دوره 33، شماره 4 ، مهر 1396
سعید حضرتی؛ زین العابدین طهماسبی سروستانی؛ امیر رضا صادقی بختوری
چکیده
صبر‌زرد (Aloe barbadensis Miller.) یکی از مهمترین و اقتصادی‌ترین گیاهان دارویی، در بسیاری از کشورهای دنیا می‌باشد. بهمنظور بررسی تأثیر تنش کم‌آبی و کاربرد زئولیت بر کاهش اثرات تنش کم‌آبی گیاه صبر‌زرد آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. گیاهان در سه مرحله 90، 180 و 270 روز پس از اعمال تیمارها برداشت شدند. در شدت‌های بالای ...
بیشتر
صبر‌زرد (Aloe barbadensis Miller.) یکی از مهمترین و اقتصادی‌ترین گیاهان دارویی، در بسیاری از کشورهای دنیا می‌باشد. بهمنظور بررسی تأثیر تنش کم‌آبی و کاربرد زئولیت بر کاهش اثرات تنش کم‌آبی گیاه صبر‌زرد آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. گیاهان در سه مرحله 90، 180 و 270 روز پس از اعمال تیمارها برداشت شدند. در شدت‌های بالای تنش کم‌آبی وزن تر برگ، وزن تر ژل و رشد گیاه کاهش یافت، اما ترکیب‌های بیوشیمیایی افزایش پیدا کردند. نتایج آزمایش نشان داد بیشترین تعداد برگ و پاجوش تولید شده توسط هر گیاه به‌ترتیب در رژیم آبیاری 20% و 40% تخلیه رطوبت با کاربرد 8 گرم زئولیت بدست آمد. به‌طوری که بیشترین مقدار وزن تر برگ و ژل در رژیم آبیاری 60% ظرفیت زراعی با کاربرد 8 گرم زئولیت به‌ترتیب 624.13 و 397.17 گرم، 270 روز پس از اعمال تیمارها بدست آمد. بیشترین میزان کارآیی مصرف آب در تیمار 40% ظرفیت آبیاری با کاربرد 8 گرم زئولیت و حداقل کارآیی مصرف آب در تیمار 80% ظرفیت آبیاری بدون کاربرد زئولیت حاصل شد. بیشترین و کمترین درصد آلوئین به‌ترتیب 23.48% و 10.80% در رژیم آبیاری 80% تخلیه ظرفیت زراعی و عدم کاربرد زئولیت 90 روز بعد از اعمال تیمارها و 40% تخلیه رطوبت ظرفیت زراعی با کاربرد 4 گرم زئولیت 180 روز پس از اعمال تیمارها بدست آمد. همچنین بیشترین میزان فروکتوز 234.71 و گلوکز 79.83 میلی‌گرم در هر گرم وزن خشک در تیمار 20% ظرفیت آبیاری بدون کاربرد زئولیت بدست آمد. با افزایش شدت تنش کم‌آبی تجمع پرولین در برگ‌های گیاه در مقایسه با تیمار بدون تنش افزایش پیدا کرد و بیشترین میزان در تیمار 40% رطوبت ظرفیت زراعی بدون کاربرد زئولیت 90 روز پس از اعمال تیمارها بدست آمد. بنابراین از نتایج این آزمایش می‌توان استنباط کرد که استفاده از زئولیت می‌تواند با افزایش ظرفیت نگهداری رطوبت خاک باعث بهبود رشد و عملکرد گیاه شده و اثرات منفی تنش کم‌آبی را در گیاه صبر‌زرد کاهش دهد. همچنین تحت تنش کم‌آبی در سطوح معین با تنظیم فشار اسمزی، منجر به افزایش کارآیی مصرف آب و ترکیب‌های بیوشیمیایی در این گیاه شد.
سید مسلم موسویان؛ مصطفی درویش‌نیا
چکیده
هدف از این پژوهش، مطالعه فعالیت ضدقارچی گل میخک‌هندی (Syzygium aromaticum L.)، علیه سه پاتوژنAlternaria alternate، Botrytis cinerea و Fusarium solani جدا شده از میوههای گوجه‌فرنگی، گیلاس و سیب‌زمینی با اضافه کردن قارچ به محیط کشت آنها و همچنین شناسایی خاصیت ضد قارچی این اسانس به‌عنوان نگهدارنده مواد غذایی در برابر این پاتوژنها می‌باشد. اسانس گیاه با استفاده ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، مطالعه فعالیت ضدقارچی گل میخک‌هندی (Syzygium aromaticum L.)، علیه سه پاتوژنAlternaria alternate، Botrytis cinerea و Fusarium solani جدا شده از میوههای گوجه‌فرنگی، گیلاس و سیب‌زمینی با اضافه کردن قارچ به محیط کشت آنها و همچنین شناسایی خاصیت ضد قارچی این اسانس به‌عنوان نگهدارنده مواد غذایی در برابر این پاتوژنها می‌باشد. اسانس گیاه با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج شد و شناسایی و میزان این اسانس با استفاده از دو روش گاز کروماتوگرافی جرمی و گاز کروماتوگرافی انجام شد. مهمترین ترکیب‌های موجود در اسانس میخک‌هندی به‌ترتیب اوژنول (09/87%)، اوژنول استات (71/9%)، آرومادندرن (67/0%) و کاویکول (3/0%) بود. این اسانس بیشترین درصد بازدارندگی از رشد را روی قارچ B. cinerea داشت. به‌نحوی که در غلظت 200 میکرو‌لیتر در لیتر، به‌طور میانگین 97% از رشد این قارچ جلوگیری کرد. ولی درصد بازدارندگی از رشد در همین غلظت روی قارچ A. alternata و F. solani به‌طور میانگین به‌ترتیب 87% و 84% بود. غلظت 500 و 1000 میکرو‌لیتر در لیتر اسانس بیش از 95% و 100% از رشد هر سه قارچ جلوگیری کرد. بهترین غلظت اسانس در جلوگیری از رشد قارچها روی بافت میوهها برای قارچ B. cinerea در غلظت 200 و برای دو قارچ دیگر در غلظت 1000 میکرو‌لیتر در لیتر بود. خاصیت قارچ‌کشی اسانس میخک در اثر ترکیب‌های فنولی موجود در آن مثل اوژنول است. در نتیجه ما نشان دادیم که اسانس Syzygium aromaticum به‌طور مؤثری علیه بیماری‌های پس از برداشت کاربرد دارد و از خاصیت ضد‌عفونی‌کننده آن می‌توان در بخش بیماری‌شناسی گیاهان استفاده کرد.
علیرضا استاجی؛ بهمن حسینی؛ اسماعیل دهقان؛ اصغر استاجی
چکیده
نوروزک (.Salvia leriifolia Bent) گیاهی علفی، چندساله، متعلق به تیره نعناع و بومی استان خراسان و سمنان می‌باشد که در سال‌های اخیر خواص مختلف دارویی این گیاه شناخته شده است. القاء پلی‌پلوئیدی به‌عنوان یک تکنیک مهم و کاربردی در اصلاح گیاهان دارویی و معطر است. به همین منظور برای بررسی تأثیر کلشی‌سین بر ویژگی‌های مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و ترکیب‌های ...
بیشتر
نوروزک (.Salvia leriifolia Bent) گیاهی علفی، چندساله، متعلق به تیره نعناع و بومی استان خراسان و سمنان می‌باشد که در سال‌های اخیر خواص مختلف دارویی این گیاه شناخته شده است. القاء پلی‌پلوئیدی به‌عنوان یک تکنیک مهم و کاربردی در اصلاح گیاهان دارویی و معطر است. به همین منظور برای بررسی تأثیر کلشی‌سین بر ویژگی‌های مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و ترکیب‌های شیمیایی گیاه نوروزک آزمایشی انجام شد. القاء پلی‌پلوئیدی به‌وسیله تیمار مریستم انتهایی در مرحله چهار برگ حقیقی و هر یک در غلظت‌های مختلف کلشی‌سین (0، 0.05، 0.1، 0.2 و 0.5 درصد) همراه با سه سطح زمانی مختلف (24، 48 و 72 ساعت) انجام گردید. شناسایی سطح پلوئیدی گیاهان تیمار شده با بررسی‌های مورفولوژیکی، میکروسکوپی (نوری و الکترونی)، فلوسایتومتری و شمارش کروموزومی تعیین شد. شناسایی ترکیب‌های اسانس با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی انجام شد. آنالیز نتایج نشان داد که غلظت 0.05% با زمان 48 ساعت در مرحله چهار برگ حقیقی، به‌عنوان بهترین تیمار برای انگیزش تتراپلوئیدی (23.3%) در گیاه نوروزک می‌باشد. القاء تتراپلوئیدی در نوروزک سبب تغییرات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی، سیتولوژیکی و ترکیب‌های شیمیایی از قبیل، افزایش معنی‌دار وزن تر و خشک، میزان کلروفیل، میزان فتوسنتز، همچنین کاهش ارتفاع گیاهان شد. همچنین، افزایش سطح پلوئیدی سبب تغییرات قابل توجهی در ترکیب‌های موجود در اسانس شد.
صدیقه چورلی؛ سارا خراسانی نژاد
چکیده
امروزه کنترل زیستی عوامل بیماری‌زای گیاهی با هدف کاهش اثرات خطرناک آفت‌کش‌های شیمیایی ازجمله تهدید سلامتی بشر، آلودگی محیط‌زیست، از بین بردن موجودات غیرهدف و پیدایش عوامل بیماری‌زای مقاوم یک اولویت می‌باشد. علف سالک (Ceratocephalus falcatus L.) گونه‌ای از تیره آلاله، گیاه بسیار کوچک و کوتاه، یک‌ساله، به ارتفاع 5-3 سانتی‌متر، با ساقه کوتاه ...
بیشتر
امروزه کنترل زیستی عوامل بیماری‌زای گیاهی با هدف کاهش اثرات خطرناک آفت‌کش‌های شیمیایی ازجمله تهدید سلامتی بشر، آلودگی محیط‌زیست، از بین بردن موجودات غیرهدف و پیدایش عوامل بیماری‌زای مقاوم یک اولویت می‌باشد. علف سالک (Ceratocephalus falcatus L.) گونه‌ای از تیره آلاله، گیاه بسیار کوچک و کوتاه، یک‌ساله، به ارتفاع 5-3 سانتی‌متر، با ساقه کوتاه است. نمونه‌های گیاهی در سه تکرار بر پایه طرح کاملاً تصادفی در اردیبهشت‌ماه 1394 از روستای بوژمهران (شهرستان نیشابور) با هدف ثبت خصوصیات مورفولوژیکی، بررسی خصوصیات فیتوشیمیایی شامل فنل کل، فلاونوئید کل و خاصیت آنتی‌اکسیدانی و اثر عصاره آبی، متانولی و استونی این گیاه روی قارچ Fusarium graminearum جمع‌آوری گردید. تعداد گل در هر بوته به‌طور میانگین 5 عدد، تعداد برگ 19 عدد و طول اندام هوایی 3 سانتی‌متر بدست آمد. میزان فنل کل 0.098 میلی‌گرم گالیک‌اسید در گرم وزن خشک نمونه، میزان فلاونوئید کل 0.302 میلی‌گرم کوئرستین در گرم وزن خشک نمونه و فعالیت آنتی‌اکسیدانی آن 70.61% مهار رادیکال‌های آزاد تعیین شد. از نظر تأثیر عصاره‌ها روی قارچ Fusarium graminearum، بیشترین رشد خطی میسلیوم را نمونه شاهد و کمترین را عصاره متانولی داشت. در نتیجه عصاره متانولی با غلظت ppm30، درصد بازدارندگی بیشتری روی رشد خطی میسلیوم قارچ مورد بررسی داشت که می‌توان بیان کرد گیاه علف سالک نیز دارای خاصیت ضدقارچی بوده و از جایگاه خوبی در برنامه‌های مطالعاتی برخوردار می‌باشد.
مژگان امیدی؛ کرامت الله سعیدی؛ عبدالرحمان محمدخانی؛ محمدرضا باستان؛ بهناز سعادت‌جو
چکیده
گل‌ماهور با نام علمی Verbascum phlomoides L. از گیاهان دارویی ارزشمند متعلق به تیره خرگوشک می‌باشد. در این تحقیق عملکرد و ترکیب‌های مؤثره گل گیاه دارویی گل‌ماهور در دو منطقه کاشت شهرکرد و سپیدان بررسی شد. بذرها در فصل پاییز در هر منطقه در چهار تکرار کشت شدند؛ و در اواخر بهار سال بعد گل‌ها در مرحله باز شدن کامل برای ارزیابی عملکرد و صفات فیتوشیمیایی ...
بیشتر
گل‌ماهور با نام علمی Verbascum phlomoides L. از گیاهان دارویی ارزشمند متعلق به تیره خرگوشک می‌باشد. در این تحقیق عملکرد و ترکیب‌های مؤثره گل گیاه دارویی گل‌ماهور در دو منطقه کاشت شهرکرد و سپیدان بررسی شد. بذرها در فصل پاییز در هر منطقه در چهار تکرار کشت شدند؛ و در اواخر بهار سال بعد گل‌ها در مرحله باز شدن کامل برای ارزیابی عملکرد و صفات فیتوشیمیایی جمع‌آوری شدند. استخراج و اندازه‌گیری فنول کل به روش فولین سیوکالتیو، آنتوسیانین کل به روش دیفرانسیلی pH، موسیلاژ به روش استخراج گرم، فلاونوئید کل به روش رنگسنجی آلومینیوم کلراید و فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصارههای نمونه‌های گل، با استفاده از روش DPPH انجام شد. بیشترین میزان عملکرد گل (652.5 کیلوگرم/هکتار)، فلاونوئید کل (3.53 میلی‌گرم روتین/گرم وزن خشک)، آنتوسیانین کل (1.35 میلی‌گرم/میلی‌لیتر) و فعالیت آنتی‌اکسیدانی (117.42) در شهرکرد بدست آمد که با منطقه سپیدان تفاوت معنی‌داری در سطح احتمال 5% داشت. همچنین بیشترین میزان موسیلاژ (2.34%) از سپیدان بدست آمد. نتایج این مطالعه نشان داد که منطقه کاشت بر کمّیت و کیفیت ترکیب‌های گل‌ماهور مؤثر بود.
عبدالرسول زارعی؛ صادق ظهرابی؛ فاطمه بومه
چکیده
میزان تبخیر و تعرق و یا میزان آب مصرفی توسط گیاه اساس یک برنامه‌ریزی آبیاری را تشکیل می‌دهد. انجام آبیاری بدون آگاهی از نیاز واقعی گیاه به آب، باعث می‌شود که آب در اختیار گیاه کمتر از حد لازم و یا بیش از حد نیاز باشد، که هر دو حالت سبب زیان اقتصادی و کاهش کارایی مصرف آب می‌شود. یکی از بهترین راهکارهای ارائه شده در رابطه با بررسی نیاز ...
بیشتر
میزان تبخیر و تعرق و یا میزان آب مصرفی توسط گیاه اساس یک برنامه‌ریزی آبیاری را تشکیل می‌دهد. انجام آبیاری بدون آگاهی از نیاز واقعی گیاه به آب، باعث می‌شود که آب در اختیار گیاه کمتر از حد لازم و یا بیش از حد نیاز باشد، که هر دو حالت سبب زیان اقتصادی و کاهش کارایی مصرف آب می‌شود. یکی از بهترین راهکارهای ارائه شده در رابطه با بررسی نیاز آبی گیاهان، تعیین میزان ضریب گیاهی با کمک لایسیمتر می‌باشد. هدف از این مطالعه که در دانشگاه فسا واقع در 140 کیلومتری جنوبشرقی شیراز انجام شد، ارزیابی مراحل مختلف رشد و تعیین ضریب گیاهی گونه یک‌ساله سیاهدانه (Nigella sativa L.) می‌باشد. در این مطالعه ضریب گیاهی گونه مورد نظر در شرایط رطوبتی سهلالوصول با استفاده از میکرولایسیمتر وزنی با ابعاد (30×40 سانتی‌متر) و در سه تکرار تعیین شد. نتایج بدست آمده نشان داد که طول دوره هر یک از مراحل چهارگانه رشد (مرحله اولیه رشد، مرحله توسعه، مرحله میانی و مرحله پایانی) به‌ترتیب 10، 11، 41 و 23 روز می‌باشد. ضریب گیاهی سیاهدانه در هر یک از این مراحل به‌ترتیب 0.75، 1.02، 1.21 و 0.8 بود.
حسین سرتیپ؛ عیسی خمری؛ مهدی دهمرده
چکیده
کارلا (Momordica charantia L.) گیاهیست با خواص دارویی متعدد که میوه آن برای کنترل دیابت استفاده می‌شود. بهمنظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر ویژگی‌های کمّی، کیفی و متابولیت‌های ثانویه کارلا، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک کامل‌تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل: شاهد یا ...
بیشتر
کارلا (Momordica charantia L.) گیاهیست با خواص دارویی متعدد که میوه آن برای کنترل دیابت استفاده می‌شود. بهمنظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر ویژگی‌های کمّی، کیفی و متابولیت‌های ثانویه کارلا، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک کامل‌تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل: شاهد یا 100% کود شیمیایی (F1)، نیتروکسین + فسفات بارور2 (F2)، نیتروکسین + فسفات بارور2 + 75% کود شیمیایی (F3)، نیتروکسین + فسفات بارور2 + 50% کود شیمیایی (F4)، نیتروکسین + فسفات بارور2 + 25% کود شیمیایی (F5)، نانو کود زیستی (F6)، نانو کود زیستی + 75% کود شیمیایی (F7)، نانو کود زیستی + 50% کود شیمیایی (F8) و نانو کود زیستی + 25% کود شیمیایی (F9) بودند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که مصرف سطوح مختلف کودهای شیمیایی به همراه کودهای زیستی بر رنگیزه‌های فتوسنتزی و عملکرد میوه در واحد سطح معنی‌دار بود. مقایسه میانگین‌ها حکایت از برتری معنی‌دار تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی نسبت به مصرف جداگانه این کودها داشت. بیشترین غلظت کلروفیلa (mg/g.fw30.66) و کاروتنوئیدهای برگ (mg/g.fw8.91) به‌ترتیب در تیمارهای F3 و F4 بدست آمد. بیشترین عملکرد میوه نیز در تیمار F4 بدست آمد که نسبت به تیمار شاهد افزایش 33/25 درصدی داشت. اثرات تیمارهای کودی بر تولید ماده مؤثره کارانتین به شدت معنی‌دار بود. به‌طوری که کمترین و بیشترین میزان این ماده به‌ترتیب در تیمار F3 (mg/gr.dw0.93) و تیمار F7 (mg/gr.dw42/3) حاصل شد. نتایج این تحقیق حکایت از آن داشت که کاربرد کودهای زیستی نیتروکسین و فسفات بارور2 در ترکیب با 50% و 75% کودهای شیمیایی در بهبود صفات فیزیولوژیکی و عملکرد میوه گیاه کارلا تأثیر مثبتی داشته و به‌جای مصرف مداوم کودهای شیمیایی، می‌توان با استفاده بهینه از نهاده‌های زیستی در راستای کشاورزی پایدار گام برداشت.
ایوب مزارعی؛ علیرضا سیروس مهر؛ زهرا بابایی
چکیده
تنش کمبود آب به‌طور دائم یا موقت، در رشد و توزیع پوشش طبیعی گیاهان بیشتر از سایر عوامل محیطی محدودکننده است. بهمنظور بررسی تأثیر قارچ‌های آربوسکولار مایکوریزا و تنش خشکی بر رشد و عملکرد گیاه خارمریم (Silybum marianum (L.) Gaertn.)، آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه زابل در چاه نیمه انجام شد. ...
بیشتر
تنش کمبود آب به‌طور دائم یا موقت، در رشد و توزیع پوشش طبیعی گیاهان بیشتر از سایر عوامل محیطی محدودکننده است. بهمنظور بررسی تأثیر قارچ‌های آربوسکولار مایکوریزا و تنش خشکی بر رشد و عملکرد گیاه خارمریم (Silybum marianum (L.) Gaertn.)، آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه زابل در چاه نیمه انجام شد. تنش خشکی در سه سطح (آبیاری براساس 100% ظرفیت مزرعه به‌عنوان شاهد، 60% و 30% ظرفیت مزرعه) و سه گونه قارچ مایکوریزا Glomus mosseae، Glomus versiformis و Glomus intraradices و بدون تلقیح به‌عنوان شاهد بود. نتایج نشان داد که پس از آغاز تیمارهای خشکی، خصوصیات رویشی مانند تعداد کاپیتول، تعداد دانه در کاپیتول، وزن هزاردانه، تعداد و مساحت سطح برگ، طول ریشه، تعداد شاخه‌های فرعی، ارتفاع بوته، وزن خشک برگ، ساقه و ریشه با افزایش خشکی به‌طور معنی‌داری کاهش یافتند. محتوای نسبی آب برگ در اثر خشکی به شدت تحت تأثیر قرار گرفت و از 77.3 در شاهد به 57.01 در 30% FC کاهش یافت. همچنین با افزایش تنش خشکی میزان فسفر برگ کاهش و مقدار پتاسیم برگ افزایش یافت. در پاسخ به تنش خشکی، فرایندهای تنظیم اسمزی در گیاهان ماریتیغال فعال شد و میزان پرولین در برگ‌ها افزایش (بیشترین مقدار 0.13 میلی‌گرم بر گرم بافت در آبیاری 30% FC) یافت ولی درصد سیلیمارین در آبیاری کامل از 16.35% به 10.24% در آبیاری 30% FC کاهش یافت. تلقیح با قارچ مایکوریزا شاخص‌های رشد رویشی، درصد سیلیمارین (بیشترین میزان در کاربرد G. mosseae و کمترین در شاهد)، محتوای نسبی آب گیاه و محتوای فسفر و پتاسیم برگ گیاه خارمریم را در شرایط تنش خشکی در مقایسه با گیاهان تلقیح نشده به‌طور معنی‌داری افزایش داد، ولی میزان پرولین برگ کمتر شد. به‌طور کلی، کاربرد قارچ میکوریزا سبب افزایش مقاومت به تنش خشکی در گیاه خارمریم شد.
اسماعیل زنگانی؛ سعید زهتاب سلماسی؛ بابک عندلیبی؛ عباسعلی زمانی
چکیده
بهمنظور بررسی اثرات سدیم نیتروپروساید بر افزایش تحمل به خشکی در ماریتیغال (Silybium marianum (L.) Gaertn.)، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان در سال 1393 انجام شد. در این آزمایش سدیم نیتروپروساید (SNP) در سه سطح صفر، 100 و 200 میکرومول در لیتر به‌عنوان فاکتور اصلی، تنش ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثرات سدیم نیتروپروساید بر افزایش تحمل به خشکی در ماریتیغال (Silybium marianum (L.) Gaertn.)، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان در سال 1393 انجام شد. در این آزمایش سدیم نیتروپروساید (SNP) در سه سطح صفر، 100 و 200 میکرومول در لیتر به‌عنوان فاکتور اصلی، تنش خشکی در سه سطح شاهد و قطع آبیاری از مرحله ساقه‌روی و گرده‌افشانی تا پایان دوره رشد به‌عنوان فاکتور فرعی و دو ژنوتیپ ماریتیغال (مجاری و ساری) به‌عنوان فاکتور فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. با افزایش شدت خشکی سرعت فتوسنتز برگ حدود 45% نسبت به شاهد در هر دو ژنوتیپ کاهش معنی‌داری نشان داد، در صورتی‌که با کاربرد 100 میکرومولار سدیم نیتروپروساید، فتوسنتز برگ تا حدود 80% و 100% به‌ترتیب در رقم مجاری و اکوتیپ ساری نسبت به عدم کاربرد آن در تنش ساقه‌روی افزایش معنی‌داری یافت. قطع آبیاری سبب کاهش معنی‌دار رنگریزه‌های فتوسنتزی در اکوتیپ ساری گردید، در صورتی‌که این کاهش در زمان تنش ساقه‌روی با کاربرد سدیم نیتروپروساید بهبود یافت. تنش خشکی در هر دو مرحله قطع آبیاری سبب کاهش عملکرد دانه در هر دو ژنوتیپ گردید، در حالی‌که با کاربرد خارجی 100 میکرومولار سدیم نیتروپروساید این کاهش به‌ویژه در اکوتیپ ساری جبران شد. همچنین قطع آبیاری عملکرد ماده مؤثره را کاهش داد ولی این کاهش به‌ویژه در مرحله تنش گرده‌افشانی با افزایش درصد سیلیمارین و عملکرد دانه تحت محلول‌پاشی با 100 میکرومولار SNP جبران گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که غلظت 100 میکرومولار سدیم نیتروپروساید در محافظت از گیاه ماریتیغال با افزایش شدت خشکی و کشت این گیاه در سیستم‌های کمبود آب مؤثر می‌باشد.
محمد بهزاد امیری؛ پرویز رضوانی‌مقدم؛ محسن جهان؛ میلاد صالح آبادی؛ نگار ناصری
چکیده
بهمنظور بررسی اثر تراکم بوته و مقایسه نهاده‌های اکولوژیک و شیمیایی بر برخی خصوصیات کیفی گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch. & Mey.) آزمایشی در دو سال زراعی متوالی 91-1390 و 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. کرت‌های اصلی و فرعی به‌ترتیب ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر تراکم بوته و مقایسه نهاده‌های اکولوژیک و شیمیایی بر برخی خصوصیات کیفی گاوزبان ایرانی (Echium amoenum Fisch. & Mey.) آزمایشی در دو سال زراعی متوالی 91-1390 و 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. کرت‌های اصلی و فرعی به‌ترتیب شامل 3 تراکم کاشت (10، 5 و 3 بوته در مترمربع) و سه نوع کود آلی و یک نوع کود شیمیایی (کمپوست، ورمی‌کمپوست، کود گاوی، کود شیمیایی نیتروژن و شاهد) بودند. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی در تراکم 10 بوته در مترمربع (79 میلی‌گرم در میلی‌لیتر) و بیشترین میزان فنول کل در تراکم 5 بوته در مترمربع (51 میلی‌گرم اسید گالیک در گرم وزن خشک گل) مشاهده شد. کودهای کمپوست، ورمی‌کمپوست، گاوی و شیمیایی در تراکم 10 بوته در مترمربع، میزان فنول کل را به‌ترتیب 51، 35، 40 و 63 درصد در مقایسه با شاهد افزایش دادند. کاربرد کودهای کمپوست و ورمی‌کمپوست در تراکم 3 بوته در مترمربع به‌ترتیب منجر به افزایش 39 و 38 درصدی میزان فلاونوئید کل نسبت به شاهد شد. بیشترین میزان آنتوسیانین کل در تراکم 5 بوته در مترمربع حاصل شد. کودهای ورمی‌کمپوست و گاوی به‌ترتیب افزایش 10 و 13 درصدی روغن دانه و افزایش 34 و 13 درصدی پروتئین دانه را در مقایسه با شاهد سبب شدند. به‌طور کلی با توجه به یافته‌های این پژوهش، به نظر میرسد با استفاده از نهاده‌های بومسازگار و تعیین تراکم مطلوب گاوزبان ایرانی، می‌توان ضمن بهبود کیفیت و سلامت محصول، خسارتهای ناشی از نهاده‌های شیمیایی را به حداقل رساند.
آزاده خامه سیفی؛ فاطمه سفیدکن
چکیده
گونه Tanacetum polycephalum از خانواده کاسنی و جنس مینا، گیاهی معطر و چندساله و دارای خواص دارویی متعدد است. در این تحقیق بهمنظور بررسی و مقایسه کمّی و کیفی اسانس سرشاخه گلدار و هر یک از اجزای آن (گل، برگ و ساقه) به‌صورت مجزا، برای اولین بار، ابتدا بذر T. polycephalum Schultz. Bip. subsp. polycephalum از استان کردستان (اطراف شهرستان قروه) جمع‌آوری و در مزرعه تحقیقاتی ...
بیشتر
گونه Tanacetum polycephalum از خانواده کاسنی و جنس مینا، گیاهی معطر و چندساله و دارای خواص دارویی متعدد است. در این تحقیق بهمنظور بررسی و مقایسه کمّی و کیفی اسانس سرشاخه گلدار و هر یک از اجزای آن (گل، برگ و ساقه) به‌صورت مجزا، برای اولین بار، ابتدا بذر T. polycephalum Schultz. Bip. subsp. polycephalum از استان کردستان (اطراف شهرستان قروه) جمع‌آوری و در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات البرز، واقع در شهرستان کرج وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، کشت شد. پس از جمع‌آوری اندام هوایی گیاه در زمان اوج گلدهی، جدا کردن اندام‌ها و خشک کردن در سایه، اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب انجام شد. اسانس‌های حاصل با استفاده از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه کمّی و کیفی قرار گرفتند. بیشترین بازده اسانس (W/W نسبت به وزن خشک) از سرشاخه گلدار (0.87%) و کمترین بازده اسانس از ساقه (0.12%) بدست آمد. بازده اسانس برگ، 0.61% و گل نیز 0.46% بود. عمده‌ترین ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس سرشاخه گلدار کامفور (35.5%)، سیس کریزانتنول (10.1%) و آلفا-ترپینن (9.5%) بودند. در حالی‌که در اسانس گل 8/25% کامفور و 21.4% ترانس کریزانتیل استات وجود داشت. در اسانس برگ نیز 25.4% کامفور، 2/1313.2% آلفا-ترپینن و 11.2% سیس کریزانتنول وجود داشت. در حالی‌که ترکیب‌های عمده اسانس ساقه ترانس-بتا-فارنزن (39.7%) و کامفور (8.5%) بودند. براساس نتایج این تحقیق، اگر هدف از استخراج اسانس این گیاه دستیابی به کامفور و سیس کریزانتنول، به‌ترتیب اسانس‌گیری از سرشاخه گلدار و برگ قابل‌توصیه است، اما برای دریافت میزان بیشتر ترانس کریزانتیل استات، اسانس‌گیری از گل قابل توصیه است.
امین باقی زاده؛ مژگان مقدری؛ غلامرضا بخشی خانیکی
چکیده
کلپوره (Teucrium polium L.) گیاهیست علفی، پایا و پرشاخه که در نواحی مختلف اروپا و خاورمیانه ازجمله ایران به‌صورت وحشی می‌روید. برای بررسی تنوع ژنتیکی ژرم‌پلاسم این گیاه در استان کرمان، ابتدا با استفاده از روش CTAB استخراج DNA از 15 نمونه جمع‌آوری شده انجام شد. از 15 آغازگر RAPD برای انجام PCR استفاده شد. داده‌های بدست آمده حاصل از الکتروفورز ...
بیشتر
کلپوره (Teucrium polium L.) گیاهیست علفی، پایا و پرشاخه که در نواحی مختلف اروپا و خاورمیانه ازجمله ایران به‌صورت وحشی می‌روید. برای بررسی تنوع ژنتیکی ژرم‌پلاسم این گیاه در استان کرمان، ابتدا با استفاده از روش CTAB استخراج DNA از 15 نمونه جمع‌آوری شده انجام شد. از 15 آغازگر RAPD برای انجام PCR استفاده شد. داده‌های بدست آمده حاصل از الکتروفورز توسط نرم‌افزار NTSYS با ضریب تشابه دایس و به‌روش UPGMA آنالیز شدند. سپس بهمنظور بررسی تنوع فیتوشیمیایی ژرم‌پلاسم کلپوره از 7 ژنوتیپ از بین نمونه‌های جمع‌آوری شده با استفاده از روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر اسانس‌گیری بعمل آمد و با استفاده از دستگاه GC/MS تجزیه و شناسایی اسانس انجام شد. بر روی داده‌های حاصل از نتایج GC/MS توسط نرم‌افزار SPSS تجزیه خوشه‌ای انجام و دندروگرام مربوطه رسم گردید. پس از انجام الکتروفورز محصولات حاصل از PCR پرایمرهای RAPD، 182 باند ایجاد شد که در محدوده 230 تا 2300 جفت باز قرار داشتند که از این تعداد، 169 باند (93%) چند شکلی نشان دادند. میزان تشابه ژنتیکی نمونه‌ها بین 0.37 تا 0.72 بود. براساس نتایج تجزیه خوشه‌ای داده‌های مولکولی، نمونه‌های جمع‌آوری شده در چهار گروه قرار گرفتند. مواد موجود در اسانس ژنوتیپ‌های کوهبنان، باغین، شهر بابک، عنبرآباد، راور و کرمان 100% شناسایی شد. در دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه‌ای داده‌های فیتوشیمیایی، نمونه‌های مورد نظر در سه گروه طبقه‌بندی شدند.
الهام عقیلی؛ کهین شاهانی پور؛ لیلا امجد
چکیده
Anthemis gayana Bioss. گیاهی از تیره کاسنی می‌باشد که فعالیت آنزیم‌های کبدی را تغییر می‌دهد و باعث کاهش آنزیم‌های کبدی و استرس اکسیداتیو می‌شود. پاراستامول (استامینوفن) یک داروی ضد تب و ضد درد است که در مقادیر بالا منجر به افزایش فعالیت ترانس آمینازهای کبدی در انسان و حیوانات می‌شود. هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثر حفاظتی عصاره متانولی ...
بیشتر
Anthemis gayana Bioss. گیاهی از تیره کاسنی می‌باشد که فعالیت آنزیم‌های کبدی را تغییر می‌دهد و باعث کاهش آنزیم‌های کبدی و استرس اکسیداتیو می‌شود. پاراستامول (استامینوفن) یک داروی ضد تب و ضد درد است که در مقادیر بالا منجر به افزایش فعالیت ترانس آمینازهای کبدی در انسان و حیوانات می‌شود. هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثر حفاظتی عصاره متانولی گیاه Anthemis gayana Bioss. بر عملکرد کبد و استرس اکسیداتیو در رت‌های تحت تیمار با پاراستامول بود. این مطالعه تجربی بر روی 40 سر موش آزمایشگاهی بزرگ نر که به 8 گروه 5تایی تقسیم شدند، انجام گردید. حیوانات گروه اول (کنترل) نرمال سالین، گروه دوم پاراستامول با دوز mg/kg300، گروه سوم، چهارم و پنجم عصاره متانولی Anthemis gayana به‌ترتیب با دوز mg/kg100، 200، 300 و گروه ششم، هفتم و هشتم عصاره Anthemis gayana به‌ترتیب با دوز mg/kg100، 200، 300 و پاراستامول با دوز mg/kg300 با هم به‌صورت درون صفاقی به مدت 30 روز دریافت کردند. سپس اندازه‌گیری فعالیت آسپارتات ترانس آمیناز (AST)، آلانین ترانس آمیناز (ALT)، آلکالن فسفاتاز (ALP) و مالون دی‌آلدئید (MDA) 48 ساعت بعد از آخرین تزریق انجام شد. نتایج حکایت از افزایش معنی‌دار میزان فعالیت AST، ALT و ALP سرم در گروه تیمار شده با پاراستامول نسبت به گروه کنترل داشت. همچنین Anthemis gayana دارای تأثیر محافظتی بر فعالیت کبد بوده و این تأثیر با کاهش معنی‌دار ALT و MDA سرم در گروه دریافت‌کننده عصاره متانولی Anthemis gayana به اثبات رسید (0.05>P). نتایج مطالعه نشان داد که عصاره متانولی Anthemis gayana اثر حفاظتی بر فعالیت برخی از آنزیم‌های کبدی و استرس اکسیداتیو دارد.
سیده فائزه تقی زاده؛ غلامحسین داوری نژاد؛ جواد اصیلی؛ سید حسین نعمتی؛ غلامرضا کریمی
چکیده
این مطالعه با هدف شناسایی ترکیب‌های شیمیایی، بررسی اثرات آنتی‌اکسیدانی، ضدمیکروبی و سمّیت سلولی اسانس حاصل از برگ پسته (Pistacia vera L. var. Sarakhs) در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. ترکیب‌های موجود در اسانس با استفاده از گاز کروماتوگرافی جرمی (GC-MS) تعیین شدند و شامل 28 ترکیب بودند که 98.28% از کل ترکیب اسانس را شامل شد. بخش اعظم این ترکیب‌ها روغن‌های ...
بیشتر
این مطالعه با هدف شناسایی ترکیب‌های شیمیایی، بررسی اثرات آنتی‌اکسیدانی، ضدمیکروبی و سمّیت سلولی اسانس حاصل از برگ پسته (Pistacia vera L. var. Sarakhs) در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. ترکیب‌های موجود در اسانس با استفاده از گاز کروماتوگرافی جرمی (GC-MS) تعیین شدند و شامل 28 ترکیب بودند که 98.28% از کل ترکیب اسانس را شامل شد. بخش اعظم این ترکیب‌ها روغن‌های اسانسی هیدروکربنه (48.8%)، سزکوئی‌ترپن‌های هیدروکربن (68/35%) و روغن‌های اسانسی اکسیژنه (5/11%) بودند. در بررسی اثرات ضدمیکروبی اسانس بر روی 4 سویه باکتری و یک قارچ مشخص شد که باکتری‌های گرم مثبت نسبت به گرم منفی‌ها حساس‌تر بودند، به‌طوری‌که MIC و MBC در مقادیر برابر برای Staphylococcus aureus 16 میکروگرم بر میلی‌لیتر و برای باکتری Bacillus cereus و قارچ Candida albicans 90 میکروگرم بر میلی‌لیتر بدست آمد. شاخص MIC و MBC برای باکتری‌های گرم منفی Escherichia coli و Pseudomonas aeruginosa 135 میکروگرم بر میلی‌لیتر تعیین گردید. در بررسی اثرات آنتی‌اکسیدانی اسانس به روش سنجش میزان بازداری رادیکال‌های آزاد ((DPPH، شاخص IC50 اسانس 0.005±19.03 میکروگرم بر میلی‌لیتر محاسبه شد. میزان اثرات آنتی‌اکسیدانی در روش FRAP 9.9 میلی‌مول بر گرم و درصد بازداری بتاکاروتن 50.14 تعیین گردید. در بررسی اثرات سمّیت سلولی اسانس به روش آلامار بلو، شاخص IC50 به روی رده سلولی MCF-7، پایین‌تر از 50 میکروگرم بر میلی‌لیتر (32.20 میکروگرم بر میلی‌لیتر) و برای رده‌های سلولی PC3 و DU-145 به‌ترتیب 52.38 و 98.78 میکروگرم بر میلی‌لیتر محاسبه شد.
