دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386
نرگس جعفری دینانی؛ صدیقه عسگری؛ حسین مدنی؛ غلامعلی نادری؛ پروین محزونی
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، صفحه 1-12
چکیده
آترواسکلروز که اساساً در سرخرگهای بزرگ و متوسط اتفاق می‌افتد یکی از عوامل اصلی در ایجاد بیماریهای قلبی عروقی می‌باشد. مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می‌دهند، در جوامعی که از گیاهان دارویی استفاده می‌کنند بیماریهای قلبی عروقی و از جمله آترواسکلروز کمتر دیده می‌شود. شیرین‌بیان (Glycyrrhiza glabra) گیاهی از خانواده نخود است که وجود ترکیبهای ...
بیشتر
آترواسکلروز که اساساً در سرخرگهای بزرگ و متوسط اتفاق می‌افتد یکی از عوامل اصلی در ایجاد بیماریهای قلبی عروقی می‌باشد. مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می‌دهند، در جوامعی که از گیاهان دارویی استفاده می‌کنند بیماریهای قلبی عروقی و از جمله آترواسکلروز کمتر دیده می‌شود. شیرین‌بیان (Glycyrrhiza glabra) گیاهی از خانواده نخود است که وجود ترکیبهای هیپولیپیدمیک و فلاونوئیدهای با فعالیت آنتی‌اکسیدان قوی در این گیاه به اثبات رسیده‌است. هدف این تحقیق بررسی اثرات عصاره شیرین‌بیان بر لیپیدهای سرم و ایجاد آترواسکلروز در خرگوشهای تغذیه شده با رژیم پر کلسترول می‌باشد. در این تحقیق 15 سر خرگوش نر به صورت تصادفی به سه گروه تقسیم شدند. گروه رژیم معمولی، گروه کنترل پر کلسترول (1% کلسترول) و گروه پر کلسترول + شیرین‌بیان (مصرف یک روز در میان عصاره شیرین‌بیان با میزان mg/kg body weight50). غلظت کلسترول تام (TC)، تری گلیسرید (TG)، LDL کلسترول و HDL کلسترول سرم در زمان شروع آزمایش، پایان ماه اول و پایان ماه دوم در خرگوش‌ها تعیین شده‌است. در پایان مطالعه خرگوش‌ها با میزان بالای کلروفرم کشته و آئورت آنها برای تعیین شدت ضایعات آترواسکلروتیک برداشته شد. شیرین‌بیان به طور معنی‌دار سطح TC،TG و LDLکلسترول را کاهش و سطح HDL کلسترول را افزایش می‌دهد و سبب کاهش ضایعات آترواسکلروتیک در آئورت می‌شود (p-value<0.05). نتایج بیانگر آن است که عصاره شیرین‌بیان برای جلوگیری از پیشرفت بیماری آترواسکلروز در خرگوش مؤثر می‌باشد. بنابراین مطالعات گسترده جهت بررسی این اثرات در انسان به منظور مصرف شیرین‌بیان در پیشگیری و درمان آترواسکلروز مورد نیاز است.
مریم نگهبان؛ سعید محرمی‌پور
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، صفحه 13-22
چکیده
در این تحقیق کارآیی اسانس گیاهان دارویی Artemisiasieberi Besser و Artemisia scoparia Waldst. & Kit روی شپشه آرد Tribolium castaneum (Herbst) مورد ارزیابی قرار گرفت. نرخ رشد نسبی، نرخ مصرف نسبی، کارایی تبدیل غذای خورده شده و شاخص بازدارندگی تغذیه برای اندازه‌گیری شاخص‌های تغذیه طراحی شد. تیمارها به روش دیسک آردی در شرایط کنترل شده در دمای 1±27 درجه سانتی‌گراد با رطوبت ...
بیشتر
در این تحقیق کارآیی اسانس گیاهان دارویی Artemisiasieberi Besser و Artemisia scoparia Waldst. & Kit روی شپشه آرد Tribolium castaneum (Herbst) مورد ارزیابی قرار گرفت. نرخ رشد نسبی، نرخ مصرف نسبی، کارایی تبدیل غذای خورده شده و شاخص بازدارندگی تغذیه برای اندازه‌گیری شاخص‌های تغذیه طراحی شد. تیمارها به روش دیسک آردی در شرایط کنترل شده در دمای 1±27 درجه سانتی‌گراد با رطوبت نسبی 70-60 درصد و در شرایط تاریکی ارزیابی شدند. پس از استخراج اسانس از هر دو گونه درمنه، به همراه شاهد، غلظتهای 1/0، 5/0، 75/0، 1، 5/1 و 2 میکرولیتر بر دیسکهای آردی اضافه شد، سپس تعداد 10 حشره کامل شپشه آرد روی هر تیمار قرار داده شد. پس از گذشت سه روز از شروع آزمایش، مقدار غذای خورده شده و افزایش وزن حشره اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که اسانس گیاه A.sieberi Besser دارای تأثیر بالایی بوده و نرخ رشد نسبی و نرخ مصرف نسبی حشرات کامل را به طور معنیداری کاهش داده است. هم چنین اسانس A.sieberi Besser کارآیی تبدیل غذای خورده شده را در مقایسه با گیاه Waldst. & Kit A. scoparia به طور معنیداری کاهش داده است. اسانس A.sieberi Besser به طور معنیداری نسبت به اسانس Waldst. & Kit A. scoparia دارای تأثیر بیشتری روی شاخص بازدارندگی تغذیه می‌باشد.
رضا ربیعی؛ جلوه سهرابی‌پور
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، صفحه 23-38
چکیده
جلبک Gracilaria salicornia (C. Agardh) Dawson از خانواده گراسیلاریاسه (Gracilariaceae) و شاخه جلبک‌های قرمز (Rhodophyta) از منابع اصلی استخراج آگار در جهان محسوب می‌شود. این گونه پراکنش وسیعی در دریاهای نواحی گرم جهان از جمله سواحل جنوبی ایران دارد که دارای جمعیت‌های رویشی کم اما متراکمی در سواحل شمال شرق جزیره قشم می‌باشد. با توجه به اهمیت و ارزش اقتصادی گونه‌های ...
بیشتر
جلبک Gracilaria salicornia (C. Agardh) Dawson از خانواده گراسیلاریاسه (Gracilariaceae) و شاخه جلبک‌های قرمز (Rhodophyta) از منابع اصلی استخراج آگار در جهان محسوب می‌شود. این گونه پراکنش وسیعی در دریاهای نواحی گرم جهان از جمله سواحل جنوبی ایران دارد که دارای جمعیت‌های رویشی کم اما متراکمی در سواحل شمال شرق جزیره قشم می‌باشد. با توجه به اهمیت و ارزش اقتصادی گونه‌های گراسیلاریا در استخراج آگار و کاربرد گسترده آگار در صنایع غذایی و دارویی و همچنین روند صنعتی شدن جزیره قشم در این تحقیق تغییرات فصلی برخی از خصوصیات اکولوژیک گراسیلاریا سالیکورنیا از جمله درصد پوشش و میزان ماده خشک تحت تأثیر تغییرات عمق آب برای یک سال (1-1380) به روش ترانسکت-کوادرات مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین درصد پوشش و مقدار تولید ماده خشک (g/m2) گراسیلاریا سالیکورینا در اعماق مختلف آب و بخشهای مختلف ناحیه بین جزر و مدی جزیره قشم دارای اختلاف معنی‌دار می‌باشند (1%P< ). بیشترین درصد پوشش (7/3±12/69%) و بیشترین مقدار ماده خشک (g/m22/67±9/598) در عمق 7/2 تا 5/3 متری در حد فاصل بخش میانی و تحتانی ناحیه بین جزر و مدی و در فصول زمستان و پاییز مشاهده می‌شود.
فاطمه سفیدکن؛ محمد حسن عصاره؛ مهدی میرزا؛ زهرا آبروش؛ محمد حسن صالحه شوشتری
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، صفحه 39-50
چکیده
در این تحقیق برگهای پنج گونه اکالیپتوس به نامهای Eucalyptus microtheca F. Muell، E. gongylocarpa Blakely، Maiden E. gillii، Maiden E. woodwardi وE. Salubris F. Muell در فصل بهار، از دو نقطه در استان خوزستان (شوشتر و دزفول) جمع‌آوری شد و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب، مورد اسانس‌گیری قرار گرفت. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس‌ها با استفاده از کروماتوگرافی گازی ...
بیشتر
در این تحقیق برگهای پنج گونه اکالیپتوس به نامهای Eucalyptus microtheca F. Muell، E. gongylocarpa Blakely، Maiden E. gillii، Maiden E. woodwardi وE. Salubris F. Muell در فصل بهار، از دو نقطه در استان خوزستان (شوشتر و دزفول) جمع‌آوری شد و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب، مورد اسانس‌گیری قرار گرفت. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس‌ها با استفاده از کروماتوگرافی گازی تجزیه‌ای (Analytical. GC) و گازکروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS)و محاسبه اندیس‌های بازداری، مورد شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس E. microtheca برابر (43/0% و 37/0%)، E. gongylocarpa (37/2% و 78/1%)، E. gillii (5/3% و 95/3%)، E. woodwardi (18/1% و 13/1%) و E. salubris (05/2% و 02/1%) به ترتیب در نمونه‌های شوشتر و دزفول بود. در اسانس E. microtheca اجزای عمده 1،8-سینئول (7/26% و 9/16%)، پارا-سیمن (8/14% و 4/20%)، و آلفا-پینن (5/12% و 0/12%) به ترتیب در نمونه‌های شوشتر و دزفول بودند. ترکیبهای اصلی در اسانس E. gongylocarpa 1،8-سینئول (6/66% و 6/78%) و آلفا-پینن (2/5% و 2/7%) در اسانس E. gillii 1،8-سینئول (5/58% و 3/81%) و آلفا-پینن (9/13% و 0/11%)، در اسانس E. woodwardi 1،8-سینئول (7/58% و 1/45%) و آلفا-پینن (1/23% و 4/21%) و در اسانس E. Salubris 1،8-سینئول (0/62% و 0/71%) و آلفا-پینن (0/8% و 0/10%) به ترتیب در نمونه‌های شوشتر و دزفول بودند. تفاوت در میزان ترکیبهای عمده نمونه‌های شوشتر و دزفول می‌تواند به دلیل برخی تفاوت‌های اقلیمی مثل تفاوت در بافت خاک و میزان آب در دسترس گیاه باشد.
محمدامین سلطانی‌پور؛ عبدالحمید حاجبی؛ عبدالمجید دستجردی؛ سلیمه ابراهیمی
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، صفحه 51-58
چکیده
در پژوهش حاضر، توانایی دگر آسیبی گیاه مورخوش (Zhumeria majdae Rech. f. & Wendelbo) مطالعه شد. اثر عصاره آبی برگ گیاه مورخوش بر درصد و سرعت جوانه‌زنی بذرهای هفت گونه از سبزیجات گوجه فرنگی Lycopersicon) esculentum)، کاهوLactuca sativa))، کلم Brassica oleracea))، تره (Allium porrum)، تربچه (Raphanus sativus)، پیاز (Alliumcepa) و شاهی Lipidium sativum)) مورد بررسی قرار گرفت. عصاره آبی برگ گیاه مورخوش، اثرات ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، توانایی دگر آسیبی گیاه مورخوش (Zhumeria majdae Rech. f. & Wendelbo) مطالعه شد. اثر عصاره آبی برگ گیاه مورخوش بر درصد و سرعت جوانه‌زنی بذرهای هفت گونه از سبزیجات گوجه فرنگی Lycopersicon) esculentum)، کاهوLactuca sativa))، کلم Brassica oleracea))، تره (Allium porrum)، تربچه (Raphanus sativus)، پیاز (Alliumcepa) و شاهی Lipidium sativum)) مورد بررسی قرار گرفت. عصاره آبی برگ گیاه مورخوش، اثرات بازدارندگی چشمگیری بر جوانه‌زنی بذرها نشان داد به طوری که در شاهی و کلم جوانه‌زنی بذرها به صفر تنزل یافت. مقایسه آماری نشان داد که درصد جوانه‌زنی بذرها در تیمار عصاره آبی نسبت به شاهد (آب مقطر) در گیاهان شاهی، کلم و پیاز در سطح یک درصد و در گیاهان کاهو و تره در سطح پنج درصد معنی‌دار است. همچنین سرعت جوانه‌زنی در گیاهان شاهی، کلم، پیاز، کاهو، تره و گوجه فرنگی در سطح یک درصد و در گیاه تربچه در سطح پنج درصد معنی‌دار بود.
صدیقه عسگری؛ احمد امامی؛ محمد رضا شمس اردکانی؛ غلامعلی نادری؛ ساناز اصلانی؛ تقی کشر؛ آتوسا آیرین
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، صفحه 59-72
چکیده
امروزه عدم تعادل سیستم آنتی اکسیدان و اکسیدان به عنوان عامل ایجاد بسیاری از بیماریها از جمله آترواسکلروز، سرطانها و پیری شناخته شده‌است. در این مطالعه اثرات آنتی اکسیدان سه غلظت متفاوت از هر یک از اسانس‌های بدست آمده از میوه و سرشاخه Juniperus excelsa subsp excelsa بر روی چند سیستم اکسیداتیو (همولیز گلبولهای قرمز، اکسیداسیون LDL، گلیکوزیلاسیون ...
بیشتر
امروزه عدم تعادل سیستم آنتی اکسیدان و اکسیدان به عنوان عامل ایجاد بسیاری از بیماریها از جمله آترواسکلروز، سرطانها و پیری شناخته شده‌است. در این مطالعه اثرات آنتی اکسیدان سه غلظت متفاوت از هر یک از اسانس‌های بدست آمده از میوه و سرشاخه Juniperus excelsa subsp excelsa بر روی چند سیستم اکسیداتیو (همولیز گلبولهای قرمز، اکسیداسیون LDL، گلیکوزیلاسیون انسولین و هموگلوبین و نیز پراکسیداسیون لینولئیک اسید) مورد بررسی قرار گرفته‌است. نتایج نشان می‌دهد که: 1) اسانس‌های مورد بررسی به خوبی گلیکوزیلاسیون انسولین و هموگلوبین را مهار نموده‌است. 2) اکسیداسیون LDL در حضور غلظتهای مختلف اسانس سرشاخه گیاه به خوبی مهار شده‌است، در صورتیکه اسانس میوه در غلظتهای مورد مطالعه تأثیری بر اکسیداسیون LDL نداشته‌است. 3) اکسیداسیون لینولئیک اسید در حضور اسانس‌های بدست آمده از میوه و سرشاخه به خوبی مهار گردیده و میزان مهار با افزایش زمان انکوباسیون رابطه مستقیم نشان داد. 4) اسانس‌های مورد مطالعه، در غلظت کم، همولیز گلبولهای قرمز را مهار و در غلظتهای بیشتر تسریع نموده و در مورد این سیستم بیشتر خاصیت پراکسیدان داشته‌اند. به طور خلاصه نتایج نشان می‌دهد که اسانس‌های بدست آمده از میوه و سرشاخه گیاه در غلظتهای اندک به خوبی توانسته‌است بر چند سیستم اکسیداتیو مؤثر و خاصیت آنتی اکسیدان بروز دهد، هرچند موجب همولیز برون‌تن (in vitro) گلبولهای قرمز شده‌است. بنابراین مطالعه بر روی تأثیر این گیاه بر برخی از بیماریها از جمله آترواسکلروز و دیابت می‌تواند حائز اهمیت باشد.
تینا دادگر؛ عزت الله قائمی؛ مهدی آسمار؛ معصومه مازندرانی؛ مسعود بازوری
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، صفحه 73-85
چکیده
استافیلوکوکوس اورئوس از عوامل مهم عفونت‌های کسب شده از بیمارستانها و اجتماع می‌باشد. عفونت‌های ایجاد شده توسط استافیلوکوکوس اورئوس‌های مقاوم به متی‌سیلین به طور عمده با منشأ بیمارستانی هستند که در بسیاری از کشورهای جهان در حال افزایش است. به همین دلیل محققان نیز تلاش‌های زیادی جهت یافتن ترکیبهای جدید به عنوان جایگزین مناسب این ...
بیشتر
استافیلوکوکوس اورئوس از عوامل مهم عفونت‌های کسب شده از بیمارستانها و اجتماع می‌باشد. عفونت‌های ایجاد شده توسط استافیلوکوکوس اورئوس‌های مقاوم به متی‌سیلین به طور عمده با منشأ بیمارستانی هستند که در بسیاری از کشورهای جهان در حال افزایش است. به همین دلیل محققان نیز تلاش‌های زیادی جهت یافتن ترکیبهای جدید به عنوان جایگزین مناسب این آنتی بیوتیک‌ها انجام داده‌اند. در این تحقیق اثر ضد باکتریایی عصاره آبی و جوشانده گیاهان مختلف به روش انتشار در آگار و به کمک دیسک انجام شد. هر آزمون سه بار تکرار گردید و میانگین قطر هاله عدم رشد بر روی محیط مولر هینتون آگار اندازه‌گیری و ثبت شد وسپس خاصیت ضد باکتریایی عصاره‌ها با هم مقایسه شد. از بین 6 گونه گیاه مورد بررسی، عصاره آبی اکالیپتوس، انار و درمنه و جوشانده گیاهان اکالیپتوس، انار، درمنه، گز و گل راعی بهترین اثر ضد باکتریایی را در روش دیسک دیفیوژن داشتند و عصاره آبی و جوشانده گیاه زرشک، هیچ اثر ضد باکتریایی نداشت .در مقایسه اثر ضد باکتریایی عصاره آبی و جوشانده گیاهان، جوشانده آنها اثر ضد باکتریایی مطلوب‌تری علیه سویه‌های مورد بررسی داشته و در برخی از گیاهان مانند انار تأثیر بهتر عصاره در مقایسه با آنتی‌بیوتیک و انکومایسین علیه سویه‌های MRSA و MSSA مشاهده شد.
فضل‌اله صفی‌خانی؛ حسین حیدری شریف آباد؛ سید عطاء ا... سیادت؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ سید منصور سیدنژاد؛ بهلول عباس‌زاده
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، صفحه 86-99
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر ویژگیهای فیزیولوژیک جمعیت‌های مختلف گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L، این تحقیق در سالهای 84-1383 در شرایط گلخانه انجام شد. آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و با 4 تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل بذرهای سه جمعیت گیاه بادرشبو جمع‌آوری شده از استان‌های تهران، اصفهان ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر ویژگیهای فیزیولوژیک جمعیت‌های مختلف گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L، این تحقیق در سالهای 84-1383 در شرایط گلخانه انجام شد. آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و با 4 تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل بذرهای سه جمعیت گیاه بادرشبو جمع‌آوری شده از استان‌های تهران، اصفهان و فارس بودند. فاکتور فرعی را سه سطح تنش رطوبتی 100، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی تشکیل دادند. نتایج نشان دادند که جمعیت‌های مختلف گیاه بر صفات مورد بررسی مؤثر نبودند. تأثیر تنش خشکی بر عملکرد اسانس، میزان کربوهیدراتهای محلول، میزان کلروفیل a، b و کل در دو سال معنی‌دار بود. همچنین تأثیر تنش بر میزان پرولین در سال دوم معنی‌دار گردید. نتایج بدست آمده از تجزیه مرکب نشان داد که تأثیر سال بر درصد اسانس و مقدار پرولین در سطح یک درصد معنی‌دار بود. مقایسه میانگین تیمارها مشخص نمود که در سال اول بیشترین عملکرد اسانس، قند محلول و کلروفیل به ترتیب مربوط به تیمارهای 60%، 40% و 100% ظرفیت زراعی بود. در سال دوم بیشترین مقدار پرولین، قندهای محلول و کلروفیل به ترتیب مربوط به تیمارهای 40%، 40% و 100% ظرفیت زراعی بود. مقایسه میانگین اثر متقابل جمعیت‌های مختلف گیاه و سطوح مختلف تنش خشکی نشان داد که در سال اول بیشترین درصد اسانس مربوط به تیمار جمعیت اصفهان × 60% رطوبت ظرفیت زراعی بود. همچنین بیشترین کلروفیل مربوط به تیمارهای 100% ظرفیت زراعی هر سه جمعیت بود. در سال دوم نیز بیشترین قندهای محلول و کلروفیل به ترتیب مربوط به تیمارهای 40% و 100% ظرفیت زراعی هر سه جمعیت بود.
محمدرضا کدوری؛ سیدرضا طبایی عقدایی
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، صفحه 100-110
چکیده
به منظور ارزیابی عملکرد گل محمدی در استان کرمان تعداد نه اکسشن گل محمدی (Rosa damascena Mill.) از نقاط مختلف استان جمع‌آوری و در قالب یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1384-1383 در ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی استان کرمان کشت گردید. عملکرد گل در هکتار، درصد ماده خشک، نسبت ماده خشک گل، نسبت وزن گلبرگ به گل، تعداد گل در بوته، وزن تر گل و ...
بیشتر
به منظور ارزیابی عملکرد گل محمدی در استان کرمان تعداد نه اکسشن گل محمدی (Rosa damascena Mill.) از نقاط مختلف استان جمع‌آوری و در قالب یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1384-1383 در ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی استان کرمان کشت گردید. عملکرد گل در هکتار، درصد ماده خشک، نسبت ماده خشک گل، نسبت وزن گلبرگ به گل، تعداد گل در بوته، وزن تر گل و عملکرد گل در بوته در سال 1385 مورد مقایسه قرار گرفت. ارزیابی دادههای مربوط به صفات مورد مطالعه با استفاده از تجزیه واریانس و مقایسه میانگینها تجزیه و تحلیل گردیدند. اکسشن‌های مورد مطالعه اختلاف معنیداری از نظر کلیه صفات مورد بررسی داشتند. مقایسه میانگین صفات، اکسشنها را در گروههای مختلف قرار داد. همچنین همبستگی معنیداری در میان صفات مختلف وجود داشت، که بالاترین همبستگی با عملکرد گل در هکتار مربوط به تعداد کل در بوته و عملکرد تک بوته بود. در مجموع و با توجه به نتایج بدست آمده، اکسشن رفسنجان از نظر عملکرد گل نسبت به سایر اکسشنها برتری داشت.
افسون رحمانپور؛ احمد مجد؛ فیروزه چلبیان
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، صفحه 111-120
چکیده
با توجه به اهمیت بررسی علل خواب بذرها و رفع آن، اثر تیمارهای هورمونی، مواد شیمیایی و فیزیکی بر چگونگی جوانه‌زنی بذرهای گیاه دارویی سریش طناز مطالعه گردید. بدین منظور بذرهای رسیده این گیاه از پایه‌های موجود در باغ گیاه‌شناسی ملی ایران جمع‌آوری شدند و برای رفع خواب تحت پیش تیمارهای محرک فیزیکی، شامل خیساندن بذر از 24 تا 48 ساعت، بریدن ...
بیشتر
با توجه به اهمیت بررسی علل خواب بذرها و رفع آن، اثر تیمارهای هورمونی، مواد شیمیایی و فیزیکی بر چگونگی جوانه‌زنی بذرهای گیاه دارویی سریش طناز مطالعه گردید. بدین منظور بذرهای رسیده این گیاه از پایه‌های موجود در باغ گیاه‌شناسی ملی ایران جمع‌آوری شدند و برای رفع خواب تحت پیش تیمارهای محرک فیزیکی، شامل خیساندن بذر از 24 تا 48 ساعت، بریدن نوک بذر، نور 24 و 12 ساعته و تاریکی مطلق و محرک شیمیایی شامل هیپو کلریت سدیم، سیتریک اسید و ژیبرلیک اسید در غلظتهای متفاوت قرار گرفتند و در نهایت بیشترین درصد جوانه‌زنی بذرها با مناسبترین پیش تیمار و تیمار مشخص گردید. نتیجه این بررسی رفع خواب بذرهای این گیاه با مناسبترین پیش تیمار و تیمارها می باشد که خیساندن در آب به مدت 24 تا 48 ساعت، بریدن نوک بذر و نور سفید 4500 تا 5000 لوکس 24 ساعته، دمای 10 تا15 درجه سانتی‌گراد به مدت 1 تا 3 هفته و تیمار 45 دقیقه با محلولهای ژیبرلیک اسید 08/0 مولار با درصد جوانه‌زنی 80%، سرعت جوانه‌زنی6/1 وشاخص بنیه بذر65/13 و سیتریک اسید 30 میلیگرم در لیتر با درصد جوانه‌زنی 70%، سرعت جوانه‌زنی 27/1 و شاخص بنیه بذر 3/7 بوده است که در مقایسه با تیمار شاهد اختلاف معنیداری مشاهده شده است.
حمزه امیری
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، صفحه 121-127
چکیده
جاشیر (Prangos ferulacea Lindl.)گیاهی است پایا، بلند و معطر متعلق به تیره چتریانکه دارای ارزش علوفه‌ای زیادی است و در پزشکی سنتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. بخشهای هوایی گیاه مذکور از ارتفاعات شمال غرب شهرستان بروجرد واقع در استان لرستان جمع آوری گردید و پس از خشک کردن گیاه در سایه اسانس‌گیری از آن با روش تقطیر با آبصورت گرفت. نتایج بررسیهای ...
بیشتر
جاشیر (Prangos ferulacea Lindl.)گیاهی است پایا، بلند و معطر متعلق به تیره چتریانکه دارای ارزش علوفه‌ای زیادی است و در پزشکی سنتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. بخشهای هوایی گیاه مذکور از ارتفاعات شمال غرب شهرستان بروجرد واقع در استان لرستان جمع آوری گردید و پس از خشک کردن گیاه در سایه اسانس‌گیری از آن با روش تقطیر با آبصورت گرفت. نتایج بررسیهای کمی در این مورد نشان داد که بیشترین مقدار اسانس در مرحله قبل از گلدهی (1/2%) وکمترین میزان اسانس مربوطه به مرحله میوه دهی(2/1%) می‌باشد. شناسایی ترکیبهای موجود در اسانس به وسیله کروماتوگراف گازی متصل به طیف‌سنج جرمی(GC/MS) انجام شد. نتایج نشان داد که ترکیبهای اصلی اسانس این گیاه در هر سه مرحله ترکیبهای مونوترپنی به ویژه آلفا و بتا-پینن می‌باشند، به طوری که این دو ترکیب در اسانس بیش از 65 درصد از حجم اسانس را تشکیل می‌دهند. از ترکیبهای مهم دیگر این اسانس آلفا-ترپینولن می‌باشد. از تغییرات کیفی قابل مشاهده در مراحل رشد و نموی این گیاه می‌توان به بالا بودن درصد آلفا و بتا-پینن در مرحله قبل از گلدهی نسبت به مراحل رشد بعدی گیاه اشاره کرد. از طرف دیگر بتا-کاریوفیلن فقط در مرحله میوه دهی و آلفا-فلاندرن و گاما-ترپینن در مراحل گلدهی و میوه‌دهی مشاهده می‌شوند.
مهردخت نجف‌پورنوایی؛ مهدی میرزا
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، صفحه 128-133
چکیده
گیاه Boiss. Dracocephalum kotschyiیکیاز گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاه‌های طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت می‌شود. این گیاه به علت اسانس زیاد آن مورد توجه می‌باشد. هدف از این تحقیق مقایسه کمی و کیفی اسانس نمونه رویشگاهی و زراعی این گونه است. سرشاخه‌های گلدار گیاه از منطقه جیرود در استان تهران و همچنین نمونه کاشته شده از مزرعه ...
بیشتر
گیاه Boiss. Dracocephalum kotschyiیکیاز گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاه‌های طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت می‌شود. این گیاه به علت اسانس زیاد آن مورد توجه می‌باشد. هدف از این تحقیق مقایسه کمی و کیفی اسانس نمونه رویشگاهی و زراعی این گونه است. سرشاخه‌های گلدار گیاه از منطقه جیرود در استان تهران و همچنین نمونه کاشته شده از مزرعه تحقیقاتی واقع در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور جمع‌آوری گردید و با روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. برای شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههایگاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیف سنججرمی(GC/MS)استفاده شد. نتایج مقایسه ترکیبهای اسانس در شرایط کشت و رویشگاه شباهت این ترکیبها را نشان می‌دهد. در اسانس نمونه رویشگاهی لیمونن (29%)، متیل ژرانات (7/17%) و ژرانیال (8/15%) و در نمونه زراعی میرتنول (8/30%)، لیمونن (6/23%) و ژرانیال (3/14%) ترکیبهای اصلی اسانس گیاه را تشکیل میدادند.
جلیل زرین‌زاده؛ مهدی میرزا؛ هوشنگ آلیاری
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، صفحه 134-140
چکیده
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و رژیمهای آّبیاری بر روی کمیّت و کیفیت اسانس گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) در سال 82-1381 آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز با سه تکرار به مورد اجرا گذاشته شد. در تیمارهای مختلف حداقل و حداکثر اسانس استخراج شده به ترتیب 3/1% و 36/3% بدست ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و رژیمهای آّبیاری بر روی کمیّت و کیفیت اسانس گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) در سال 82-1381 آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز با سه تکرار به مورد اجرا گذاشته شد. در تیمارهای مختلف حداقل و حداکثر اسانس استخراج شده به ترتیب 3/1% و 36/3% بدست آمد. ترکیب کومین آلدئید (Cuminaldehyde) که بیشترین درصد اسانس زیره سبز را به خود اختصاص داده است، به طور معنیداری (در سطح 01/0) تحت تأثیر تاریخ کاشت قرار گرفت. امّا سطوح مختلف آبیاری اثر معنیداری بر آن نداشتند. ترکیب پارا-سیمن (p-cymen) دومین رتبه از نظر میزان درصد در اسانس زیره سبز را دارا بود. تاریخ کاشت اثر معنیداری بر روی این تر کیب نشان نداد. امّا سطوح مختلف آبیاری اثر معنیداری (در سطح 05/0) بر روی میزا ن (p-cymen) نشان دادند.
زهرا باهرنیک؛ مهدی میرزا؛ محمود غفاری
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، صفحه 141-145
چکیده
گیاه وایول(.Parthenium argentatum Gray)، درختچه‌ای چند ساله و منبعی از لاتکس می‌باشد. از آنجائی که گلها و لاتکس آن بسیار معطر بوده و موجب جلب شدید حشرات به خصوص در هنگام گرده افشانی می‌شود، گلهای رقم UC/100 از مزرعه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در تیر ماه جمع‌آوری و سپس به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. اسانس بدست آمده توسط دستگاه GC و GC/MS مورد تجزیه ...
بیشتر
گیاه وایول(.Parthenium argentatum Gray)، درختچه‌ای چند ساله و منبعی از لاتکس می‌باشد. از آنجائی که گلها و لاتکس آن بسیار معطر بوده و موجب جلب شدید حشرات به خصوص در هنگام گرده افشانی می‌شود، گلهای رقم UC/100 از مزرعه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در تیر ماه جمع‌آوری و سپس به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. اسانس بدست آمده توسط دستگاه GC و GC/MS مورد تجزیه قرار گرفته و ترکیبهای شیمیایی آن شناسایی گردیدند. نتایج بدست آمده نشان داد که بازده اسانس آن 0.8% بوده و در مجموع شانزده ترکیب، 97.6% اسانس را تشکیل میدادند. از ترکیبهای مهم می‌توان از آلفا-پینن (27.2%)، بتا-فلاندرن (17.0%)، گاما-اودسمول (11.3%)، بتا-پیینن (10.0%)، بتا-اودسمول (9.0%) و بی سیکلوجرماکرن (4.0%) نام برد. سایر ترکیبها شامل سابینن (7.3%)، اودسمول (1.9%)، بورنیل استات (2.0%)، جرماکرن-D (1.4%) و ترانس-بتا اوسیمن (2.2%) بودند.
