نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زیبا مقدسی ¹
• مژگان امتیازجو ²
• محمد ربانی ²
• مرجان امتیازجو ³
• فرزانه لبیبی ⁴
• اذن‌اله آذرگشب ⁵
• نریمان مصفا ⁶

¹ فارغ‌التحصیل کارشناسی‌ارشد، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران

² استادیار، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران

³ دانشجوی دکتری بیوتکنولوژی، دانشگاه USM پینانگ، مالزی

⁴ کارشناسی ارشد، گروه ایمنولوژی، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

⁵ استادیار، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

⁶ استاد، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

چکیده

استفاده از گیاهان آبزی به واسطه داشتن ترکیب‌های مختلف در پیشگیری و درمان بیماریها از حدود 3000 سال پیش در چین رایج بوده است. جلبک سبز دونالیلا (Dunaliella salina) نیز یکی از میکروجلبک‌های اکوسیستم‌های دریایی است که به‌واسطه داشتن ترکیب‌هایی نظیر کاروتنوئیدها مخصوصاً بتا-کاروتن، رتینال، آپوکاروتنوئیدها، کتون‌ها، آلدهیدها و اپوکسیدها که با ساختار شیمیایی خاص و روشهای بیوشیمیایی می‌توانند اکسیژن تکی را دفع کنند و جاذب رادیکال‌ها باشند. در مطالعات زیادی خاصیت ضدسرطانی و ضداکسیدانی این ترکیب‌ها ثابت شده است. در این مطالعه از سلول‌های سرطان پوست استفاده شد. ویژگی بارز این نوع سرطان پوست وجود سلول‌های گسترش‌یافته پهن و فلس‌مانند است. هدف از این مطالعه بررسی اثر کشندگی عصاره اتانولی جلبک دونالیلا جدا شده از دریاچه حوض سلطان بر روی میزان مرگ و میر رده سلولی سرطان پوست با استفاده از نمک تترازولیوم در شرایط آزمایشگاهی بود. برای این منظور دونالیلا سالینا از دریاچه حوض سلطان در شمال شرقی قم برداشت، شناسایی و خالص‌سازی گردید. جلبک در محیط کشت جانسون کشت داده شد. توده جلبکی پس از برداشت و شستشو با بافر نمکی فسفات (Phosphate Buffered Salts (PBS)) در برودت خشک و برای تهیه عصاره اتانولی آماده شد. رده سلولی A431 از انستیتو پاستور تهیه و در محیط کشت RPMI (Royal Park Memorial Institute) حاوی سرم جنینی گاوی10% کشت داده شد. سلول‌ها در حضور غلظت‌های مختلف 0، 25/6، 5/12، 25، 50، 100 میکروگرم در میلی‌لیتر از عصاره در فواصل زمانی 6، 24، 48 ساعت در انکوباتور با دی‌اکسیدکربن 5% قرار داده شد. نتایج آماری داده‌ها نشان داد که بین غلظت‌های مختلف عصاره در زمان‌های 24 و 48 ساعت از نظر مرگ و میر سلول‌های سرطانی اختلاف معنی‌داری وجود دارد (05/0P<)، ولی در زمان 6 ساعت سطح معنی‌داری مشاهده نشد (05/0P<). LC₅₀ عصاره در غلظت‌های مختلف بر روی رده سلولی سرطان پوست در فواصل زمانی گرمخانه‌گذاری 6، 24، 48 ساعت ارزیابی شد. نتیجه LC₅₀ پس از گذشت زمان 48 ساعت 6/46 میکروگرم در میلی‌لیتر بدست آمد. عصاره اتانولی جلبک دونالیلا جهت سنجش میزان بتا-کاروتن موجود در آن توسط HPLC آنالیز شد. نتایج بدست آمده از این مطالعه، اثر کشندگی عصاره اتانولی جلبک دونالیلا سالینا را بر روی رده سلولی A431 نشان می‌دهد. به‌طوری که با افزایش غلظت عصاره و افزایش انکوباسیون مرگ و میر سلول‌های سرطان پوست نیز افزایش می‌یابد. پس دونالیلا می‌تواند به‌عنوان یک عامل شیمیایی و جلوگیرنده قوی رشد برای این رده سلولی مطرح باشد.

کلیدواژه‌ها

• Dunaliella salina
• LC50
• HPLC
• A431