همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

2 استاد، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

3 دانشیار، پردیس کشاورزی دانشگاه تهران، کرج

4 استاد، پردیس کشاورزی دانشگاه تهران، کرج

چکیده

این تحقیق به منظور بررسی تأثیر شوری آب آبیاری بر عملکرد بیولوژیک، عملکرد بذر و کمیت و کیفیت اسانس بذر و اندام هوایی گیاه دارویی زنیان (Carum copticum L. C.B. Clarke) و بررسی امکان استحصال اسانس از اندام رویشی آزمایشی در سال 1386 در کرتهای کوچک مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و
8 تیمار انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل شوری آب آبیاری با مقادیر 3/0 (شاهد)، 3، 6، 9، 12، 15، 18 و 21 دسی‌زیمنس بر متر بود. براساس نتایج بدست آمده از این تحقیق اثر شوری آب آبیاری بر درصد اسانس بذر و اندام هوایی معنی‌دار نبود، اما بر ارتفاع گیاه، عملکرد اسانس بذر، عملکرد اسانس اندام هوایی، عملکرد بذر و عملکرد بیولوژیک گیاه معنی‌دار بود. مقدار اسانس بذر از 5/3 تا 1/4 میلی‌لیتر و مقدار اسانس اندام هوایی از 25/0 تا 35/0 میلی‌لیتر تغییر کرد. بیشترین عملکرد اسانس بذر و عملکرد اندام هوایی به‌ترتیب معادل 3/8 و 4/2 در شوری 3/0 دسی‌زیمنس بر متر و کمترین آن 5/3 و 5/1 میلی‌لیتر در متر مربع در شوری 21 دسی‌زیمنس بر متر بدست آمد. بالاترین عملکرد بذر و عملکرد بیولوژیکی در شوری 3/0 دسی‌زیمنس بر متر به‌ترتیب به میزان 7/202 و 6/1367 گرم در متر مربع و کمترین میزان آن به‌ترتیب 7/96 و 5/739 گرم در متر مربع در شوری 21 دسی‌زیمنس بر متر بود. نتایج حاصل از شناسایی ترکیبهای اسانس بذر زنیان نشان داد که مهمترین جزء در همه تیمارها ترکیب تیمول بود که 53 تا 2/61 درصد اسانس را به خود اختصاص داد و دومین ترکیب گاما-ترپینن به میزان 7/20 تا 25 درصد و ترکیب سوم پاراسیمن به میزان 1/13 تا 6/15 درصد بود. شناسایی ترکیبهای اسانس اندام هوایی نیز روند مشابهی را نشان داد.

کلیدواژه‌ها

- اکبری‌نیا، ا.، 1382. بررسی عملکرد و ماده مؤثره زنیان در سیستمهای کشاورزی متداول، ارگانیک و تلفیقی. پایان‌نامه دوره دکتری، رشته زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
- اکبری‌نیا، ا.، خسروی‌فرد، م.، رضایی، م.ب. و شریفی‌عاشورآبادی، ا.، 1384. مقایسه کشت پاییزه و بهاره رازیانه، زنیان، انیسون و سیاه‌دانه در شرایط فاریاب و دیم. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 21(3): 334-319.
- حیدری شریف‌آباد، ح.، 1380. گیاه و شوری. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 199 صفحه.
- دوازده امامی، س.، 1381. تأثیر تنش شوری بر جوانه‌زنی و سبز شدن بذر و مراحل رشد 10 گونه گیاه دارویی. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، شماره 145/81، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان.
- دوازده امامی، س. و مجنون حسینی، ن.، 1387. زراعت و تولید برخی گیاهان دارویی و ادویه‌ای. انتشارات دانشگاه تهران، 300 صفحه.
- سارانی، ش.ا. ، خمری، ع. و دهمرده، م.، 1386. بررسی سازگاری، عملکرد و میزان اسانس گیاهان دارویی زنیان و اسفرزه درشرایط آب وهوایی منطقه سیستان.خلاصه مقالات سومین همایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، تهران، 3-2 آبان: 54.
- سحرخیز، م.ج.، امیدبیگی، ر. و سفیدکن، ف.، 1383. تأثیر مراحل مختلف برداشت میوه گیاه دارویی زنیان بر میزان اسانس و اجزا متشکله آن. خلاصه مقالات دومین همایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، تهران، 8-7 بهمن: 115.
- صحاف، ز.، محرمی‌پور، س.، نگهبان، م. و سحرخیز، م.ج.، 1383. تأثیر اسانس گیاه زنیان Carum copticum بر روی شپشه آرد Tribolium castaneum Herbest.. خلاصه مقالات دومین همایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، تهران 8-7 بهمن: 115.
- مومنی، ت. و شاهرخی، ن.، 1370. اسانسهای گیاهی و اثرات درمانی آنها. انتشارات دانشگاه تهران، 127صفحه.
- میرزاوند بروجنی، س.، 1371. بررسی و مقایسه خصوصیات ماکروسکپی، میکروسکپی و فیتوشیمیایی میوه‌های استاندارد انیسون، رازیانه و زنیان. پایان‌نامه دکترای داروسازی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.
- Amini, F. and Ehsanpour, A.A., 2004. Selection of salt tolerant cell lines from cell suspension cultures of alfalfa (Medicago sativa). Iranian International Journal of Science, 5(2): 145-150.
- Ashraf, M. and Orooj, A., 2005. Salt stress effects on growth, ion accumulation and seed oil concentration in an arid zone traditional medicinal plant ajwain (Trachyspermum ammi [L.] Sprague). Advances in Agronomy, 10(12): 615-620.
- Blum, A., 1988. Plant Breeding for Stress Environments. Agricultural Research Organization, CRC Press Inc., Bet Dagan, Israel, 98-127.
- Chevaller Monimh, A., 1997. The Encyclopedia of Medicinal Plants. Borling Kindersley, London, 335p.
- Goreta, S., Bucevic, P., Pavela, V., Vrancic, M. and Perica, S., 2007. Salinity induced changes in growth, superoxide dismutase activity and ion content of two olive cultivars. Journal of Plant Nutrient Soil Science, 170: 398-405.
- Jimenez, Y.B., Debouck, D. and lynch, J., 2002. Salinity tolerance in Phaseolus species during early vegetative growth. Crop Science, 42: 2184-2192.
- Kirishnamoorthy, V. and Modalager, M.B., 1999. Trachyspermum ammi an essential crop for north Karnataka. Journal of Medicinal and Aromatic Plant Science, 4: 996-998.
- Mostafazadeh-Fard, B., Heidarpour, M., Aghakhani, A. and Feizi, M., 2007. Effects of irrigation water salinity and leaching on soil chemical properties in an arid region. International Journal of Agriculture and Biology, 3: 462-466.
- Oommen, S. and Singh, A., 2002. Propagation and agrotechnology status of commercially important plant species (Trachyspermum ammi (L.) Sprague). Andhra Pradesh community forest management project, Andhra Pradesh Forest Department, India, 160p.
- Rao, T.S.R., 1986. Two promising variety of ajowan in Andhra Pradesh. Indian Cocoa Arecanut and Spices Journal, 9: 498-502.