دوره 25، شماره 3 ، آبان 1388
سعید اسدی
چکیده
در این پژوهش غنی‌سازی ماده مؤثره اسانس نعناع به‌وسیله شبیه‌سازی رایانه‌ای عملیات تقطیر چند جزئی پیوسته، مورد مطالعه قرار گرفته است. در شبیه‌سازی از روش نقطه حباب و الگوریتم Wang-Henke استفاده شده است. در این روش روابط MESH (روابط موازنه جرم و تعادل فازی برای هر جزء، مجموع اجزاء مولی و موازنه انرژی برای هر مرحله تعادلی) حل شده و برای حل ...
بیشتر
در این پژوهش غنی‌سازی ماده مؤثره اسانس نعناع به‌وسیله شبیه‌سازی رایانه‌ای عملیات تقطیر چند جزئی پیوسته، مورد مطالعه قرار گرفته است. در شبیه‌سازی از روش نقطه حباب و الگوریتم Wang-Henke استفاده شده است. در این روش روابط MESH (روابط موازنه جرم و تعادل فازی برای هر جزء، مجموع اجزاء مولی و موازنه انرژی برای هر مرحله تعادلی) حل شده و برای حل معادلات از روش ماتریس سه قطری (روش توماس) استفاده شده است. همزمان با بدست‌آوردن نتایج شبیه‌سازی، نسبت به آزمایش با ستون تقطیر اقدام شده و نتایج آزمایشها نیز بدست آمده است. در آزمایشها، از ستون تقطیر پیوسته با تعداد سینی‌های یک عدد تا پنج عدد استفاده شده و تأثیر تعداد سینی‌ها در غنی‌سازی ماده مؤثره اسانس نعناع مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در انتها، نتایج شبیه‌سازی رایانه‌ای با نتایج آزمایشگاهی مقایسه شده است. نتایج حاصل از شبیه‌سازی به همراه نتایج حاصل از آزمایشها نشان می‌دهد که توسط ستون تقطیر دارای پنج عدد سینی، مقدار ماده مؤثره اسانس نعناع از 31% به بیش از 60% می‌رسد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که اضافه کردن یک سینی به ستون تقطیر با تعداد سینی‌های کم، تأثیر بیشتری در جداسازی ماده مؤثره نسبت به اضافه کردن یک سینی به ستون تقطیر با سینی‌های زیادتر دارد. نتایج حاصل نشان می‌دهد که افزایش نسبت برگشت خارجی به ستون تقطیر از 2 به 3 باعث افزایش جداسازی ماده مؤثره می‌شود. این افزایش نسبت برگشت، برای ستون تقطیر با 5 سینی، باعث افزایش 4% وزنی ماده مؤثره در محصول خروجی می‌شود.
محمّدتقی عبادی؛ مجید عزیزی؛ رضا امیدبیگی؛ محمد حسن‌زاده خیاط
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تاریخ کاشت و میزان بذر مصرفی بر عملکرد، درصد اسانس و درصد کامازولن بابونه آلمانی (Matricaria recutita L.) اصلاح شده رقم پرسو (Presov)، بذر این رقم از کشور اسلواکی خریداری شد و آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل سه تاریخ کاشت (15 آبان، 15 اسفند و 15 فروردین ماه) ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تاریخ کاشت و میزان بذر مصرفی بر عملکرد، درصد اسانس و درصد کامازولن بابونه آلمانی (Matricaria recutita L.) اصلاح شده رقم پرسو (Presov)، بذر این رقم از کشور اسلواکی خریداری شد و آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل سه تاریخ کاشت (15 آبان، 15 اسفند و 15 فروردین ماه) و فاکتور فرعی شامل سه میزان بذر مصرفی (0.2، 0.4 و 0.8 گرم در متر مربع که معادل 2، 4 و 8 کیلوگرم در هکتار می‌باشد) بود. صفات مورد بررسی شامل ارتفاع بوته، تعداد بوته در کرت، قطر گل، عملکرد گل تازه و خشک، درصد اسانس، عملکرد اسانس و درصد کامازولن بود. نتایج نشان‌دهنده اثر معنیدار تاریخ کاشت بر تمام صفات مورد اندازه‌گیری بود، ولی میزان بذر مصرفی تنها بر تعداد بوته در کرت و عملکرد اسانس اثر معنی‌داری داشت. اثر متقابل این دو فاکتور بر تمامی صفات مورد اندازه‌گیری معنیدار بود. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت 15 آبان دارای بیشترین ارتفاع بوته (47.4 سانتی‌متر)، تعداد بوته در کرت (135.4 بوته)، عملکرد گل تازه (749.1 گرم در متر مربع) و عملکرد گل خشک (175.1 گرم در متر مربع) بود، ولی بیشترین میزان اسانس و کامازولن (به‌ترتیب 0.59 و 5.62 درصد وزنی براساس وزن خشک) و عملکرد اسانس (0.79 گرم در متر مربع) به تاریخ کاشت 15 اسفند ماه تعلق داشت و تاریخ کاشت 15 فروردین دارای بیشترین قطر گل (17.9 میلی‌متر) بود. در بررسی اثر متقابل تاریخ کاشت و میزان بذر مصرفی، بیشترین ارتفاع بوته (7/49 سانتی‌متر)، عملکرد گل تازه و خشک (به‌ترتیب 810 و 2/198 گرم در متر مربع) به تیمار کاشت 15 آبان ماه و استفاده از 0.8 گرم بذر در متر مربع تعلق داشت، ولی بیشترین میزان اسانس و کامازولن (به‌ترتیب 0.63 و 5.9 درصد وزنی براساس وزن خشک) و بیشترین عملکرد اسانس (0.97 گرم در متر مربع) مربوط به تاریخ کاشت 15 اسفندماه و 0.4 گرم بذر در متر مربع بود. با توجه به نتایج حاصل به نظر می‌رسد 15 اسفندماه بهترین تاریخ کاشت و 0.4 گرم بذر در متر مربع بهترین میزان بذر مصرفی جهت کاشت بابونه آلمانی اصلاح شده رقم پرسو در محل مورد تحقیق می‌باشد.
فروزان نیکخواه؛ فاطمه سفیدکن؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر مراحل مختلف برداشت و همچنین روشهای مختلف اسانس‌گیری بر بازده اسانس گیاه آویشن (Thymus vulgaris L.) آزمایشهای جداگانه‌ای در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام شد. در آزمایش اول، تیمارها شامل تأثیر مراحل مختلف برداشت (رویشی، اوایل گلدهی و گلدهی کامل) بر بازده اسانس استخراج شده از ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر مراحل مختلف برداشت و همچنین روشهای مختلف اسانس‌گیری بر بازده اسانس گیاه آویشن (Thymus vulgaris L.) آزمایشهای جداگانه‌ای در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام شد. در آزمایش اول، تیمارها شامل تأثیر مراحل مختلف برداشت (رویشی، اوایل گلدهی و گلدهی کامل) بر بازده اسانس استخراج شده از گیاه آویشن بود که با استفاده از روش تقطیر با آب انجام شد. ترکیبهای تشکیل‌دهنده کلیه اسانسها به‌وسیله دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفتند. طبق نتایج بدست آمده از آزمایش اول مشخص شد که تأثیر مراحل مختلف برداشت بر بازده اسانس گیاه آویشن در سطح یک درصد معنیدار بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین بازده اسانس مربوط به اوایل گلدهی بود که معادل 18/1% شد و نسبت به سایرین اختلاف معنیدار داشت. تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیل‌دهنده اسانسها نشان داد که در تمام مراحل برداشت و روشهای استخراج، تیمول، پارا-سیمن و گاما-ترپینن ترکیبهای عمده اسانس بودند. مقدار تیمول در اسانس در مراحل اوایل گلدهی و گلدهی کامل تفاوت جزئی داشت، ولی در مرحله قبل از گلدهی مقدار آن پایین‌تر بود. آزمایش دوم نیز شامل تأثیر روشهای مختلف اسانس‌گیری (تقطیر با آب، تقطیر با آب و بخار و تقطیر با بخار آب) بر بازده اسانس استخراج شده از گیاه آویشن در مرحله گلدهی کامل بود. نتایج حاصل از آزمایش دوم نشان داد که در مرحله گلدهی کامل، تأثیر روشهای مختلف اسانس‌گیری بر بازده اسانس گیاه آویشن در سطح یک درصد معنیدار بود. مقایسه میانگینها مشخص کرد که بیشترین بازده اسانس تولیدی مربوط به روش تقطیر با بخار آب و معادل 20/1% شد که با روش تقطیر با آب در یک سطح قرار داشت ولی نسبت به روش تقطیر با آب و بخار اختلاف معنیدار نشان داد. در روشهای مختلف تقطیر نیز میزان تیمول در اسانس تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای نداشت ولی به‌صورت مشاهده‌ای درصد تیمول در روش تقطیر با آب کمی بالاتر بود. به‌طور کلی با توجه به نتایج این تحقیق، می‌توان مرحله اوایل گلدهی و روش تقطیر با بخار آب را به‌عنوان مناسبترین زمان برداشت و روش استخراج برای اسانس آویشن باغی معرفی نمود.
سمیه بهادر؛ عبدالکریم نگاری؛ مجید عباسپور
چکیده
Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch. که در فارسی زیره کوهی یا زیره سیاه نامیده می‌شود، گیاهیست معطر، که به‌طور وحشی در بیشتر مناطق ایران پراکنش دارد. از زیره سیاه در صنایع داروسازی، غذایی، آرایشی، بهداشتی و نوشابه‌سازی استفاده می‌شود و همچنین یکی از گیاهان معروف طب سنتی به حساب می‌آید. بررسیهای انجام شده نشان می‌دهد که توانایی خوبی برای تولید ...
بیشتر
Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch. که در فارسی زیره کوهی یا زیره سیاه نامیده می‌شود، گیاهیست معطر، که به‌طور وحشی در بیشتر مناطق ایران پراکنش دارد. از زیره سیاه در صنایع داروسازی، غذایی، آرایشی، بهداشتی و نوشابه‌سازی استفاده می‌شود و همچنین یکی از گیاهان معروف طب سنتی به حساب می‌آید. بررسیهای انجام شده نشان می‌دهد که توانایی خوبی برای تولید زراعی این گیاه ارزشمند در ایران وجود دارد و جهت بهبود تولید این گیاه، مطالعه و شناخت عوامل مؤثر بر عملکرد کمی و کیفی گیاه امری ضروریست. در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر وزن غده و عمق کاشت روی صفات زراعی زیره سیاه، آزمایشی براساس طرح پایه بلوکهای کاملاً تصادفی در قالب فاکتوریل با سه تکرار اجرا شد. فاکتور عمق کاشت در 5 سطح شامل 5، 10، 15، 20 و 25 سانتی‌متر بود و فاکتور وزن غده در 3 سطح ≤2، 4-2 و 6-4 گرم در نظر گرفته شد و در سال 1385 در مزرعه تحقیقاتی مرکز آموزش جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی اجرا شد. عمق کاشت بر درصد سبزشدن غده‌ها، ارتفاع، تعداد چتر در بوته، عملکرد بوته و وزن هزاردانه تأثیر بسیار معنی‌داری (99%≤ α) داشت. فاکتور وزن غده بجز در مورد صفت ارتفاع روی سایر صفات اثر معنی‌داری نداشت. اثر متقابل دو فاکتور عمق کاشت و وزن غده در مورد صفات ارتفاع، تعداد چترک در چتر و عملکرد بذر اثر بسیار معنی‌داری (99%≤ α) داشت. بیشترین عملکرد بذر در بوته مربوط به عمق 10 سانتی‌متر و کمترین عملکرد مربوط به عمق 25 سانتی‌متر بود. بیشترین وزن هزاردانه و کمترین وزن هزاردانه نیز مربوط به همین سطوح تیمارها بود. بنابراین توصیه می‌شود برای انتقال غده از خزانه به زمین اصلی، از غده‌های با وزن بالای 2 گرم استفاده شود و در عمق 10 سانتی‌متر کشت شود.
محمد‌شاهین دانشمندی؛ مجید عزیزی
چکیده
در این پژوهش اثر بازدارندگی اکالیپتوس (Eucalyptus golubulus Labill.) بر جوانه‌زنی و رشد علف هرز پنجه‌مرغی (Cynodon dactylon (L.) Pers.) به‌صورت: الف) غلظتهای متفاوت اسانس (ppm20، ppm50، ppm100) با روش محلول‌پاشی، ب) مقادیر مختلف برگ (2، 5 و 10 درصد وزنی) به‌صورت مالچ و مخلوط با خاک در چهار تکرار و ج) تأثیر غلظتهای مختلف اسانس (ppm20، ppm50، ppm100) و عصاره (25، 50 و 75 درصد) بر فرایند ...
بیشتر
در این پژوهش اثر بازدارندگی اکالیپتوس (Eucalyptus golubulus Labill.) بر جوانه‌زنی و رشد علف هرز پنجه‌مرغی (Cynodon dactylon (L.) Pers.) به‌صورت: الف) غلظتهای متفاوت اسانس (ppm20، ppm50، ppm100) با روش محلول‌پاشی، ب) مقادیر مختلف برگ (2، 5 و 10 درصد وزنی) به‌صورت مالچ و مخلوط با خاک در چهار تکرار و ج) تأثیر غلظتهای مختلف اسانس (ppm20، ppm50، ppm100) و عصاره (25، 50 و 75 درصد) بر فرایند جوانه‌زنی ریزومهای این علف هرز با سه تکرار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در سه آزمایش مجزا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که تأثیر غلظتهای مختلف اسانس به‌صورت محلول‌پاشی باعث کاهش رشد و ارتفاع بوته‌ها شد. کمترین میزان رشد رویشی در تیمار محلول‌پاشی با اسانس (ppm100) بود که پس از گذشت چهار ماه بتدریج نشانه‌های زردی و خشکیدگی در آنها ظاهر شد. مالچ اکالیپتوس نیز تأثیر بازدارندگی قابل‌توجهی بر جوانه‌زنی ریزومها داشت، به‌گونه‌ای که در 50 درصد تیمار مالچ اکالیپتوس جوانه‌زنی ریزومها به‌طور کامل متوقف شد. بیشترین تعداد ساقه روییده شده از هر ریزوم در تیمار شاهد مشاهده شد. در آزمایش سوم فرایند جوانه‌زنی ریزومها تحت تأثیر اسانس و عصاره اکالیپتوس قرار گرفت. جوانه‌زنی و ظهور گیاهچه‌ها با افزایش غلظت اسانس کاهش می‌یافت. غلظت 25 درصدی عصاره، جوانه‌زنی را 66 درصد کاهش داد ولی غلظتهای 50 درصد و 75 درصد آن باعث توقف کامل جوانه‌زنی شد. از نتایج بدست آمده استنباط می‌شود که عصاره و بعد اسانس اکالیپتوس دارای پتانسیل بالقوه در کنترل و مدیریت علف هرز پنجه‌مرغی بوده و می‌توان در راستای تحقق کشاورزی ارگانیک و تهیه علف‌کشهای با منشأ طبیعی از آن استفاده کرد.
ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ محمدحسین لباسچی؛ ابوالقاسم متین؛ بهروز نادری؛ مهدی رضایی؛ مصطفی گلی‌پور؛ کامبیز علیزاده انارکی؛ بهاره الهوردی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر آبیاری و کشت دیم بر شاخصهای فیزیولوژیک رشد، آزمایشی در سالهای 85-1384 در ایستگاه تحقیقات البرز، واقع در جنوب شهرستان کرج انجام شد. در این تحقیق از گیاه دارویی بومادران (Achillea millefolium L.) استفاده شد. در سال اول آزمایش و پس از استقرار گیاه، آبیاری انجام نشد. پس از قطع آبیاری، وضعیت زنده‌مانی گیاهان در کرتهای آزمایشی و ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر آبیاری و کشت دیم بر شاخصهای فیزیولوژیک رشد، آزمایشی در سالهای 85-1384 در ایستگاه تحقیقات البرز، واقع در جنوب شهرستان کرج انجام شد. در این تحقیق از گیاه دارویی بومادران (Achillea millefolium L.) استفاده شد. در سال اول آزمایش و پس از استقرار گیاه، آبیاری انجام نشد. پس از قطع آبیاری، وضعیت زنده‌مانی گیاهان در کرتهای آزمایشی و شرایط بدون آبیاری آزمون شد و نسبت به تعیین شاخصهای فیزیولوژیک رشد اقدام شد. در سال دوم آزمایش، تأثیر مقادیر مختلف آب آبیاری بر شاخصهای فیزیولوژیک رشد گیاه مورد ارزیابی قرار گرفت. تیمارها شامل آبیاری کامل (بدون تنش آبی) و همچنین اجرای عملیات آبیاری براساس 30 (تنش ملایم)، 60 (تنش متوسط) و 90 (تنش شدید) میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A بود که در مقایسه با تیمار بدون آبیاری به‌عنوان شاهد مورد بررسی قرار گرفتند. زمان اعمال تیمارها از ابتدای رشد و پس از استقرار گیاه، تا انتهای دوره رشد در مزرعه بود. به این منظور، پس از رسیدن به سطح تبخیر هر کدام از مقادیر ذکر شده از تشتک تبخیر، بلافاصله به‌وسیله کنتور نسبت به افزایش رطوبت خاک تا حد ظرفیت زراعی اقدام شد. همچنین میزان رطوبت موجود در خاک، با استفاده از توزین نمونه‌های تر و خشک خاک در هر کدام از کرتهای آزمایشی نیز اندازه‌گیری شد. در این بررسی، شاخصهای فیزیولوژیک رشد ازجمله تولید ماده خشک، شاخص سطح برگ، سرعت رشد نسبی و سرعت رشد محصول تعیین شد. طبق نتایج حاصل، در سال اول آزمایش و در شرایط دیم، میزان تجمع ماده خشک تا میزان 2250 درجه روز رشد یا GDD افزایش یافت و از این مرحله به بعد کاهش نشان داد. در سال دوم آزمایش، میزان رشد مجدد گیاه در شرایط دیم به‌طور محسوسی کاهش یافت و خشک شد. با استفاده از مقادیر مختلف آبیاری و با افزایش رطوبت خاک از تنش شدید تا تنش ملایم، میزان تجمع ماده خشک و شاخص سطح برگ افزایش یافت. در تمام تیمارهای تنش آبی در حدود 3000 درجه روز رشد، کاهش و سیر نزولی رشد مشاهده شد. طبق نتایج بدست آمده تیمار مربوط به تنش ملایم بیشترین کارایی را نشان داد.
پانته‌آ سرخیل؛ منصور امیدی؛ سید‌علی پیغمبری؛ سعید دوازده امامی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تیمارهای هورمونی بر کالزایی و باززایی در گیاه رازیانه، پنج ریزنمونه (برگ، هیپوکوتیل، مریستم انتهایی، ریشه و طوقه) انتخاب شد. بذر گیاه رازیانه بعد از استریل به محیط آب در لوله آزمایش روی پل کاغذی کشت و در دمایoC24 با 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی قرار داده شد و بعد از گذشت 15 روز که گیاه به ارتفاع حدود 10 سانتی‌متر رسید ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تیمارهای هورمونی بر کالزایی و باززایی در گیاه رازیانه، پنج ریزنمونه (برگ، هیپوکوتیل، مریستم انتهایی، ریشه و طوقه) انتخاب شد. بذر گیاه رازیانه بعد از استریل به محیط آب در لوله آزمایش روی پل کاغذی کشت و در دمایoC24 با 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی قرار داده شد و بعد از گذشت 15 روز که گیاه به ارتفاع حدود 10 سانتی‌متر رسید ریزنمونه‌ها تهیه شدند. القای کالوس با کشت ریزنمونه‌ها روی محیط MS½ با 9 تیمار هورمونی شامل هورمون 2,4-D (2، 4 و 8 میلی‌گرم در لیتر) و BAP (25/0، 5/0 و 1 میلی‌گرم در لیتر) تحت شرایط 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی و دمای oC24 انجام شد. اندازه کالوس، وزن کالوس و درصد کالزایی در هر یک از تیمارهای بکار رفته اندازه‌گیری شد. با درنظر گرفتن صفات فوق هورمونی 2 و 4 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D و 25/0 و 5/0 میلی‌گرم در لیتر BAP بهترین ترکیبهای هورمونی و نیز هیپوکوتیل و مریستم انتهایی بهترین ریزنمونه‌ها شناخته شدند. در مرحله باززایی کالوس محیط MS½ با 9 ترکیب هورمونی یاد شده به همراه 2,4-D (2/0 میلی‌گرم در لیتر) و BAP (5/0، 2، 4، 15، 20 و 25 میلی‌گرم در لیتر) و TDZ (15 و 20 میکرولیتر) و محیط MS½ بدون هورمون در نظر گرفته شد که محیط MS ½ بدون هورمون بهترین محیط باززایی را نشان داد. به منظور مطالعه تولید اسانس در فاز کشت سوسپانسیون سلولی بهترین تیمار در فاز کالزایی انتخاب شد و کالوس به محیط سوسپانسیون سلولی به محیط کشت MS ½ شامل 2,4-D (2 میلی‌گرم در لیتر) و BAP (25/0 میلی‌گرم در لیتر) منتقل و در شرایط تاریکی در دمای oC24 روی شیکر با 100 دور در دقیقه قرار داده شدند. بعد از 4 هفته طیف‌نگاری جرمی انجام شد که تولید موادی همچون آلفا-پینن و لیمونن در محیط کشت بافت گزارش شد.
احمد اکبری‌نیا؛ فاطمه سفیدکن؛ سیدرضا رزاز هاشمی
چکیده
مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm.) گیاهی از خانواده Lamiaceaeو انحصاری ایران می‌باشد. این گیاه علاوه بر استفاده سنتی از نظر کاربرد در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی نیز حائز اهمیت است. سه توده ژنتیکیاین گونه جمع‌آوری شده از استان قزوین در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه کشت شد. سرشاخه‌های گلدار آنها از پایه‌های سه ساله ...
بیشتر
مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm.) گیاهی از خانواده Lamiaceaeو انحصاری ایران می‌باشد. این گیاه علاوه بر استفاده سنتی از نظر کاربرد در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی نیز حائز اهمیت است. سه توده ژنتیکیاین گونه جمع‌آوری شده از استان قزوین در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه کشت شد. سرشاخه‌های گلدار آنها از پایه‌های سه ساله در چین‌های مختلف برداشت شده و مورد مقایسه آماری قرار گرفتند. از سرشاخه‌های خشک شده به روش تقطیر با آب به مدت 3 ساعت اسانس‌گیری بعمل آمد و میزان اسانس براساس درصد ماده خشک محاسبه شد. در عرصه طبیعت شنین با 3/3% بالاترین میزان اسانس و پس از آن آبگرم با 3% و آروچان با 21/2% در مرتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در مزرعه میزان اسانس توده‌های ژنتیکی در چین‌های مختلف روند یکسانی نشان نداد. در چین‌های اول و دوم آبگرم و در چین سوم آروچان بیشترین اسانس را دارا بودند. بیشترین کاهش اسانس در مقایسه بین گیاهان کشت شده و عرصه طبیعت مربوط به شنین بود. از لحاظ میزان تیمول بین توده‌ها در نمونه‌های جمع‌آوری شده از طبیعت در دامنه 35% تا 36% بود. اما در شرایط کشت شده بیشترین میزان تیمول مربوط به چین سوم آبگرم (6/49%) و بعد چین دوم آروچان (3/38%) و چین اول شنین (1/38%) بود. کارواکرول در نمونه‌های طبیعت حدود 1% و بیشتر از نمونه‌های کشت شده بود.
محمدمهدی عطارپور یزدی؛ محمد کمالی‌نژاد؛ نسیم‌سادات فلوایی‌کوچک؛ صادق منصوری
چکیده
زخم سوختگی محل مناسبی برای بروز عفونتهای مقاوم به درمان می‌باشد. بنابراین تحقیق در زمینه بدست آوردن داروهای مؤثر بر باکتریهای مولد این عفونت ضروری به نظر می‌رسد. هدف از انجام این مطالعه، شناسایی اثر ضد باکتریایی عصاره متانولی میوه گیاه گارم زنگی (Terminalia Catappa L.) بر باکتریهای جدا شده از عفونت زخم سوختگی و مقایسه آن با اثر آنتی‌بیوتیکهای ...
بیشتر
زخم سوختگی محل مناسبی برای بروز عفونتهای مقاوم به درمان می‌باشد. بنابراین تحقیق در زمینه بدست آوردن داروهای مؤثر بر باکتریهای مولد این عفونت ضروری به نظر می‌رسد. هدف از انجام این مطالعه، شناسایی اثر ضد باکتریایی عصاره متانولی میوه گیاه گارم زنگی (Terminalia Catappa L.) بر باکتریهای جدا شده از عفونت زخم سوختگی و مقایسه آن با اثر آنتی‌بیوتیکهای منتخب برای هر باکتری بود. ابتدا عصاره متانولی میوه این گیاه تهیه شد و بعد فعالیت ضد باکتریایی آن بر علیه 8 نوع باکتری جدا شده از عفونت زخم سوختگی 100 بیمار ابتدا به روش انتشار در آگار (چاهک) در غلظت mg/ml40 و بعد رقت‌های متوالی در آگار در رقت‌های mg/ml20-039/0 بررسی شد و MIC (Minimal Inhibitory Concentration) گیاه برای انواع حساس تعیین شد. اثر آنتی‌بیوتیکهای منتخب بر باکتریها نیز به روش دیسک بررسی شد. برای مقایسه اثر عصاره و آنتی‌بیوتیکها از آزمون Onava تک متغیره استفاده شد. نتایج بدست آمده از آزمایشها نشان داد که عصاره متانولی یاد شده، بر علیه 100% از Pseudomonas aeruginosa و Acinetobacter spp.، بیش از 80% از سه گونه Staphylococcus و 50% از Escherichia coli بدست آمده از نمونه‌های بالینی با MIC=20mg/ml مؤثر است. این در حالی است که بیشتر نمونه‌ها به آنتی‌بیوتیکها مقاوم بودند. تفاوت اثر آنتی‌بیوتیک و گیاه برای Pseudomonas aeruginosa (P<0/001)، Acinetobacter spp. (P<0/05) و انواع Staphylococcus (P<0/05) معنیدار بود. این مطالعه نشان می‌دهد که عصاره متانولی Terminalia Catappa اثر ضد باکتریایی بسیار خوبی بر علیه اغلب باکتریهای مولد عفونت زخم سوختگی دارد. بنابراین می‌توان این عصاره را پس از مطالعاتی با طیف وسیعتر به صورت آزمایشگاهی و بالینی، به‌عنوان یک داروی ضد باکتریایی مورد توجه قرار داد.
مهردخت نجف‌پور نوایی؛ مهدی میرزا
چکیده
جنس Scaligeria از تیره چتریان است و در ایران 7 گونه دارد که یکی از گونه‌های معطر آن، گیاه Scaligeria assyriaca Freyn & Bornm. است. این گیاه در رویشگاههای طبیعی کشور یافت می‌شود. هدف از این تحقیق مقایسه کمی و کیفی اسانس برگ و میوه این گونه بود. این گیاه از منطقه‌ای بین اسفراین و بجنورد در استان خراسان جمع‌آوری شد و با روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. برای ...
بیشتر
جنس Scaligeria از تیره چتریان است و در ایران 7 گونه دارد که یکی از گونه‌های معطر آن، گیاه Scaligeria assyriaca Freyn & Bornm. است. این گیاه در رویشگاههای طبیعی کشور یافت می‌شود. هدف از این تحقیق مقایسه کمی و کیفی اسانس برگ و میوه این گونه بود. این گیاه از منطقه‌ای بین اسفراین و بجنورد در استان خراسان جمع‌آوری شد و با روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. برای شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههایگاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیفسنججرمی(GC/MS)استفاده شد.بررسی و مقایسه نتایج نشان می‌دهد که در برگ؛ جرماکرن D (1/21%)، بتا-کاریوفیلن (4/13%)، آلفا-کوپائن (2/10%)، بتا-سزکویی فلاندرن (10%) و در میوه؛ میریستیسین (3/24%)، جرماکرن D (7/13%)، المیسین (11%)، کسان (5/9%) و بتا-سزکویی فلاندرن (7/8%) ترکیبهای اصلی اسانس گیاه را تشکیل میدادند.
فرشاد رخشنده‌رو؛ امیر مدرسی؛ حمیدرضا زمانی‌زاده
چکیده
گزنه دو پایه (Urtica dioica L.)، دارای خاصیت درمانی در معالجه بیماریهای مزمن انسان می‌باشد. در این پژوهش اثر ضد ویروسی عصاره‌های آبی و الکلی گزنه در مهار ویروسهای بیماری‌زای ایجاد کننده موزائیک گل رُز در محیط کشت مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 530 نمونه از گونه‌های مختلف رُز دارای علائم موزائیک و یا بدون علائم از مناطق محتلف تهران و حومه جمع‌آوری ...
بیشتر
گزنه دو پایه (Urtica dioica L.)، دارای خاصیت درمانی در معالجه بیماریهای مزمن انسان می‌باشد. در این پژوهش اثر ضد ویروسی عصاره‌های آبی و الکلی گزنه در مهار ویروسهای بیماری‌زای ایجاد کننده موزائیک گل رُز در محیط کشت مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 530 نمونه از گونه‌های مختلف رُز دارای علائم موزائیک و یا بدون علائم از مناطق محتلف تهران و حومه جمع‌آوری شد. نمونه‌ها توسط آزمونهای سرولوژیک الیزای مستقیم و غیرمستقیم برای عوامل ویروسی موزائیک آرابیس Arabis mosaic virus و لکه حلقوی نکروتیک درختان میوه هسته‌دار Prunus necrotic ringspot virus مورد بررسی قرار گرفتند. تعداد 20 قلمه از نمونه‌های رُز آلوده به هر دو ویروس به محیط کشت MS انتقال داده شدند. سه غلظت (0/5، 2 و 5 میلی‌گرم اسانس 0/1 میلی‌لیتر از محیط کشت) از عصاره‌های آبی و اتانولی تهیه شده از بافت خشک برگ و ریشه گیاه گزنه به محیط‌های کشت حاوی قلمه‌های آلوده اضافه شد. قلمه‌های تیمار شده 30 روز پس از تیمار از لحاظ غلظت آلودگیهای ویروسی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج این بررسی نشان داد که عصاره آبی گزنه در مقایسه با عصاره الکلی از توان بیشتری در مهار عوامل ویروسی موزائیک رُز برخوردار است. عصاره‌های آبی گزنه با غلظتهای 2 و 5 و الکلی (اتانول) با غلظتهای mg/ml5/0 و mg/ml2 موجب حذف به‌ترتیب 90% آلودگی ویروس ArMV و 42% آلودگی PNRSV از قلمه‌های رُز مورد بررسی شدند. نتایج این بررسی نشان می‌دهد عصاره‌های آبی و الکی گزنه دارای اثر منفی در تکثیر عوامل ویروسی ایجاد کننده موزائیک در رُز می‌باشند و این احتمال وجود دارد که بتوان جهت عاری‌سازی گونه‌های رُز از آلودگیهای ویروسی در محیط‌های کشت از آنها استفاده نمود.
سیدعلیرضا ولدآبادی؛ محمدحسین لباسچی؛ حسین علی‌آبادی فراهانی
چکیده
هدف از آنالیز شاخصهای فیزیولوژیک رشد، تفسیر و تشریح چگونگی پاسخ گیاهان به یک وضعیت محیطی معین است. به منظور بررسی تأثیر قارچ میکوریز آربوسکولار (AMF)، کود P2O5 و دور آبیاری بر شاخصهای فیزیولوژیک رشد گشنیز، تحقیق حاضر در سال 1385 در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام شد. آزمایش مزرعه‌ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل ...
بیشتر
هدف از آنالیز شاخصهای فیزیولوژیک رشد، تفسیر و تشریح چگونگی پاسخ گیاهان به یک وضعیت محیطی معین است. به منظور بررسی تأثیر قارچ میکوریز آربوسکولار (AMF)، کود P2O5 و دور آبیاری بر شاخصهای فیزیولوژیک رشد گشنیز، تحقیق حاضر در سال 1385 در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام شد. آزمایش مزرعه‌ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل کاربرد و عدم کاربرد قارچ میکوریزی (Glomus hoi)، مقادیر صفر، 16 و 32 کیلوگرم در هکتار کود P2O5 (سوپر فسفات تریپل) و دو سطح دور آبیاری که آبیاری بعد از 30 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر (شرایط بدون تنش خشکی) و آبیاری بعد از 60 میلی‌متر تبخیر (شرایط تنش خشکی) بودند. نتایج هفت مرحله نمونهبرداری نشان داد که کاربرد قارچ میکوریزی، 32 کیلوگرم کود P2O5 در هکتار و شرایط بدون تنش، ماده خشک، شاخص سطح برگ، سرعت رشد نسبی، سرعت جذب خالص و سرعت رشد محصول را افزایش داد، ضمن آنکه این صفات در شرایط تنش بشدت کاهش یافتند. همچنین نتایج این بررسی نشان داد که قارچ میکوریزی با برقراری همزیستی با ریشة گشنیز، توانست جذب فسفر را افزایش دهد. این امر میتواند مصرف کودهای فسفره در مزارع را کاهش دهد بدون آن که عملکرد کمی و کیفی گیاه کاهش پیدا کند.
محدثه محبوبی؛ فاطمه قاضیان بیدگلی
چکیده
Artemisia aucheri Boiss. گیاهی بوتهای از خانواده Asteraceaeمی‌باشد که در سراسر ایران پراکنده است. این گیاه در طب سنتی ایران، به‌عنوان قابض، ضدعفونی کننده، ضد میکروب، ضد انگل و ضد مسمومیت بکار می‌رود. هدف از این مطالعه، ارزیابی خاصیت ضد میکروبی اسانس حاصل از اندام هوایی این گیاه، بر طیف وسیعی از میکروارگانیسمها شامل باکتریهای گرم منفی، گرم مثبت، ...
بیشتر
Artemisia aucheri Boiss. گیاهی بوتهای از خانواده Asteraceaeمی‌باشد که در سراسر ایران پراکنده است. این گیاه در طب سنتی ایران، به‌عنوان قابض، ضدعفونی کننده، ضد میکروب، ضد انگل و ضد مسمومیت بکار می‌رود. هدف از این مطالعه، ارزیابی خاصیت ضد میکروبی اسانس حاصل از اندام هوایی این گیاه، بر طیف وسیعی از میکروارگانیسمها شامل باکتریهای گرم منفی، گرم مثبت، قارچهای رشتهای و مخمر با استفاده از روش انتشار در آگار (دیسک دیفیوژن) و روش رقت‌سازی در لوله (میکروبراث دایلوشن) بود. شناسایی اجزای اسانس با استفاده از GC و GC/MS وجود 54 ترکیب را نشان داده که مجموعاً 98% از کل اسانس را تشکیل میدهند. ژرانیل استات (2/17%)، آلفا-سیترال (1/17%)، لینالول (7/12%)، ژرانیول (7/10%) و Z-سیترال (5/10%) از اجزای اصلی اسانس می‌باشند. نتایج مطالعات ضد میکروبی نشان داد که اثر ضد میکروبی اسانس درمنه کوهی با افزایش غلظت، افزایش مییابد. اسانس حاصل از اندام هوایی گیاه، اثر ضد قارچی بسیار خوبی نشان داد. اثر ضد قارچی اسانس از اثر ضد باکتریایی آن بیشتر بود. باکتریهای گرم منفی نسبت به باکتریهای مثبت مقاوم‌تر بودند. متوسط میانگین قطر هاله عدم رشد اسانس درمنه کوهی بر باکتریهای گرم مثبت و قارچها به‌ترتیب از اثر وانکومایسین و آمفوتریسینB بیشتر بود و این اثر در باکتریهای گرم منفی از جنتامایسین کمتر بود. مطالعات بیشتری لازم است تا کارایی اسانس در مقابل ایزولههای بالینی ارزیابی شود.
