دوره 25، شماره 4 ، بهمن 1388
فائزه فاطمی؛ عبدالامیر علامه؛ حسین خلفی؛ محمدباقر رضایی؛ مرضیه سیحون
چکیده
التهاب حاد ریوی یکی از عوارض مزمن سپسیس است که در نهایت منجر به مرگ بیماران مبتلا به سپسیس می‌شود. با توجه به عوارض مصرف داروهای ضد التهابی، استفاده از گیاهان دارویی نظیر زیره سیاه (Carum carvi L.) به منظور کاهش آسیبهای ناشی از سپسیس، مورد توجه می‌باشد. در این تحقیق اثر حفاظتی اسانس و عصاره هیدروالکلی زیره سیاه در جلوگیری از آسیب ریوی در ...
بیشتر
التهاب حاد ریوی یکی از عوارض مزمن سپسیس است که در نهایت منجر به مرگ بیماران مبتلا به سپسیس می‌شود. با توجه به عوارض مصرف داروهای ضد التهابی، استفاده از گیاهان دارویی نظیر زیره سیاه (Carum carvi L.) به منظور کاهش آسیبهای ناشی از سپسیس، مورد توجه می‌باشد. در این تحقیق اثر حفاظتی اسانس و عصاره هیدروالکلی زیره سیاه در جلوگیری از آسیب ریوی در مدل تجربی التهاب حاد (CLP= Cecal Ligation and Puncture) در رت بررسی شده است و در این راستا، تأثیر این دو عصاره بر پارامترهای استرس اکسیداتیو ازجمله آنزیم میلوپراکسیداز، پراکسیداسیون لیپیدها و گلوتاتیون در بافت ریه رتها در گروههای مختلف بررسی شد. همچنین به منظور بررسی تأثیر پرتودهی گاما بر روی خواص دارویی مواد مؤثره زیره سیاه، 4 گروه از رتها با عصارههای بدست آمده از زیره سیاه پرتودیده، تیمار و پارامترهای فوق در بافت ریه آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که فقط اسانس زیره سیاه، باعث تعدیل پارامترهای دخیل در استرس اکسیداتیو در مدل CLP شده است و عصاره هیدروالکلی هیچ‌گونه تأثیری بر روی عوامل فوق نداشته است. پرتودهی زیره سیاه در دوز مجاز (10 کیلوگری) و دوز استریل (25 کیلوگری) نیز هیچ‌گونه تأثیری بر روی خواص عصارههای استخراج شده از دانه‌های زیره سیاه نمی‌گذارد، به‌طوری که تأثیر اسانس و عصاره هیدروالکلی حاصل از زیره پرتودیده در تعدیل پارامترهای دخیل در استرس اکسیداتیو همانند زیره پرتوندیده است. به‌طور کلی نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که اسانس زیره سیاه قادر است عوارض ناشی از التهاب حاد ریوی را کاهش دهد و پرتودهی زیره به منظور افزایش مدت نگهداری این گیاه دارویی نیز هیچ‌گونه تأثیری در خواص آن ندارد.
ژیکا اسدی کاوان؛ مه‌لقا قربانلی؛ آرین ساطعی
چکیده
استرس خشکی باعث تحریک ساخته شدن گونه‌های اکسیژن فعال در کلروپلاستهای گیاهی می‌شود و گونه‌های اکسیژن فعال نیز سبب پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی و تخریب غشای سلولی می‌شود. انیسون (Pimpinella anisum L.) یکی از گیاهان دارویی بسیار معطر است که ارزش صادراتی فراوانی دارد. در این پژوهش، آسکوربات با هدف اهمیت کنترل استرس اکسیداتیو در تحمل به کمبود ...
بیشتر
استرس خشکی باعث تحریک ساخته شدن گونه‌های اکسیژن فعال در کلروپلاستهای گیاهی می‌شود و گونه‌های اکسیژن فعال نیز سبب پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی و تخریب غشای سلولی می‌شود. انیسون (Pimpinella anisum L.) یکی از گیاهان دارویی بسیار معطر است که ارزش صادراتی فراوانی دارد. در این پژوهش، آسکوربات با هدف اهمیت کنترل استرس اکسیداتیو در تحمل به کمبود آب، بکار گرفته شد و تغییرات محتوای رنگیزه‌ای برگها، ترکیبهای فنلی کل و محتوای مالون دی‌آلدئید بر روی گیاه بررسی شد. طی یک مطالعه گلدانی، تنش خشکی براساس نسبتهای مختلفی از ظرفیت زراعی در سه سطح شاهد، متوسط و شدید (به‌ترتیب 100، 60 و 25 درصد ظرفیت زراعی) و آسکوربات با یک غلظت mM 4/1 به صورت مه‌پاشی اعمال گردید. با پیشرفت تنش، محتوای کلروفیل و نسبت کلروفیل a به کلروفیل b کم شد، در حالی که مقدار فلاونوئید و آنتوسیانین افزایش یافت. همچنین در اثر دهیدراتاسیون، افزایش کاروتن و گزانتوفیل تنها در تنش متوسط گزارش شد. آسکوربات، میزان کلروفیلها و کاروتنوئیدها را زیاد نمود اما میزان فلاونوئید و آنتوسیانین را کاهش داد و تأثیر چشمگیری در افزایش ترکیبهای فنلی کل اندامها در تمام سطوح داشت. همچنین مقدار مالون دی‌آلدئید در شرایط تنش متوسط نسبتاً ثابت ماند ولی در شرایط تنش شدید به‌طور معنی‌دار افزایش یافت که حضور آسکوربات منجر به کاهش مؤثر این متابولیت شد. بنابر نتایج بدست آمده در این پژوهش، آسکوربات خارجی توانست با مکانیسمهای مختلفی توانایی گیاه انیسون را در پاسخ به تنش خشکی افزایش داده و اثر محافظتی در برابر اکسیداسیون لیپیدها ( که ناشی از خشکی می‌باشد) داشته باشد.
بهرام میرشکاری؛ هادی اسدی رحمانی؛ آرزو میرمظفری رودسری
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر تلقیح بذر با باکتریهای آزوسپیریلوم و پوشش‌دار کردن آن با عناصر ریزمغذی بر عملکرد دانه و اسانس زیره سبز، تحقیقی در دانشگاه آزاد اسلامی تبریز انجام شد. عاملهای مورد بررسی عبارت از سویه‌های باکتری آزوسپیریلوم در شش سطح شامل: شاهد، لیپوفروم، برازیلنس، ایراکنس، سویه آف و سویه 21 و تلقیح و عدم تلقیح بذر با عناصر ریزمغذی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر تلقیح بذر با باکتریهای آزوسپیریلوم و پوشش‌دار کردن آن با عناصر ریزمغذی بر عملکرد دانه و اسانس زیره سبز، تحقیقی در دانشگاه آزاد اسلامی تبریز انجام شد. عاملهای مورد بررسی عبارت از سویه‌های باکتری آزوسپیریلوم در شش سطح شامل: شاهد، لیپوفروم، برازیلنس، ایراکنس، سویه آف و سویه 21 و تلقیح و عدم تلقیح بذر با عناصر ریزمغذی بودند. آزمایش به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که تیمار تلقیح بذر با باکتری سویه 21 نسبت به شاهد 11 چتر بیشتر تولید کرد. کمترین وزن هزاردانه موقعی حاصل شد که بذر بدون تلقیح با باکتری و عناصر ریزمغذی کاشته شود. بیشترین عملکرد دانه (571 کیلوگرم در هکتار) به تیماری تعلق داشت که به صورت توأم با باکتری سویه 21 و عناصر ریزمغذی تلقیح شده باشد و این رقم بیش از دو برابر تیماری بود که در آن بذر فقط با باکتری سویه 21 تلقیح شد. در صورت پوشش‌دار کردن بذر با عناصر ریزمغذی عملکرد دانه حدود 147 کیلوگرم در هکتار (در میانگین سویه‌های مختلف باکتری آزوسپیریلوم) در مقایسه با بذرهای بدون پوشش افزایش یافت. عملکرد اسانس زیره سبز از حداکثر 2/17 کیلوگرم در هکتار در تیمار پوشش بذر با عناصر ریزمغذی و تلقیح با باکتری سویه آف تا حداقل 56/2 کیلوگرم در هکتار در شاهد تغییر پیدا کرد. به‌طور کلی بین عملکردهای دانه و اسانس زیره در دو تیمار بذرهای پوشش‌دار شده با عناصر ریزمغذی و تلقیح شده با سویه‌های آف و 21 اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. بنابراین در کشت زیره سبز توصیه می‌شود بذرها علاوه بر پوشش‌دار شدن با عناصر ریزمغذی، با باکتری آزوسپیریلوم سویه‌های آف یا 21 نیز تلقیح شوند.
الیاس آرزمجو؛ مصطفی حیدری؛ احمد قنبری
چکیده
به منظور بررسی اثرهای تنش خشکی و سه نوع کود (شیمیایی، دامی و کمپوست) بر عملکرد گل، درصد اسانس، پارامترهای فیزیولوژیک (کلروفیل a و b، میزان پرولین و کربوهیدرات) و نیز مقدار جذب عناصر سدیم و پتاسیم در گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1387 در مزرعه ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرهای تنش خشکی و سه نوع کود (شیمیایی، دامی و کمپوست) بر عملکرد گل، درصد اسانس، پارامترهای فیزیولوژیک (کلروفیل a و b، میزان پرولین و کربوهیدرات) و نیز مقدار جذب عناصر سدیم و پتاسیم در گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل اجرا شد. در این آزمایش، تیمارهای خشکی شامل: شاهد یا 90 درصد ظرفیت زراعی مزرعه، 75 درصد ظرفیت زراعی مزرعه و 50 درصد ظرفیت زراعی مزرعه به‌عنوان عامل اصلی و سه نوع کود مختلف شامل: شاهد (بدون مصرف هیچ نوع کود)، کود شیمیایی (90 کیلوگرم در هکتار اوره، 50 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم و 50 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات تریپل)، کود دامی (25 تن در هکتار) و کمپوست زباله شهری (25 تن در هکتار) به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که تنش خشکی در حد50 درصد ظرفیت زراعی مزرعه، عملکرد گل بابونه را نسبت به تیمار شاهد به میزان 1/18 درصد کاهش داد. همچنین خشکی سبب افزایش درصد اسانس شد و بیشترین درصد اسانس مربوط به تیمار خشکی 75 درصد ظرفیت زراعی مزرعه بود. با بالا رفتن سطح تنش تا 50 درصد ظرفیت زراعی مزرعه از مقدار کلروفیل a و b و عنصر پتاسیم کاسته و بر میزان کربوهیدرات، پرولین و سدیم افزوده شد. بنابراین در این آزمایش هر چند بیشترین میزان عملکرد گل، درصد اسانس، کلروفیل a و b و عنصر پتاسیم در شرایط نبود تنش خشکی و با استفاده از کود شیمیایی بدست آمد، اما در سطح بالای خشکی (50 درصد رطوبت زراعی مزرعه) استفاده از کود دامی به میزان بیشتری نسبت به دو نوع کود دیگر بر عملکرد گل، پارامترهای فیزیولوژیک و جذب پتاسیم افزود.
الهام مرتضی؛ غلامعلی اکبری؛ سید علی‌محمد مدرس ثانوی؛ حسین علی‌آبادی فراهانی؛ بهروز فوقی؛ محمد عبدلی
چکیده
به منظور مطالعه تأثیر تاریخ و تراکم کاشت بر برخی ویژگیهای رشد گیاه دارویی سنبل‌الطیب (Valeriana officinalis L.) و میزان دیدرووالترات، آزمایشی در سالهای 1385-1384، در مزرعه آزمایشی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران انجام شد. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. عامل اصلی زمان کاشت، در سه سطح 20 مرداد، 10 و 30 شهریور ...
بیشتر
به منظور مطالعه تأثیر تاریخ و تراکم کاشت بر برخی ویژگیهای رشد گیاه دارویی سنبل‌الطیب (Valeriana officinalis L.) و میزان دیدرووالترات، آزمایشی در سالهای 1385-1384، در مزرعه آزمایشی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران انجام شد. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. عامل اصلی زمان کاشت، در سه سطح 20 مرداد، 10 و 30 شهریور و عامل فرعی تراکم کاشت نیز در سه سطح 40000، 80000 و 120000 بوته در هکتار گزینش شدند. بذرهای سنبل‌الطیب از واحد تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه شهید بهشتی تهیه شدند و مقدار دیدرووالترات با دستگاه کروماتوگرافی با کارآیی بالا (HPLC) اندازه‌گیری شد. نتایج این آزمایش نشان داد که تاریخ و تراکم کاشت بر طول و قطر ریشه و ریزوم و مقدار دیدرووالترات، در سطح 1 درصد تأثیر معنی‌داری داشت و اثرهای متقابل تاریخ و تراکم کاشت، تأثیر معنی‌داری بر مقدار دیدرووالترات داشت. با توجه به نتایج، بالاترین مقدار طول ریشه و ریزوم از تیمار تاریخ کاشت 20 مرداد و تراکم 120000 بوته در هکتار حاصل شد و بالاترین مقدار قطر ریشه و ریزوم از تیمار تاریخ کاشت 20 مرداد و تراکم 40000 بوته در هکتار بدست آمد. همچنین، نتایج نشان داد که بالاترین درصد دیدرووالترات (46/1 درصد)، از تیمار تاریخ کاشت 30 شهریور و تراکم 40000 بوته در هکتار حاصل شد.
سعید دوازده امامی؛ فاطمه سفیدکن؛ محمد‌رضا جهانسوز؛ داریوش مظاهری
چکیده
این تحقیق به منظور بررسی تأثیر شوری آب آبیاری بر عملکرد بیولوژیک، عملکرد بذر و کمیت و کیفیت اسانس بذر و اندام هوایی گیاه دارویی زنیان (Carum copticum L. C.B. Clarke) و بررسی امکان استحصال اسانس از اندام رویشی آزمایشی در سال 1386 در کرتهای کوچک مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و 8 تیمار انجام شد. ...
بیشتر
این تحقیق به منظور بررسی تأثیر شوری آب آبیاری بر عملکرد بیولوژیک، عملکرد بذر و کمیت و کیفیت اسانس بذر و اندام هوایی گیاه دارویی زنیان (Carum copticum L. C.B. Clarke) و بررسی امکان استحصال اسانس از اندام رویشی آزمایشی در سال 1386 در کرتهای کوچک مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و 8 تیمار انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل شوری آب آبیاری با مقادیر 3/0 (شاهد)، 3، 6، 9، 12، 15، 18 و 21 دسی‌زیمنس بر متر بود. براساس نتایج بدست آمده از این تحقیق اثر شوری آب آبیاری بر درصد اسانس بذر و اندام هوایی معنی‌دار نبود، اما بر ارتفاع گیاه، عملکرد اسانس بذر، عملکرد اسانس اندام هوایی، عملکرد بذر و عملکرد بیولوژیک گیاه معنی‌دار بود. مقدار اسانس بذر از 5/3 تا 1/4 میلی‌لیتر و مقدار اسانس اندام هوایی از 25/0 تا 35/0 میلی‌لیتر تغییر کرد. بیشترین عملکرد اسانس بذر و عملکرد اندام هوایی به‌ترتیب معادل 3/8 و 4/2 در شوری 3/0 دسی‌زیمنس بر متر و کمترین آن 5/3 و 5/1 میلی‌لیتر در متر مربع در شوری 21 دسی‌زیمنس بر متر بدست آمد. بالاترین عملکرد بذر و عملکرد بیولوژیکی در شوری 3/0 دسی‌زیمنس بر متر به‌ترتیب به میزان 7/202 و 6/1367 گرم در متر مربع و کمترین میزان آن به‌ترتیب 7/96 و 5/739 گرم در متر مربع در شوری 21 دسی‌زیمنس بر متر بود. نتایج حاصل از شناسایی ترکیبهای اسانس بذر زنیان نشان داد که مهمترین جزء در همه تیمارها ترکیب تیمول بود که 53 تا 2/61 درصد اسانس را به خود اختصاص داد و دومین ترکیب گاما-ترپینن به میزان 7/20 تا 25 درصد و ترکیب سوم پاراسیمن به میزان 1/13 تا 6/15 درصد بود. شناسایی ترکیبهای اسانس اندام هوایی نیز روند مشابهی را نشان داد.
سید سعید مدرس نجف‌آبادی
چکیده
گندم و جو ازجمله محصولات انباری استراتژیک محسوب شده که فعالیت لمبه گندم و شپشه‌های آرد باعث بروز خسارتهای اقتصادی فراوان به غلات انباری می‌شوند. پیدایش مقاومت به بعضی از سموم، بخصوص مالاتیون و فستوکسین، در بین آفات انباری، استفاده از مبارزه غیرشیمیایی مانند روشهای کنترل طبیعی، فیزیولوژیکی، بیولوژیکی و میکروبی علیه آفات انباری ...
بیشتر
گندم و جو ازجمله محصولات انباری استراتژیک محسوب شده که فعالیت لمبه گندم و شپشه‌های آرد باعث بروز خسارتهای اقتصادی فراوان به غلات انباری می‌شوند. پیدایش مقاومت به بعضی از سموم، بخصوص مالاتیون و فستوکسین، در بین آفات انباری، استفاده از مبارزه غیرشیمیایی مانند روشهای کنترل طبیعی، فیزیولوژیکی، بیولوژیکی و میکروبی علیه آفات انباری توجه بیشتر محققان را جلب کرده است. ازجمله این ترکیبها به فرآورده‌های حاصل از درختان اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis Dehnh.) و چریش (Azadirachta indica Adr. Juss.) می‌توان اشاره کرد. در این طرح تحقیقاتی دو ساله، خصوصیات حشره‌کشی و دورکنندگی ترکیبهای موجود در پودر برگ چریش و پودر برگ و مغز دانه اکالیپتوس، روی آفات انباری گندم و جو غالب در منطقه سیستان (لمبه گندم Trogoderma granarium و شپشه آرد Tribolium sp.) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی خاصیت حشره‌کشی هر یک از این مواد که در 8 تیمار شامل هفت غلظت مختلف از هر ماده گیاهی (که با استفاده از روش لگاریتمی بین دو غلظت حداقل و حداکثر بدست آمده‌اند) و یک تیمار شاهد با 4 تکرار برای هر یک از آفات انباری انجام شد، نشان داد که LC50 (غلظت لازم برای کشتن 50 درصد لاروها) در پودر برگ چریش برای لمبه گندم 4/5 و برای شپشه آرد 33/5 گرم در یکصد گرم ماده غذایی است. این در حالی است که میزان LC50 در پودر بذر اکالیپتوس برای لمبه گندم 98/5 و برای شپشه آرد 63/5 گرم و در پودر برگ اکالیپتوس برای لمبه گندم 86/6 و برای شپشه آرد 35/6 گرم در یکصد گرم ماده غذایی بود. بنابراین پودر برگ چریش با میزان LC50 کمتر، دارای خاصیت حشره‌کشی بیشتری نسبت به پودر بذر و برگ اکالیپتوس، علیه هر دو گونه آفت انباری می‌باشد. همچنین نتیجه حاصل از بررسی خاصیت دورکنندگی این مواد که در 4 تیمار (شامل سه نوع ماده گیاهی و یک شاهد) با 4 تکرار برای هر کدام از آفات انباری اجرا شد، نشان داد که میزان دورکنندگی پودر برگ چریش برای لمبه گندم 80% و برای شپشه آرد 7/86% می‌باشد، در حالی که میزان دورکنندگی پودر بذر اکالیپتوس برای لمبه گندم 67% و برای شپشه آرد 75% است. همچنین میزان دورکنندگی پودر برگ اکالیپتوس برای لمبه گندم 50% و برای شپشه آرد 65% می‌باشد. بنابراین پودر برگ چریش با میزان درصد دورکنندگی بیشتر نسبت به پودر بذر و برگ اکالیپتوس برای هر دو گونه آفت انباری تأثیر بیشتری از خود نشان داده است.
محمدامین سلطانی‌پور؛ رحمان اسدپور؛ عبدالحمید حاجبی؛ نوازالله مرادی
چکیده
با توجه به اهمیت گیاهان دارویی در درمان بیماریها و همچنین محدود بودن رویشگاه‌های طبیعی، کمی زادآوری و قطع بی‌رویه، برنامه‌ریزی جهت کشت و اهلی کردن آنها بسیار ضروری به نظر می‌رسد. در این بررسی جهت تعیین تأثیر تیمارهای خواب‌شکنی بر روی جوانه‌زنی و بنیه بذر گونه‌های دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare L.)، مریم‌گلی جنوبی (Salvia sharifii Rech. et Esfand.) ...
بیشتر
با توجه به اهمیت گیاهان دارویی در درمان بیماریها و همچنین محدود بودن رویشگاه‌های طبیعی، کمی زادآوری و قطع بی‌رویه، برنامه‌ریزی جهت کشت و اهلی کردن آنها بسیار ضروری به نظر می‌رسد. در این بررسی جهت تعیین تأثیر تیمارهای خواب‌شکنی بر روی جوانه‌زنی و بنیه بذر گونه‌های دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare L.)، مریم‌گلی جنوبی (Salvia sharifii Rech. et Esfand.) و برگ نمدی درختچه‌ای (Abutilon fruticosum Guill. et Perr.)، بذر این گونه‌ها از رویشگاه اصلی آنها جمع‌آوری و هفت تیمار پیش رویشی شامل آب گرم، اسید سولفوریک غلیظ به مدت 5، 10 و 15 دقیقه، نیترات پتاسیم 2/0 درصد، سرما (دمای 5 درجه به مدت 24 ساعت) و آب معمولی (شاهد) بر آنها اعمال گردید. پس از آن بذرها به مدت 14 روز در پتری‌دیش کشت شد و بعد صفات مورد نظر اندازه‌گیری شدند. این بررسی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که بین تیمارهای اعمال شده اختلاف بسیار معنی‌داری وجود دارد. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که از بین تیمارهای اعمال شده، اسید سولفوریک به مدت 10 دقیقه در گیاه رازیانه، نیترات پتاسیم در گیاه مریم‌گلی جنوبی و اسید سولفوریک به مدت 15دقیقه در گیاه برگ نمدی درختچه‌ای بیشترین تأثیر را داشته و درصد و سرعت جوانه‌زنی بذر این گونه‌ها را افزایش داده است. در گیاه مریم‌گلی جنوبی بیشترین شاخص بنیه بذر به میزان 75/191 مربوط به تیمار شاهد و کمترین شاخص بنیه بذر به میزان صفر مربوط به تیمارهای اسید 10 و 15 دقیقه بود. در گیاه رازیانه بیشترین شاخص بنیه بذر به میزان 75/365 مربوط به تیمار سرما و کمترین شاخص بنیه بذر به میزان صفر مربوط به تیمار آب گرم بود. در گیاه برگ نمدی درختچه‌ای بیشترین شاخص بنیه بذر به میزان 4/23 مربوط به تیمار اسید 10 دقیقه و پس از آن تیمار اسید 15 دقیقه به میزان 5/22 و کمترین شاخص بنیه بذر به میزان صفر مربوط به تیمارهای شاهد، آب گرم، سرما و نیترات پتاسیم بود.
علی فتاحی بافقی؛ عباس محمودزاده پورناکی؛ سید حسن حجازیان
چکیده
گونه‌های مختلف گیاه اسطوخودوس در پزشکی سنتی ایران کاربردهای گوناگونی ازجمله در درمان خون گرفتگی عروق مغزی، بیماریهای مرتبط با دستگاه عصبی و روماتیسم دارند. در این پژوهش اثر سرکوب‌کنندگی دستگاه ایمنی آن در موش کوچک و سفید آزمایشگاهی نژاد BALB/c مبتلا به سالک مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور سرشاخه‌های گلدار اسطوخودوس (Lavandula spica ...
بیشتر
گونه‌های مختلف گیاه اسطوخودوس در پزشکی سنتی ایران کاربردهای گوناگونی ازجمله در درمان خون گرفتگی عروق مغزی، بیماریهای مرتبط با دستگاه عصبی و روماتیسم دارند. در این پژوهش اثر سرکوب‌کنندگی دستگاه ایمنی آن در موش کوچک و سفید آزمایشگاهی نژاد BALB/c مبتلا به سالک مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور سرشاخه‌های گلدار اسطوخودوس (Lavandula spica L.) تهیه و آسیاب شد. بعد در اتانول 80% قرار گرفت و ارلن محتوی آن بر روی چرخاننده مغناطیسی (Stirrer) با مگنت و در دمای اتاق به مدت 24 ساعت قرار داده و بعد صاف شد. محلول صاف شده در شرایط استریل در پایه پماد در غلظت‌های 40، 60 و80 درصد تهیه و تا زمان استفاده در یخچال نگهداری شد. همزمان 40 سر موش کوچک و سفید آزمایشی نژاد BALB/c با انگل لیشمانیا عامل سالک روستایی سویه Leishmania (L) major [MRHo/IR/75/ER] عفونی شد و در چهار گروه شاهد، دریافت‌کننده غلظت‌های 40، 60 و 80 درصد عصاره اسطوخودوس مجزا شدند. استعمال عصاره اسطوخودوس بلافاصله پس از آغاز زخم سالک به‌طور یک روز در میان انجام و همچنین پایش اندازه وزن و قطر زخم سالک در موش‌های گروههای چهارگانه با استفاده از ترازو و کولیس ورنیه به‌طور هفتگی انجام و این کار تا مرگ آخرین موش از گروه شاهد انجام شد. میانگین و اندازه وزن موش دریافت‌کننده عصارههای 40 و 60 درصد اسطوخودوس با میانگین اندازه وزن موش‌های گروه شاهد اختلاف معنی‌دار نشان دادند (P=0.000). ولی میانگین اندازه وزن موش‌های دریافت‌کننده عصاره 80 درصد اسطوخودوس با میانگین اندازه وزن موش‌های گروه شاهد اختلاف معنی‌دار نشان نداد (P>0.05). میانگین اندازه قطر زخم موش‌های دریافت‌کننده عصارههای 40 و 60 درصد اسطوخودوس با میانگین اندازه قطر زخم موش‌های گروه شاهد اختلاف معنی‌دار نشان دادند. ولی میانگین اندازه قطر زخم موش‌های دریافت‌کننده عصاره 80 درصد اسطوخودوس با میانگین اندازه قطر زخم موش‌های گروه شاهد اختلاف معنی‌دار نشان نداد (P>0.05). استعمال عصاره اسطوخودوس روند کاهش وزن حیوان را سرعت بخشید و هر چه غلظت عصاره بیشتر می‌شد این سرعت در کاهش وزن و افزایش اندازه قطر زخم حیوان نیز بیشتر می‌شد، ولی افزایش غلظت بالای 80 درصد دیگر افزایش محسوسی در سرعت کاهش وزن و افزایش اندازه قطر زخم نداشت. در مجموع در مقایسه با موش‌های گروه شاهد روند تلف شدن سوری با کاهش وزن و افزایش قطر زخم در موش‌های دریافت‌کننده عصاره اسطوخودوس محسوس و معنی‌دار بود. افزون بر آن که مرگ موش‌های گروههای دریافت‌کننده عصاره اسطوخودوس سریعتر از موش‌های گروه شاهد، زخم‌ها بزرگ و با نکروز شدیدتر بود.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ محمدحسن عصاره؛ سیدرضا طبایی عقدایی؛ سعیده مشکی‌زاده
چکیده
دارویی هستند و برای مقابله با ویروسها و سلولهای سرطانی استفاده می‌شوند. هدف از این تحقیق، استخراج و اندازه‌گیری ترکیبهای فلاونوییدی کامفرول و کوئرستین در گلبرگ نمونه‌های مختلف گل‌محمدی کشت شده در باغ گیاه‌شناسی ایران (تهران) با منشأ مناطق غربی بود. پنج گرم نمونه تازه گل‌محمدی توسط دستگاه آسیاب برقی خرد و توسط مخلوط متانول و اسید ...
بیشتر
دارویی هستند و برای مقابله با ویروسها و سلولهای سرطانی استفاده می‌شوند. هدف از این تحقیق، استخراج و اندازه‌گیری ترکیبهای فلاونوییدی کامفرول و کوئرستین در گلبرگ نمونه‌های مختلف گل‌محمدی کشت شده در باغ گیاه‌شناسی ایران (تهران) با منشأ مناطق غربی بود. پنج گرم نمونه تازه گل‌محمدی توسط دستگاه آسیاب برقی خرد و توسط مخلوط متانول و اسید استیک (90:10) عصاره‌گیری شد. عصاره حاصل به 30 میلی‌لیتر حجم رسانده شده و جهت تجزیه به دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) تزریق شد. مقدار دو ترکیب کامفرول و کوئرستین در ده نمونه عصارههای گل‌محمدی تعیین شد. بیشترین میزان کامفرول در نمونه‌های کردستان (ppm 595)، قزوین (ppm 505)، آذربایجان‌غربی (ppm 484) و ایلام (ppm 483) بود و کمترین میزان در نمونه‌های کرمانشاه (ppm 74)، همدان (ppm 88) و لرستان (پل‌دختر) (ppm 252) وجود داشت. در رابطه با ترکیب کوئرستین، بالاترین میزان در نمونه‌های اردبیل (ppm 322)، آذربایجان‌غربی (ppm 312)، ایلام (ppm 302) و چهار محال بختیاری (ppm 239) بود و کمترین میزان در نمونه‌های لرستان (پل‌دختر) (ppm 77)، همدان (ppm 80)، کرمانشاه (ppm 117) و کهکیلویه و بویر احمد (گچساران) (ppm 158) بدست آمد. با توجه به نتایج بدست آمده، بهترین اکسشن‌ها از نظر میزان ترکیبهای کامفرول و کوئرستین به‌ترتیب شامل آذربایجان‌غربی (ppm 484 و ppm 312)، ایلام (ppm 483 و ppm 302) و اردبیل (ppm 447 و ppm 322) بودند.
حسین آذرنیوند؛ منصوره قوام عربانی؛ فاطمه سفیدکن؛ علی طویلی
چکیده
بومادران (Achillea millefolium L. subsp. Millefolium) یکی از گونه‌های با ارزش دارویی و صنعتی موجود در مراتع ایران و متعلق به خانواده کاسنی (Asteraceae) است. این گیاه به‌طور خودرو در دشتها، کنار جاده‌ها و نواحی کوهستانی می‌روید. از نظر درمانی التیام‌دهنده جراحات بوده و به علت دارا بودن تانن و مواد تلخ و عطری بر روی سلسله اعصاب و قلب اثرگذار است. همچنین بررسی‌های ...
بیشتر
بومادران (Achillea millefolium L. subsp. Millefolium) یکی از گونه‌های با ارزش دارویی و صنعتی موجود در مراتع ایران و متعلق به خانواده کاسنی (Asteraceae) است. این گیاه به‌طور خودرو در دشتها، کنار جاده‌ها و نواحی کوهستانی می‌روید. از نظر درمانی التیام‌دهنده جراحات بوده و به علت دارا بودن تانن و مواد تلخ و عطری بر روی سلسله اعصاب و قلب اثرگذار است. همچنین بررسی‌های جدید در مورد این گیاه خاصیت ضد سرطانی آن را به اثبات رسانده است. به منظور نمونه‌برداری از این گیاه در هنگام گلدهی در اوایل تیرماه 1386 در رویشگاه سیاه‌بیشه واقع در استان مازندران و با توجه به حضور و فراوانی گیاه، 2 طبقه ارتفاعی با فاصله 100 متر از هم انتخاب گردید. سرشاخه و برگ گیاه مورد نظر و نیز نمونه خاک پای بوته در هر طبقه ارتفاعی در طول یک ترانسکت 100 متری از سه نقطه به‌طور تصادفی جمع‌آوری شد. سپس از هر نمونه گیاهی خشک شده در هوای آزاد، به مقدار 80 گرم به روش تقطیر با آب به مدت 2 ساعت اسانس‌گیری انجام و به منظور تعیین مقدار و شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. نتایح حاصل از تجزیه واریانس بازده اسانس، عدم وجود اختلاف معنی‌دار بین طبقات ارتفاعی از نظر بازده اسانس گل و وجود اختلاف معنی‌دار در سطح 1 درصد از نظر بازده اسانس برگ را به وضوح نشان داد و بیشترین میزان بازده اسانس برگ (1/0%) متعلق به ارتفاع 2100 متری بود. از بین ویژگیهای خاک و ارتفاع تنها میان میزان نیتروژن خاک و این کمیت ارتباط معنی‌داری وجود داشت. نتایج بدست آمده نشان داد که بین میزان نیتروژن و بازده اسانس برگ همبستگی منفی وجود دارد. مهمترین ترکیبهای اسانس گل در نمونه‌های ارتفاع 2100 متر و 2200 متر به‌ترتیب 8،1-سینئول (4/14% و 2/8%)، سیس-کادین-4-اِن-7-اُل (6/4% و 15%)، ترانس-کاریوفیلن (5/5% و 8/4%)، گاما-مورولن (4/4% و 2/5%) و کامفور (6/2% و 1/4%) بودند. ترکیبهای اصلی موجود در اسانس نمونه‌های برگ دو ارتفاع 2100 متری و 2200 متری به‌ترتیب 8،1-سینئول (6/5% و 7/4%)، گلوبولول (6/7% و 7/8%)، ترانس-کاریوفیلن (5% و 2/3%)، سیس-کادین-4-اِن-7-اُل (5/25% و 4/0%)، ترانس-سسکوئی لاوانولول (3/2% و 8/12%) و ترانس سسکویی لاواندولیل استات (4/2% و 1/8%) بودند.
غلامعلی نادری؛ نرگس جعفری دینانی؛ نیکو نجابت؛ مریم کلاردشت؛ عباس جعفریان دهکردی؛ صدیقه عسگری؛ راهله شامی
چکیده
اختلالات هموستاتیک منجر به ایجاد لخته‌های نابجا و ترومبوآمبولی می‌گردد. داروهای فیبرینولیتیک نظیر استرپتوکیناز و اوروکیناز برای درمان ترومبوآمبولی بکار می‌روند. این داروها محدودیت‌هایی دارند و سبب ایجاد اثرهای ناخواسته و گاهی مرگبار می‌شوند. ترکیبهای گیاهی به‌عنوان ترکیبهایی سالم و بدون اثر جانبی در نظر گرفته می‌شوند. با ...
بیشتر
اختلالات هموستاتیک منجر به ایجاد لخته‌های نابجا و ترومبوآمبولی می‌گردد. داروهای فیبرینولیتیک نظیر استرپتوکیناز و اوروکیناز برای درمان ترومبوآمبولی بکار می‌روند. این داروها محدودیت‌هایی دارند و سبب ایجاد اثرهای ناخواسته و گاهی مرگبار می‌شوند. ترکیبهای گیاهی به‌عنوان ترکیبهایی سالم و بدون اثر جانبی در نظر گرفته می‌شوند. با نظر به اینکه چهار گیاه زردچوبه (Curcuma domestica Valet.)، آویشن شیرازی (Zataria multiflora Boiss.)، دارچین (Cinnamomum verum J.Presl) و گلپر (Heracleum persicum Desf. Ex Fischer) در طب سنتی به‌عنوان گیاهان ضد انعقاد و رقیق‌کننده خون معرفی شده‌اند، در این مطالعه اثرهای فیبرینولیتیک این گیاهان مورد بررسی قرار گرفت. جهت بررسی اثر فیبرینولیتیک، فیبرینوژن نشاندار شده با FITC با پلاسمای انسانی مخلوط و به آن ca+2 اضافه گردید. عصاره پلی‌فنلی تهیه شده چهار گیاه ذکر شده در غلظت‌های 05/0، 5/0، 5 و 50 (mg/ml) به تنهایی و همراه با استرپتوکیناز به لخته نشاندار اضافه شدند و 10، 20، 40 و 60 دقیقه پس از اضافه نمودن عصاره‌ها فلورسانس ناشی از FITC تعیین گردید (510Em= و 478Ex=). نتایج نشان می‌دهند که عصارههای آویشن شیرازی، دارچین و زردچوبه دارای اثر فیبرینولیتیک می‌باشند. این اثرها معنی‌دار (05/0p≤) و وابسته به دوز می‌باشند. عصاره گلپر اثر فیبرینولیتیک معنی‌داری ندارد. اثر فیبرینولیتیکی ناشی از استرپتوکیناز در حضور عصاره آویشن شیرازی به صورت وابسته به دوز افزایش می‌یابد. در حضور عصاره زردچوبه و دارچین فقط در غلظت‌های 5 و 50 (mg/ml) اثر فیبرینولیتیکی ناشی از استرپتوکیناز به صورت معنی‌دار افزایش می‌یابد (05/0p≤). عصاره گلپر تأثیری بر اثر فیبرینولیتیک استرپتوکیناز ندارد. بنابراین می‌توان گفت که آویشن شیرازی دارای بیشترین اثر فیبرینولیتیک و پس از آن به‌ترتیب دارچین و زردچوبه دارای اثر فیبرینولیتیک معنی‌دار هستند و می‌توانند در شرایط آزمایشگاهی سبب حل لخته شوند. در پایان، پیشنهاد می‌شود که ترکیبهای موجود در این گیاهان که سبب حل لخته می‌شوند بررسی و همچنین خصوصیت حل لخته توسط این گیاهان در محیط In vivo در تحقیقات آینده شناسایی شوند.
محمدحسن عصاره؛ منصوره صداقتی؛ خدیجه کیارستمی؛ عباس قمری‌زارع
چکیده
توانایی اکالیپتوس‌ها در رشد سریع سبب شده تا این جنس در جنگل‌کاری، مصارف صنعتی و دارویی اهمیت فوق‌العاده‌ای پیدا کند. گونه درختی Eucalyptus maculata Hook. از نظر تولید برخی ترکیبهای شیمیایی و مصارف دارویی نسبت به سایر اکالیپتوس‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است. در این پژوهش برای بررسی تغییرات کمّی اسانس و نوع ترکیبهای تشکیل‌دهنده برگ درخت ...
بیشتر
توانایی اکالیپتوس‌ها در رشد سریع سبب شده تا این جنس در جنگل‌کاری، مصارف صنعتی و دارویی اهمیت فوق‌العاده‌ای پیدا کند. گونه درختی Eucalyptus maculata Hook. از نظر تولید برخی ترکیبهای شیمیایی و مصارف دارویی نسبت به سایر اکالیپتوس‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است. در این پژوهش برای بررسی تغییرات کمّی اسانس و نوع ترکیبهای تشکیل‌دهنده برگ درخت E. maculata، از منطقه گرمسیری دزفول (ایستگاه تحقیقاتی صفیآباد) در استان خوزستان در چهار فصل سال جمع‌آوری گردید. روغن اسانسی گیاه به روش تقطیر با آب استخراج و به کمک دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفت. بیشترین بازده اسانس در فصل پاییز (7/1%) و کمترین بازده اسانس در فصل بهار (52/0%) بدست آمد. بیشترین مقدار 8،1-سینئول با راندمان 5/22% در زمستان، سیترونلال 0/15% در بهار و سیترونلول 0/35% در تابستان بدست آمد. بیشترین مقدار ترکیبهای معطر (46%) در تابستان بدست آمد و همچنین بیشترین ترکیب در تمامی فصول سیترونلول بود و سیترونلیل استات نیز مقدار خود را در کل سال ثابت نگه داشت.
