تأثیر خشکی بر عملکرد و صفات مرفولوژیک گیاه دارویی بادرشبو ((Dracocephalum moldavica L.

صفی‌خانی, فضل‌اله; حیدری شریف آباد, حسین; سیادت, سیدعطاءا...; شریفی عاشورآبادی, ابراهیم; سیدنژاد, سیدمنصور; عباس‌زاده, بهلول

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

² عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران و مجتمع آموزش عالی کشاورزی و منابع طبیعی رامین

³ کارشناس ارشد مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر عملکرد و صفات مرفولوژیک جمعیتهای مختلف گیاه دارویی بادرشبو (.(Dracocephalum moldavica L، در یک آزمایش کرتهای خرد شده در قالب بلوک‌هایی با 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور طی سالهای 84-1383 مورد بررسی قرار گرفت. فاکتور اصلی شامل سه جمعیت گیاه بادرشبو جمع‌آوری شده از استانهای تهران، اصفهان و فارس بودند. فاکتورهای فرعی را سه سطح تنش رطوبتی 100%، 60% و 40% ظرفیت زراعی تشکیل دادند. بر اساس نتایج حاصل عامل جمعیت بر ویژگیهای مرفولوژیک و عملکرد کمی گیاه مؤثر نبودند. اما تأثیر تنش خشکی بر طول، عرض و سطح برگ، ارتفاع و قطر ساقه، تعداد ساقه‌های فرعی، طول بزرگترین میانگره، وزن هزار دانه و عملکرد ریشه، سرشاخه گلدار، برگ، ساقه و بیولوژیک معنی‌دار بود. همچنین تیمار بدون تنش رطوبتی (₁s) در سال اول و دوم به ترتیب با میانگین تولید 4126 و 4033 کیلوگرم سرشاخه گلدار در هکتار و همچنین با تولید 4929 و 4921 کیلوگرم عملکرد بیولوژیک در هکتار نسبت به سایر تیمارها اختلاف معنی‌داری داشت. مقایسه میانگین اثرات متقابل جمعیتهای مختلف گیاه و سطوح مختلف تنش خشکی نشان داد که بین تیمارهای بدون تنش و تنش ملایم رطوبتی به لحاظ تولید سرشاخه گلدار اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. بیشترین عملکرد بیولوژیک مربوط به تیمارهای بدون تنش هر سه جمعیت بود که نسبت به سایر تیمارها اختلاف داشتند. در این بررسی مشخص گردید که اگر هدف، برداشت گیاه در مرحله گلدهی باشد، می‌توان از تنش ملایم استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

- اندرزیان، ب.، 1379. بررسی و مقایسه عملکرد گندم و جو تحت شرایط آبیاری محدود در شرایط آب و هوایی اهواز. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه شهید چمران اهواز.

- پاک‌نژاد، ف.، 1384. بررسی اثر تنش خشکی بر شاخص‌های فیزیولوژیکی عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم گندم. پایان نامه دکتری زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.

- حیدری شریف آباد، ح.، 1383. راههای مقابله با خشکی و خشکسالی. چاپ اول، انتشارات معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی، 289 صفحه.

- خور گامی، ع.، 1376. بررسی برخی از پارامترهای فیزیولوژیکی و زراعی لوبیای چشم بلبلی در شرایط خشک. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.

- سرمدنیا، غ.، 1372. اهمیت تنشهای محیطی در زراعت. مقالات کلیدی اولین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشکده کشاورزی کرج، دانشگاه تهران، 18-15 شهریور: 169ـ157.

- کوچکی، ع. و نصیری محلاتی، م.، 1371. اکولوژی گیاهان زراعی. جلد اول، چاپ گوتنبرگ. 389 صفحه.

- ولدآبادی، ع.، مظاهری، د.، نورمحمدی، ق. و هاشمی دزفولی، س.ا.ب.، 1379. بررسی اثر تنش خشکی بر خواص کمی و کیفی و شاخص‌های رشد ذرت، سورگم و ارزن. مجله علوم زراعی ایران، 2(1):.47-36.

- Baker, D.N. and Musgrave, R.B., 1964. The effects of low-level moisture stresses on the rate of apparent photosynthesis in cron. Crop Science, 4: 249-253.

- Bhagwat, S.G. and Bhatia, C.R. 1993. Selection for flag leaf stomata frequency in bread wheat. Plant Breeding, 110: 129-136.

- Bohnert, H.J. and Jensen, R.G., 1996. Strategies for engineering water stress tolerance in plants. Trends Biotechnology, 14: 89-97.

- Boyer, J.S., 1992. Plant Productivity and environments Science. Plant Physiology, 218: 443-447.

- Bray, A.E. 1997. Plant Responses to water deficit. Trends in Plant Science, 2: 45-54.

- Evenari, M., 1962. Plant physiology and arid zone research, Arid Zone Research, 18: 175-196.

- Levitt, J., 1980. Response of plants to environmental stress, Volume 21, Academic Press, New York, USA, 489 p.

- Nabors, M.W., 1990. Environmental stress resistance procedure and applications: 167-185. In: Philip J.D., (Ed.). plant cell line selection, VCH, Weinhcim, 379 p.

تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران

تأثیر خشکی بر عملکرد و صفات مرفولوژیک گیاه دارویی بادرشبو ((Dracocephalum moldavica L.

مراجع

مراجع

دوره 23، شماره 2 - شماره پیاپی 36
مرداد 1386
صفحه 183-194

تأثیر خشکی بر عملکرد و صفات مرفولوژیک گیاه دارویی بادرشبو ((Dracocephalum moldavica L.

مراجع

مراجع

دوره 23، شماره 2 - شماره پیاپی 36مرداد 1386صفحه 183-194

دوره 23، شماره 2 - شماره پیاپی 36
مرداد 1386
صفحه 183-194