نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد زیست گیاهی، دانشگاه پیام نور تهران
2 استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
3 دانشیار، دانشگاه پیام نور تهران
4 کارشناسی ارشد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
چکیده
این تحقیق در سال 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان بر روی 6 جمعیت ماریتیغال (Silybum marianum (L.) Gaertn.) انجام شد. کاریوتیپ سلول‌های میتوزی در مرحله متافاز مریستم انتهایی ریشه بذرهای جوانه‌دار شده بررسی و مطالعه شد. عدد پایه کروموزومی در تمام جمعیت‌های مورد مطالعه 17=x و تعداد کروموزوم 34=x2=n2 بود. از لحاظ سطح پلوئیدی، همه جمعیت‌ها دیپلوئید بودند. براساس جدول دو طرفه Stebbins، همه جمعیت‌ها در کلاس B2 قرار گرفتند که این امر بیانگر وضعیت تکاملی مشابه آنها می‌باشد. تجزیه واریانس صفات، نشان داد که بین جمعیت‌ها از لحاظ صفات طول کوتاهترین کروموزوم، شاخص عدم تقارن و ضریب تغییرات شاخص سانترومری اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1% و از لحاظ صفات طول کل کروموزومی، مجموع بازوهای کوتاه، مجموع بازوهای بلند و طول بلندترین کروموزوم اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 5% وجود دارد که این امر مؤید وجود تنوع کروموزومی در جمعیت‌های مورد بررسی می‌باشد. در تجزیه به عامل‌ها، دو عامل اول و دوم در مجموع بیش از 94% از کل تنوع موجود بین جمعیت‌ها را توجیه نمودند. به‌طوری که در عامل اول، طول کل کروموزوم (TL) و مجموع بازوهای بلند (Sla) بیشترین نقش را در تشکیل این عامل داشتند. در عامل دوم، صفات شاخص عدم تقارن (AI) و ضریب تغییرات شاخص سانترومری (CVci) بیشترین سهم را در تشکیل این عامل برخوردار بود. تجزیه خوشه‌ای جمعیت‌ها براساس خصوصیات کاریوتیپی، آنها را در 4 گروه مجزا قرار داد. در این بررسی بیشترین شباهت بین دو جمعیت اهواز و ساری و کمترین شباهت بین دو جمعیت اهواز و آمل بود. نتایج تجزیه واریانس بین گروه‌ها نشان داد که تمام صفات مورد مطالعه تفاوت معنی‌داری را در بین گروه‌ها داشتند. جمعیت‌های اهواز، ساری و اصفهان در گروه اول از نظر صفات TL، SSa، SLa، LC و SC نسبت به سایر گروه‌ها برتر بودند. جمعیت آمل در گروه دوم از نظر صفات SC، Cvci و AI کمترین مقادیر را دارا بود. جمعیت کردستان در گروه چهارم از نظر صفات CVci و AI بیشترین مقادیر و از لحاظ صفات TL، SSa، SLa و LC کمترین مقادیر را به خود اختصاص داد. همچنین نمودار پراکنش جمعیت‌ها براساس مقادیر مؤلفه اول و دوم رسم شد که مؤید نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای بود
کلیدواژه‌ها
)