نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس تولید و بهره‌برداری گیاهان دارویی و معطر، مرکز آموزش جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی
2 کارشناس، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی
3 دانشیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی
چکیده
Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch. که در فارسی زیره کوهی یا زیره سیاه نامیده می‌شود، گیاهیست معطر، که به‌طور وحشی در بیشتر مناطق ایران پراکنش دارد. از زیره سیاه در صنایع داروسازی، غذایی، آرایشی، بهداشتی و نوشابه‌سازی استفاده می‌شود و همچنین یکی از گیاهان معروف طب سنتی به حساب می‌آید. بررسیهای انجام شده نشان می‌دهد که توانایی خوبی برای تولید زراعی این گیاه ارزشمند در ایران وجود دارد و جهت بهبود تولید این گیاه، مطالعه و شناخت عوامل مؤثر بر عملکرد کمی و کیفی گیاه امری ضروریست. در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر وزن غده و عمق کاشت روی صفات زراعی زیره سیاه، آزمایشی براساس طرح پایه بلوکهای کاملاً تصادفی در قالب فاکتوریل با سه تکرار اجرا شد. فاکتور عمق کاشت در 5 سطح شامل 5، 10، 15، 20 و 25 سانتی‌متر بود و فاکتور وزن غده در 3 سطح ≤2، 4-2 و 6-4 گرم در نظر گرفته شد و در سال 1385 در مزرعه تحقیقاتی مرکز آموزش جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی اجرا شد. عمق کاشت بر درصد سبزشدن غده‌ها، ارتفاع، تعداد چتر در بوته، عملکرد بوته و وزن هزاردانه تأثیر بسیار معنی‌داری (99%≤ α) داشت. فاکتور وزن غده بجز در مورد صفت ارتفاع روی سایر صفات اثر معنی‌داری نداشت. اثر متقابل دو فاکتور عمق کاشت و وزن غده در مورد صفات ارتفاع، تعداد چترک در چتر و عملکرد بذر اثر بسیار معنی‌داری (99%≤ α) داشت. بیشترین عملکرد بذر در بوته مربوط به عمق 10 سانتی‌متر و کمترین عملکرد مربوط به عمق 25 سانتی‌متر بود. بیشترین وزن هزاردانه و کمترین وزن هزاردانه نیز مربوط به همین سطوح تیمارها بود. بنابراین توصیه می‌شود برای انتقال غده از خزانه به زمین اصلی، از غده‌های با وزن بالای 2 گرم استفاده شود و در عمق 10 سانتی‌متر کشت شود.
کلیدواژه‌ها
)