دوره 35، شماره 5 ، آذر و دی 1398
حکیمه درویژه؛ مرتضی زاهدی؛ بهلول عباس‌زاده؛ [جمشید رزمجو
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.705.97.5.1575.1610 این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر تنش آب و محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و اسپرمین بر مراحل فنولوژیک و عملکرد ترکیب‌های اسید کافئیک گیاه دارویی سرخارگل (Echinacea purpurea L.)، به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال‌های زراعی 1395 و 1396 در مزرعه مؤسسه تحقیقات جنگلها ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.705.97.5.1575.1610 این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر تنش آب و محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و اسپرمین بر مراحل فنولوژیک و عملکرد ترکیب‌های اسید کافئیک گیاه دارویی سرخارگل (Echinacea purpurea L.)، به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال‌های زراعی 1395 و 1396 در مزرعه مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا گردید. در این آزمایش رژیم آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از تخلیه 20، 40 و 60 درصد رطوبت قابل دسترس) به‌عنوان فاکتور اصلی و تیمار محلول‌پاشی (عدم محلول‌پاشی، محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک در دو سطح 75 و 150 میلی‌گرم در لیتر، اسپرمین در یک سطح 70 میلی‌گرم در لیتر، اسید سالیسیلیک 75 + اسپرمین و اسید سالیسیلیک 150 + اسپرمین) به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. تأثیر رژیم آبیاری و محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و اسپرمین بر صفات مورد مطالعه معنی‌دار بود. در اثر تنش خشکی مراحل فنولوژیک و عملکرد اکیناکوزید و سینارین در گل، اسید شیکوریک، اسید کافتاریک و سینارین در برگ کاهش ولی عملکرد اسید کلروژنیک گل و ترکیب‌های اسید کافئیکی ریشه (اسید شیکوریک، اکیناکوزید، اسید کلروژنیک، اسید کافتاریک و سینارین) افزایش یافت. محلول‌پاشی گیاهان با اسید سالیسیلیک و اسپرمین موجب افزایش تمامی صفات مورد مطالعه گردید. برهم‌کنش اثرهای تنش خشکی و محلول‌پاشی بر عملکرد ترکیب‌های اسید کافئیکی ریشه معنی‌دار شد. بیشترین عملکرد اسید شیکوریک (9.49 کیلوگرم در هکتار)، اکیناکوزید (0.67 کیلوگرم)، اسید کلروژنیک (0.261 کیلوگرم)، اسید کافتاریک (7.31 کیلوگرم) و سینارین ریشه (0.269 کیلوگرم) در سطح آبیاری پس از 60% تخلیه آب با کاربرد توأم غلظت بالای اسید سالیسیلیک و اسپرمین بدست آمد. براساس نتایج این آزمایش محلول‌پاشی سرخارگل با اسید سالیسیلیک و اسپرمین موجب بهبود عملکرد ترکیب‌های اسید کافئیکی در گیاه سرخارگل در هر دو شرایط بدون تنش و تنش کم‌آبی گردید.
معصومه رجبی هشجین؛ علی اصغری؛ مهرشاد زین العابدینی؛ محمدرضا غفاری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.721.97.5.1605.41 شنبلیله (Trigonella L.) یکی از مهمترین و قدیمی‌ترین گیاهان دارویی شناخته شده در جهان است که به‌دلیل داشتن ترکیب‌های مؤثره متنوع در درمان بسیاری از بیماری‌ها کاربرد دارد. این گیاه بیش از 135 گونه دارد که در سراسر جهان و در اغلب شرایط آب و هوایی رشد می‌کنند. تریگونلین مهمترین و فراوان‌ترین آلکالوئید ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.721.97.5.1605.41 شنبلیله (Trigonella L.) یکی از مهمترین و قدیمی‌ترین گیاهان دارویی شناخته شده در جهان است که به‌دلیل داشتن ترکیب‌های مؤثره متنوع در درمان بسیاری از بیماری‌ها کاربرد دارد. این گیاه بیش از 135 گونه دارد که در سراسر جهان و در اغلب شرایط آب و هوایی رشد می‌کنند. تریگونلین مهمترین و فراوان‌ترین آلکالوئید و یکی از ترکیب‌های ارزشمند موجود در شنبلیله است که برای درمان دیابت و کاهش چربی خون بکار می‌رود. با توجه به این نکته که این گیاه در اغلب نقاط ایران به خوبی رشد می‌کند و به‌منظور بررسی میزان این متابولیت ارزشمند، تعداد 22 ژنوتیپ و ده گونه (T. uncata؛ T. monantha؛ T. persica؛ T. anguina؛ T. stellate؛ T. spruneriana؛ T. astroites؛ T. monspeliaca؛ T. tehranica؛ T. foenume) از جنس شنبلیله از استان‌های خوزستان، تهران و هرمزگان جمع‌آوری گردید و میزان تریگونلین آنها با استفاده از تکنیک HPLC مورد سنجش قرار داده شد. نتایج نشان داد که گونه T. foenume که گونه زراعی شنبلیله است، مقدار تریگونلین بیشتری (1.34 میلی‌گرم بر گرم بذر) نسبت به سایر گونه‌ها داشت. در رتبه بعدی گونه T. tehranica با اندکی تفاوت (0.9 میلی‌گرم بر گرم بذر) قرار گرفته بود. سایر گونه‌های مورد مطالعه با فاصله زیادی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. نتایج خوشه‌بندی ژنوتیپ‌ها براساس روش Ward نمونه‌های مورد مطالعه را در دو گروه قرار داد. این تحقیق می‌تواند اساس کارهای بعدی برای استخراج ترکیب‌های دارویی از سایر گونه‌های شنبلیله به‌ویژه گونه‌های بومی ایران مثل T. tehranica باشد.
مارال سلملیان؛ عظیم قاسم نژاد؛ کامبیز مشایخی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.731.97.5.1575.1593 استفاده از محرک‌ها روشی کارآمد برای افزایش تولید متابولیت‌های ثانویه گیاهان دارویی در شرایط برون و درون شیشه‌ای به‌شمار می‌رود. این تحقیق به‌منظور بررسی اثر شوری صفر و 50 میلی‌مولار، سالیسیلیک اسید و متیل‌جاسمونات با غلظت‌های صفر و 100 میکرومولار در دو محیط کشت جامد و مایع بر صفات بیوشیمیایی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.731.97.5.1575.1593 استفاده از محرک‌ها روشی کارآمد برای افزایش تولید متابولیت‌های ثانویه گیاهان دارویی در شرایط برون و درون شیشه‌ای به‌شمار می‌رود. این تحقیق به‌منظور بررسی اثر شوری صفر و 50 میلی‌مولار، سالیسیلیک اسید و متیل‌جاسمونات با غلظت‌های صفر و 100 میکرومولار در دو محیط کشت جامد و مایع بر صفات بیوشیمیایی و فعالیت آنزیم فنیل‌آلانین آمونیالیاز (PAL) کالوس گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) در شرایط درون شیشه‌ای انجام شد. این تحقیق با آرایش فاکتوریل دو عاملی بر پایه کاملاً تصادفی در 4 تکرار انجام گردید. محرک‌های مورد استفاده، محیط کشت و اثر متقابل آنها تأثیر معنی‌داری بر صفات اندازه‌گیری شده داشتند. بیشترین میزان تولید فنل و فلاونوئید، در تیمار اسید سالیسیلیک 100 + شوری 50 و تیمار شوری 50 میلی‌مولار در محیط کشت جامد دیده شد. تیمارهای شوری 50 میلی‌مولار، اسید سالیسیلیک 100+ شوری 50 و متیل‌جاسمونات 100+ شوری 50 در محیط کشت جامد سبب افزایش فعالیت آنزیم PAL نسبت به سایر تیمارها شدند. بین آنزیم فنیل‌آلانین آمونیالیاز، فنل و فلاونوئید همبستگی مثبت دیده شد. تیمار شوری 50 میلی‌مولار همچنین سبب افزایش اسید آمینه پرولین شد. بنابراین برای بهبود تولید ترکیب‌های ثانویه‌ای مانند فنل، فلاونوئید و همچنین فعالیت آنزیم فنیل‌آلانین آمونیالیاز در استویا، استفاده از تیمار ترکیبی سالیسیلیک‌اسید (100 میکرومولار) و شوری (50 میکرومولار) در شرایط کشت جامد توصیه می‌شود.
مرضیه باباش پور اصل؛ مرضیه پیریایی؛ ایرج فرهنگ
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.745.97.5.1603.1610 جنس آرتمیزیا شامل تعداد زیادی گونه بوده که برخی از آنها با کاربرد متنوع به‌صورت تجاری کشت می‌شوند. تجمع زیاد روغن‌های فرّار و سایر ترپنوئیدها در اعضای معینی از خانواده آستراسه مانند افسنطین (Artemisia absithium L.) سبب شده که از آنها به‌عنوان طعم‌دهنده غذا استفاده گردد. ترپنوئیدها و ترکیب‌های ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.745.97.5.1603.1610 جنس آرتمیزیا شامل تعداد زیادی گونه بوده که برخی از آنها با کاربرد متنوع به‌صورت تجاری کشت می‌شوند. تجمع زیاد روغن‌های فرّار و سایر ترپنوئیدها در اعضای معینی از خانواده آستراسه مانند افسنطین (Artemisia absithium L.) سبب شده که از آنها به‌عنوان طعم‌دهنده غذا استفاده گردد. ترپنوئیدها و ترکیب‌های فنولیکی همچنین مسئول ارزش دارویی و پزشکی بسیاری از اعضای این خانواده هستند. میکرواستخراج فاز جامد (SPME) یک روش سریع، آسان، کارآمد، بی‌نیاز از حلال زیاد و با امکان اتوماسیون راحت است. در این پژوهش، میکرواستخراج فاز جامد در فضای فوقانی (HS-SPME) با استفاده از فایبر پوشش داده شده با لایه‌های دوگانه هیدروکسیدی با ساختار نانو در ترکیب با کروماتوگرافی گازی-اسپکتروفتومتری جرمی برای جمع‌آوری و ردیابی ترکیب‌های فرّار گیاه افسنطین استفاده شد. پارامترهای آزمایشی شامل درجه حرارت و زمان واجذبی، درجه حرارت و زمان استخراج، مقدار نمونه و تأثیر مقدار آب مورد آزمون قرار گرفته و بهینه‌سازی شدند. روش پیشنهادی در مقایسه با روش‌های مرسوم آنالیز ساده بوده و هزینه تجهیزات آن اندک است. همچنین در این روش، زمان آنالیز کوتاه‌تر است و می‌تواند برای آنالیز ترکیب‌های فرّار گیاهان دارویی بکار رود.
جلال قنبری؛ غلامرضا خواجویی نژاد
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.759.97.5.1576.1711 علاوه‌بر کلاله، سایر قسمت‌های گل زعفران (Crocus sativus L.) ازجمله گلبرگ به‌عنوان محصولات جانبی فرایند تولید زعفران، حاوی ترکیب‌های زیست فعال و آنتی‌اکسیدان بوده که معمولاً بدون استفاده باقی می‌مانند. برای افزایش بهره‌وری این گیاه و همچنین ارزیابی تنوع منشأ بنه از نظر عملکرد گل و ترکیب‌های ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.759.97.5.1576.1711 علاوه‌بر کلاله، سایر قسمت‌های گل زعفران (Crocus sativus L.) ازجمله گلبرگ به‌عنوان محصولات جانبی فرایند تولید زعفران، حاوی ترکیب‌های زیست فعال و آنتی‌اکسیدان بوده که معمولاً بدون استفاده باقی می‌مانند. برای افزایش بهره‌وری این گیاه و همچنین ارزیابی تنوع منشأ بنه از نظر عملکرد گل و ترکیب‌های زیست فعال گلبرگ زعفران، این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان اجرا شد. در این راستا، بنه‌های مختلف از 9 منطقه ایران (بجستان، استهبان، فردوس، گناباد، نطنز، قائن، سرایان، تربت‌حیدریه و زرند) تهیه و طی سال‌های زراعی 95-1394، 96-1395 و 97-1396 بررسی شدند. نتایج بیانگر وجود ترکیب‌های فنلی بین 24/5-83/2 میلی‌گرم گالیک اسید در گرم وزن خشک، ترکیب‌های فلاونوئیدی از 38/0 تا 81/1 میلی‌گرم کوئرستین در گرم وزن خشک و همچنین فعالیت آنتی‌اکسیدانی در گلبرگ بود. یافته‌ها همچنین نشان داد که صفات مرتبط با گل، ترکیب‌های زیست فعال و قدرت مهارکنندگی رادیکال‌های آزاد به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر فصل رشد، منشأ بنه و اثر متقابل آنها قرار گرفت. در تمام صفات مورد مطالعه (بجز قدرت احیاءکنندگی)، بنه‌های با منشأ مختلف واکنش متفاوتی به فصل‌های رشد نشان دادند. بیشترین میزان عملکرد، از بنه‌های با منشأ فردوس در فصل‌های رشد اول و سوم و بجستان در فصل رشد دوم بدست آمد. بنه‌های با منشأ بجستان و گناباد به‌دلیل محتوای فنل و فلاونوئید بالا بیشترین (به‌ترتیب با 216 و 217 میلی‌گرم در لیتر) و استهبان به‌دلیل میزان پایین ترکیب‌های فنلی و فلاونوئیدی، کمترین قدرت آنتی‌رادیکالی را در فصل رشد 96-1395 نشان دادند. بنه‌های با منشأ فردوس، سرایان، بجستان و گناباد براساس عملکرد و محتوای بالای ترکیب‌های زیست فعال، قائن و استهبان با میزان کم ترکیب‌های زیست فعال و فعالیت آنتی‌اکسیدانی و نطنز، تربت‌حیدریه و زرند با میزان گلدهی پایین، براساس نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی و تجزیه خوشه‌ای در سه گروه اصلی قرار گرفتند.
الهه تشکری فرد؛ غلام رضا محسن آبادی؛ سید محمدرضا احتشامی؛ سمانه اسدی صنم
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.774.97.5.1576.41 این پژوهش به‌منظور بررسی مدیریت‌های متنوع حاصلخیزی خاک بر صفات مورفولوژی، عملکرد اسانس و کیفیت علوفه رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) اجرا شد. آزمایش به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح کود (شیمیایی، زیستی، ورمی‌کمپوست، ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.774.97.5.1576.41 این پژوهش به‌منظور بررسی مدیریت‌های متنوع حاصلخیزی خاک بر صفات مورفولوژی، عملکرد اسانس و کیفیت علوفه رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) اجرا شد. آزمایش به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح کود (شیمیایی، زیستی، ورمی‌کمپوست، تلفیق 75% و 50% غلظت کودهای شیمیایی + کودهای زیستی + ورمی‌کمپوست) بود. نتایج حکایت از معنی‌دار بودن اعمال تیمارهای مختلفکودی بر صفات مورد بررسی داشتند. بر این اساس تیمار 75% کودهای شیمیایی به‌همراه کودهای زیستی و ورمی‌کمپوست با بهبود ویژگی‌های مورفولوژی، عملکرد اسانس و عملکرد کمّی و کیفی علوفه، به‌عنوان تیمار برتر شناخته شد. تیمار مذکور، بالاترین ارتفاع بوته (95 سانتی‌متر)، وزن خشک اندام هوایی (98 گرم در مترمربع)، عملکرد زیستی (1191.6 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (138 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (11.6%) را به خود اختصاص داد. بیشترین و کمترین درصد و عملکرد اسانس به‌ترتیب مربوط به تیمار 75% غلظت کودهای شیمیایی + کودهای زیستی + ورمی‌کمپوست (حدود 3% و 18 کیلوگرم در هکتار) و تیمار کاربرد 100% کودهای شیمیایی (حدود 2% و 13 کیلوگرم در هکتار) بود. صفات مهم کیفیت علوفه مانند درصد ماده خشک قابل هضم، درصد قندهای محلول در آب و میزان خاکستر در تیمار ادغام 75% غلظت کودهای شیمیایی با کودهای زیستی و ورمی‌کمپوست بالاترین مقدار را به‌همراه داشت. در حالی‌که صفات مذکور در کاربرد 100% کودهای شیمیایی، در مقایسه با سایر تیمارها کمترین مقدار را دارا بود. افزون براین عوامل کاهنده کیفیت علوفه مانند فیبرهای نامحلول در شوینده خنثی و اسیدی در این تیمار بیشترین مقادیر را شامل شد. بنابراین به‌نظر می‌رسد در راستای دستیابی به کشاورزی پایدار و بهینه‌سازی تولید ارگانیک گیاهان دارویی، غلظت‌های کاهش‌یافته کودهای شیمیایی به‌همراه منابع زیستی افزون بر تولید اقتصادی بتواند موجب کاهش آلودگی محیط‌زیست شود.
فرانه خدامرادی؛ اسماعیل میرزایی قلعه؛ محمد جعفر دالوند؛ روح الله شریفی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.789.97.5.1591.1610 مرزه (Satureja hortensisL.) گیاهی معطر و از خانواده نعناعیان است که دارای خواص دارویی بسیار زیادی می‌باشد. امروزه در پرورش این گیاه از کود اوره استفاده می‌شود که تأثیر زیادی بر عملکرد آن دارد. اما استفاده بی‌رویه از کود اوره سلامت مصرف‌کننده را به شدت تهدید می‌کند. ازاین‌رو در این تحقیق، طبقه‌بندی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.789.97.5.1591.1610 مرزه (Satureja hortensisL.) گیاهی معطر و از خانواده نعناعیان است که دارای خواص دارویی بسیار زیادی می‌باشد. امروزه در پرورش این گیاه از کود اوره استفاده می‌شود که تأثیر زیادی بر عملکرد آن دارد. اما استفاده بی‌رویه از کود اوره سلامت مصرف‌کننده را به شدت تهدید می‌کند. ازاین‌رو در این تحقیق، طبقه‌بندی محصول مرزه برداشت شده براساس میزان اوره مصرفی به کمک سامانه ماشین بویایی بررسی شد. اوره در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) به خاک اضافه شد. مرزه در کرت‌های آزمایشی و در شرایط گلخانه‌ای پرورش داده شد. رایحه نمونه‌ها به کمک سامانه بینی الکترونیک ارزیابی شد. به‌منظور بهبود سیگنالهای خروجی بینی الکترونیک، داده‌ها به روش کسری نرمال شدند. برای ترکیب ویژگیها از روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی (PCA) و برای طبقه‌بندی آنها از شبکه عصبی مصنوعی (ANN) استفاده شد. براساس نتایج، حسگر TGS822 بهترین پاسخ را در محدوده تغییرات کود اوره مورد آزمایش از خود نشان داد. براساس نتایج تحلیل مؤلفه‌های اصلی، PC1 و PC2 93% واریانس داده‌ها را مورد پوشش قرار دادند. همچنین ماتریس اغتشاش بهترین ساختار ANN، تفکیک 100% را نشان داد.
سید شهاب میرباقری؛ حامد رفیعی؛ حامد اکبرپور
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.802.97.5.1576.1606 در میان محصولات مختلف تولیدی در بخش کشاورزی ایران، زعفران جزء محصولات خاص کشور به‌شمار می‌رود. با توجه به قیمت بالای آن در صادرات غیرنفتی جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. در این مطالعه به بررسی ساختار بازار زعفران طی سال‌های 2001 تا 2018 در بسته‌بندی‌های مختلف و قدرت بازاری ایران در ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.802.97.5.1576.1606 در میان محصولات مختلف تولیدی در بخش کشاورزی ایران، زعفران جزء محصولات خاص کشور به‌شمار می‌رود. با توجه به قیمت بالای آن در صادرات غیرنفتی جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. در این مطالعه به بررسی ساختار بازار زعفران طی سال‌های 2001 تا 2018 در بسته‌بندی‌های مختلف و قدرت بازاری ایران در کشورهای هدف نسبت به رقبا با استفاده از شاخص هرفیندال- هیرشمن پرداخته شده است. همچنین اولویت‌بندی کشورهای هدف ایران براساس شاخص‌های تداوم بازاری، میانگین قیمت دلاری، میانگین سهم وارداتی کشور هدف، ضریب نوسان قیمت دلاری و ضریب نوسان سهم وارداتی کشور هدف با استفاده از رهیافت تاکسونومی عددی برآورد می‌شود. نتایج ساختار بازار جهانی زعفران بیانگر این مطلب است که بازار زعفران طی دوره 2001 تا 2018 بین چندجانبه بسته و باز می‌باشد. همچنین نتایج اولویت‌بندی صادرات زعفران در بسته‌بندی کمتر از 10 گرمی بیانگر این است که کشورهای نروژ، امارات متحده و اسپانیا رتبه‌های یک تا سه را به خود اختصاص داده‌اند. نتایج اولویت‌بندی بسته‌بندی زعفران در بسته‌های 10 تا 30 گرم نشان می‌دهد که بهترین بازارهای هدف کشورهای امارات، اسپانیا و عربستان می‌باشند. با توجه به نتایج اولویت‌بندی کشورهای هدف در کد تعرفه‌های مختلف، پیشنهاد می‌شود با استفاده از تفاهم‌نامه‌های ترجیحی و دوطرفه اقدام به بازاریابی زعفران در کشورهای اولویت‌بندی شده در هر کد تعرفه (ارائه شده در نتایج) گردد تا شرایط لازم برای تغییر الگوی صادراتی و رسیدن به الگوی پیشنهادی مهیا شود.
صبا سیادت جمیان؛ مجید آقاعلیخانی؛ علی مختصی بیدگلی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.819.97.5.1593.1586 به‌منظور بررسی تأثیر تراکم کاشت بر ویژگی‌های کمّی و کیفی کنگرفرنگی (Cynara cardunculus L. var. scolymus L.Fiori) در شرایط حضور و عدم حضور علف‌های هرز، یک آزمایش مزرعهای در سال 1395 در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عوامل ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.819.97.5.1593.1586 به‌منظور بررسی تأثیر تراکم کاشت بر ویژگی‌های کمّی و کیفی کنگرفرنگی (Cynara cardunculus L. var. scolymus L.Fiori) در شرایط حضور و عدم حضور علف‌های هرز، یک آزمایش مزرعهای در سال 1395 در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عوامل مورد بررسی در این آزمایش شامل چهار تراکم کاشت (2، 4، 6 و 8 بوته در مترمربع) در دو شرایط وجود و عدم وجود علف هرز بودند. در این مطالعه صفات مختلفی شامل تعداد برگ در بوته، شاخص سطح برگ، وزن خشک کل، کلروفیل a و b و کل، کافئیک اسید و کلروژنیک اسید اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که تعداد برگ، وزن تر و وزن خشک کنگرفرنگی به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر تراکم بوته و رقابت علف‌های هرز قرار گرفتند. به‌طوری که رقابت علف‌های هرز وزن خشک کنگرفرنگی را 4/22% کاهش داد. بیشترین شاخص سطح برگ (29/2) و وزن خشک کنگرفرنگی (44/253 گرم در مترمربع) در تراکم 6 بوته در مترمربع حاصل شد، در حالی‌که بیشترین تعداد برگ در بوته (16.33) متعلق به تراکم 2 بوته در مترمربع بود. در میان صفات کیفی، کلروفیل a، b و کل فقط تحت تأثیر تیمار علف هرز و عملکرد کافئیک اسید، کلروژنیک اسید و پلی‌فنول تام تحت تأثیر تراکم کاشت قرار گرفتند. اثر تراکم بوته کنگرفرنگی بر سطح برگ و وزن خشک علف‌های هرز نیز معنی‌دار بود. در مجموع بیشترین عملکرد متابولیت‌های ثانویه اصلی در کنگرفرنگی شامل کافئیک اسید، کلروژنیک اسید و پلی‌فنول تام به‌ترتیب برابر 5.99، 9.55 و 5.89 گرم در مترمربع از تراکم 6 بوته در مترمربع حاصل شد که به‌طور کامل تحت تأثیر عملکرد ماده خشک قرار داشتند.
سودابه مفاخری؛ رقیه امینیان
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.834.97.5.1662.1610 اگرچه استفاده از کودهای شیمیایی تولید محصول را افزایش می‌دهند، اما مصرف طولانی مدت آنها سبب فشردگی و کاهش حاصلخیزی خاک، افزایش آلودگی هوا و آب و همچنین افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای شده که در نهایت منجر به وارد آمدن آسیب جدی به سلامت انسان و محیط‌زیست می‌شوند. این پژوهش با هدف مطالعه و ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.834.97.5.1662.1610 اگرچه استفاده از کودهای شیمیایی تولید محصول را افزایش می‌دهند، اما مصرف طولانی مدت آنها سبب فشردگی و کاهش حاصلخیزی خاک، افزایش آلودگی هوا و آب و همچنین افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای شده که در نهایت منجر به وارد آمدن آسیب جدی به سلامت انسان و محیط‌زیست می‌شوند. این پژوهش با هدف مطالعه و مقایسه تأثیر تغذیه با کود شیمیایی و کودهای زیستی بر کمّیت و کیفیت گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum L.) در سال زراعی 96-97 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار شامل: کاربرد عصاره جلبک دریایی، هیومیک اسید، کود شیمیایی ماکرو (NPK) و شاهد (بدون استفاده از کود) و 5 تکرار انجام شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که تیمارهای آزمایشی تأثیر معنی‌داری بر اغلب صفات مورد اندازه‌گیری داشتند، به‌طوری که بیشترین ارتفاع بوته، وزن خشک بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد بذر در بوته، وزن هزاردانه، تعداد شاخه فرعی درجه اول، مقدار کلروفیل، مقدار کاروتنوئید برگ و درصد اسانس بذر از گیاهان تیمار شده با کود شیمیایی و عصاره جلبک بدست آمد. از سوی دیگر بالاترین وزن تر بوته از تیمار کاربرد کود شیمیایی حاصل گردید، اما بیشترین تعداد شاخه فرعی درجه دوم (9.08 عدد) و بالاترین درصد لینالول (61.32%) در اسانس، از گیاهانی حاصل شد که عصاره جلبک دریافت کرده بودند. نتایج حکایت از آن داشت که استفاده از عصاره جلبک در بسیاری از صفات کمّی و کیفی توانست به خوبی جایگزین کاربرد کود شیمیایی گردد.
سیما اطمینان؛ زهرا شیبانی تذرجی؛ محمدرضا حسنی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.846.97.5.1575.1610 با توجه به اهمیت اقتصادی آفات انباری و معایب حشره‌کش‌های شیمیایی، در این تحقیق اثر دورکنندگی عصاره سیر و فلفل (تنداکسیر®) و پودر سیر و فلفل روی شب‌پره هندی Plodia interpunctella Hubner (Lep.: Pyralidae) بررسی شد. اثر دورکنندگی غلظت‌های مختلف تنداکسیر (1، 5، 10، 15 و 20 درصد) و پودر سیر و فلفل روی حشره کامل و لارو ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.846.97.5.1575.1610 با توجه به اهمیت اقتصادی آفات انباری و معایب حشره‌کش‌های شیمیایی، در این تحقیق اثر دورکنندگی عصاره سیر و فلفل (تنداکسیر®) و پودر سیر و فلفل روی شب‌پره هندی Plodia interpunctella Hubner (Lep.: Pyralidae) بررسی شد. اثر دورکنندگی غلظت‌های مختلف تنداکسیر (1، 5، 10، 15 و 20 درصد) و پودر سیر و فلفل روی حشره کامل و لارو سن چهارم با استفاده از لوله شیشه‌ای Y شکل و روی لارو سن اول با استفاده از دو روش لیوان منفذدار و پتری‌دیش و همچنین اثر بازدارندگی این ترکیب‌ها روی تخم‌ریزی حشره کامل ارزیابی شد. نتایج نشان داد که غلظت 20% تنداکسیر و پودر سیر به‌ترتیب با 97/63% و 90/58% بیشترین اثر دورکنندگی را روی حشرات کامل دارند. اثر دورکنندگی تیمارها روی لارو سن چهارم نسبت به حشره کامل کمتر بود و پودر سیر و غلظت 20% تنداکسیر به‌ترتیب به میزان 57.5% و 40% بیشترین دورکنندگی را روی لارو سن چهارم داشتند. پودر فلفل (82.5%) بیشترین دورکنندگی را روی لارو سن اول در روش لیوان منفذدار نشان داد. میزان دورکنندگی روش پتری‌دیش کمتر بود و بیشترین میزان آن (67.5%) در غلظت 20% تنداکسیر ثبت شد. بیشترین اثر بازدارندگی روی تخم‌ریزی حشره کامل مربوط به پودر سیر و غلظت 20% تنداکسیر به‌ترتیب با47.89% و 47.65% بود. نتایج این تحقیق کارایی عصاره و پودر سیر و فلفل را در دور کردن و ممانعت از تخم‌ریزی شب‌پره هندی نشان داد.
مهدی پارسا؛ رضا کمائی؛ بهناز یوسفی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.860.97.5.1578.1610 به‌منظور بررسی اثر رژیم‌های مختلف آبیاری و ترکیب‌های مختلف کودی بر شاخص‌های عملکرد و عناصر موجود در گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 97-96، در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. فاکتورهای مورد آزمایش شامل سطوح مختلف ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.860.97.5.1578.1610 به‌منظور بررسی اثر رژیم‌های مختلف آبیاری و ترکیب‌های مختلف کودی بر شاخص‌های عملکرد و عناصر موجود در گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 97-96، در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. فاکتورهای مورد آزمایش شامل سطوح مختلف رژیم‌های آبیاری در سه سطح 100% ظرفیت زراعی (FC)، 75% ظرفیت زراعی (FC) و 50% ظرفیت زراعی (FC) و 6 نوع کودهای مختلف زیستی و شیمیایی شامل: 1- کود زیستی باکتریایی NPK+NPP، 2- کود زیستی باکتریایی NPP، 3- NPK، 4- کود ریزمغذی (MIC) و 5- MIC + کود آمینه اسید (AP) بود. در این آزمایش صفات وزن خشک، ارتفاع بوته، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، سدیم، پروتئین، اسپد، درصد اسانس و عملکرد اسانس اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثرهای اصلی رژیم‌های آبیاری و انواع مختلف کودی بر روی شاخص‌های وزن خشک، نیتروژن، فسفر، پروتئین و درصد اسانس در سطح 1% و شاخص اسپد در سطح 5% معنی‌دار بود. بیشترین میزان وزن خشک (56/14 گرم) و فسفر (43/0%) در تیمار آبیاری 100% ظرفیت زراعی، نیتروژن (2.001%)، پروتئین (12.51%)، عدد اسپد (45.3) و پتاسیم (1.66%) در تیمار کودی ترکیبی NPK+NPP و بیشترین میزان درصد اسانس (64/1%) در تیمار آبیاری 50% FC بود. نتایج این بررسی نشان داد که استفاده از کودهای ترکیبی زیستی باکتریایی و شیمیایی در رژیم آبیاری کامل باعث افزایش شاخص‌های عملکرد و عناصر ماکرو شد.
فرزانه جنگی؛ محمدتقی عبادی؛ مهدی عیاری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.876.97.5.1575.1586 به‌منظور بررسی تأثیر شدت تابش مادون قرمز و سرعت جریان هوا بر برخی از خصوصیات کیفی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) در طی فرایند خشک کردن، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. شدت تابش مادون قرمز در سه سطح 0.2، 0.3 و 0.5 وات بر سانتی‌متر مربع و سرعت جریان هوا ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.876.97.5.1575.1586 به‌منظور بررسی تأثیر شدت تابش مادون قرمز و سرعت جریان هوا بر برخی از خصوصیات کیفی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) در طی فرایند خشک کردن، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. شدت تابش مادون قرمز در سه سطح 0.2، 0.3 و 0.5 وات بر سانتی‌متر مربع و سرعت جریان هوا در سه سطح 5/0، 1 و 5/1 متر بر ثانیه در این آزمایش مورد بررسی قرار گرفتند و صفاتی همانند ویژگی‌های رنگ، محتوی و ترکیب اسانس ارزیابی شد. نتایج نشان‌دهنده تأثیر معنی‌دار تیمارها بر تمامی صفات مورد مطالعه بود. در شدت تابش 3/0 وات بر سانتی‌متر مربع، با افزایش سرعت جریان هوا بسیاری از شاخص‌های مطلوب رنگ همانند شاخص روشنایی (L*)، سبزی (a*) و خلوص رنگ (کروما) افزایش معنی‌داری یافت و به‌طور کلی رنگ نمونه‌ها در شدت تابش‌های پایین بهتر حفظ گردید. محتوای اسانس نمونه‌های خشک شده در شدت تابش‌های 0.2 و 0.3 وات بر سانتی‌متر مربع به‌طور متوسط حدود 2/0% بیشتر از شدت تابش 0.5 وات بر سانتی‌متر مربع بود. افزایش سرعت جریان هوا در شدت تابش‌های پایین باعث کاهش درصد اسانس شد ولی در شدت تابش 0.5 وات بر سانتی‌متر مربع با افزایش سرعت جریان باد، میزان اسانس 0.17% افزایش یافت. میزان ترکیب سیس-پینوکامفن در اسانس نمونه‌های تیمارشده با شدت‌های پایین تابش مادون قرمز بیشتر از تیمارهای دارای شدت بالای این پرتو بود، به‌طوری که میزان این ترکیب در شدت تابش 0.2 وات بر سانتی‌متر مربع، 3.5% تا 18.9% بیشتر از 0.5 وات بر سانتی‌متر مربع بود. به‌طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که بهره‌گیری از شدت تابش‌های پایین پرتو مادون قرمز در فرایند خشک کردن زوفا، ضمن حفظ خصوصیات رنگ برگ‌ها، می‌تواند سبب حفظ محتوای اسانس و اجزای اصلی آن گردد.
