دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386
مریم نگهبان؛ سعید محرمی‌پور
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، صفحه 146-156
چکیده
با توجه به خسارت بالای آفات انباری و اثر سوء سموم شیمیایی، استفاده از ترکیبها و اسانسهای گیاهی بهترین وسیله برای کنترل آفات انباری محسوب می‌شوند. در این تحقیق اثرات اسانسهای دو گونه Artemisia sieberi Besser و Artemisia scoparia Waldst et Kit روی بازدارندگی تخم‌ریزی، تفریخ تخم و مرگ ومیر لاروهای سن اول سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات مورد بررسی قرار گرفت. ...
بیشتر
با توجه به خسارت بالای آفات انباری و اثر سوء سموم شیمیایی، استفاده از ترکیبها و اسانسهای گیاهی بهترین وسیله برای کنترل آفات انباری محسوب می‌شوند. در این تحقیق اثرات اسانسهای دو گونه Artemisia sieberi Besser و Artemisia scoparia Waldst et Kit روی بازدارندگی تخم‌ریزی، تفریخ تخم و مرگ ومیر لاروهای سن اول سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در شرایط دمایی 1± 27 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و در تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. از هر اسانس گیاهی غلظتهای مختلف در 5 تکرار مورد آزمایش قرار گرفت. با افزایش غلظت اسانسها تأثیر آنها روی بازدارندگی تخم‌ریزی، کاهش تفریخ تخم و مرگ و میر لاروهای سن اول آفت افزایش یافت. همچنین در غلظت 14/0 میکرولیتر بر گرم غذا اسانس A. sieberi و A. scoparia باعث بازدارندگی کامل تخم‌ریزی سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات شدند. همچنین در بالاترین غلظت اسانسها (86/2 میکرولیتر بر لیتر هوا) باعث صددرصد مرگ و میر لارو سن اول شدند. گرچه اثر بازدارندگی تخم‌ریزی اسانس A. scoparia از A. sieberi بیشتر بوده است، اما اسانس این دو گیاه از نظر اثرات تخم‌کشی و لارو‌کشی اختلاف معنی‌داری با هم نداشته‌اند. مقادیر LC50 محاسبه شده برای تفریخ تخم و مرگ و میر لارو سن اول A. scoparia به ترتیب 11/1 و 06/1 میکرولیتر بر لیتر هوا بوده است که اختلاف معنی‌داری با A. sieberi ندارد. با توجه به خاصیت حشره‌کشی شدید هر دو گونه اسانس روی سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات، استفاده از اسانس این گیاهان به عنوان یک حشره‌کش کم خطر و یا به عنوان الگویی برای ساخت حشره‌کش‌های جدید برای کنترل آفت انباری توصیه می‌شود.
پرویز اولیاء؛ حوریه صادری؛ حمید آقایی؛ فرید زائری
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، صفحه 157-165
چکیده
ویروس هرپس‌سیمپلکس1 عامل عفونتهای مختلفی چون تبخال، انسفالیت، کراتوکونژ نکتیویت و بسیاری از عفونتهای دیگر است که در مواردی می‌تواند سبب مرگ بیمار شود و از طرفی گیاه مورد (Myrtus communis L.) سالهاست که در طب سنتی کاربرد دارد.در این مطالعه اثر غلظتهای مختلف اسانس مورد بر عفونت ویروس هرپس‌سیمپلکس 1 در موش آزمایشگاهی مورد آزمایش قرارداده ...
بیشتر
ویروس هرپس‌سیمپلکس1 عامل عفونتهای مختلفی چون تبخال، انسفالیت، کراتوکونژ نکتیویت و بسیاری از عفونتهای دیگر است که در مواردی می‌تواند سبب مرگ بیمار شود و از طرفی گیاه مورد (Myrtus communis L.) سالهاست که در طب سنتی کاربرد دارد.در این مطالعه اثر غلظتهای مختلف اسانس مورد بر عفونت ویروس هرپس‌سیمپلکس 1 در موش آزمایشگاهی مورد آزمایش قرارداده شد. برای انجام این تحقیق، ویروس HSV-1 را در کشت سلولی تکثیر داده و بعد عیار آن بر حسب PFU/ml تعیین گردید. از PFU با رقت 10-6 ویروس جهت آلودگی موشها استفاده شد. بعد از زدودن موهای ناحیه پهلوی حیوان، با سوزن سرنگ، خراش پوستی ایجاد و 5 میکرولیتر از ویروسPFU 10-6 روی آن تلقیح گردید. موشها در گروههای 5 تایی تقسیم شدند. سه گروه تحت درمان، با غلظتهای 5، 10 و 15 mg/ml اسانس قرار گرفتند و گروه چهارم کنترل بود که با وازلین (بدون دارو) تیمار شدند. گروه پنجم و ششم هم با داروی تجاری میرتوپلکس و آسیکلوویر مداوا شدند. نتایج نشان داد که ایجاد وزیکول در گروههای اسانس مورد با غلظت mg/ml 5، mg/ml 10 و mg/ml 15 نسبت به گروه شاهد (وازلین) تأخیر داشته است. همچنین مشخص شد که ایجاد پوسچول در گروه اسانس مورد با غلظت mg/ml 15 نسبت به گروه شاهد و گروههای دیگر به تأخیر افتاده است. ارزیابی آماری بر روی سه گروه اسانس مورد با غلظتهای فوق نشان دهندة این بود که به صورت معنی‌داری زمان ایجاد ضایعه پوسچول در گروه اسانس مورد با غلظت mg/ml 15 نسبت به گروههای با غلظت mg/ml 5، mg/ml 10 تأخیر داشته است.تحقیق حاضر نشان می‌دهد که اسانس مورد با غلظت mg/ml 15 باعث ایجاد تأخیر در زمان ایجاد پوسچول می‌شود و احتمالاً با تحقیقات بیشتر می‌توان از این اسانس در درمان تبخال استفاده کرد.
سیدحسن حجازیان
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، صفحه 166-173
چکیده
تأثیرات ضد دردی مواد مختلف از طریق گیرنده‌های متفاوت اعمال می‌شود که مهمترین آنها ضد دردهای اوپیوییدی است که بی دردی را با اتصال به گیرنده‌های اختصاصی جفت شده با پروتئین G تولید می‌کند و از طریق تعامل بر روی باز و بسته شدن کانالهای یونی اثر می‌نماید. این گیرنده‌ها به طور عمده در مناطقی از مغز و نخاع که درگیر انتقال و تنظیم درد هستند ...
بیشتر
تأثیرات ضد دردی مواد مختلف از طریق گیرنده‌های متفاوت اعمال می‌شود که مهمترین آنها ضد دردهای اوپیوییدی است که بی دردی را با اتصال به گیرنده‌های اختصاصی جفت شده با پروتئین G تولید می‌کند و از طریق تعامل بر روی باز و بسته شدن کانالهای یونی اثر می‌نماید. این گیرنده‌ها به طور عمده در مناطقی از مغز و نخاع که درگیر انتقال و تنظیم درد هستند قرار دارد. گیاه رازک hops با نام علمی L. Humulus lupulus دارای اثرات هورمونی و ضد دردی است که ماده لوپولون موجود در آن دارای این اثرات است. در این مطالعه، آزمون فرمالین به عنوان یک آزمون استاندارد ایجاد کننده درد مورد استفاده قرار گرفت و اثر ضد دردی نالوکسان به میزان 5 میلیگرم بر کیلوگرم به عنوان یک مهار کننده گیرنده اوپیوئیدی با عصاره رازک با غلظت 10 میلیگرم بر کیلوگرم مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می‌دهد که با تزریق اولیه نالوکسون عصاره رازک بر تسکین درد اثری نداشته و شدت آن با نرمال سالین معنی‌دار نمیباشد. یافته‌های بدست آمده از این تحقیق نشان می‌دهد با تزریق اولیه نالوکسان درد در فاز التهابی ناشی از فرمالین به صورت معنی‌داری افزایش یافته که این اثر ممکن است ناشی از اثر رازک از طریق گیرنده‌های اوپیوییدی بوده باشد.
فاطمه سفیدکن؛ لیلا صادق‌زاده؛ مریم تیموری؛ فاطمه عسکری؛ شهلا احمدی
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، صفحه 174-182
چکیده
جنس Satureja با نام فارسی مرزه، در ایران 15 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد که 9 تا از آنها انحصاری هستند. در این تحقیق سرشاخه S. bachtiaricaBunge وJamzad S. khuaistanica در دو مرحله (قبل از گلدهی و گلدهی کامل) از رویشگاههای طبیعی آنها جمع‌آوری گردید و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب مورد اسانس‌گیری قرار گرفت. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده ...
بیشتر
جنس Satureja با نام فارسی مرزه، در ایران 15 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد که 9 تا از آنها انحصاری هستند. در این تحقیق سرشاخه S. bachtiaricaBunge وJamzad S. khuaistanica در دو مرحله (قبل از گلدهی و گلدهی کامل) از رویشگاههای طبیعی آنها جمع‌آوری گردید و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب مورد اسانس‌گیری قرار گرفت. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده اسانسها با استفاده از کروماتوگرافی گازی تجزیه‌ای (Analytical GC) و گازکروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) و محاسبه اندیس‌های بازداری، مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اسانس S. bachtiarica در زمان قبل از گلدهی حاوی 20% کارواکرول و 19% تیمول و در زمان گلدهی کامل حدود 26% کارواکرول و 5% تیمول است. اسانس S. khuaistanica در مرحله قبل از گلدهی و گلدهی کامل حاوی حدود 90% کارواکرول بود. با توجه به خواص ضد میکروبی ترکیبهای فنلی تیمول و کارواکرول، اثرات ضد میکروبی اسانسها با روشDisk diffusion بر روی پنج نوع باکتری گرم مثبت (Bacillus subtilis،Bacillus cereus،Micrococcus loteus، Staphylococcus sp.وStaphylococcus areous) و سه نوع باکتری گرم منفی (Kellebsiella pneumonia، Kellebsiella oxytoca و Pseudomonas aeroginosa) بررسی شد. نتایج نشان داد که اسانسهای S. khuaistanica در هر دو مرحله برداشت و اسانس S. bachtiarica در مرحله قبل از گلدهی دارای اثرات ضد میکروبی قابل ملاحظه‌ای هستند که می‌توانند به عنوان جایگزینی مناسب برای آنتی‌بیوتیک‌های سنتزی که مقاومت باکتریها به آنها روز به روز در حال افزایش است بکار روند.
فضل‌اله صفی‌خانی؛ حسین حیدری شریف آباد؛ سیدعطاءا... سیادت؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ سیدمنصور سیدنژاد؛ بهلول عباس‌زاده
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، صفحه 183-194
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر عملکرد و صفات مرفولوژیک جمعیتهای مختلف گیاه دارویی بادرشبو (.(Dracocephalum moldavica L، در یک آزمایش کرتهای خرد شده در قالب بلوک‌هایی با 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور طی سالهای 84-1383 مورد بررسی قرار گرفت. فاکتور اصلی شامل سه جمعیت گیاه بادرشبو جمع‌آوری شده از استانهای تهران، اصفهان ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر عملکرد و صفات مرفولوژیک جمعیتهای مختلف گیاه دارویی بادرشبو (.(Dracocephalum moldavica L، در یک آزمایش کرتهای خرد شده در قالب بلوک‌هایی با 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور طی سالهای 84-1383 مورد بررسی قرار گرفت. فاکتور اصلی شامل سه جمعیت گیاه بادرشبو جمع‌آوری شده از استانهای تهران، اصفهان و فارس بودند. فاکتورهای فرعی را سه سطح تنش رطوبتی 100%، 60% و 40% ظرفیت زراعی تشکیل دادند. بر اساس نتایج حاصل عامل جمعیت بر ویژگیهای مرفولوژیک و عملکرد کمی گیاه مؤثر نبودند. اما تأثیر تنش خشکی بر طول، عرض و سطح برگ، ارتفاع و قطر ساقه، تعداد ساقه‌های فرعی، طول بزرگترین میانگره، وزن هزار دانه و عملکرد ریشه، سرشاخه گلدار، برگ، ساقه و بیولوژیک معنی‌دار بود. همچنین تیمار بدون تنش رطوبتی (1s) در سال اول و دوم به ترتیب با میانگین تولید 4126 و 4033 کیلوگرم سرشاخه گلدار در هکتار و همچنین با تولید 4929 و 4921 کیلوگرم عملکرد بیولوژیک در هکتار نسبت به سایر تیمارها اختلاف معنی‌داری داشت. مقایسه میانگین اثرات متقابل جمعیتهای مختلف گیاه و سطوح مختلف تنش خشکی نشان داد که بین تیمارهای بدون تنش و تنش ملایم رطوبتی به لحاظ تولید سرشاخه گلدار اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. بیشترین عملکرد بیولوژیک مربوط به تیمارهای بدون تنش هر سه جمعیت بود که نسبت به سایر تیمارها اختلاف داشتند. در این بررسی مشخص گردید که اگر هدف، برداشت گیاه در مرحله گلدهی باشد، می‌توان از تنش ملایم استفاده کرد.
حسین زینلی؛ سیدرضا طبایی عقدایی؛ مسعود عسگرزاده؛ عباس کیانی‌پور؛ مرتضی ابطحی
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، صفحه 195-203
چکیده
به منظور ارزیابی عملکرد گل در هر بوته و اجزاء عملکرد در گل محمدی، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار بر روی 35 ژنوتیپ گل محمدی در ایستگاه تحقیقات مناطق خشک و بیابانی کاشان انجام شد. چهارده صفت مورفولوژیکی و عملکردی اندازه‌گیری شدند. همبستگی عملکرد گل در هر بوته با صفات وزن تر گل، عملکرد گل در هر شاخه، تعداد گل در هر شاخه ...
بیشتر
به منظور ارزیابی عملکرد گل در هر بوته و اجزاء عملکرد در گل محمدی، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار بر روی 35 ژنوتیپ گل محمدی در ایستگاه تحقیقات مناطق خشک و بیابانی کاشان انجام شد. چهارده صفت مورفولوژیکی و عملکردی اندازه‌گیری شدند. همبستگی عملکرد گل در هر بوته با صفات وزن تر گل، عملکرد گل در هر شاخه، تعداد گل در هر شاخه و ارتفاع گیاه مثبت و معنی‌دار و با صفت طول غنچه منفی و معنی‌دار بود. تجزیه و تحلیل رگرسیون مرحله‌ای برای عملکرد گل در هر بوته نشان داد که صفت وزن تر هر گل و تعداد گل در هر بوته به ترتیب وارد مدل شدند و 99 درصد تغییرات عملکرد گل در بوته را توجیه نمودند. تجزیه عاملها، 5 عامل پنهانی را معرفی نمود که در مجموع 2/83 درصد از واریانس بین صفات را بیان نمودند. در عامل اول، صفات تعداد گل در هر شاخه، عملکرد گل در هر شاخه، قطر تاج پوشش، تعداد گل در هر بوته، طول نهنج و طول دوره گلدهی دارای بار عامل بالایی بودند. این فاکتور تحت عنوان فاکتور عملکردی نامگذاری گردید. تجزیه و تحلیل ضرایب مسیر نیز نشان داد که تعداد گل در بوته، وزن تر گل و عملکرد گل در هر شاخه بالاترین اثر مستقیم را بر عملکرد گل داشتند. بنابراین، این تحقیق پشنهاد می‌کند که تعداد گل در هر بوته، وزن تر هر گل و تعداد گل در هر شاخه می‌توانند معیار انتخاب مناسبی برای بهبود عملکرد گل در هر بوته در ژنوتیپ‌های گل محمدی باشند.
عباس زارع‌زاده؛ سیدمحمد میروکیلی؛ محمدرضا عرب‌زاده
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، صفحه 204-217
چکیده
این پژوهش به منظور آشنایی با نحوه کاشت، داشت، برداشت، سازگاری و تولید گیاهان دارویی جهت مصارف سنتی و تأمین مواد اولیه برای کارخانه‌های داروسازی و کاهش فشار بهره‌برداری از طبیعت و جلوگیری از انهدام و انقراض این نعمت خدادادی از سال 1373–1384 به مدت 12 سال در کلکسیون گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا در ...
بیشتر
این پژوهش به منظور آشنایی با نحوه کاشت، داشت، برداشت، سازگاری و تولید گیاهان دارویی جهت مصارف سنتی و تأمین مواد اولیه برای کارخانه‌های داروسازی و کاهش فشار بهره‌برداری از طبیعت و جلوگیری از انهدام و انقراض این نعمت خدادادی از سال 1373–1384 به مدت 12 سال در کلکسیون گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا در آمد. بذرها و نهالهای گیاهان مورد نظر از طبیعت و گونه‌های زراعی و وارداتی از سایر استانها و خارج از کشور تأمین و به صورت مستقیم و غیرمستقیم در فصول مختلف کشت گردیدند. بدین طریق فصل کاشت، فنولوژی و سازگاری گیاهان با شرایط اقلیمی ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. در این پژوهش از 206 گونه گیاه دارویی کشت شده، 138 گونه با شرایط اقلیمی ایستگاه سازگار، 46 گونه نسبتاً سازگار و 4 گونه اصلاً سازگار نبودند و بعلاوه بذرهای 18 گونه کشت شده سبز نشدند. از مجموع گیاهان کشت شده 36 گونه وارداتی (غیربومی) بودند که از این تعداد 21 گونه سازگاری خوبی با شرایط اقلیمی ایستگاه از خود نشان دادند. علاوه بر سازگاری و فنولوژی گیاهان، آفات و بیماریها و علفهای هرز مزرعه نیز در حد امکان مورد شناسایی قرار گرفتند.
محمدامین سلطانی پور
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، صفحه 218-225
چکیده
به منظور بررسی ارتباط عوامل اکولوژیک با انتشار و فراوانی گونه Rech. & Esfand Salvia mirzayanii، این تحقیق از سال 1380 به مدت دو سال در استان هرمزگان انجام شد. گونه Salvia mirzayaniiیکی از گونه‌های دارویی مهم استان هرمزگان است که از زمانهای قدیم در درمان بیماریهای گوارشی چون سنگینی و سوزش معده، اسهال، شکم درد، مسمومیت، درد مفاصل، سردرد، التیام زخم ...
بیشتر
به منظور بررسی ارتباط عوامل اکولوژیک با انتشار و فراوانی گونه Rech. & Esfand Salvia mirzayanii، این تحقیق از سال 1380 به مدت دو سال در استان هرمزگان انجام شد. گونه Salvia mirzayaniiیکی از گونه‌های دارویی مهم استان هرمزگان است که از زمانهای قدیم در درمان بیماریهای گوارشی چون سنگینی و سوزش معده، اسهال، شکم درد، مسمومیت، درد مفاصل، سردرد، التیام زخم و کاهش چربی و قند خون توسط بومیان استان هرمزگان مصرف می‌شود. در این بررسی علاوه بر تهیه نقشه پراکنش، وضعیت اقلیمی، آب و هوایی، خاک، زمین شناسی، قابلیت اراضی و فلور مناطق انتشار طبیعی،شاخصهای رویشی همچون ارتفاع، سطح تاج پوشش، تراکم و درصد پوشش تاجی مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. این گونه در مناطق کوهستانی استان بر روی سازندهای آهکها و مارنهای میوسن و آهکهای آسماری جهرم از ارتفاع 2100 –600 متر از سطح دریا پراکنش دارد. خاک مناطق پراکنش دارای بافت لومی شنی با هدایت الکتریکی 71/0 تا 31/0 میلیموس بر سانتیمتر و اسیدیته 46/8 تا 21/8 است. حداقل و حداکثر مطلق درجه حرارت مناطق پراکنش گونه صفر و پنجاه درجه سانتیگراد میباشد.
احمد موحدیان؛ صدیقه عسگری؛ غلامعلی نادری؛ حسین صادقی منصورخانی
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، صفحه 226-233
چکیده
دیدگاه عمومی در مورد ایمن بودن فرآورده‌های گیاهی منجر به افزایش مصرف این محصولات شده است. با توجه به توزیع محصولات گیاهی و خطر خود‌درمانی بیماران و نیز با توجه به گزارشهای موجود در خصوص اثرت سمی برخی از گیاهان دارویی، تحقیق حاضر انجام گرفت. بدین منظور اثرت قطره‌های پروستاتان، شیرافزا، سنکل و هایپیران در دوزهای مختلف شامل دوز حداقل، ...
بیشتر
دیدگاه عمومی در مورد ایمن بودن فرآورده‌های گیاهی منجر به افزایش مصرف این محصولات شده است. با توجه به توزیع محصولات گیاهی و خطر خود‌درمانی بیماران و نیز با توجه به گزارشهای موجود در خصوص اثرت سمی برخی از گیاهان دارویی، تحقیق حاضر انجام گرفت. بدین منظور اثرت قطره‌های پروستاتان، شیرافزا، سنکل و هایپیران در دوزهای مختلف شامل دوز حداقل، دوز حداکثر و 5/2 برابر دوز حداکثر ارائه شده در بروشور قطره‌ها بر عملکرد کبدی رت مورد بررسی قرار گرفت. دوزهای مورد نظر برای مدت 50 روز به طریق خوراکی (feedingtube) به حیوانات تجویز گردید و پس از اتمام دوره عوامل مربوط به عملکرد کبدی آلبومین، اوره، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، لاکتات دهیدروژناز (LDH)، آلکالین فسفاتاز (ALP) و پروتئین توتال در سرم رتهای تیمار با استفاده از روش اسپکتروفتومتریک اندازه‌گیری گردید و کبد حیوانات نیز از نظر پاتولوژیک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان می‌دهد که قطره پروستاتان در دوزهای تجویز شده تغییر معنی‌داری بر پارامترهای اندازه‌گیری شده نداشته ولی قطره شیرافزا در بالاترین دوز تجویز شده باعث افزایش LDH به میزان 34% نسبت به گروه کنترل گردیده و قطره‌های سنکل و هایپیران نیز در دوزهای بالا بطور معنی‌دار باعث افزایش آنزیمهای ALT، AST و LDH نسبت به گروه کنترل شده‌اند. یافته‌های هیستولوژیک تأثیر احتمالی قطره‌های سنکل و هایپیران را بر سلولهای بافت کبدی نشان می‌دهد.
مهناز حیدری ریکان؛ لاله ملک محمدی
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، صفحه 234-250
چکیده
دره قاسملوی ارومیه یکی از عرصه‌های جالب و تیپیک در منطقه غرب کشور بوده و گونه های گیاهی بسیاری را در خود جای داده است. این ذخیره‌گاه در مسیر جاده ارومیه - اشنویه بوده و به عنوان گردشگاهی طبیعی مورد بازدید علاقه‌مندان قرار می‌گیرد. در طی دو سال، گیاهان دارویی منطقه جمع‌آوری شده و پس از هرباریومی کردن شناسایی گردیدند. نمونه‌های ...
بیشتر
دره قاسملوی ارومیه یکی از عرصه‌های جالب و تیپیک در منطقه غرب کشور بوده و گونه های گیاهی بسیاری را در خود جای داده است. این ذخیره‌گاه در مسیر جاده ارومیه - اشنویه بوده و به عنوان گردشگاهی طبیعی مورد بازدید علاقه‌مندان قرار می‌گیرد. در طی دو سال، گیاهان دارویی منطقه جمع‌آوری شده و پس از هرباریومی کردن شناسایی گردیدند. نمونه‌های جمع‌آوری شده 180 گونه بوده که در 51 تیره و 141 جنس قرار گرفته و تیره های مهم گیاهی مانند Asteraceaeبا 36 گونه و Fabaceae با 19 گونه و Lamiaceae با 16 گونه و Rosaceaeبا 15 گونه و ... را شامل می‌شود. شکلهای زیستی گیاهان ذخیره‌گاه بر اساس طبقه‌بندی رانکیه تعیین گردید. نتایج حاصل از این طبقه‌بندی نشان می‌دهد که همی‌کریپتوفیتها 22/47 درصد، تروفیتها 33/23 درصد، فانروفیتها 55/15 درصد، کریپتوفیتها 2/7 درصد و کامه‌فیتها 66/ 6درصد، مهمترین شکلهای زیستی منطقه مورد مطالعه را در بر می‌گیرند. با انجام این کار تحقیقاتی به طور قابل توجهی به تعداد گیاهان دارویی ثبت شده منطقه افزوده می‌شود. عمده شکل مصرفی این گیاهان علاوه برجنبه دارویی، مصرف خوراکی آنها از طرف مردم بومی بوده که به صورت سبز به فروش می‌رسند. با توجه به تعداد قابل توجه گونه‌های دارویی در این محدوده نسبتاً کوچک می‌توان گفت این ذخیره‌گاه می‌تواند به عنوان یک رویشگاه طبیعی محلی برای آموزش اصولی بهره‌برداری از منابع طبیعی به خصوص، برداشت گیاهان دارویی باشد.
محمدرضا اردکانی؛ بهلول عباس‌زاده؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ محمدحسین لباسچی؛ فرزاد پاک‌نژاد
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، صفحه 251-261
چکیده
تأثیر تنش خشکی بر ویژگیهای کمی و کیفی گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L)، در سال 1385 در شرایط مزرعه در شهرستان کرج مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار با منظور نمودن تیمارهای 1T (بدون تنش)، 2 T(80% ظرفیت زراعی)، 3T (60% ظرفیت زراعی)، 4T (40% ظرفیت زراعی) و 5T (20% ظرفیت زراعی) اجرا گردید. تأثیر تنش خشکی بر عمکرد اندام ...
بیشتر
تأثیر تنش خشکی بر ویژگیهای کمی و کیفی گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L)، در سال 1385 در شرایط مزرعه در شهرستان کرج مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار با منظور نمودن تیمارهای 1T (بدون تنش)، 2 T(80% ظرفیت زراعی)، 3T (60% ظرفیت زراعی)، 4T (40% ظرفیت زراعی) و 5T (20% ظرفیت زراعی) اجرا گردید. تأثیر تنش خشکی بر عمکرد اندام هوایی، عملکرد و بازده اسانس، عملکرد برگ و ساقه، ارتفاع، تعداد پنجه، طول و عرض برگ، قطر ساقه و طول میانگره در سطح یک درصد معنی‌دار بود. تأثیر تنش خشکی بر تعداد ساقه جانبی بیتأثیر بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین عملکرد اندام هوایی خشک در تیمار 1 T(بدون تنش) با میانگین 6469 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. بیشترین عملکرد اسانس با 970/12 کیلوگرم در هکتار و بالاترین درصد اسانس با میانگین 3012/0 درصد را به ترتیب در تیمارهای 3T (60% ظرفیت زراعی) و 5T (20% ظرفیت زراعی) حاصل گردید. بالاترین ارتفاع، طول و عرض برگ به ترتیب با میانگین 32/65، 275/6 و 580/4 سانتیمتر مربوط به تیمار 1 T(بدون تنش) بود. بیشترین قطر ساقه در تیمار 5T (20% ظرفیت زراعی) مشاهده گردید. نتایج این بررسی نشان داد که به منظور تولید اسانس از گیاه بادرنجبویه می‌توان از تنش متوسط (60% ظرفیت زراعی) استفاده کرد.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ اکبر نجفی آشتیانی
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، صفحه 262-268
چکیده
زعفران (Crocus sativus L.) از گیاهان مهم ایران است که در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. بخش اعظم زعفران دنیا را استان خراسان تأمین می‌نماید. از کلاله زعفران خشک به عنوان رنگ، رایحه، و به عنوان دارو در داروسازی استفاده می‌گردد. دراین تحقیق تأثیر شرایط نگهداری کلاله زعفران بر میزان ترکیب کروسین زعفران مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌ها ...
بیشتر
زعفران (Crocus sativus L.) از گیاهان مهم ایران است که در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. بخش اعظم زعفران دنیا را استان خراسان تأمین می‌نماید. از کلاله زعفران خشک به عنوان رنگ، رایحه، و به عنوان دارو در داروسازی استفاده می‌گردد. دراین تحقیق تأثیر شرایط نگهداری کلاله زعفران بر میزان ترکیب کروسین زعفران مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌ها در آذر ماه سال 1382 از مزرعهای در منطقه تربت حیدریه جمع‌آوری و به مدت 20 ماه، در شرایط نور، محیط تاریک و در یخچال نگهداری گردید. پس از تهیه عصاره، میزان ترکیب کروسین با دستگاه HPLC مورد بررسی قرار گرفت. میزان این ترکیب در شرایط نور، تاریکی و یخچال به ترتیب 0.032 درصد، 0.038 درصد و 0.028 درصد بدست آمد. با توجه به نتایج بدست آمده بهترین شرایط نگهداری کلاله زعفران جهت حفظ بیشتر ترکیب کروسین، محیط تاریک میباشد.
محمدهادی فکور؛ عبدالامیر علامه؛ ایرج رسولی؛ منصوره مظاهری
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، صفحه 269-277
چکیده
اثر ضد قارچی اسانسهای آویشن شیرازی (.Zataria multiflora Boiss) و آویشن کرکی (Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas) از طریق مهار رشد قارچ آسپرژیلوس پارازیتیکوس NRRL 2999 مولد آفلاتوکسین بررسی شد. کمترین غلظت مهاری (MIC) و کمترین غلظت قارچ‌کشی (MFC) و سنیتیک مرگ میکروارگانیسم نسبت به اسانسهای فوق اندازه‌گیری شد. اسانسهای فوق توسط گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل ...
بیشتر
اثر ضد قارچی اسانسهای آویشن شیرازی (.Zataria multiflora Boiss) و آویشن کرکی (Thymus eriocalyx (Ronniger) Jalas) از طریق مهار رشد قارچ آسپرژیلوس پارازیتیکوس NRRL 2999 مولد آفلاتوکسین بررسی شد. کمترین غلظت مهاری (MIC) و کمترین غلظت قارچ‌کشی (MFC) و سنیتیک مرگ میکروارگانیسم نسبت به اسانسهای فوق اندازه‌گیری شد. اسانسهای فوق توسط گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) آنالیز شدند تا ترکیبهای اسانسهای مؤثر بر مهار کامل رشد قارچ فوق بدست آید. اطلاعات گاز کروماتوگرافی و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی نشان داد که اسانس Thymus eriocalyx از 18 ترکیب و اسانسZataria multifloraاز 22 ترکیب تشکیل شده‌اند. این دو اسانس از نظر دارا بودن هشت ترکیب آلفا-پینن، آلفا-توژن، تیمول، سیس سابینن هیدرات، پارا-سیمن، 1،8-سینئول، میرسن و سابینن یکسان بودند. نتایج حاصل، حاکی از قدرت فوقالعاده اسانسهای فوق به عنوان ترکیب قارچکش قارچ مولد آفلاتوکسین و نگهدارنده ایمن مواد غذایی بود.
مهدی میرزا؛ زهرا باهرنیک
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، صفحه 278-284
چکیده
کاربرد اسانس گونه‌های مختلف مریم گلی (Salvia) در فرآورده‌های دارویی، غذایی و بهداشتی و فعالیت بیولوژیکی آن بستگی تام به ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس دارد؛ لذا با توجه به اهمیت اسانس گونه‌های مختلف این گیاه، به منظور تعیین میزان کمی و نوع ترکیبهای موجود در اسانس گونه Salvia lachnocalyx Hedge.، اقدام به جمع‌آوری سرشاخه‌های گلدار گیاه در اردیبهشت ...
بیشتر
کاربرد اسانس گونه‌های مختلف مریم گلی (Salvia) در فرآورده‌های دارویی، غذایی و بهداشتی و فعالیت بیولوژیکی آن بستگی تام به ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس دارد؛ لذا با توجه به اهمیت اسانس گونه‌های مختلف این گیاه، به منظور تعیین میزان کمی و نوع ترکیبهای موجود در اسانس گونه Salvia lachnocalyx Hedge.، اقدام به جمع‌آوری سرشاخه‌های گلدار گیاه در اردیبهشت ماه از استان فارس گردید. سپس اسانس نمونه جمع‌آوری شده، به روش تقطیر با آب استخراج شده و ترکیبهای موجود در آن با استفاده از گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل با طیف سنجی جرمی ((GC/MS جداسازی و شناسایی گردیدند. با توجه به نتایج بدست آمده، 34 ترکیب در اسانس مورد شناسایی قرار گرفت که 7/99% اسانس را به خود اختصاص دادند. در میان ترکیبهای شناسایی شده به ترتیب ترکیبهای بیسیکلوجرماکرن (3/31%)، آلفا–پینن (2/13%)، سابینن (7/11%) و بتا-پینن (3/10%) بالاترین مقدار را به خود اختصاص دادند. از سایر ترکیبهای اصلی می‌توان از آلفا-ترپنیل استات (0/7%)، بتا-کاریوفیلین (4/7%)، لیمونن (8/2%) و 1،8-سینئول (3/2%) نام برد.
