دوره 35، شماره 3 ، مرداد و شهریور 1398
سعیده ملکی فراهانی؛ فاطمه فیاض؛ آرزو پراور
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR): 98.1000/1735-0905.1398.35.351.95.3.1578.41 به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و مقادیر مختلف کودهای شیمیایی نیتروژن و فسفر بر عملکرد دانه، کارایی جذب، استفاده و مصرف نیتروژن و فسفر در بالنگو (Lallemantia royleana Benth.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1393-1392 انجام گردید. تیمارهای مورد بررسی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR): 98.1000/1735-0905.1398.35.351.95.3.1578.41 به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و مقادیر مختلف کودهای شیمیایی نیتروژن و فسفر بر عملکرد دانه، کارایی جذب، استفاده و مصرف نیتروژن و فسفر در بالنگو (Lallemantia royleana Benth.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1393-1392 انجام گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل دو سطح تاریخ کشت پاییزه در هفته دوم آبان‌ماه و بهاره در هفته دوم اسفندماه و سه سطح کود نیتروژن، فسفر و شاهد (بدون کود)، 50%: 23 کیلوگرم در هکتار N خالص+ 50.6 کیلوگرم در هکتار P2O5 و 100%: 46 کیلوگرم در هکتار N خالص+ 101.2 کیلوگرم در هکتار P2O5 بود. نتایج نشان داد اثر متقابل تاریخ کاشت و مصرف کودهای شیمیایی بر عملکرد دانه، کارایی تولید موسیلاژ، کارایی جذب، مصرف و استفاده نیتروژن و فسفر معنی‌دار بود. نتایج نشان داد که مصرف 46 کیلوگرم در هکتار N خالص+ 101.2 کیلوگرم در هکتار P2O5 در هر دو تاریخ کاشت باعث افزایش عملکرد دانه به میزان 377.15 کیلوگرم در هکتار و کارایی تولید موسیلاژ به میزان 23.45% شد. بیشترین کارایی مصرف و استفاده نیتروژن به‌ترتیب به میزان 33.86 و 5 کیلوگرم بر کیلوگرم با مصرف 23 کیلوگرم در هکتار N خالص+ 50.6 کیلوگرم در هکتار P2O5 و کارایی جذب نیتروژن (0.129 کیلوگرم بر کیلوگرم) با مصرف 46 کیلوگرم در هکتار N خالص+ 101.2 کیلوگرم در هکتار P2O5 در کشت پاییزه بدست آمد. بیشترین کارایی جذب و استفاده فسفر با مصرف 23 کیلوگرم در هکتار N خالص+ 6/50 کیلوگرم در هکتار P2O5 در کشت بهاره بدست آمد. بنابراین عنصر نیتروژن برای تولید گیاه بالنگو در هر دو تاریخ کاشت ضروری می‌باشد و فسفر به‌منظور تأمین نیاز گیاه در هر دو تاریخ کاشت در جهت افزایش عملکرد بالنگو اثر معنی‌داری نداشت.
لیلی صفایی؛ حسین زینلی؛ داوود افیونی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.367.95.3.1575.1610 به‌منظور بررسی اثر شوری آب آبیاری بر عملکرد کمّی و کیفی اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)، آزمایشی به‌صورت کرتهای یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط زراعی انجام شد. تیمارهای آزمایشی چهار ژنوتیپ رازیانه شامل دو رقم P11-820065 آلمانی و 11486 اروپایی و دو ژنوتیپ بومی همدان ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.367.95.3.1575.1610 به‌منظور بررسی اثر شوری آب آبیاری بر عملکرد کمّی و کیفی اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)، آزمایشی به‌صورت کرتهای یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط زراعی انجام شد. تیمارهای آزمایشی چهار ژنوتیپ رازیانه شامل دو رقم P11-820065 آلمانی و 11486 اروپایی و دو ژنوتیپ بومی همدان و لرستان بودند. تیمارهای شوری آب آبیاری نیز شامل سه سطح 2 (شاهد)، 5 و 8 دسی‌زیمنس بر متر بود. برای استخراج اسانس از دستگاه کلونجر استفاده شد. نتایج نشان داد که شوری بر کلیه صفات به استثناء آلفا-پینن، میرسن و درصد اسانس معنی‌دار بود. ژنوتیپها نیز از نظر آنتول، آلفا-فلاندرن، گاما-ترپینن، درصد و عملکرد اسانس تفاوت معنی‌داری نشان ندادند. برهم‌کنش ژنوتیپ در شوری بر کلیه صفات اثر معنی‌داری داشت. ژنوتیپ P11-820065 بیشترین درصد اسانس (3.90%)، عملکرد اسانس (91.41 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد خشک بذر (2359.7 کیلوگرم در هکتار) را در سطح شوری شاهد دارا بود، ولی با افزایش سطح شوری روند کاهش عملکرد بذر و اسانس در ژنوتیپهای غیربومی با شیب تندتری نسبت به ژنوتیپهای بومی بود. میزان آنتول به‌عنوان مهمترین ترکیب رازیانه نیز تا شوری 5 دسی‌زیمنس بر متر افزایش و بعد کاهش نشان داد که روند تغییرات آن عکس میزان اسانس بود. براساس نتایج این تحقیق، در شرایط شوری آب آبیاری ژنوتیپهای بومی به علت تحمل بیشترشان نسبت به استرس شوری، از بازده اقتصادی بالاتری برخوردار بودند. شوری آب بر نوع مواد تشکیل‌دهنده اسانس بی‌تأثیر بود و تنها مقادیر این ترکیب‌ها تحت تأثیر آن قرار گرفت.
صبا پیرطریقت؛ مریم قنادنیا
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.381.95.3.1578.46 بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) از خانواده نعنا به‌عنوان یک گیاه دارویی مهم شناخته شده و از زمان‌های قدیم مورد استفاده مردم بوده است. مطالعه مسیرهای بیوسنتزی ترکیب‌های دارویی گیاه برای شناسایی مواد تأثیرگذار بر این مسیرها به‌منظور تغییر در کمّیت یا کیفیت تولید ترکیب‌های آنها اهمیت ویژه‌ای دارد. ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.381.95.3.1578.46 بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) از خانواده نعنا به‌عنوان یک گیاه دارویی مهم شناخته شده و از زمان‌های قدیم مورد استفاده مردم بوده است. مطالعه مسیرهای بیوسنتزی ترکیب‌های دارویی گیاه برای شناسایی مواد تأثیرگذار بر این مسیرها به‌منظور تغییر در کمّیت یا کیفیت تولید ترکیب‌های آنها اهمیت ویژه‌ای دارد. مسیر متابولیکی فنیل پروپانوئید شامل مسیرهای پیچیده‌ای از واکنش‌های بیوشیمیایی است که مجموعه‌ای از متابولیت‌های ثانویه گیاهی مثل فلاونوئیدها، ایزوفلاونوئیدها، لیگنین‌ها، آنتوسیانین‌ها و غیره را سنتز می‌کنند. فنیل آلانین آمونیالیاز و 4-کومارات کوآ لیگاز دو آنزیم اصلی مسیر فنیل پروپانوئید می‌باشند که در بیوسنتز ترکیب‌های فنولی گیاهان نقش اساسی دارند. با توجه به اینکه بخشی از پاسخ به تنش و تغییرات محیطی در گیاهان شامل تغییر در بیان ژن‌های خاصی می‌شود، در این مطالعه بیان ژن‌های این دو آنزیم در گیاه بادرنجبویه رشد کرده در شرایط درون شیشه‌ای تحت تیمار کلسیم کلراید به روش Real Time PCR بررسی شده و همچنین پروتئین کل استخراج شده و به‌صورت کمّی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که افزایش و کاهش کلسیم کلراید به میزان mg/L 880 و 220 باعث کاهش بیان ژن فنیل آلانین آمونیالیاز و افزایش بیان ژن 4-کومارات کوآ لیگاز شده و همچنین میزان پروتئین کل گیاه به میزان g/L 585 و 595 به‌ترتیب در تیمارهای mg/L 880 و 220 کاهش یافت. همچنین براساس نتایج طیف‌سنجی مادون قرمز مشخص شد که در تیمارها نسبت به شاهد برخی ترکیب‌های فنلی، کربوهیدرات‌ها، لیپیدها و پروتئین‌ها کاهش یافته است. این نتایج تأثیر یون کلسیم را در تنظیم بیان برخی ژن‌ها و تولید متابولیت‌های آنها نشان می‌دهد. بنابراین کلسیم در برخی از انواع فعل‌وانفعالات گیاهی و سنتز متابولیت‌های آنها نقش داشته و با تغییر مقدار آن می‌توان به میزان کنترل شده از ترکیب‌های گیاهی به‌منظور اهداف خاص استفاده کرد.
کامران پروانک
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.396.95.3.1578.46 کاهش فتوسنتز مهمترین دلیل اُفت تولید در شرایط تنش خشکی به حساب می‌آید. به همین منظور، این تحقیق با هدف بررسی تأثیر تنش رطوبتی بر عملکرد خشک اندام هوایی، روابط آبی، فلوئورسانس کلروفیل، فتوسنتز و تبادلات گازی در گونه مریم‌گلی سهندی (Salvia sahendica L.) در سال 1395 در شهرستان مبارکه انجام شد. سطوح تنش رطوبتی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.396.95.3.1578.46 کاهش فتوسنتز مهمترین دلیل اُفت تولید در شرایط تنش خشکی به حساب می‌آید. به همین منظور، این تحقیق با هدف بررسی تأثیر تنش رطوبتی بر عملکرد خشک اندام هوایی، روابط آبی، فلوئورسانس کلروفیل، فتوسنتز و تبادلات گازی در گونه مریم‌گلی سهندی (Salvia sahendica L.) در سال 1395 در شهرستان مبارکه انجام شد. سطوح تنش رطوبتی شامل دور آبیاری 4 (شاهد)، 8، 12 و 16 روزه بود که در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در شرایط مزرعه اجرا گردید. براساس نتایج تجزیه واریانس، کاربرد سطوح مختلف دور آبیاری بر عملکرد خشک اندام هوایی، روابط آبی، سرعت فتوسنتز و تبادلات گازی برگ‌ها اثر معنی‌دار داشت. مقایسه میانگین‌ها نشان داد، با افزایش دور آبیاری از 4 به 16 روز، سرعت فتوسنتز، سرعت تعرق، هدایت روزنه‌ای، عملکرد فتوسیستم ΙΙ، عملکرد خشک اندام هوایی و شاخص برداشت برگ به‌ترتیب به میزان 55، 62، 73، 57، 58 و 45 درصد کاهش معنی‌دار و کارآیی مصرف آب و تبادلات گازی به‌ترتیب به میزان 35 و 92 درصد افزایش معنی‌دار نشان داد. دورهای آبیاری 8 و 12 روزه با تیمار شاهد برای صفات ذکر شده تفاوت معنی‌داری نشان ندادند. با افزایش شدت تنش میزان دی‌اکسیدکربن زیر روزنه‌ای تغییر معنی‌داری پیدا نکرد اما درجه حرارت برگ‌ها افزایش یافت. ضرایب همبستگی نشان داد، عملکرد اندام هوایی گیاه با میزان فتوسنتز، تعرق، هدایت روزنه‌ای و عملکرد فتوسیستم ΙΙ همبستگی مثبت و معنی‌دار و با درجه حرارت برگ، کارآیی تبادلات گازی و کارآیی مصرف آب همبستگی منفی و معنی‌دار دارد. با توجه به عدم تفاوت معنی‌دار شاخص‌های مورد مطالعه در دورهای آبیاری 8 و 12 روزه نسبت به تیمار شاهد می‌توان نتیجه گرفت که دور آبیاری 12 روزه، رژیم آبیاری بهینه برای استفاده از این گیاه در مناطق خشک و نیمه‌خشک است.
سید جلال الدین جزایری؛ محسن موسوی نیک؛ احمد قنبری؛ بابک بحرینی نژاد
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.408.95.3.1576.41 به‌منظور تعیین اثر کود شیمیایی و تراکم بوته بر ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه دارویی صنعتی گوار (Cyamopsis tetragonaloba L.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال زراعی 94-93 و 95-94 انجام گردید. کود شیمیایی به‌عنوان عامل اول در دو سطح (60، 70، 70) و (90، 100، 100) کیلوگرم در هکتار ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.408.95.3.1576.41 به‌منظور تعیین اثر کود شیمیایی و تراکم بوته بر ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه دارویی صنعتی گوار (Cyamopsis tetragonaloba L.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال زراعی 94-93 و 95-94 انجام گردید. کود شیمیایی به‌عنوان عامل اول در دو سطح (60، 70، 70) و (90، 100، 100) کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب نیتروژن، فسفر و پتاس و عامل دوم سه تراکم 60، 75 و 90 بوته در مترمربع در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که در آزمایش سال اول سطوح کودی بر هیچ‌یک از صفات بجز عامل تورم معنی‌دار نشد. تراکم بر تعداد نیام در سطح 1% معنی‌دار گردید و بر دیگر صفات معنی‌دار نشد. اثر متقابل کود و تراکم بر میزان موسیلاژ معنی‌دار گردید. در آزمایش سال دوم کود بر زیست توده و موسیلاژ معنی‌دار شد و بر بقیه صفات معنی‌دار نشد. سطوح تراکم نیز بر زیست توده و تعداد نیام معنی‌دار شد و اثر متقابل کود و تراکم بر میزان موسیلاژ معنی‌دار و بر بقیه صفات غیرمعنی‌دار شد. مقایسه میانگین‌ها حکایت از افزایش زیست توده و دانه در سال دوم در هر دو عامل داشت. با کاهش تراکم، تعداد شاخه و به‌تبع آن تعداد نیام در بوته افزایش یافت که موجب افزایش عملکرد نیز شد. مقادیر پروتئین خام دانه در سال دوم افزایش نشان داد. میزان موسیلاژ دانه در سال دوم کاهش نشان داد. در این آزمایش میزان تورم دانه با میزان موسیلاژ همبستگی مثبت نداشت. با توجه به نتایج بدست‌آمده در این مطالعه و همچنین لگوم بودن گوار و امکان تأمین بخشی از نیاز تغذیه‌ای توسط خود گیاه، در صورتی که هدف تولید موسیلاژ باشد سطح کودی اول (60، 70، 70) و تراکم 60 بوته در مترمربع در شرایط مشابه با این تحقیق توصیه می‌گردد.
شهلا مشایخی؛ علیرضا ابدالی مشهدی؛ عبدالمهدی بخشنده؛ امین لطفی جلال آبادی؛ سید منصور سید نژاد
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.424.95.3.1576.1603 محلول‌پاشی ترکیب‌های شیمیایی و آلی می‌تواند بر عملکرد کمّی و کیفی گیاهان دارویی مهم مانند بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) اثر بگذارد. به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک (عدم کاربرد، 200، 400 و 600 میکرومولار) و اسید هیومیک (عدم کاربرد، 200، 400 و 600 میلی‌گرم در لیتر) بر برخی ویژگی‌های ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.424.95.3.1576.1603 محلول‌پاشی ترکیب‌های شیمیایی و آلی می‌تواند بر عملکرد کمّی و کیفی گیاهان دارویی مهم مانند بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) اثر بگذارد. به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک (عدم کاربرد، 200، 400 و 600 میکرومولار) و اسید هیومیک (عدم کاربرد، 200، 400 و 600 میلی‌گرم در لیتر) بر برخی ویژگی‌های کمّی و کیفی بابونه آلمانی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1394 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. نتایج نشان داد که تعداد گل در بوته در اثرهای اصلی تیمارهای 600 میکرومولار اسید سالیسیلیک (91) و 600 میلی‌گرم در لیتر اسید هیومیک (96) مشاهده شد. بیشترین عملکرد گل تر (1014 گرم در مترمربع) از ترکیب تیماری اسید سالیسیلیک در سطح 400 میکرومولار × اسید هیومیک در سطح 600 میلی‌گرم در لیتر بدست آمد که نسبت به تیمار عدم کاربرد این دو ترکیب، افزایش 115 درصدی نشان داد. کاربرد اسید سالیسیلیک و اسید هیومیک تأثیر بالایی بر ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل و محتوای ترکیب‌های فلاونوئیدی، آنتوسیانین و کاروتنوئید داشت. بیشترین مقدار کامازولن در یک برداشت در سطح 400 میکرومولار اسید سالیسیلیک و 600 میلی‌گرم در لیتر اسید هیومیک بدست آمد (6.1%). کمترین مقدار نیز مربوط به شرایط عدم کاربرد اسید سالیسیلیک و اسید هیومیک بود (4.1%). در مجموع از کاربرد توأم دو ترکیب اسید سالیسیلیک (400 میکرومولار) و اسید هیومیک (600 میلی‌گرم در لیتر) بهترین نتایج بدست آمد.
یاسمن شکوری؛ بهاره کاشفی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.437.95.3.1576.32 با توجه به اهمیت گیاه ترخون (Artemisia dracuunculus L.) از نظر دارویی و مشکلات موجود برای تکثیر آن می‌توان از تکنیک کشت بافت برای ازدیاد آن استفاده نمود. هدف از اجرای این مطالعه مقایسه محیط کشت‌های متفاوت و محرکهای شیمیایی بر صفات رشدی و ترکیب‌های بیوشیمیایی ترخون بود. تیمارهای آزمایش شامل محیط کشت‌های ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.437.95.3.1576.32 با توجه به اهمیت گیاه ترخون (Artemisia dracuunculus L.) از نظر دارویی و مشکلات موجود برای تکثیر آن می‌توان از تکنیک کشت بافت برای ازدیاد آن استفاده نمود. هدف از اجرای این مطالعه مقایسه محیط کشت‌های متفاوت و محرکهای شیمیایی بر صفات رشدی و ترکیب‌های بیوشیمیایی ترخون بود. تیمارهای آزمایش شامل محیط کشت‌های موراشیگ و اسکوگ (MS)، گامبورگ (B5) و شنک و هیلدبرانک (SH) و همچنین تنظیم‌کننده‌های رشد کینتین، NAA، 2,4-D به تنهایی و ترکیب NAA + کینتین و ترکیب 2,4-D + کینتین با غلظت 0.5 میلی‌گرم در لیتر بودند. این تحقیق به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که تیمارهای محیط کشت و تنظیم‌کننده‌های رشد اثر معنی‌داری بر خصوصیات کالوس، گیاهچه باززایی شده، ترکیب‌های بیوشیمیایی کالوس، اسانس گیاه و ترکیب‌های آن داشت. محیط کشت MS سبب شد درصد بالاتر کالزایی و وزن تر و خشک آن به میزان بیشتری افزایش یابد. بیشترین درصد باززایی (35.5%)، طول ریشه (1.28 سانتی‌متر)، وزن خشک ریشه (6.5 گرم) و وزن خشک ساقه (2.6 گرم) در محیط کشت MS، NAA+ کینتین و 2,4-D+ کینتین حاصل شد. همچنین میزان فلاونوئید، میزان فنول و ترکیب‌های فنولی در کالوس ترخون در محیط کشت MS، NAA+ کینتین و 2,4-D+ کینتین بالاتر بود. میزان اسانس (2.42%) و اوسیمون (5.78%) در محیط کشت MS، NAA+ کینتین و 2,4-D+ کینتین بیشتر از سایر تیمارها بود. همچنین درصد استراگول با کاربرد 2,4-D افزایش یافت و NAA سبب افزایش درصد اوسیمون، لیمونن و لینانول موجود در اسانس گردید. درصد لیمونن با کاربرد تنهای NAA و درصد لینانول در تیمار 2,4-D+ کینتین بیشتر از سایر تیمارها بود. نتایج نشان داد که بالاترین شاخص رشدی، ترکیب بیوشیمیایی و اسانس در محیط کشت پایه MS حاوی (تنظیم‌کننده‌های رشد) مشاهده شد. همچنین کاربرد کینتین به همراه NAA و 2,4-D سبب بهبود رشد کالوس، باززایی، اسانس و برخی ترکیب‌های موجود در اسانس ترخون گردید.
حیدر مفتاحی زاده؛ محمدحسن عصاره
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.456.95.3.1605.1578 به‌منظور مقایسه توده‌های بومی گوار (Cyamopsis tetragonoloba L.) با واریته‌های تجاری، آزمایشی در سه فصل کشت (10 اسفند، 5 خرداد و 15 مرداد) به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1396-1395 در شهرستان ایرانشهر اجرا گردید. صفات کیفی (درصد پروتئین، کربوهیدرات، کلروفیل، درصد صمغ)، ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.456.95.3.1605.1578 به‌منظور مقایسه توده‌های بومی گوار (Cyamopsis tetragonoloba L.) با واریته‌های تجاری، آزمایشی در سه فصل کشت (10 اسفند، 5 خرداد و 15 مرداد) به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1396-1395 در شهرستان ایرانشهر اجرا گردید. صفات کیفی (درصد پروتئین، کربوهیدرات، کلروفیل، درصد صمغ)، عملکرد، اجزای عملکرد و … اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که تنها اثرهای ساده فصل کاشت و واریته بر صفات ارتفاع گیاه در سطح 1% معنی‌دار شده است. واریته پیشن در کشت 15 مرداد دارای بیشترین طول دوره رشد و واریته گرمبیت در کشت 10 اسفند دارای کمترین طول دوره رشدی بودند. مقایسه میانگین تعداد غلاف در بوته نشان داد که واریته گرمبیت در کشت 10 اسفند دارای بیشترین تعداد غلاف در گیاه بود. همچنین واریته‌های سرباز در کشت 10 اسفند، گرمبیت در کشت 10 اسفند و گرمبیت در کشت 5 خرداد دارای بیشترین میزان بذر در گیاه بودند. واریته‌های سرباز در کشت 10 اسفند، گرمبیت در کشت 10 اسفند و دلگان در کشت10 اسفند دارای بیشترین میزان وزن بذر و واریته‌های HG-563 در کشت 15 مرداد و RGC-1033 در کشت 10 اسفند دارای کمترین میزان وزن بذر بودند. واریته سراوان در کشت 15 مرداد دارای بیشترین میزان درصد کربوهیدرات، واریته گرمبیت در کشت 5 خرداد، واریته گرمبیت در کشت 10 اسفند و واریته RGC-986 در کشت 5 خرداد دارای بیشترین درصد پروتئین و واریته RGC-986 در کشت 5 خرداد دارای بیشترین درصد صمغ بودند. نتیجه‌گیری کلی اینکه توده‌های بومی ایران از نظر کمترین طول دوره رشدی گیاه (زودرس)، درصد پروتئین، عملکرد بذر، تعداد غلاف در بوته و وزن بذر دارای اهمیت زیادی هستند و می‌توانند بعد از اعمال تیمارهای کودی و رژیم‌های آبیاری در برنامه‌های اصلاحی قرار گیرند.
محمد آقایی؛ عباس حسنی؛ حسین ناظمیه؛ بابک عبدالهی مندولکانی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.471.95.3.1575.1607 ترکیب‌های پلی‌فنل موجود در گیاهان به‌دلیل اثرهای آنتی‌اکسیدانی و احتمالاً ضدسرطانی، از دیرباز مورد توجه پژوهشگران بوده‌اند. در این پژوهش، به‌منظور بررسی تنوع فیتوشیمیایی 32 جمعیت وحشی سالیکورنیای (Salicornia iranica Akhani) رویش یافته در اطراف دریاچه ارومیه، میزان کلروفیل، کاروتنوئیدها، فنل کل، ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.471.95.3.1575.1607 ترکیب‌های پلی‌فنل موجود در گیاهان به‌دلیل اثرهای آنتی‌اکسیدانی و احتمالاً ضدسرطانی، از دیرباز مورد توجه پژوهشگران بوده‌اند. در این پژوهش، به‌منظور بررسی تنوع فیتوشیمیایی 32 جمعیت وحشی سالیکورنیای (Salicornia iranica Akhani) رویش یافته در اطراف دریاچه ارومیه، میزان کلروفیل، کاروتنوئیدها، فنل کل، فلاونوئید کل و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی در سال 1395 در گروه علوم باغبانی دانشگاه ارومیه اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که جمعیت‌های مورد مطالعه تنوع بالایی را از نظر ویژگی‌های فیتوشیمیایی مورد اندازه‌گیری داشتند. بیشترین میزان کلروفیل کل با مقدار 12.05 میلی‌گرم در گرم وزن تر مربوط به جمعیت کارخانه ماسه و کمترین مقدار با 0.835 میلی‌گرم در گرم وزن تر مربوط به توده قوشچی I بود. بیشترین (10.41 میلی‌گرم اسید گالیک در گرم وزن تر) و کمترین (3.7 میلی‌گرم اسید گالیک در گرم وزن تر) میزان فنل کل به‌ترتیب در جمعیت قوشچی II و جمعیت کارخانه ماسه مشاهده گردید. همچنین جمعیت‌های داشخانه (با 2.12 میلی‌گرم کوئرستین در گرم وزن تر) و رودخانه آجی‌چای (با 0.18 میلی‌گرم کوئرستین در گرم وزن تر) به‌ترتیب بیشترین و کمترین میزان فلاونوئید کل را داشتند. ظرفیت آنتی‌اکسیدانی عصاره جمعیت‌های مختلف در محدوده 3.16 (مربوط به جمعیت رودخانه آجی‌چای) تا 70.89% (مربوط به جمعیت میقیطالو) متغیر بود. براساس تجزیه خوشه‌ای، جمعیت‌های مورد بررسی در سه گروه قرار گرفتند و جمعیت‌های رودخانه آجی‌چای و میقیطالو بیشترین فاصله ژنتیکی را از یکدیگر داشتند. یافته‌های کلی این تحقیق نشان داد که جمعیت‌های سالیکورنیا رویش یافته در اطراف دریاچه ارومیه از تنوع قابل‌ملاحظه‌ای به‌ویژه از نظر ظرفیت آنتی‌اکسیدانی برخوردارند که این می‌تواند در مدیریت ژرم‌پلاسم و اصلاح این گیاه مورد استفاده قرار گیرد.
زینب ولی نژاد؛ عبداللطیف قلی زاده؛ معصومه نعیمی؛ ابراهیم غلامعلی‌پور علمداری؛ مهدی زارعی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.484.95.3.1578.41 به‌منظور بررسی اثر کودهای ورمی‌کمپوست و میکوریزا بر گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس در سال 96-1395 اجرا شد. عامل اول ورمی‌کمپوست در چهار سطح (صفر، 10، 20 و 30 درصد وزنی خاک) و عامل ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.484.95.3.1578.41 به‌منظور بررسی اثر کودهای ورمی‌کمپوست و میکوریزا بر گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس در سال 96-1395 اجرا شد. عامل اول ورمی‌کمپوست در چهار سطح (صفر، 10، 20 و 30 درصد وزنی خاک) و عامل دوم تلقیح نشاء با کودهای زیستی در 3 سطح (عدم تلقیح، تلقیح با Glomus mosseae و تلقیح با Glomus intraradices) بودند. نتایج نشان داد که همه نهال‌های حاوی 30% ورمی‌کمپوست به‌دلیل شوری زیاد آن به‌تدریج از بین رفتند و در تیمارهای حاوی 20% رشد بسیار کمی داشتند. اثر ورمی‌کمپوست و قارچ میکوریزا بر تمام صفات مورد بررسی بجز قارچ میکوریزا بر تعداد شاخه جانبی و آنتوسیانین در سطح احتمال 1% معنی‌دار بود. برهم‌کنش آنها نیز بر تمام صفات بجز وزن خشک ساقه معنی‌دار شد. نتایج نشان داد که کاربرد قارچ Glomus mosseae توأم با 10% ورمی‌کمپوست از بیشترین تأثیر مثبت بر صفات مورفولوژیکی مانند ارتفاع بوته (126.63 سانتی‌متر) و طول ریشه (33.75 سانتی‌متر) و قارچ Glomus intraradices توأم با 10% ورمی‌کمپوست بر صفات وزن خشک گل (1.025 گرم)، وزن خشک ریشه (9.928 گرم) و سطح برگ (78212 سانتی‌مترمربع) نسبت به شاهد و عدم تلقیح میکوریزا در سطوح مختلف ورمی‌کمپوست برخوردار بودند. بیشترین میزان کلروفیل a، b، کل و کاروتنوئید (به‌ترتیب 1.25، 1.583، 2.833 و 1.080 میلی‌گرم بر گرم) در تیمار 10% ورمی‌کمپوست و تلقیح با قارچ Glomus intraradices بدست آمد. حداکثر محتوای قند‌های محلول (158.153 میلی‌گرم بر گرم) در تیمار 10% ورمی‌کمپوست بدون تلقیح با قارچ مشاهده شد. با توجه به نتایج این پژوهش استفاده از قارچ Glomus mosseae و Glomus intraradices توأم با 10% ورمی‌کمپوست از بیشترین تأثیر مثبت بر خصوصیات کمّی و کیفی استویا نسبت به شاهد و عدم تلقیح میکوریزا در سطوح مختلف ورمی‌کمپوست برخوردار بودند.
زهرا موحدی؛ احمد معینی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.501.95.3.1576.1578 گیاه کاسنی (Cichoirium intybus L.) یک گیاه دارویی است که مهمترین استفاده‌های آن از طریق تولید برگ و ریشه می‌باشد. در این پژوهش اثر محلول‌پاشی نانوکلات آهن و کلات آهن بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گیاه دارویی کاسنی در سیستم هواکشت بررسی شده است. این سیستم روش بسیار مناسبی برای بررسی تأثیر عناصر ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.501.95.3.1576.1578 گیاه کاسنی (Cichoirium intybus L.) یک گیاه دارویی است که مهمترین استفاده‌های آن از طریق تولید برگ و ریشه می‌باشد. در این پژوهش اثر محلول‌پاشی نانوکلات آهن و کلات آهن بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گیاه دارویی کاسنی در سیستم هواکشت بررسی شده است. این سیستم روش بسیار مناسبی برای بررسی تأثیر عناصر غذایی و نیز بهبود رشد و نمو در گیاهان مختلف در شرایط کنترل شده محسوب می‌شود. تیمارهای آزمایشی شامل محلول‌پاشی با آب (شاهد)، کلات آهن (0.5، 1 و 1.5 گرم در لیتر) و نانو کلات آهن (0.5، 1 و 1.5 گرم در لیتر) بود. محلول‌پاشی در سه مرحله شامل 20، 40 و 60 روز پس از کشت بذرها در سیستم هواکشت روی برگ و ریشه در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار انجام شد و پس از شش ماه صفات مورد نظر بررسی گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمارهای مختلف برای صفات ارتفاع کل گیاه، طول ریشه، تعداد و سطح برگ، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی، رنگیزه‌های فتوسنتزی و میزان آهن در ریشه و اندام هوایی معنی‌دار بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که استفاده از غلظت 1.5 گرم نانو کلات آهن، بیشترین ارتفاع کل گیاه (cm173.5)، طول ریشه (cm139.7)، وزن خشک اندام‌های هوایی (g86.1)، وزن خشک ریشه (g65.2)، سطح برگ (mm23448.5)، کلروفیل a (mg/g2.43)، کلروفیل b (mg/g1.27) و کاروتنوئید (mg/g1.25) را داشته است. کمترین ارتفاع کل گیاه (cm121.5)، طول ریشه (cm92.3)، وزن خشک اندام‌های هوایی (g50.1)، وزن خشک ریشه (g15.1)، سطح برگ (mm22259.6) کلروفیل a (mg/g1.46)، کلروفیل b (mg/g0.85) و کاروتنوئید (mg/g0.76) در تیمار شاهد مشاهده شد. در مجموع نتایج این آزمایش اثر مثبت محلول‌پاشی کلات آهن را نشان داد که غلظت 1.5 گرم نانو کلات آهن برای صفات مورد مطالعه بیشترین تأثیر را داشت.
ابوذر علیزاده؛ امین سلاح ورزیان؛ علی دولتشاه؛ حسن مومیوند؛ حامد عینی نرگسه
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.511.95.3.1576.1606 نسترن کوهی (Rosa canina L.) از گونه‌های با ارزش دارویی متعلق به تیره گل‌سرخ (Rosaceae) است که در نقاط مختلف ایران پراکنش دارد. در این مطالعه میوه جمعیت‌های مختلف این گیاه از شهرستانهای خرم‌آباد، نورآباد، الشتر، دورود و الیگودرز جمع‌آوری شدند و در یک آزمایش کامل تصادفی با شش تکرار از نظر صفات ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.511.95.3.1576.1606 نسترن کوهی (Rosa canina L.) از گونه‌های با ارزش دارویی متعلق به تیره گل‌سرخ (Rosaceae) است که در نقاط مختلف ایران پراکنش دارد. در این مطالعه میوه جمعیت‌های مختلف این گیاه از شهرستانهای خرم‌آباد، نورآباد، الشتر، دورود و الیگودرز جمع‌آوری شدند و در یک آزمایش کامل تصادفی با شش تکرار از نظر صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی شامل: وزن تر میوه، وزن تر و خشک گوشت میوه، وزن دانه، عرض فرابر، محتوای فنل و فلاونوئید، میزان اسید آسکوربیک و درصد روغن بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که همه صفات مورد بررسی (بجز عرض فرابر میوه) بهطور معنی‌داری تحت تأثیر منطقه جمع‌آوری قرار گرفتند. براساس نتایج مقایسه میانگین، جمعیت نورآباد بیشترین مقدار صفات وزن خشک میوه (0.95 گرم)، وزن دانه (1.11 گرم)، طول میوه (24.96 میلی‌متر)، محتوای فلاونوئید (22.18، 16.29)، محتوای فنل (50.81، 25) (در دو نوع عصاره اتانولی و متانولی)، درصد اسید آسکوربیک (0.42) و روغن (14.56) را به خود اختصاص داد. همبستگی مثبت و معنی‌داری نیز بین میزان اسید آسکوربیک و درصد روغن با وزن خشک میوه و وزن دانه در میوه مشاهده گردید. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که میوههای درشت‌تر احتمالاً دارای ارزش غذایی و دارویی بیشتری هستند و شاید از این همبستگی بتوان برای گزینش انتخابی براساس صفات مورفولوژیکی استفاده کرد. با توجه به نتایج آزمایش می‌توان جمعیت نورآباد را به‌عنوان اکوتیپ برتر برای فعالیتهای اصلاحی و اهلیسازی در آینده توصیه کرد.
محمدحسین لباسچی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ مریم مکی‌زاده تفتی؛ امیرحسین طالب‌پور؛ جمال حسنی؛ خلیل کریم‌زاده اصل؛ سمانه اسدی صنم
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.527.95.3.1575.1585 به‌منظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی و کیفی آویشن کرک‌آلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak.) در شرایط دیم آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سه منطقه دیم کشور و طی دو سال اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تراکم (فواصل روی ردیف 25، 35 و 50 سانتی‌متر، به‌ترتیب برابر 8، ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.527.95.3.1575.1585 به‌منظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی و کیفی آویشن کرک‌آلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak.) در شرایط دیم آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سه منطقه دیم کشور و طی دو سال اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تراکم (فواصل روی ردیف 25، 35 و 50 سانتی‌متر، به‌ترتیب برابر 8، 6 و 4 بوته در مترمربع)، زمان (سال اول و دوم پس از کشت) و مکان (آذربایجانشرقی، کردستان و تهران (دماوند)) بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل ارتفاع، قطر تاج پوشش، عملکرد ماده خشک اندام هوایی، بازده اسانس و عملکرد اسانس در مرحله گلدهی کامل بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر تراکم، مکان و زمان و اثر متقابل آنها بر کلیه صفات معنی‌دار بود. نتایج نشان دادند که بیشترین عملکرد ماده خشک (1147 کیلوگرم در هکتار) در سال‌های اول و دوم در تهران در تراکم 8 بوته در مترمربع بدست آمد. کردستان با 2.25% و آذربایجانشرقی با 0.43% به‌ترتیب بالاترین و پایین‌ترین درصد اسانس را داشتند. در بررسی اثر متقابل تراکم در مکان بر تغییرات عملکرد اسانس بیشترین عملکرد اسانس در کردستان و دماوند و در تراکم 8 بوته در مترمربع به‌ترتیب به میزان 21.73 و 17.88 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. آویشن کرک‌آلود در تراکم‌های بالا تولید بیشتر ماده خشک و عملکرد اسانس را نشان داد که این موضوع نشان‌دهنده استقرار و سازگاری آویشن کرک‌آلود در مناطق مختلف دیم کشور به‌ویژه منطقه دیم‌خیز دماوند و کردستان است.
