همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه زیست شناسی دانشگاه لرستان

چکیده

جاشیر (Prangos ferulacea Lindl.)گیاهی است پایا، بلند و معطر متعلق به تیره چتریانکه دارای ارزش علوفه‌ای زیادی است و در پزشکی سنتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. بخشهای هوایی گیاه مذکور از ارتفاعات شمال غرب شهرستان بروجرد واقع در استان لرستان جمع آوری گردید و پس از خشک کردن گیاه در سایه اسانس‌گیری از آن با روش تقطیر با آبصورت گرفت. نتایج بررسیهای کمی در این مورد نشان داد که بیشترین مقدار اسانس در مرحله قبل از گلدهی (1/2%) وکمترین میزان اسانس مربوطه به مرحله میوه دهی(2/1%) می‌باشد. شناسایی ترکیبهای موجود در اسانس به وسیله کروماتوگراف گازی متصل به طیف‌سنج جرمی(GC/MS)  انجام شد. نتایج نشان داد که ترکیبهای اصلی اسانس این گیاه در هر سه مرحله ترکیبهای مونوترپنی به ویژه آلفا و بتا-پینن می‌باشند، به طوری که این دو ترکیب در اسانس بیش از 65 درصد از حجم اسانس را تشکیل می‌دهند. از ترکیبهای مهم دیگر این اسانس آلفا-ترپینولن می‌باشد. از تغییرات کیفی قابل مشاهده در مراحل رشد و نموی این گیاه می‌توان به بالا بودن درصد آلفا و بتا-پینن در مرحله قبل از گلدهی نسبت به مراحل رشد بعدی گیاه اشاره کرد. از طرف دیگر بتا-کاریوفیلن فقط در مرحله میوه ‌‌دهی و آلفا-فلاندرن و گاما-ترپینن در مراحل گلدهی و میوه‌دهی مشاهده می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

- زرگری، ع.، 1370.  گیاهان دارویی. جلد دوم، انتشارات دانشگاه تهران، 976 صفحه.
- سفید کن، ف.، 1379. بررسی ترکیبهای تشکیل دهنده روغن اسانسی اندامهای هوایی و بذر گیاه جاشیر Prangos ferulacea L.. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران،
5: 60-47
- قهرمان، ا.، 1372.  فلور رنگی ایران. جلد 7، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 114 صفحه.
- مظفریان، و.، 1375. فرهنگ نامهای گیاهان ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، تهران، 740 صفحه.
- Adams, R.P., 1995. Identification of Essential Oil Component by Gas Chromatography/Mass spectroscopy . Alluerd Pub. Crop, Carol Stream, USA.
- Baser, K.H.C., Ermin, N., Adiguzel, N. and Aytac, Z. 1996., Composition of  the essential oil of Prangos ferulacea (L.) Lindl. Journal of Essential Oil Research, 8: 297-298.
-  Baser, K.H.C., Kurkcuoglu, M. and Duman, H. 1999. Steam volatiles of the fruits of Prangos bornmuelleri Hub.-Mor. et Reese. Journal of Essential Oil Research, 11: 151-152.
- Baser, K.H.C., Demirci, B., Demirci, F., Bedri, E., Weyerstahl, P., Marschall, H., Duman, H., Aytac, Z. and Hamann, M.T. 2000. A new bisabolene derivative from the essential oil of Prangos uechtritzii fruits. Planta Medica, 66: 674-677.
- Buckingham, J., 1998. Dictionary of Natural Products. Vol. 7, Chapman & Hall, London, 831 p.
- Coskun, B., Gülsen N., Umucallar H.D., 2004. The nutritive value of Prangos ferulacea. Grass & Forage Science, 59 (1): 15-19.
- Kuznetsova, G.A., Yurev, Y.N., Kuzmina, L.V., Senchenko, G.G. and Shagova, L.I., 1973. Essential oil composition of fruit of some species of Prangos. Rast. Resur, 9: 388-391. Chemical Abstract, 80: 19366.
- Marotti, M. and Piccaglia, R., 1994. Effects of variety and ontogenic stage on the essential oil composition and biological activity of Fennel. Journal of Essential Oil Research, 6: 57-62.
- Masoudi, Sh., Aghjani, Z., Yari, M. and Rustaiyan, A., 1999., Volatile constituents of Prangos latiloba Korov. Journal of Essential Oil Research, 11: 767-768.
- Mazloomifar, H., Bigdeli, M., Saber-Tehrani, M. and Rustaiyan, A., 2004., Essential oil of Prangos uloptera DC.from Iran. Journal of Essential Oil Research, 16: 415-416.
- Sajadi, S.E. and Mehregan, I., 2004. Chemical composition of the essential oil of Prangos asperula Boiss. Subsp. Haussknechtii (Boiss.) herrnst. Et Heyn fruits. Daru, 11(2): 1-4.
- Sefidkon, F., Khajavi, M.S and Malackpour, B., 1998. Analysis of the oil of Prangos ferulacea (L.) Lindl. Journal of Essential Oil Research, 10: 65- 69.
-Sefidkon, F. and Najafpour Navaii, M., 2001. Chemical composition of the oil of Prangos uloptera DC. Journal of Essential Oil Research, 13: 84-85.
- Ulubelen, A., Topcu, G., Tan, N., Olcal, S. and Tamer, S. 1995. Biological activities of Turkish medicinal plant, Prangos platychlaena. Journal of Ethnopharmcology, 45: 193-197.