روز برای اسفرزه مطلوب می‌باشد.
کامکار جایمند؛ هلن اهرابی اصلی؛ اعظم منفرد
چکیده
فلاونوییدها طبقه بزرگی از پلی‌فنل‌ها با بیش از 4000 ترکیب هستند، که در گیاه نقش آنتی‌اکسیدانی را در فتوسنتز به‌عهده دارند و در انسان دارای اثرهای آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی، جلوگیری‌کننده سرطان و محافظت‌کننده از قلب می‌باشند. ترکیب کوئرستین در گروه فلاونول قرار دارد و برای مقابله با ویروس‌ها و سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. ...
بیشتر
فلاونوییدها طبقه بزرگی از پلی‌فنل‌ها با بیش از 4000 ترکیب هستند، که در گیاه نقش آنتی‌اکسیدانی را در فتوسنتز به‌عهده دارند و در انسان دارای اثرهای آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی، جلوگیری‌کننده سرطان و محافظت‌کننده از قلب می‌باشند. ترکیب کوئرستین در گروه فلاونول قرار دارد و برای مقابله با ویروس‌ها و سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. هدف از این تحقیق، استخراج و اندازه‌گیری ترکیب کوئرستین در سه گونه گیاهی بومادران Achillea tenuifolia، A. biebersteinii و A. millefolium بود. نمونه‌ها در اوایل خردادماه 1389 از مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور جمع‌آوری و سپس از اندامهای مختلف (گل، برگ و ساقه) با روشهای مختلف استخراج انجام گردید. در روش اول، نمونه با حلال کلروفرم توسط دستگاه سوکسله به مدت 72 ساعت استخراج گردید. در روش دوم، به نمونه قبلی که با حلال کلروفرم استخراج شده بود پس از جدا کردن حلال، متانول اضافه کرده و مجدداً عمل استخراج انجام گردید. در روش سوم، با توجه به میزان ماده خشک از گیاه تازه و با حلال‌های متانول و اسید استیک (به نسبت 1:9) توسط دستگاه آسیاب برقی خرد و همزمان صاف گردید. در روش چهارم، ابتدا گیاه تازه با دستگاه آسیاب برقی خرد شد و سپس با حلال‌های متانول و اسید استیک (به نسبت 1:9) و به مدت یک هفته خیسانده سپس صاف گردید، بعد همه نمونه‌های بدست آمده به حجم 30 میلی‌لیتر تغلیظ گردیدند. جمعاً 36 نمونه بدست آمدند که میزان ترکیب کوئرستین توسط دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. بیشترین مقادیر ترکیب کوئرستین در گل (ppm 2164) و برگ A. millefolium (ppm 2064) به روش استخراج با سوکسله و حلال متانول بدست آمد. بیشترین مقدار کوئرستین در ساقهA. millefolium (ppm 2034)، به روش خیساندن با حلال متانول بدست آمد و کمترین مقادیر کوئرستین در روش استخراج با کلروفرم، در برگ A. millefolium (ppm 127)، در ساقه A. biebersteinii (ppm 110) و در ساقه A. tenuifolia (ppm 23) مشاهده شد.
