دوره 27، شماره 1 ، اردیبهشت 1390
هدی اکرمی؛ سعید محرمی‌پور؛ سهراب ایمانی
چکیده
سوسک چهار نقطه‌ای حبوبات (Callosobruchus maculates F.) یکی از آفات مهم محصولات انباری پس از برداشت محصول می‌باشد. به‌طوری که بذرهای آسیب‌دیده برای تغذیه انسان و دام و حتی برای کشت در مزرعه نامناسب خواهند بود. در نتیجه برای کنترل این آفت در انبارها، اسانس‌های گیاهی به‌عنوان جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی مورد توجه هستند. بنابراین در این تحقیق ...
بیشتر
سوسک چهار نقطه‌ای حبوبات (Callosobruchus maculates F.) یکی از آفات مهم محصولات انباری پس از برداشت محصول می‌باشد. به‌طوری که بذرهای آسیب‌دیده برای تغذیه انسان و دام و حتی برای کشت در مزرعه نامناسب خواهند بود. در نتیجه برای کنترل این آفت در انبارها، اسانس‌های گیاهی به‌عنوان جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی مورد توجه هستند. بنابراین در این تحقیق اثر بازدارندگی تخم‌ریزی و دورکنندگی اسانس گیاه آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) و پونه (Mentha longifolia L.) روی سوسک چهار نقطه‌ای حبوبات مورد بررسی قرار گرفت. این گیاهان از اطراف تهران جمع‌آوری شدند. اسانس‌های گیاهی با استفاده از روش تقطیر با آب به مدت 3 ساعت اسانس‌گیری شدند. آزمایش در شرایط دمایی 1±27 درجه سانتیگراد و رطوبت 5±65% در تاریکی انجام شد. اسانس‌های مورد مطالعه به‌طور معنی‌داری موجب کاهش تخم‌ریزی آفت شدند. به‌طوری که 500 میکرولیتر از محلول ppm1800 اسانس آویشن کوهی و پونه به‌ترتیب موجب 36/86% و 64/87% بازدارندگی تخم‌ریزی در حشرات کامل سوسک چهار نقطه‌ای شدند. همچنین اسانس‌های مذکور دارای اثر دورکنندگی روی حشره کامل بوده و در غلظت ppm800 برای آویشن کوهی 33/73% و برای پونه 90% بدست آمد.
نادر جادری؛ علی نوبخت؛ یوسف مهمان‌نواز
چکیده
این آزمایش جهت بررسی اثرهای استفاده از گیاهان دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)، کاکوتی (Ziziphora tenuir L.) و گزنه (Urtica dioica L.) و مخلوط‌های آنها بر عملکرد، کیفیت تخم‌مرغ و فراسنجه‌های خونی و ایمنی مرغ‌های تخم‌گذار انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل 23، در قالب طرح کاملاً تصادفی، با 8 تیمار، شامل تیمارهای 1- در آن از گیاهان دارویی استفاده نشده بود، 2- ...
بیشتر
این آزمایش جهت بررسی اثرهای استفاده از گیاهان دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)، کاکوتی (Ziziphora tenuir L.) و گزنه (Urtica dioica L.) و مخلوط‌های آنها بر عملکرد، کیفیت تخم‌مرغ و فراسنجه‌های خونی و ایمنی مرغ‌های تخم‌گذار انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل 23، در قالب طرح کاملاً تصادفی، با 8 تیمار، شامل تیمارهای 1- در آن از گیاهان دارویی استفاده نشده بود، 2- حاوی 2% گیاه دارویی مرزه، 3- حاوی 2% گیاه دارویی کاکوتی، 4- حاوی 2% گیاه دارویی گزنه، 5- حاوی 2% مخلوط گیاهان دارویی مرزه و کاکوتی، 6- حاوی 2% مخلوط گیاهان دارویی مرزه و گزنه، 7- حاوی 2% مخلوط گیاهان دارویی کاکوتی و گزنه، 8- حاوی 2% مخلوط گیاهان دارویی مرزه، کاکوتی و گزنه؛ با 3 تکرار در هر تیمار و نیز 12 قطعه مرغ در هر تکرار و در مجموع با 288 قطعه مرغ تخم‌گذار سویه‌ی‌های لاین (W-36) به مدت 12 هفته از سن 25 تا 37 هفتگی آنها انجام گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که استفاده از گیاهان دارویی مختلف دارای اثرهای معنی‌داری بر عملکرد و صفات کیفی تخم‌مرغ‌ها می‌باشد (05/0>p). حداکثر درصد تولید تخم‌مرغ، 622/86 و نیز حداکثر مقدار تولید توده‌ای، 497/47 گرم با استفاده از 2%گزنه بدست آمد. حداکثر وزن پوسته‌ی تخم‌مرغ 804/5 گرم و نیز بالاترین واحدها، 635/94 در گروه آزمایشی حاوی 2 % مرزه حاصل گشت. گروه آزمایشی حاوی 2% گزنه اثرهای مثبتی بر روی فراسنجه‌های بیوشیمیایی و درصد سلول‌های ایمنی خون نسبت به سایر گروه‌های آزمایشی داشت. بنابراین نتیجه‌گیری می‌شود که استفاده از 2% گیاه دارویی گزنه در جیره‌های غذایی مرغ‌های تخم‌گذار دارای اثرهای مثبتی بر عملکرد و میزان فراسنجه‌های بیوشیمیایی و درصد سلول‌های ایمنی خون آنها در مقایسه با سایر گروه‌های آزمایشی می‌باشد.
مجید حجازی مهریزی؛ حسین شریعتمداری؛ امیرحسین خوشگفتارمنش؛ فریبرز معطر
چکیده
رزماری (Rosmarinus officinalis L.) یکی از گیاهان دارویی است که قابلیت خوبی برای تولید متابولیت‌های ثانویه از خود نشان داده است. در این پژوهش، برهم‌کنش شوری و تغذیه روی بر رشد رزماری، غلظت ترکیب‌های فنلی، فعالیت پالایندگی رادیکال DPPH و ظرفیت کاهش آهن در یک خاک دچار کمبود روی مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل (3×2) شامل دو سطح روی ...
بیشتر
رزماری (Rosmarinus officinalis L.) یکی از گیاهان دارویی است که قابلیت خوبی برای تولید متابولیت‌های ثانویه از خود نشان داده است. در این پژوهش، برهم‌کنش شوری و تغذیه روی بر رشد رزماری، غلظت ترکیب‌های فنلی، فعالیت پالایندگی رادیکال DPPH و ظرفیت کاهش آهن در یک خاک دچار کمبود روی مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل (3×2) شامل دو سطح روی (صفر و 10 میلی‌گرم در کیلوگرم از منبع سولفات روی) و سه سطح شوری شامل صفر، 50 و 100 میلی‌مولار کلرید سدیم در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام شد. شوری تأثیر معنی‌داری بر عملکرد وزن خشک شاخسار نداشت که نشان از مقاوم بودن رزماری به شوری دارد. شوری 100 میلی‌مولار کلرید سدیم موجب افزایش 3 درصدی غلظت ترکیب‌های فنلی برگ، افزایش 8 درصدی فعالیت پالایندگی رادیکال DPPH و افزایش 5 درصدی ظرفیت کاهش آهن شد. با افزودن 10 میلی‌گرم روی به خاک موجب غلظت ترکیب‌های فنلی به میزان 2%، فعالیت پالایندگی رادیکال DPPH به میزان 4% و ظرفیت کاهش آهن رزماری به میزان 3% افزایش یافت. نتایج آزمون همبستگی نشان داد که افزایش ظرفیت آنتی‌اکسیدانی رزماری رشد‌یافته در شرایط شور، ناشی از افزایش غلظت ترکیب‌های فنلی است. نتایج این تحقیق نشان داد که شوری و تغذیه روی تولید ترکیب‌های آنتی‌اکسیدانی رزماری را افزایش داده است.
بهلول عباس‌زاده؛ محمدباقر رضایی؛ فرزاد پاک‌نژاد
چکیده
به منظور بررسی عملکرد سرشاخه گلدار، صفات مورفولوژیک، عملکرد اسانس و روابط بین صفات دو اکوتیپ پونه (Mentha longifolia (L.) Huds. Var. amphilema)، این تحقیق از سال 1378 تا 1383 به مدت 6 سال در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا گردید. این آزمایش در قالب طرح اسپلیت پلات در زمان و با استفاده از بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. عامل اصلی اکوتیپ و عامل ...
بیشتر
به منظور بررسی عملکرد سرشاخه گلدار، صفات مورفولوژیک، عملکرد اسانس و روابط بین صفات دو اکوتیپ پونه (Mentha longifolia (L.) Huds. Var. amphilema)، این تحقیق از سال 1378 تا 1383 به مدت 6 سال در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا گردید. این آزمایش در قالب طرح اسپلیت پلات در زمان و با استفاده از بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. عامل اصلی اکوتیپ و عامل فرعی سال بود. نتایج نشان داد که بین اکوتیپ‌های مختلف از لحاظ عملکرد اسانس برگ، عملکرد اسانس سرشاخه گلدار و عملکرد سرشاخه گلدار اختلاف آماری در سطح احتمال 5% وجود داشت، بین سالهای مختلف به لحاظ تمام صفات مورد بررسی (ارتفاع گیاه، طول برگ، عرض برگ، قطر ساقه، تعداد ساقه جانبی، عملکرد گل، درصد اسانس گل، عملکرد اسانس گل، عملکرد برگ، درصد اسانس برگ، عملکرد اسانس برگ، عملکرد اسانس سرشاخه گلدار و عملکرد سرشاخه گلدار) در سطح احتمال 1% اختلاف معنی‌دار وجود داشت. عملکرد اسانس کل با عملکرد گل، درصد اسانس گل، عملکرد اسانس گل، عملکرد برگ، درصد اسانس برگ و عملکرد اسانس برگ در سطح احتمال 1% همبستگی مثبت و معنی‌دار نشان داد. عملکرد سرشاخه گلدار با ارتفاع گیاه و تعداد ساقه جانبی در سطح احتمال 5% و با عملکرد گل، درصد اسانس گل، عملکرد اسانس گل، عملکرد برگ، درصد اسانس برگ، عملکرد اسانس برگ و عملکرد اسانس کل در سطح احتمال 1% همبستگی مثبت معنی‌دار داشت. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام صفات بر عملکرد اسانس کل نشان داد که چهار صفت عملکرد اسانس برگ، درصد اسانس گل، عملکرد گل و قطر ساقه به‌ترتیب وارد مدل گردیدند. تجزیه علیت نشان داد که صفت عملکرد اسانس برگ بالاترین اثر مستقیم و مثبت (907/0) را بر عملکرد اسانس کل داشت و بعد از آن درصد اسانس گل (019/0) بیشترین تأثیر مستقیم را بر تولید اسانس کل داشت.
یحیی سلاح‌ورزی؛ علی تهرانی‌فر؛ وحید جهانبخش
چکیده
در بسیاری از کشورها، ضایعات محصولات کشاورزی اکثراً به علت فرایندهای اکسیداسیونی و حمله میکروارگانیسم‌ها در انبار صورت می‌گیرد. در عین حال، بسیاری از گیاهان حاوی ترکیب‌هایی با فعالیت آنتی‌اکسیدانی بالا و خواص ضدقارچی قوی می‌باشند که می‌توانند به صورت نگهدارنده‌های طبیعی بکار برده شوند. به منظور بررسی اثر آنتی‌اکسیدانی و ضدقارچی ...
بیشتر
در بسیاری از کشورها، ضایعات محصولات کشاورزی اکثراً به علت فرایندهای اکسیداسیونی و حمله میکروارگانیسم‌ها در انبار صورت می‌گیرد. در عین حال، بسیاری از گیاهان حاوی ترکیب‌هایی با فعالیت آنتی‌اکسیدانی بالا و خواص ضدقارچی قوی می‌باشند که می‌توانند به صورت نگهدارنده‌های طبیعی بکار برده شوند. به منظور بررسی اثر آنتی‌اکسیدانی و ضدقارچی انار (Punica granatum L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار انجام شد. در این پژوهش اثر سه قسمت مختلف گیاه انار (پوست میوه، بذر و برگ) و دو حلال مصرفی (آبی و متانولی) با 4 غلظت (ppm 0، 500، 1000 و 1500) بر روی دو نوع قارچ پس از برداشت (Alternaria citri و Aspergillus niger) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که عصاره متانولی پوست میوه انار با میانگین‌های 6/47% و 7/37% به‌ترتیب بیشترین اثر بازدارندگی را بر رشد میسلیوم‌ها (Inhibitory of Mycelia Growth (IMG)) و جوانه‌زنی اسپور (Inhibitory of Spore Germination (ISG)) قارچ‌ها دارد. همچنین محتوای فنولیک پوست میوه انار 8/1 برابر محتوای فنولیک برگ آن و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی پوست میوه، بذر و برگ درخت انار به‌ترتیب برابر 3/55%، 7/35% و 4/16% مشخص گردید. بنابراین به نظر می‌رسد که محتوای فنولیکی بالای پوست و بذر انار می‌تواند خاصیت ضدقارچی و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی قوی این عصاره‌ها را بوجود آورد.
زهرا پوری؛ محمد‌هادی گیویان‌راد؛ سید‌مهدی سیدین‌اردبیلی؛ کامبیز لاریجانی
چکیده
چای پس از آب، پرمصرف‌ترین نوشیدنی در سراسر جهان است. ترکیب‌های فنولیک 50 تا 70 درصد از عصاره آبی نوشیدنی چای را تشکیل می‌دهند که از مهمترین آنها می‌توان به تئافلاوین‌ها و تئاروبیجین‌ها که تعیین‌کننده کیفیت چای سیاه می‌باشند، اشاره کرد. نوع رقم، فصل و شرایط آب و هوایی و موقعیت جغرافیایی منطقه رویش از عوامل تأثیرگذار بر کیفیت چای ...
بیشتر
چای پس از آب، پرمصرف‌ترین نوشیدنی در سراسر جهان است. ترکیب‌های فنولیک 50 تا 70 درصد از عصاره آبی نوشیدنی چای را تشکیل می‌دهند که از مهمترین آنها می‌توان به تئافلاوین‌ها و تئاروبیجین‌ها که تعیین‌کننده کیفیت چای سیاه می‌باشند، اشاره کرد. نوع رقم، فصل و شرایط آب و هوایی و موقعیت جغرافیایی منطقه رویش از عوامل تأثیرگذار بر کیفیت چای می‌باشد. در این پژوهش میزان پلی‌فنل کل، تئافلاوین کل، تئاروبیجین کل و دو گروه عمده تشکیل‌دهنده آن (TRSI، TRSII)، شفافیت و رنگ کل به روش اسپکتروفتومتری در چای سیاه بدست آمده از کلون امید بخش 100 در سال زراعی 1388 در ماه‌های خرداد، تیر، مرداد، شهریور و مهر مورد مطالعه قرار گرفت. براساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس میزان ترکیب‌های فنولیک در سطح 05/0 دارای تفاوت معنی‌داری در زمانهای مختلف برداشت بودند. نوشیدنی چای بدست آمده از برگ سبز برداشت شده در تیرماه دارای بالاترین میزان پلی‌فنل کل (83/15%)، تئافلاوین کل (µmol/g 33/22)، رنگ کل (01/3%) و شفافیت (85/28%) بود. بررسی نتایج ضریب‌های همبستگی نشان داد که همبستگی تئاروبیجین کل و TRSII با شفافیت معنی‌دار نمی‌باشد، اما سایر ویژگی‌های کیفی مورد مطالعه دارای همبستگی معنی‌داری با یکدیگر بودند. از نظر چشنده‌ها، چای حاصل از ماه‌های تیر و مرداد دارای بالاترین مجموع امتیازات حسی بودند، اما از نظر عطر چای، چشنده‌ها رتبه بالاتری به چای حاصل از خرداد ماه اختصاص دادند. ضریب‌های همبستگی رتبه‌ای اسپیرمن نشان داد که بین عطر با سایر ویژگی‌های حسی همبستگی معنی‌داری وجود ندارد، ولی بین سایر ویژگی‌های حسی به صورت دو به دو همبستگی مثبت و معنی‌داری مشاهده شد. این مطلب بیانگر آن است که چای با کیفیت شیمیایی مناسب دارای ویژگی‌های حسی مطلوب است.
شهرام نعمتی؛ فاطمه سفیدکن؛ محمدرضا پورهروی
چکیده
جنس آویشن به دلیل دارا بودن خواص دارویی و بیولوژیکی یک جنس کاملاً شناخته شده است. Thymus daenensis Celak یکی از گونه‌های اندمیک این جنس در ایران است. اسانس این گونه یک منبع غنی از تیمول است و به همین دلیل دارای خواص ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی است. در این تحقیق برای بررسی اثر روش خشک کردن بر میزان اسانس و نوع و درصد اجزای تشکیل‌دهنده آویشن دنایی، ...
بیشتر
جنس آویشن به دلیل دارا بودن خواص دارویی و بیولوژیکی یک جنس کاملاً شناخته شده است. Thymus daenensis Celak یکی از گونه‌های اندمیک این جنس در ایران است. اسانس این گونه یک منبع غنی از تیمول است و به همین دلیل دارای خواص ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی است. در این تحقیق برای بررسی اثر روش خشک کردن بر میزان اسانس و نوع و درصد اجزای تشکیل‌دهنده آویشن دنایی، اندامهای هوایی این گونه از ایستگاه تحقیقات البرز (کرج) در مرحله گلدهی کامل برداشت شد. گیاهان برداشت شده در چهار شرایط مختلف (آون C°30، آون C°40، آون C°50 و سایه) خشک شدند. سپس اسانس آنها در سه تکرار به وسیله روش تقطیر با آب استخراج و به وسیله دستگاه‌های GC و GC/MS تجزیه و شناسایی شدند. داده‌های بدست‌آمده به وسیله نرم‌افزار SAS و با استفاده از آزمون دانکن مورد تجزیه آماری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بازده اسانس آویشن دنایی بر حسب وزن خشک در روشهای خشک کردن با آون C°30، آون C°40، آون C°50 و سایه به‌ترتیب 42/1%، 12/1%، 24/1% و 29/1% می‌باشد. همچنین تیمول به‌عنوان جزء اصلی و مهم در اسانس‌های حاصل از نمونه‌های خشک شده در آون C°30، آون C°40، آون C°50 و سایه به‌ترتیب به میزان 3/75%، 7/75%، 0/72% و 2/67% موجود می‌باشد. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین بازده اسانس نمونه خشک شده در آون C°30 با سایر روشهای خشک کردن وجود دارد. بالاترین میزان تیمول نیز در اسانس نمونه‌های خشک شده در آون C°30 و C°40 وجود داشت که اختلاف معنی‌داری با دو روش دیگر نشان داد.
سعیده رحیم‌زاده؛ یوسف سهرابی؛ غلامرضا حیدری؛ علیرضا عیوضی؛ طاهر حسینی
چکیده
این آزمایش به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی بر عملکرد و کیفیت محصول گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.)، در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی انجام شد. طرح به صورت بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تیمار و در 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، کود شیمیایی (NPK)، نیتروکسین، فسفاته بارور2، بیوسولفور، ...
بیشتر
این آزمایش به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی بر عملکرد و کیفیت محصول گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.)، در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی انجام شد. طرح به صورت بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تیمار و در 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، کود شیمیایی (NPK)، نیتروکسین، فسفاته بارور2، بیوسولفور، نیتروکسین + فسفاته بارور2، نیتروکسین + بیوسولفور، فسفاته بارور2 + بیوسولفور و نیتروکسین + بیوسولفور + فسفاته بارور2 بود. نتایج نشان داد بین تیمارها به لحاظ عملکرد ماده خشک برگ، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، درصد و عملکرد اسانس و وزن هزاردانه، اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1% وجود داشت، در حالی که تأثیر تیمارها روی صفت شاخص برداشت دانه و شاخص برداشت ماده خشک برگ معنی‌دار نبود. بیشترین عملکرد دانه، عملکرد ماده خشک برگ و عملکرد بیولوژیک به تیمار کود شیمیایی (NPK) تعلق داشت. بالاترین میزان اسانس در تیمار نیتروکسین + بیوسولفور + فسفاته بارور2 و بیشترین عملکرد اسانس و شاخص برداشت ماده خشک برگ در تیمار نیتروکسین حاصل گردید. با توجه به این‌که نتایج حاصل از کاربرد کود شیمیایی و کود زیستی نیتروکسین اختلاف معنی‌داری با هم نداشتند، می‌توان اظهار داشت که با کاربرد نیتروکسین حداکثر عملکرد دانه و اسانس (عملکرد اقتصادی) از گیاه بادرشبو بدست می‌آید. در کلیه صفات، کاربرد برخی کودهای زیستی در مقایسه با شاهد (عدم مصرف کود) برتری معنی‌داری داشت.
نسرین اصفهانیان فرد؛ فاطمه سفیدکن؛ غلامرضا بخشی خانیکی
چکیده
در این پژوهش برای بررسی اثر زمان برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس برگ سه گونه اکالیپتوس به نام‌های E. melliodora Cunn. ex Schauer و E. kingsmilli Maiden & Blakely و E. dundasii Maiden در مناطق گرمسیری شوشتر و دزفول، برگهای آنها در اواسط چهار فصل سال و طی دو سال متوالی (1385-1384) جمع‌آوری گردید. اسانس برگها به روش تقطیر با آب استخراج و با دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی ...
بیشتر
در این پژوهش برای بررسی اثر زمان برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس برگ سه گونه اکالیپتوس به نام‌های E. melliodora Cunn. ex Schauer و E. kingsmilli Maiden & Blakely و E. dundasii Maiden در مناطق گرمسیری شوشتر و دزفول، برگهای آنها در اواسط چهار فصل سال و طی دو سال متوالی (1385-1384) جمع‌آوری گردید. اسانس برگها به روش تقطیر با آب استخراج و با دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. بالاترین بازده اسانس E. melliodora در شوشتر، زمستان (9/3%-1/3%) و بهار (7/2%-6/2%) و در دزفول در فصل پاییز (2%-7/1%) بدست آمد. بیشترین مقدار 8،1-سینئول در اسانس گونه نامبرده نیز در در هر دو منطقه، زمستان و پاییز بود. بالاترین بازده اسانس E. kingsmilli شوشتر در زمستان (1/3%-8/2%) و دزفول در پاییز (2/3%-7/2%) مشاهده شد. بالاترین مقدار 8،1-سینئول نیز در شوشتر، پاییز و زمستان و در دزفول پاییز، بهار و زمستان بود. گونه E. dundasii در شوشتر بیشترین بازده اسانس را در زمستان (7/4%-8/2%) و در دزفول بیشترین بازده اسانس را در تابستان (9/0%) دارا بود. بیشترین مقدار 8،1-سینئول در شوشتر در بهار و زمستان و در دزفول در بهار دیده شد. تغییراتی نیز در سایر ترکیب‌های عمده و جزئی اسانس هر سه گونه در فصول مختلف سال مشاهده شد. براساس نتایج حاصل از این تحقیق و برای دستیابی به کمیت و کیفیت قابل‌قبولی از اسانس اکالیپتوس به صورت هم‌زمان، کشت گونه E. melliodora در شوشتر و دزفول قابل توصیه است. بهترین فصل برداشت برگهای E. melliodora به منظور اسانس‌گیری در شوشتر بهار و زمستان و در دزفول پاییز است. کشت گونه E. kingsmilli نیز در دزفول بهتر از شوشتر است. بهترین فصل برداشت برگهای E. kingsmilli به منظور اسانس‌گیری در شوشتر بهار و پاییز و در دزفول پاییز است. کشت گونه E. dundasii نیز در شوشتر قابل توصیه است. مناسبترین زمان برداشت این گونه در شوشتر برای دستیابی به بالاترین بازده اسانس فصل زمستان و بالاترین کیفیت اسانس بهار است. کشت این گونه در دزفول با توجه به بازده و کیفیت پایین اسانس قابل توصیه نیست.
لیلا ابراهیم‌زاده سروستانی؛ محمدجواد آروین؛ کبری مقصودی
چکیده
در یک سری مطالعه‌های مزرعه‌ای طی دو سال زراعی، تأثیر مصرف سایکوسل به صورت محلول‌پاشی در مراحل اولیه رشد (4-3 برگی) بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد آن در گیاه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)، رقم محلی اصفهان، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه باهنر کرمان، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مطالعه گردید. در سال اول اثر غلظت‌های ...
بیشتر
در یک سری مطالعه‌های مزرعه‌ای طی دو سال زراعی، تأثیر مصرف سایکوسل به صورت محلول‌پاشی در مراحل اولیه رشد (4-3 برگی) بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد آن در گیاه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)، رقم محلی اصفهان، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه باهنر کرمان، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مطالعه گردید. در سال اول اثر غلظت‌های 0، 1000 و 2000 میلی‌گرم در لیتر آزمایش شدند. در مقایسه با شاهد، سایکوسل تأثیری بر طول و قطر ساقه نداشت و باعث افزایش معنی‌دار انشعابات کل، تعداد برگ در گیاه، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک و دانه گردید، ولی تأثیری بر درصد پروتئین و روغن و شاخص برداشت نداشت. در سال دوم اثر غلظت‌های 0، 1000، 2000، 3000 و 4000 میلی‌گرم در لیتر آزمایش شد. در مقایسه با شاهد، افزایش غلظت سایکوسل تا غلظت 3000 میلی‌گرم در لیتر باعث افزایش انشعابات کل، انشعابات فرعی، تعداد طبق در بوته، وزن طبق، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و بیولوژیک گردید و در برخی موارد غلظت 3000 میلی‌گرم نسبت به بقیه غلظتها مؤثرتر بود. با توجه به نتایج دو ساله، به نظر می‌رسد مؤثرترین غلظت سایکوسل جهت افزایش محصول دانه 1000 میلی‌گرم در لیتر باشد.
مریم مکی‌زاده تفتی؛ روزبه فرهودی؛ محسن ربیعی؛ محمد راستی‌فر
چکیده
امروزه بدنبال پیامدهای حاصل از مصرف علف‌کش‌ها و کاهش تدریجی محصولات زراعی، روشهای بیولوژیکی قابل قبولی در رابطه با کنترل علف‌های هرز شناسایی شده است. در این زمینه آللوپاتی می‌تواند پتانسیل ارزشمندی برای کنترل اقتصادی- بیولوژیکی از طریق آزادسازی مواد آللوشیمیایی از گیاهان زنده و یا مواد گیاهی در حال تجزیه نشان دهد. لذا این تحقیق ...
بیشتر
امروزه بدنبال پیامدهای حاصل از مصرف علف‌کش‌ها و کاهش تدریجی محصولات زراعی، روشهای بیولوژیکی قابل قبولی در رابطه با کنترل علف‌های هرز شناسایی شده است. در این زمینه آللوپاتی می‌تواند پتانسیل ارزشمندی برای کنترل اقتصادی- بیولوژیکی از طریق آزادسازی مواد آللوشیمیایی از گیاهان زنده و یا مواد گیاهی در حال تجزیه نشان دهد. لذا این تحقیق با هدف بررسی اثر آللوپاتیک عصاره هیدروالکلی گیاه دارویی اسفند (Peganum harmala L.) بر جوانه‌زنی و رشد علف‌های هرز سلمه‌تره (Chenopodium album)، تاج‌خروس (Amaranthus retroflexus) و یولاف وحشی (Avena fatua)، به‌صورت آزمایشگاهی و گلخانه‌ای انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل عصاره گیاه اسفند در 6 غلظت 1/0، 25/0، 5/0، 1، 5/2 و 5 درصد و آب مقطر (شاهد) بود. نتایج نشان داد که غلظت‌های مختلف عصاره گیاه اسفند کاهش معنی‌داری بر درصد جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه و ساقه‌چه بذر علف‌های هرز در آزمایشگاه ایجاد می‌کند. همچنین نتایج نشان می‌دهد که غلظت‌های مختلف این عصاره، کاهش معنی‌داری بر درصد سبز شدن، وزن تر و خشک بوته و ارتفاع بوته در گلخانه ایجاد می‌کند. غلظت 1% عصاره گیاه اسفند در گلخانه درصد سبز شدن بذرهای سلمه‌تره، تاج‌خروس و یولاف وحشی را به‌ترتیب میزان 60، 50 و 40 درصد نسبت به شاهد کاهش می‌دهد و غلظت 5% عصاره تقریباً باعث توقف سبز شدن بذرهای سلمه‌تره و تاج‌خروس می‌شود. نتایج نشان می‌دهد که عصاره گیاه اسفند دارای اثرهای آللوپاتیکی قوی بوده و از جوانه‌زنی بذر علف‌های هرز جلوگیری می‌نماید که این امر می‌تواند در تولید علف‌کش‌هایی با منشأ طبیعی مورد استفاده قرار گیرد.
الهام افشاری؛ غلامعلی رنجبر؛ سیدکمال کاظمی‌تبار؛ مهرناز ریاست؛ حسین کاظمی پشت‌مساری
چکیده
به منظور مطالعه پینه‌زایی، جنین‌زایی بدنی و باززایی گیاه شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)، آزمایشی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1387 انجام شد. در این مطالعه از دو محیط کشت پایه MS و B5، چهار ریزنمونه ساقه، برگچه حاوی دمبرگ، جنین و هیپوکوتیل و 5 نوع هورمون شامل: 2,4-D (در سه سطح)، Kin (در چهار سطح)، NAA (در چهار سطح)، BAP (در چهار سطح) ...
بیشتر
به منظور مطالعه پینه‌زایی، جنین‌زایی بدنی و باززایی گیاه شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)، آزمایشی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1387 انجام شد. در این مطالعه از دو محیط کشت پایه MS و B5، چهار ریزنمونه ساقه، برگچه حاوی دمبرگ، جنین و هیپوکوتیل و 5 نوع هورمون شامل: 2,4-D (در سه سطح)، Kin (در چهار سطح)، NAA (در چهار سطح)، BAP (در چهار سطح) و IBA (در سه سطح) استفاده شد. نتایج نشان داد در بررسی اثر متقابل دو هورمون 2,4-D و Kin، محیط حاوی 2 میلی‌گرم بر لیتر 2,4-D و 5/0 میلی‌گرم بر لیتر Kin، بهترین ترکیب هورمونی جهت القاء پینه در هر دو محیط کشت B5 و MS است. بهترین ریزنمونه‌ها از نظر بیشترین وزن کالوس القایی در محیط MS، جنین و در محیط B5، برگچه حاوی دمبرگ و جنین بود. در مطالعه جنین‌زایی بدنی، ترکیب هورمونی شامل 5/0 میلی‌گرم بر لیتر NAA و 5/2 میلی‌گرم بر لیتر BAP، با بالاترین درصد جنین‌زایی، به‌عنوان ترکیب برتر در هر دو محیط کشت شناخته شد. از بین ریزنمونه‌ها، ریزنمونه جنین، بیشترین میزان جنین‌زایی را نشان داد. باززایی از طریق جنین‌زایی بدنی و تنها در ریزنمونه جنین مشاهده شد. ترکیب هورمونی شامل 5/0 میلی‌گرم بر لیتر NAA و 5/1 میلی‌گرم بر لیتر BAP، بهترین ترکیب هورمونی جهت القاء اندام هوایی در هر دو محیط کشت بود. نتایج نشان داد که مناسبترین ترکیب هورمونی جهت القاء ریشه در محیط کشت MS، محیط حاوی 1 میلی‌گرم بر لیتر هورمون IBA بود.
اکرم فرزانه؛ محمّدتقی عبادی؛ سیدحسین نعمتی؛ حسین آرویی
چکیده
به منظور بررسی واکنش جوانه‌زنی بذرهای دو رقم اصلاح شده گیاه دارویی گل گندم (Centaurea cyanus L.) و توده بومی ایران به تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در محل آزمایشگاه‌های تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. عامل اول شامل یک توده‌ی ایرانی و دو رقم اصلاح شده گل گندم به ...
بیشتر
به منظور بررسی واکنش جوانه‌زنی بذرهای دو رقم اصلاح شده گیاه دارویی گل گندم (Centaurea cyanus L.) و توده بومی ایران به تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در محل آزمایشگاه‌های تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. عامل اول شامل یک توده‌ی ایرانی و دو رقم اصلاح شده گل گندم به نام‌های Ball blue و Ball junge بود و عامل دوم شامل 7 سطح شوری (0، 50، 100، 150، 200، 250، 300 میلی‌مولار) حاصل از نمک کلرید سدیم خالص که شوری صفر (آب مقطر) به‌عنوان شاهد در نظر گرفته شد. مؤلفه‌های جوانه‌زنی شامل درصد و سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیه، طول ریشه‌چه و طول ساقه‌چه اندازه‌گیری شد. نتایج آنالیز واریانس نشان‌دهنده اثر معنی‌دار سطوح مختلف شوری بر تمام صفات مورد اندازه‌گیری بود ولی اثر نوع رقم تنها در مورد درصد و سرعت جوانه‌زنی و شاخص بنیه معنی‌دار گردید. همچنین اثر متقابل شوری و رقم بر تمام صفات اندازه‌گیری شده معنی‌دار بود. نتایج نشان داد که با افزایش تنش شوری هر یک از صفات اندازه‌گیری شده کاهش معنی‌داری یافتند. بیشترین درصد و سرعت جوانه‌زنی (به‌ترتیب 04/51% و 82/11 بذر در روز) مربوط به رقم Ball blue در تیمار شاهد و کمترین میزان (به‌ترتیب 32/9% و 5/0 بذر در روز) مربوط به توده بومی ایران و رقم Ball junge در تیمار 300 میلی‌مولار بود. طول ساقه‌چه نیز نسبت به طول ریشه‌چه کاهش بیشتری در مقابل شوری نشان داد. ارقام اصلاح‌شده گل گندم و توده بومی ایران به دلیل تفاوت‌های ژنتیکی نسبت به تنش شوری واکنش متفاوتی نشان دادند. به‌طور کلی به نظر می‌رسد رقم Ball blue در بین ارقام مورد مطالعه دارای بیشترین تحمل به شوری در مرحله جوانه‌زنی باشد.
بهرام میرشکاری
چکیده
به منظور بررسی تأثیر زمان آبیاری و مقادیر کود اوره بر دوره رشد و عملکرد کمی و کیفی بابونه (Matricaria chamomilla L.) رقم Bodegold، آزمایشی دوساله در شرایط نیمه‌خشک و سرد تبریز به‌صورت اسپلیت فاکتوریل با زمان آبیاری (بعد از 60، 120 و 180 میلی‌متر تبخیر از تشتک)، مقدار کود نیتروژن‌دار (50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره به‌ترتیب معادل 23، 46 و 69 کیلوگرم ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر زمان آبیاری و مقادیر کود اوره بر دوره رشد و عملکرد کمی و کیفی بابونه (Matricaria chamomilla L.) رقم Bodegold، آزمایشی دوساله در شرایط نیمه‌خشک و سرد تبریز به‌صورت اسپلیت فاکتوریل با زمان آبیاری (بعد از 60، 120 و 180 میلی‌متر تبخیر از تشتک)، مقدار کود نیتروژن‌دار (50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره به‌ترتیب معادل 23، 46 و 69 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص) و تقسیط کود (100% در زمان کاشت، به‌طور مساوی در زمانهای کاشت و ساقه‌روی، 25%:50%:25% به‌ترتیب در زمانهای کاشت، ساقه روی و آستانه گلدهی) اجرا شد. برای تجزیه اسانس از دستگاه GC/MS استفاده شد. یافته‌ها حکایت از این دارد که ظهور جوانه گل در کرت‌های برخوردار از آبیاری براساس 180 و 60 میلی‌متر تبخیر از تشتک به‌ترتیب بعد از 70 و 78 روز تکمیل شد. افزایش کود مصرفی زمان پایان گلدهی را به تأخیر انداخت. تأخیر در آبیاری از 60 به 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک عملکرد گل خشک را 3/2% کاهش داد. کاربرد کود در دو مرحله کاشت و ساقه‌روی موجب افزایش عملکرد گل تا 351 کیلوگرم در هکتار گردید. وزن خشک اندامهای هوایی بابونه از 76 گرم در مترمربع در سطح سوم آبیاری به 126 گرم در مترمربع در میانگین سطوح اول و دوم آبیاری رسید. بیشترین عملکرد اسانس برابر 82/2 لیتر در هکتار موقعی حاصل شد که کود اوره به‌طور مساوی در دو مرحله کاشت و ساقه روی بابونه بکار رود. مقدار کامازولن از حداقل 5/12% در سطح کودی 150 تا حداکثر 15% در سطح 100 کیلوگرم در هکتار تغییر کرد. تولید کامازولن در سطوح 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار اوره به‌ترتیب 31/0، 44/0 و 36/0 لیتر در هکتار محاسبه شد. توصیه می‌شود در کشت بابونه در منطقه و سایر مناطق مشابه، آبیاری این گیاه بعد از 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک انجام شده و 46 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به نسبت مساوی در دو مرحله کاشت و ساقه‌روی به خاک افزوده شود.
