همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان‌شرقی، تبریز، ایران

2 دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

صبر‌زرد (Aloe barbadensis Miller.) یکی از مهمترین و اقتصادی‌ترین گیاهان دارویی، در بسیاری از کشورهای دنیا می‌باشد. به‌منظور بررسی تأثیر تنش کم‌آبی و کاربرد زئولیت بر کاهش اثرات تنش کم‌آبی گیاه صبر‌زرد آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. گیاهان در سه مرحله 90، 180 و 270 روز پس از اعمال تیمارها برداشت شدند. در شدت‌های بالای تنش کم‌آبی وزن تر برگ، وزن تر ژل و رشد گیاه کاهش یافت، اما ترکیب‌های بیوشیمیایی افزایش پیدا کردند. نتایج آزمایش نشان داد بیشترین تعداد برگ و پاجوش تولید شده توسط هر گیاه به‌ترتیب در رژیم آبیاری 20% و 40% تخلیه رطوبت با کاربرد 8 گرم زئولیت بدست آمد. به‌طوری که بیشترین مقدار وزن تر برگ و ژل در رژیم آبیاری 60% ظرفیت زراعی با کاربرد 8 گرم زئولیت به‌ترتیب 624.13 و 397.17 گرم، 270 روز پس از اعمال تیمارها بدست آمد. بیشترین میزان کارآیی مصرف آب در تیمار 40% ظرفیت آبیاری با کاربرد 8 گرم زئولیت و حداقل کارآیی مصرف آب در تیمار 80% ظرفیت آبیاری بدون کاربرد زئولیت حاصل شد. بیشترین و کمترین درصد آلوئین به‌ترتیب 23.48% و 10.80% در رژیم آبیاری 80% تخلیه ظرفیت زراعی و عدم کاربرد زئولیت 90 روز بعد از اعمال تیمارها و 40% تخلیه رطوبت ظرفیت زراعی با کاربرد 4 گرم زئولیت 180 روز پس از اعمال تیمارها بدست آمد. همچنین بیشترین میزان فروکتوز 234.71 و گلوکز 79.83 میلی‌گرم در هر گرم وزن خشک در تیمار 20% ظرفیت آبیاری بدون کاربرد زئولیت بدست آمد. با افزایش شدت تنش کم‌آبی تجمع پرولین در برگ‌های گیاه در مقایسه با تیمار بدون تنش افزایش پیدا کرد و بیشترین میزان در تیمار 40% رطوبت ظرفیت زراعی بدون کاربرد زئولیت 90 روز پس از اعمال تیمارها بدست آمد. بنابراین از نتایج این آزمایش می‌توان استنباط کرد که استفاده از زئولیت می‌تواند با افزایش ظرفیت نگهداری رطوبت خاک باعث بهبود رشد و عملکرد گیاه شده و اثرات منفی تنش کم‌آبی را در گیاه صبر‌زرد کاهش دهد. همچنین تحت تنش کم‌آبی در سطوح معین با تنظیم فشار اسمزی، منجر به افزایش کارآیی مصرف آب و ترکیب‌های بیوشیمیایی در این گیاه ‌شد.

کلیدواژه‌ها

- Al-Busaidi, A., Yamamoto, T., Tanigawa, T. and Rahman, H.A., 2011. Use of zeolite to alleviate water stress on subsurface drip irrigated barley under hot environments. Irrigation and Drainage, 60: 473-480.
- Balibrea, M.E., Parra, M., Bolarin, M.C. and Perez-Alfocea, F., 1999. PEG-osmotic treatment in tomato seedlings induces salt-adaptation in adult plants. Australian Journal of Plant Physiology, 26: 781-786.
- Bates, L.S., Waldren, R.P. and Tear, I.D., 1973. Rapid determination of free proline for water-stress studies. Plant Soil, 39(1): 205-207.
- Beppu, H., Kawai, K., Shimpo, K., Chihara, T., Tamai, I., Ida, C., Ueda, M. and Kuzuya, H., 2004. Studies on the components of Aloe arborescens from Japan-Monthly variation and differences due to part and position of the leaf. Biochemical Systematics and Ecology, 32(9): 783-795.
- Christopher, J.T. and Holtum, J.A.M., 1996. Patterns of carbon partitioning in leaves of crassulacean acid metabolism species during deacidification. Plant Physiology, 112: 393-399.
- Cousins, S.R. and Witkowski, E.T.F., 2012. African aloe ecology: A review. Journal of Arid Environments, 85: 1-17.
- Delatorre-Herrera, J., Delfino, I., Salinas, C., Silva, H. and Cardemil, L., 2010. Irrigation restriction effects on water use efficiency and osmotic adjustment in Aloe vera plants (Aloe barbadensis Miller). Agricultural Water Management, 97: 1564-1570.
- Geerts, S. and Raes, D., 2009. Deficit irrigation as an on-farm strategy to maximize crop water productivity in dry areas. Agricultural Water Management, 96: 1275-1284.
- Gholamhoseini, M., AghaAlikhani, M., Dolatabadian, A., Khodaei-Joghan, A. and Zakikhani, H., 2012. Decreasing nitrogen leaching and increasing canola forage yield in a sandy soil by application of natural zeolite. Agronomy Journal, 104(5): 1467-1475.
- Gholamhoseini, M., Ghalavand, A., Dolatabadian, A., Jamshidi, E. and Khodaei-Joghan, A., 2013. Effects of arbuscular mycorrhizal inoculation on growth, yield, nutrient uptake and irrigation water productivity of sunflowers grown under drought stress. Agricultural Water Management, 117: 106-114.
- Gholizadeh, A., Amin, M.S.M., Anuar, A.R. and Saberioon, M.M., 2010. Water stress and natural zeolite impacts on phisiomorphological characteristics of moldavian balm (Dracocephalum moldavica L.). Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 4: 5184-5190.
- Hamman, J.H., 2008. Composition and applications of Aloe vera leaf gel. Molecules, 13: 1599-1616.
- Hazrati-Yadekori, S. and Tahmasebi-Sarvestani, Z., 2012. Effects of different nitrogen fertilizer levels and hormone benzyl adenine (BA) on growth and ramet production of Aloe vera L. Iran. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 28(2): 210-223.
- Hernández Cruz, L.R., Rodríguez-García, R., Jasso de Rodríguez, D. and Angulo-Sánchez. J.L., 2002. Aloe vera response to plastic mulch and nitrogen. 570-574. In: Janick, J. and Whipkey, A., (Eds.). Trends in new crops and new uses. ASHS Press, Alexandria, 599p.
- Herrera, A., 2009. Crassulacean acid metabolism and fitness under water deficit stress: If not for carbon gain, what is facultative CAM good for? Annals of Botany, 103: 645-653.
-Joyce, P., Aspinall, D. and Paley, L., 1992. Photosynthesis and the accumulation of proline in response to water deficit. Australian Journal of Plant Physiology, 19: 249-261.
-Lucini, L., Pellizzoni, M. and Molinari, G.P., 2013. Anthraquinones and β-polysaccharides content and distribution in Aloe plants grown under different light intensities. Biochemical Systematics and Ecology, 51: 264-268.
- Lüttge, U., 2004. Ecophysiology of crassulacean acid metabolism (CAM). Annals of Botany, 93: 629-652.
- Mokhtassi-Bidgoli, A., AghaAlikhani, M., Nassiri-Mahallati, M., Zand, E., Gonzalez-Andujar, J.L. and Azari, A., 2013. Agronomic performance, seed quality and nitrogen uptake of Descurainia sophia in response to different nitrogen rates and water regimes. Industrial Crops & Products, 44: 583-592.
- Moreira, L.R.S. and Filho, E.X.F., 2008. An overview of mannan structure and mannan-degrading enzyme systems. Applied Microbiology and Biotechnology, 79: 165-178.
- Najafinezhad, H., Tahmasebi-Sarvestani, Z., Modarres Sanavy, S.A.M. and Naghavi, H., 2014. Evaluation of yield and some physiological changes in corn and sorghum under irrigation regimes and application of barley residue, zeolite and superabsorbent polymer. Archives of Agronomy and Soil Science, 61: 891-906.
- Paez, A., Michael Gebre, G., Gonzalez, M.E. and Tschaplinski, T.J., 2000. Growth, soluble carbohydrates, and aloin concentration of Aloe vera plants exposed to three irradiance levels. Environmental and Experimental Botany, 44: 133-139.
- Polat, E., Karaca, M., Demir, H. and Onus, A.N., 2004. Use of natural zeolite (clinoptilolite) in agriculture. Journal of Fruit and Ornamental Plant Reserarch, 12: 183-189.
- Rahi, T.S., Singh, K. and Singh, B., 2013. Screening of sodicity tolerance in Aloe vera: An industrial crop for utilization of sodic lands. Industrial Crops and Products, 44: 528-533.
- Rahimi-Dehgolan, R., Tahmasebi Sarvestani, Z., Rezazadeh, S.A. and Dolatabadian, A., 2012. Morphological and physiological characters of Aloe vera subjected to saline water irrigation. Journal of Herbs, Spices & Medicinal Plants, 18: 222-230.
- Ray, A. and Gupta, S.D., 2013. A panoptic study of antioxidant potential of foliar gel at different harvesting regimens of Aloe vera L. Industrial Crops and Products, 51: 130-137.
- Ray, A., Gupta, S.D., Ghosh, S., Aswatha, S.M. and Kabi, B., 2013. Chemometric studies on mineral distribution and microstructure analysis of freeze-dried Aloe vera L. gel at different harvesting regimens. Industrial Crops and Products, 51: 194-201.
- Rodríguez-García, R., Rodríguez, D.J. De Gil-Marín, J.A., Angulo-Sánchez, J.L. and Lira-Saldivar, R.H., 2007. Growth, stomatal resistance, and transpiration of Aloe vera under different soil water potentials. Industrial Crops and Products, 25: 123-128.
- Rodríguez-González, V.M., Femenia, A., Minjares-Fuentes, R. and González-Laredo, R.F., 2012. Functional properties of pasteurized samples of Aloe barbadensis Miller: Optimization using response surface methodology. LWT-Food Science and Technology, 47: 225-232.
- Rontein, D., Basset, G. and Hanson, A.D., 2002. Metabolic engineering of osmoprotectant accumulation in plants. Metabolic Engineering, 4: 49-56.
- Sankar, B., Jaleel, C.A., Manivannan, P., Kishorekumar, A., Somasundaram, R. and Panneerselvam, R., 2007. Drought-induced biochemical modifications and proline metabolism in Abelmoschus esculentus (L.) Moench. Acta Botanica Croatica, 66: 43-56.
- Sepaskhah, A.R. and Barzegar, M., 2010. Yield, water and nitrogen-use response of rice to zeolite and nitrogen fertilization in a semi-arid environment. Agricultural Water Management, 98: 38-44.
- Silva, H., Sagardia, S., Ortiz, M., Franck, N., Opazo, M., Quiroz, M., Baginsky, C. and Tapia, C., 2014. Relationships between leaf anatomy, morphology, and water use efficiency in Aloe vera (L.) Burm f. as a function of water availability. Revista Chilena de Historia Natural, 87: 1-13.
- Silva, H., Sagardia, S., Seguel, O., Torres, C., Tapia, C., Franck, N. and Cardemil, L., 2010. Effect of water availability on growth and water use efficiency for biomass and gel production in Aloe vera (Aloe barbadensis M.). Industrial Crops and Products, 31: 20-27.
- Sturm, K., Koron, D. and Stampar, F., 2003. The composition of fruit of different strawberry varieties depending on maturity stage. Food Chemistry, 83: 417-422.
- Szerement, J., Ambro, A. and Piasek, K.K.J., 2014. Use of zeolite in agriculture and environmental protection. A Short Review, 172-177.
- Waller, T.A., Pelley, R.P. and Strickland, F.M., 2004. Industrial processing and quality control of Aloe barbadensis (Aloe vera) gel: 139-206. Reynolds, T., (Ed.). Aloes: The Genus Aloe. CRC Press, 408p.
- Winter, K., Aranda, J. and Holtum, J.A.M., 2005. Carbon isotope composition and water-use efficiency in plants with crassulacean acid metabolism. Functional Plant Biology, 32: 381-388.
- Yari, S., Khalighi-Sigaroodi, F. and Moradi, P., 2013. Effects of different levels of zeolite on plant growth and amount of gel production in Aloe vera L. under different irrigation. Journal of Medicinal Plants,
4(48):72-81.
- Zapata, P.J., Navarro, D., Guillén, F., Castillo, S., Martínez-romero, D., Valero, D. and Serrano, M., 2013. Characterisation of gels from different Aloe spp. as antifungal treatment: Potential crops for industrial applications. Industrial Crops & Products, 42: 223-230.