دوره 33، شماره 6 ، بهمن و اسفند 1396
محمدحسین لباسچی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ مریم مکی زاده تفتی؛ سمانه اسدی صنم؛ خلیل کریم زاده اصل
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی و کیفی سه گونه آویشن در شرایط دیم استان‌های تهران (دماوند)، کردستان و کرمانشاه آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه سال (1388، 1389 و 1390) و در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه گونه (T. vulgaris L.، T.daenensis Celak. و T. kotschyanus Boiss. & Hohen.) و سه تراکم ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی و کیفی سه گونه آویشن در شرایط دیم استان‌های تهران (دماوند)، کردستان و کرمانشاه آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه سال (1388، 1389 و 1390) و در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه گونه (T. vulgaris L.، T.daenensis Celak. و T. kotschyanus Boiss. & Hohen.) و سه تراکم (8، 6 و 4 بوته در مترمربع) بودند که به‌ترتیب در کرت‌های اصلی و فرعی در نظر گرفته شدند. ویژگی‌های اندازه‌گیری شده شامل عملکرد ماده خشک اندام هوایی، بازده اسانس، عملکرد اسانس و ترکیب‌های موجود در اسانس بود. نتایج نشان داد که برهم‌کنش چهارگانه تراکم، گونه، سال و استان بر مقدار ماده خشک معنی‌دار بود که مقدار آن از 75 تا 5172 کیلوگرم در هکتار در تیمارها و سال های مختلف بدست آمد. بیشترین عملکرد ماده خشک در تراکم 6 بوته در مترمربع گونه T. daenensis در سال سوم آزمایش در کرمانشاه مشاهده شد. بیشترین عملکرد اسانس در تراکم 8 بوته در مترمربع گونه T. daenensis در سال دوم در کرمانشاه بدست آمد. بیشترین مقدار تیمول (80.3%) متعلق به گونه T.daenensis در دماوند و در تراکم متوسط در سال سوم آزمایش بود. در کل، ظرفیت بالای تولید T. daenensis در استان‌های مورد آزمایش، نشان از سازگاری و عملکرد اقتصادی این گونه بومی و باارزش داشت.
یونس مولودی؛ محسن دانشیار
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی اثرات سطوح مختلف اسانس رزماری (صفر، 100 و 200 میلی‌گرم در کیلوگرم) و اسانس نعناع فلفلی (صفر، 100 و 200 میلی‌گرم در کیلوگرم) بر عملکرد، وزن اندام‌های داخلی و برخی فراسنجه‌های خونی با استفاده از 360 قطعه از بلدرچین یک‌روزه در قالب یک آزمایش فاکتوریل 3×3 بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 9 تیمار و 4 تکرار (10 پرنده در هر تکرار) ...
بیشتر
هدف از این تحقیق بررسی اثرات سطوح مختلف اسانس رزماری (صفر، 100 و 200 میلی‌گرم در کیلوگرم) و اسانس نعناع فلفلی (صفر، 100 و 200 میلی‌گرم در کیلوگرم) بر عملکرد، وزن اندام‌های داخلی و برخی فراسنجه‌های خونی با استفاده از 360 قطعه از بلدرچین یک‌روزه در قالب یک آزمایش فاکتوریل 3×3 بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 9 تیمار و 4 تکرار (10 پرنده در هر تکرار) بود. نتایج نشان داد که مصرف بالاترین سطح اسانس رزماری در هفته دوم موجب افزایش مصرف خوراک در مقایسه با دو سطح پایین آن شد (0.05>P). مصرف نعناع فلفلی در هفته چهارم آزمایش، ضریب تبدیل خوراک را تحت تأثیر قرار داد (0.05>P) و جوجه بلدرچین‌های تغذیه‌شده با سطح متوسط اسانس نعناع (100 قسمت در میلیون) ضریب تبدیل خوراک پایین‌تری در مقایسه با سایر سطوح آن داشتند. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که مصرف رزماری یا نعناع فلفلی و یا مصرف توأم اسانس این دو گیاه تأثیری بر وزن سینه، ران، کبد و طحال نداشت (0.05<P). مصرف اسانس گیاهان رزماری یا نعناع فلفلی تغییری در فراسنجه‌های خونی تری‌گلیسرید، پروتئین، اوره، کراتینین و HDL نداشت (0.05<P). اثر رزماری بر طول مجموع ژوژنوم و ایلئوم تمایل به معنی‌دار شدن داشت (0.09=P) و سطوح 100 و 200 قسمت در میلیون رزماری طول بیشتر مجموع ژوژنوم و ایلئوم را در سن 35 روزگی باعث شدند. به‌طور کلی، مصرف اسانس گیاهان رزماری و نعناع فلفلی موجب بهبود عملکرد در سنین ابتدایی رشد در بلدرچین می‌گردد.
بهاره پارسامطلق؛ پرویز رضوانی مقدم؛ رضا قربانی؛ ذبیح اله اعظمی ساردویی
چکیده
با هدف مطالعه تأثیر سیستم‌های مختلف تغذیه‌ای و سطوح مختلف آب آبیاری بر برخی خصوصیات فیتوشیمیایی گیاه دارویی چای‌ترش (Hibiscus sabdariffa L.)، آزمایشی در دو سال زراعی 92-1391 و 93-1392 در دانشگاه جیرفت، به‌صورت کرت‌های خرد شده نواری در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: سطوح مختلف آب آبیاری در سه ...
بیشتر
با هدف مطالعه تأثیر سیستم‌های مختلف تغذیه‌ای و سطوح مختلف آب آبیاری بر برخی خصوصیات فیتوشیمیایی گیاه دارویی چای‌ترش (Hibiscus sabdariffa L.)، آزمایشی در دو سال زراعی 92-1391 و 93-1392 در دانشگاه جیرفت، به‌صورت کرت‌های خرد شده نواری در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: سطوح مختلف آب آبیاری در سه سطح 60، 80 و 100 درصد نیاز آبی گیاه که به‌عنوان فاکتور کرت‌های اصلی در نظر گرفته شدند و منبع تغذیه گیاه در 5 سطح (کود زیستی مایکوریزا، ورمی‌کمپوست، کود گاوی و کود شیمیایی (NPK) و تیمار شاهد) که به‌عنوان فاکتور کرت‌های فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب طی دو سال آزمایش، تأثیر معنی‌دار تیمارهای تغذیه‌ای و سطوح مختلف آب آبیاری را بر محتوای فنل کل، آنتوسیانین، اسیدیته کاسبرگ، درصد روغن دانه و درصد پروتئین دانه گیاه نشان دادند. در منبع تغذیه‌ای ورمی‌کمپوست و کود گاوی بیشترین میزان آنتوسیانین به‌ترتیب با 3.05 و 2.87 (میلی‌گرم/ گرم وزن خشک)، فنل کل با 12.52 و 12.90 (میلی‌گرم/ گرم وزن خشک) و اسیدیته 0.81 و 0.87 (گرم/ 100 گرم وزن خشک) کاسبرگ مشاهده شدند. همچنین سطح 60% و 100% نیاز آبی گیاه به‌ترتیب بیشترین و کمترین میزان آنتوسیانین (3 و 2.19 میلی‌گرم/ گرم وزن خشک)، فنل کل (13.04 و 10.81 میلی‌گرم/ گرم وزن خشک) و پروتئین دانه (20.90% و 20.01%) را تولید کردند. علاوه‌براین، مقدار آنتوسیانین تحت تأثیر اثرات متقابل سیستم‌های تغذیه‌ای و سطوح آبیاری و درصد روغن دانه نیز تحت تأثیر برهم‌کنش سال در آبیاری قرار گرفتند. البته ویتامین C کاسبرگ تحت تأثیر هیچ‌یک از تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت.
فاطمه کنشلو؛ فاطمه سفیدکن سفیدکن؛ هاشم کنشلو؛ محمدعلی علیزاده
چکیده
برای بررسی ترکیب‌های اسانس بابونه زاگرسی (Anthemis haussknechtii Boiss. & Reut) در شرایط مزرعه، بذر جمعیتهای مختلف از استان‌های کردستان، آذربایجان‌غربی، ایلام و فارس جمع‌آوری و در مجتمع تحقیقاتی البرز کرج در سال زراعی 93-1392 کشت گردید. در مرحله گلدهی از سرشاخه‌های گلدار، نمونه تهیه و پس از خشک کردن در هوا با استفاده از روش تقطیر با آب اسانس‌گیری ...
بیشتر
برای بررسی ترکیب‌های اسانس بابونه زاگرسی (Anthemis haussknechtii Boiss. & Reut) در شرایط مزرعه، بذر جمعیتهای مختلف از استان‌های کردستان، آذربایجان‌غربی، ایلام و فارس جمع‌آوری و در مجتمع تحقیقاتی البرز کرج در سال زراعی 93-1392 کشت گردید. در مرحله گلدهی از سرشاخه‌های گلدار، نمونه تهیه و پس از خشک کردن در هوا با استفاده از روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. برای شناسایی و جداسازی ترکیب‌های اسانس از دستگاه کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌‌سنج جرمی استفاده شد. نتایج نشان داد بازده اسانس جمعیت‌ها بین 0.2% در پیرانشهر تا 0.3% در دره‌شهر متغیر می‌باشد. 28 ترکیب در اسانس جمعیت‌ها شناسایی شد که اسپاتولنول، کاریوفیلن اکساید و گلوبولول از ترکیب‌های عمده بودند که درصد آنها در جمعیت‌ها متفاوت بودند، به‌طوری که اسپاتنول با درصدهای 19.1، 18.1، 16.2، 14.5، 13.8 و 12.2 به‌ترتیب در جمعیتهای دره‌شهر، قروه، دیواندره، ایوان، پیراشهر و سنندج؛ ترکیب کاریوفیلن اکساید با درصد 20.5، 13.2، 12.9، 12.4 و 12.2 به‌ترتیب در نمونه‌های دره‌شهر، قروه، دیواندره2، فارس و دیواندره 1 و به‌ترکیب گلوبولول با مقادیر 12، 11.5 و 11.2 درصد به‌ترتیب در نمونه‌های ایوان، دیواندره2 و قروه اشاره کرد. نتایج آنالیز خوشه‌ای، هشت جمعیت را به سه دسته متفاوت تقسیم کرد، به‌طوری که جمعیتهای پیرانشهر و فارس در یک دسته، قروه و دره‌شهر در دسته دیگر و سایر نمونه‌ها در یک دسته جداگانه قرار گرفتند. بنابر نتایج بدست‌آمده برای دستیابی به برخی ترکیب‌ها با درصد بالا، ضروریست از جمعیت خاص اسانس‌گیری شود.
زینب محکمی؛ علی میرشکار؛ فاطمه بیدرنامنی؛ زهرا غفاری مقدم؛ محمد فروزنده
چکیده
پنیرباد (Withania coagulans (Stocks) Dun.) درختچه‌ای چند ساله از خانواده سولاناسه است. پیکره این گیاه دارای متابولیت‌های ثانویه از گروه لاکتون‌های استروئیدی با نام ویتانولوئیدها می‌باشد که امروزه اثرات فارماکولوژیکی قابل توجهی از آنها گزارش شده است. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با فاکتور اصلی بستر کاشت در سه سطح ...
بیشتر
پنیرباد (Withania coagulans (Stocks) Dun.) درختچه‌ای چند ساله از خانواده سولاناسه است. پیکره این گیاه دارای متابولیت‌های ثانویه از گروه لاکتون‌های استروئیدی با نام ویتانولوئیدها می‌باشد که امروزه اثرات فارماکولوژیکی قابل توجهی از آنها گزارش شده است. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با فاکتور اصلی بستر کاشت در سه سطح (پرلیت + کوکوپیت، ماسه، خاک باغچه + کود دامی) و فاکتور فرعی قارچ مایکوریزا در چهار سطح (شاهد، Glomus mosseae، G. intraradice و کاربرد همزمان هر دو قارچ) در سه تکرار در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل واقع در چاه نیمه بقیه‌اله‌الاعظم (عج) اجرا شد. آنالیز فیتوشیمیایی عصاره به روش HPLC انجام شد. آنالیز آماری داده‌ها و ترسیم نمودارها به کمک نرم‌افزارهای SPSS و Excel انجام گردید. نتایج آزمایش حکایت از آن داشت که بستر خاک باغچه + کود دامی و کاربرد همزمان هر دو قارچ بهترین اثر را بر افزایش صفات طول ساقه، وزن تر و وزن خشک داشت. در بررسی اثر ساده بستر بر میزان متابولیت‌های ثانویه مشاهده شد که تیمار خاک باغچه + کود دامی باعث افزایش متابولیت‌های ثانویه ویتافرین آ، ویتانولید آ، گلوکوویتانولید، ویتااسترامونولید، ویتانوزید X و کوآگولین در این آزمایش شد. کاربرد همزمان هر دو قارچ نیز باعث افزایش بیشتر متابولیت‌های ثانویه (بجز ویتااسترامونولید و کوآگولین) گردید. نتایج حکایت از آن داشت که کاربرد همزمان دو گونه قارچ G. mosseae و G. intraradice در بستر خاک باغچه + کود دامی سبب افزایش صفات مورفولوژیکی و ویتانولوئیدها در گیاه دارویی پنیرباد شد.
هادی احمدیان؛ فردین میراحمدی؛ بهاالدین رشیدزاده
چکیده
شیرین‌بیان (Glycyrrhiza glabra L.) گیاهی است بوته ای چندساله که در اطراف مدیترانه و آسیا همانند ترکیه، ایتالیا و به‌ویژه ایران به‌طور گسترده رشد می کند. شیرین‌بیان گیاه مطلوبی است که از هزاران سال پیش در مواد غذایی و دارویی کاربرد داشته است. این گیاه حاوی ترکیب‌های زیادی است که مؤثرترین آنها گلیسیریزین بوده که عامل طعم شیرین ریشه شیرین‌بیان ...
بیشتر
شیرین‌بیان (Glycyrrhiza glabra L.) گیاهی است بوته ای چندساله که در اطراف مدیترانه و آسیا همانند ترکیه، ایتالیا و به‌ویژه ایران به‌طور گسترده رشد می کند. شیرین‌بیان گیاه مطلوبی است که از هزاران سال پیش در مواد غذایی و دارویی کاربرد داشته است. این گیاه حاوی ترکیب‌های زیادی است که مؤثرترین آنها گلیسیریزین بوده که عامل طعم شیرین ریشه شیرین‌بیان (30 تا50 بار از شکر شیرینتر) است. ریشه گیاه مذکور از مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی کردستان برای انجام تحقیق تهیه شده و پس از آماده سازی، نمونه های خشک شده را پودر کرده و از آن برای استخراج گلیسیریزین با روش‌های مختلف روسین (rosen modified)، پریسونیکاسیون (pre ultrasonic) و پوست سونیکاسیون (post ultrasonic) در زمانهای 30 و 60 دقیقه و فرکانسهای 35 و 100 کیلوهرتز و در دمای ثابت 60 درجه سیلسیوس درصد خلوص و بازدهی استخراج مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین کلیه تیمارهای مورد بررسی در سطح 0.01>P اختلاف معنی‌دار وجود دارد. البته بین تمامی تیمارهای بررسی شده روش های پوست سونیکاسیون (فرکانس 100 کیلوهرتز و زمان 60 دقیقه) و اصلاح شده روسین به‌ترتیب حداکثر و حداقل درصد خلوص و بازدهی استخراج را نشان داده است.
مهدیه مظلومی ابوخیلی؛ سارا خراسانی نژاد؛ مهدی علیزاده
چکیده
اسطوخودوس راست (Lavandula stricta Del.) از گیاهان دارویی اسانس‌دار و بومی ایران می‌باشد که به‌صورت سنتی در درمان درد مفاصل، دل‌پیچه و زکام کاربرد دارد. در سیستم‌های کشاورزی متداول استفاده از کودهای مختلف و تلفیق آنها، برای بدست آوردن بیشترین عملکرد گیاه و کیفیت مواد مؤثره است. به همین منظور، برای مقایسه اثرات نانوکودها و کود شیمیایی بر ...
بیشتر
اسطوخودوس راست (Lavandula stricta Del.) از گیاهان دارویی اسانس‌دار و بومی ایران می‌باشد که به‌صورت سنتی در درمان درد مفاصل، دل‌پیچه و زکام کاربرد دارد. در سیستم‌های کشاورزی متداول استفاده از کودهای مختلف و تلفیق آنها، برای بدست آوردن بیشترین عملکرد گیاه و کیفیت مواد مؤثره است. به همین منظور، برای مقایسه اثرات نانوکودها و کود شیمیایی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی اسطوخودوس باززایی‌شده از بذر و کشت بافت، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال زراعی 95-1394 اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی شامل دو نوع تیمار که عبارتند از نوع گیاه با روش‌های باززایی متفاوت (بذری و کشت بافتی) و انواع مختلف کود (شاهد، کود شیمیایی NPK (20-20-20) در غلظت‌های 10 و 20 کیلوگرم در هکتار و کود نانو NPK (1-1-1) در غلظت‌های 10 و 20 کیلوگرم در هکتار) بودند. در زمان شروع گلدهی، شاخص‌های رشدی و خصوصیات مورفولوژیکی و در زمان گلدهی کامل برخی خصوصیات بیوشیمیایی گیاه ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تیمار کودی اثر معنی‌داری روی تمامی صفات اندازه‌گیری شده بجز سطح برگ، ارتفاع بوته، فاصله میان‌گره، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن هزاردانه و فنل کل در سطح احتمال 1% داشت. تفاوت در نوع نمونه کشت شدهنیز سبب بروز اختلاف در ویژگی‌های فیتوشیمیایی و مورفولوژیکی بجز صفات ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی، وزن تر و خشک اندام هوایی و وزن هزاردانه شد. همچنین از اثر متقابل تیمارکودی و نوع کشت، روی تمامی خصوصیات اندازه‌گیری شده بجز ارتفاع بوته، وزن تر اندام هوایی و وزن هزاردانه اثر معنی‌داری مشاهده شد. به‌طور کلی نتایج نشان داد که کاربرد کود نانو NPK روی گیاهان حاصل از کشت بافت منجر به بهبود عملکرد و بازده محصول در این تحقیق گردید.
عزیزه سقلی؛ محمد فرخاری؛ افشین صلواتی؛ خلیل عالمی سعید؛ علیرضا ابدالی مشهدی
چکیده
به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپ‌های خارمریم (.Silybum marianum L) جمع‌آوری شده از نقاط مختلف کشور ایران و رقم اصلاح شده بوداکالازی و دو اکوتیپ متعلق به انگلستان، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان اجرا شد. در این مطالعه صفات مورفولوژیک، فنولوژیک، عملکرد ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپ‌های خارمریم (.Silybum marianum L) جمع‌آوری شده از نقاط مختلف کشور ایران و رقم اصلاح شده بوداکالازی و دو اکوتیپ متعلق به انگلستان، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان اجرا شد. در این مطالعه صفات مورفولوژیک، فنولوژیک، عملکرد و اجزاء عملکرد ارزیابی گردید. تجزیه واریانس تفاوت معنی‌داری را بین اکوتیپ‌های مورد مطالعه برای بیشتر صفات مورد بررسی به‌جز صفات فنولوژیک نشان داد. حداکثر و حداقل میزان عملکرد برآورد شده در هکتار مربوط به اکوتیپ‌های ملاثانی 2 و شوش 2 به‌ترتیب با عملکرد تخمینی 2/4 و 7/1 تن در هکتار بود. همچنین عملکرد رقم بوداکالازی 2/2 تن در هکتار بود. البته رقم شوش 2 در بین اکوتیپ‌های مورد بررسی از لحاظ اندازه دارای کوچکترین ابعاد بود. از میان صفات فنولوژیک مورد بررسی قرار گرفته، فقط طول دوره پرشدن از لحاظ آماری در سطح 5% معنی‌دار گردید. براساس رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت، صفات تعداد کاپیتول در بوته، تعداد دانه در کاپیتول اصلی و وزن هزاردانه از مهمترین صفات مؤثر بر عملکرد دانه بودند. همچنین زمان به ساقه رفتن نیز به‌طور غیرمستقیم از طریق تأثیر بر تعداد کاپیتول در بوته و تعداد دانه در کاپیتول اصلی بر عملکرد مؤثر بود. صفات وارد شده در مدل رگرسیونی درمجموع 97% از تغییرات عملکرد را توجیه کردند. دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه‌ای بر ساس فاصله مربع اقلیدسی و الگوریتم وارد اکوتیپها را در سه گروه دستهبندی کرد. این تقسیم‌بندی به‌طور کامل مطابق با مناطق جغرافیایی جمع‌آوری شده نبود. نتایج این پژوهش نشان داد که بین اکوتیپ‌های خارمریم بررسی شده از نظر صفات ظاهری تنوع بالایی وجود دارد، به‌طوری که می‌توان از این اکوتیپها در برنامههای به‌نژادی بهره برد.
فاطمه عسکری؛ مهدی میرزا؛ مهردخت نجف پور نوایی؛ شهلا احمدی
چکیده
هر دو گونه Centaurea pterocaula Trautv. و C. urvillei DC. subsp. deinacantha نوعی گل‌گندم هستند. هدف از این مطالعه تعیین ترکیب‌های شیمیایی در روغن‌های اسانسی گونه‌های مذکور برای استفاده در مواد غذایی، لوازم آرایشی- بهداشتی و دارویی بود. گیاهان C. urvillei و C. pterocaula در مرحله گلدهی از ارومیه (دره قاسملو) و زنجان در سال‌های 1389 و 1390 جمع‌آوری شدند. اندام‌های گیاه شامل ...
بیشتر
هر دو گونه Centaurea pterocaula Trautv. و C. urvillei DC. subsp. deinacantha نوعی گل‌گندم هستند. هدف از این مطالعه تعیین ترکیب‌های شیمیایی در روغن‌های اسانسی گونه‌های مذکور برای استفاده در مواد غذایی، لوازم آرایشی- بهداشتی و دارویی بود. گیاهان C. urvillei و C. pterocaula در مرحله گلدهی از ارومیه (دره قاسملو) و زنجان در سال‌های 1389 و 1390 جمع‌آوری شدند. اندام‌های گیاه شامل ساقه و برگ و گل‌آذین در آزمایشگاه خشک شدند و به ذرات ریزی تبدیل شدند. روغن‌های اسانس به روش تقطیر با آب بدست آمد و توسط GC-FID و GC/MS مورد تجزیه قرارگرفتند. بازده اسانس ساقه همراه برگ و گل‌آذین گونه C. pterocaula (براساس وزن خشک گیاه) به‌ترتیب 0.06% و 0.09% بود. بیشترین درصد ترکیب‌های اسانس ساقه همراه برگ و گل‌آذین به‌ترتیب جرماکرن‌دی (20.4% و 5.4%)، تیمول (10.6% و 8/3%)، سیپرن (3.5% و 11.5%)، اسپاتولنول (7.7% و 4.9%)، کاریوفیلن اکسید (6.8% و 13.4%) و ترانس-کاریوفیلن (4.9% و 8.1%) بودند. بازده اسانس ساقه همراه برگ و گل‌آذین C. urvillei (براساس وزن خشک گیاه)، به‌ترتیب 023/0%، 065/0% بود. بیشترین درصد ترکیب‌های اسانس ساقه همراه برگ، بنزیل بنزوات (38.7%)، کاریوفیلن اکسید (17.9%) و بتا-اودسمول (19.8%) بوده و بیشترین درصد ترکیب‌های اسانس گل‌آذین، کاریوفیلن اکسید (25.7%)، اسپاتولنول (14.8%) و اودسما-4(15)-7-دی ان-1-بتا-اُل (0/21%) بوده‌است.
مهدی عقیقی شاهوردی؛ حشمت امیدی؛ سید جلال طباطبایی
چکیده
به‌منظور بررسی محلول‌پاشی سلنیوم، بور و آهن بر عملکرد برگ، میزان رنگریزه‌های فتوسنتزی، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و میزان گلیکوزیدهای استویول گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) تحت تنش شوری، آزمایشی در شهرستان انزلی- استان گیلان به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 95-1394 اجرا شد. سطوح تنش شوری با استفاده از ...
بیشتر
به‌منظور بررسی محلول‌پاشی سلنیوم، بور و آهن بر عملکرد برگ، میزان رنگریزه‌های فتوسنتزی، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و میزان گلیکوزیدهای استویول گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) تحت تنش شوری، آزمایشی در شهرستان انزلی- استان گیلان به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 95-1394 اجرا شد. سطوح تنش شوری با استفاده از کلرید سدیم در چهار سطح شاهد (کمتر از 10)، 30، 60 و 90 میلی‌مولار و محلول‌پاشی با استفاده از ترکیب‌های مختلف از سه عنصر آهن، بور و سلنیوم اعمال شد. نتایج نشان داد که اثر تنش شوری و محلول‌پاشی بر عملکرد برگ، میزان رنگریزه‌های کلروفیل (a، b و کل)، کاروتنوئید، محتوی پروتئین، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان کاتالاز (CAT)، پراکسیداز (POX) و سوپراکسید دیسموتاز (SOD) و ترکیب‌های تشکیل‌دهنده گلیکوزیدهای استویول معنی‌دار بودند. بیشترین کلروفیل کل، کلروفیل a و کلروفیل b به‌ترتیب با میانگین 4/39، 8/24 و 6/14 میکروگرم بر گرم وزن تر در محلول‌پاشی با ترکیب سه عنصر آهن+بور+سلنیوم در شرایط عدم شوری بدست آمد. بیشترین محتوی پروتئین در محلول‌پاشی با ترکیب آهن و سلنیوم در سطح شوری 90 میلی‌مولار بود که موجب افزایش 5.3 برابری نسبت به تیمار شاهد شد. بیشترین فعالیت آنزیم CAT و SOD به‌ترتیب در محلول‌پاشی با ترکیب سه عنصر و ترکیب سلنیوم و آهن در سطح شوری 90 میلی‌مولار بود که در مقایسه با تیمار شاهد باعث افزایش حدود 130 و 11 برابری فعالیت این آنزیم‌ها شد. بیشترین و کمترین میزان ریبودیوزاید A، استویوزاید و ریبودیوزاید C به‌ترتیب در محلول‌پاشی با ترکیب سه عنصر (آهن + بور + سلنیوم) در سطح شوری 30 میلی‌مولار و عدم محلول‌پاشی در سطح شوری 90 میلی‌مولار بدست آمد. به‌طور کلی به‌منظور دستیابی به میزان بالاتر گلیکوزیدهای استویول، محلول‌پاشی با ترکیب سه عنصر سلنیوم، بور و آهن و تنش شوری تا سطح 30 میلی‌مولار توصیه می‌گردد.
کیارش مجتبوی؛ محمدتقی درزی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر کاربرد کودهای آلی و زیستی بر عملکرد گل، اجزاء عملکرد و کیفیت اسانس گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با شش تیمار و سه تکرار در سوهانک تهران در سال 1393 انجام شد. تیمارها شامل 6 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 12 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 18 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 6 تن ورمی‌کمپوست ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر کاربرد کودهای آلی و زیستی بر عملکرد گل، اجزاء عملکرد و کیفیت اسانس گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با شش تیمار و سه تکرار در سوهانک تهران در سال 1393 انجام شد. تیمارها شامل 6 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 12 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 18 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 6 تن ورمی‌کمپوست در هکتار همراه با نیتروکسین، 12 تن ورمی‌کمپوست در هکتار همراه با نیتروکسین، 18 تن ورمی‌کمپوست در هکتار همراه با نیتروکسین بودند. نتایج نشان داد که تیمارها تأثیر معنی‌داری بر صفات مورد مطالعه، بجز میزان اسانس داشتند، به‌طوری که بیشترین تعداد گل در بوته (6.5)، وزن خشک گل (3.0 گرم بر بوته)، عملکرد خشک گل (180.2 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد اسانس (90.33 گرم در هکتار) و درصد آلفا-کادینول در اسانس (24.27%) در تیمار کاربرد 6 تن ورمی‌کمپوست و بیشترین درصد گاما-کادینن (5.40%) و مورولن (2.66%) در اسانس در تیمار مصرف تلفیقی 6 تن ورمی‌کمپوست در هکتار و نیتروکسین حاصل گردید. همچنین بیشترین وزن خشک بوته (13.0 گرم بر بوته) و درصد ویریدی فلورن (9.81%) در اسانس در تیمار مصرف 12 تن ورمی‌کمپوست در هکتار و بیشترین درصد کادینن (16.06%) در اسانس در تیمار مصرف 18 تن ورمی‌کمپوست در هکتار بدست آمد. در مجموع، بیشترین عملکرد گل و اسانس و درصد آلفا-کادینول در اسانس با مصرف 6 تن ورمی‌کمپوست حاصل شد.
احمد افکاری
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و نیتروژن بر میزان و عملکرد اسانس و برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.)، آزمایشی به‌صورت طرح کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل در سال 1392 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح تنش خشکی (70، 140 و 210 میلی‌متر تبخیر ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و نیتروژن بر میزان و عملکرد اسانس و برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.)، آزمایشی به‌صورت طرح کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل در سال 1392 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح تنش خشکی (70، 140 و 210 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و کود نیتروژن در سه سطح (صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که تأثیر تیمار تنش خشکی بر تمامی ویژگی‌های مورد بررسی معنی‌دار بود. نتایج نشان داد که برهم‌کنش تنش خشکی و کود نیتروژن بر ویژگی‌های کلروفیل a، کلروفیل کل، محتوای نسبی آب، عملکرد ماده خشک و عملکرد اسانس معنی‌دار بود. همچنین تیمار کودی سبب افزایش معنی‌دار ویژگی‌های فیزیولوژیکی و عملکرد ماده خشک گیاه گردید. نتایج مقایسه میانگین برهم‌کنش تیمارها مشخص کرد که بیشترین میزان کلروفیل a (2.65میلی‌گرم در گرم وزن تر)، کلروفیل کل (3.42 میلی‌گرم در گرم وزن تر)، محتوای نسبی آب (72.02%)، عملکرد ماده خشک (2261.25 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (7.21 کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار بدون تنش و مصرف 100 کیلوگرم کود نیتروژنه در هکتار، بیشترین میزان کربوهیدرات (3.41 میکروگرم گلوگز در گرم وزن تر) و پرولین (0.681 میکرومول در گرم وزن تر) مربوط به تیمار تنش شدید بود. با بالا رفتن سطح تنش خشکی از میزان کلروفیل a، b، کل، کاروتنوئید، محتوای نسبی آب، درصد و عملکرد اسانس کاسته و بر میزان کربوهیدرات و پرولین افزوده شد. بنابراین، آبیاری 70 میلی‌متر تبخیر و مصرف 100 کیلوگرم کود نیتروژنه در هکتار به‌عنوان تیمار برتر برای دستیابی به بالاترین میزان کلروفیل a، کلروفیل کل، محتوای نسبی آب، عملکرد ماده خشک و عملکرد اسانس ریحان توصیه می‌شود.
علی فرهادی؛ ماشاءالله دانشور؛ حمیدرضا عیسوند؛ فرهاد نظریان فیروزآبادی
چکیده
به‌منظور بررسی اثرات مصرف مقادیر متفاوت کود اسید هیومیک بر ویژگی‌های مورفولوژیک، اجزای عملکرد و عملکرد اسانس بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) تحت تنش کم‌آبیاری، پژوهشی در سال زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرات مصرف مقادیر متفاوت کود اسید هیومیک بر ویژگی‌های مورفولوژیک، اجزای عملکرد و عملکرد اسانس بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) تحت تنش کم‌آبیاری، پژوهشی در سال زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از 30، 60 و 90 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A به‌عنوان فاکتور اصلی) و مصرف هیومیک اسید در سه سطح (صفر، 5 و 10 کیلوگرم در هکتار به‌عنوان فاکتور فرعی) بود. نتایج نشان داد که با افزایش فاصله آبیاری؛ وزن تر گل، وزن خشک گل، قطر نهنج، ارتفاع ساقه و قطر ساقه کاهش معنی‌داری داشت. همچنین با افزایش مقادیر اسید هیومیک در همه سطوح آبیاری، شاخص برداشت گل، وزن خشک ریشه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد اسانس، عملکرد کامازولن، غلظت کلروفیل a، b و کل به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. در مورد شاخص برداشت گل، در تیمار آبیاری پس از 90 میلی‌متر تبخیر، تفاوت معنی‌داری بین تیمارهای اسید هیومیک مشاهده نشد. بیشترین عملکرد بذر در تیمار آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر و با بکار بردن 5 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک بدست آمد. بیشترین عملکرد اسانس و کامازولن در تیمار آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر و استفاده از کود اسید هیومیک به میزان 10 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر، همراه با 10 کیلوگرم اسید هیومیک در هکتار را برای تولید حداکثر اسانس و کامازولن و همین سطح آبیاری را به‌همراه 5 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک برای تولید حداکثر بذر پیشنهاد داد.
اسدالله نوروزی؛ بهمن حسینی؛ مراد جعفری؛ منوچهر فرجامی نژاد
چکیده
بذرالبنج مشبک (Hyoscyamus reticulatus L.) سرشار از آلکالوئیدهای تروپانی هیوسیامین و اسکوپولامین می‌باشد که به‌طور وسیع در داروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اینتحقیق به‌منظور بررسی اثر غلظت‌های مختلف (صفر، 50، 100 و 200 میکرومولار) متیل جاسمونات و مدت زمان تیمار 24 و 48 ساعت بر میزان رشد، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی، میزان آلکالوئیدهای تروپانی ...
بیشتر
بذرالبنج مشبک (Hyoscyamus reticulatus L.) سرشار از آلکالوئیدهای تروپانی هیوسیامین و اسکوپولامین می‌باشد که به‌طور وسیع در داروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اینتحقیق به‌منظور بررسی اثر غلظت‌های مختلف (صفر، 50، 100 و 200 میکرومولار) متیل جاسمونات و مدت زمان تیمار 24 و 48 ساعت بر میزان رشد، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی، میزان آلکالوئیدهای تروپانی و میزان بیان ژن هیوسیامین-6-بتا-هیدروکسیلاز (h6h) در ریشه‌های موئین بذرالبنج مشبک به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی و با 3 تکرار انجام شد. بررسی میزان رشد در نمونه‌های شاهد و تیمار شده، نشان داد که میزان وزن تر و خشک ریشه‌های موئین با شیب ملایمی در نمونه‌های تهییج شده رو به کاهش می‌باشد. همچنین نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمار با متیل جاسمونات (غلظت 200 و 100 میکرومولار)، تأثیرات معنی‌داری در سطح احتمال 1% بر فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و آسکوبات پراکسیداز داشت. همچنین مدت زمان تیمار (24 و 48 ساعت) متیل جاسمونات به‌استثناء آنزیم آسکوربات پراکسیداز، تأثیر معنی‌داری در سطح احتمال 1% بر فعالیت هر دو آنزیم کاتالاز و گایاکول پراکسیداز نشان داد. نتایج آنالیز GC/MS نشان داد که در تیمار با متیل جاسمونات بیشترین میزان تولید هیوسیامین و اسکوپولامین (21.9% و 13.96%) به‌ترتیب در اثر تیمار با غلظت‌های 200 و 100 میکرومولار به مدت 48 و 24 ساعت بدست آمد، که 1.6 و 1.25 برابر بیشتر نسبت به تیمار شاهد (به‌ترتیب 13.67% و 11.13%) بوده است. سطح بیان ژن هیوسیامین-6-بتا-هیدروکسیلاز با روش RT-PCR نیمه کمّی بررسی شد. نتایج نشان داد در تیمار متیل جاسمونات بیشترین میزان بیان ژن h6h (6 برابر بیشتر نسبت به شاهد) در غلظت 100 میکرومولار به مدت 24 ساعت بدست آمد. براساس نتایج، چنین استنباط می‌شود که محرک متیل جاسمونات احتمالاً به‌دلیل تحریک بیان ژن‌های مؤثر در مسیر تولید آلکالوئیدهای تروپانی، در افزایش تولید هیوسیامین و اسکوپولامین مؤثر باشد.
