علیرضا رضاپور؛ مصطفی حیدری؛ محمد گلوی؛ محمود رمرودی
چکیده
به منظور بررسی اثرهای تنش خشکی و مقادیر مختلف کود گوگرد بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی سیاه‌دانه (Nigella sativa L.) آزمایشی به‌صورت کرتهای یک‌بار خرده شده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در شهرستان قائن اجرا گردید. تیمارهای خشکی به‌صورت آبیاری پس از 50، 100 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A به‌عنوان عامل ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرهای تنش خشکی و مقادیر مختلف کود گوگرد بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی سیاه‌دانه (Nigella sativa L.) آزمایشی به‌صورت کرتهای یک‌بار خرده شده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در شهرستان قائن اجرا گردید. تیمارهای خشکی به‌صورت آبیاری پس از 50، 100 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A به‌عنوان عامل اصلی و چهار سطح کود گوگرد شامل 0، 75، 150 و 225 کیلوگرم در هکتار از منبع گوگرد بنَتونیت‌دار به‌عنوان عامل فرعی بودند. نتایج تجزیه آماری داده‌ها نشان داد که تنش خشکی تأثیر معنی‌داری بر عملکرد دانه گیاه دارویی سیاه‌دانه دارد. به‌طوری که عملکرد دانه در تیمار150 میلی‌متر در مقایسه با تیمار 50 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک 8/22% کاسته شد. تنش خشکی بجز وزن هزاردانه، تأثیر معنی‌داری بر کلیه اجزای عملکرد دانه شامل بیوماس، تعداد کپسول در بوته و تعداد دانه در کپسول داشته و سبب کاهش آنها گردید. به‌نحوی که بیشترین مقدار کاهش در بالاترین سطح تنش مربوط به تعداد دانه در کپسول به میزان 64/31% بود. به‌طوری که تحت تنش خشکی میزان دو تنظیم‌کننده اسمزی کربوهیدرات و پرولین افزایش و از درصد اسانس و عملکرد اسانس دانه گیاه سیاه‌دانه کاسته شد. کاربرد کود گوگرد سبب افزایش عملکرد دانه شد و مصرف 225 کیلوگرم در هکتار کود گوگرد عملکرد دانه را 2/7% افزایش داد. بنابراین تأثیر معنی‌دار و مثبت کود گوگرد بر کلیه اجزای عملکرد دانه، تنظیم‌کننده‌های اسمزی و عملکرد اسانس به‌ویژه تا سطح 150 کیلوگرم گوگرد در هکتار مشاهده شد.
زهرا اصلانی؛ عباس حسنی؛ میرحسن رسولی صدقیانی؛ فاطمه سفیدکن؛ محسن برین
چکیده
به منظور بررسی ﺗﺃثیر همزیستی قارچ‌های آربوسکولار مایکوریزا (AM) و تنش خشکی بر رشد، عملکرد، محتوی کلروفیل و میزان جذب فسفر در گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.)، یک آزمایش گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در چهار تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد آزمایش شامل سه رژیم آبیاری (آبیاری در فواصل 4، 8 و 12 روز یک‌بار) و کاربرد ...
بیشتر
به منظور بررسی ﺗﺃثیر همزیستی قارچ‌های آربوسکولار مایکوریزا (AM) و تنش خشکی بر رشد، عملکرد، محتوی کلروفیل و میزان جذب فسفر در گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.)، یک آزمایش گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در چهار تکرار اجرا گردید. فاکتورهای مورد آزمایش شامل سه رژیم آبیاری (آبیاری در فواصل 4، 8 و 12 روز یک‌بار) و کاربرد دو گونه قارچ مایکوریزا (Glomus mosseae T.H. Nicolson & Gerd. و Glomus intraradices N.C. Schenck & G.S. Sm) و عدم کاربرد قارچ (شاهد) بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی تأثیر معنی‌داری بر صفات مورد ارزیابی داشته‌است. به‌طوری که با کاهش میزان رطوبت خاک، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد و سطح برگ، تعداد شاخه‌ی جانبی، وزن خشک ریشه، عملکرد ماده تر و خشک، میزان کلروفیل، غلظت فسفر و درصد کلونیزاسیون ریشه کاهش یافت. به‌علاوه اثر کاربرد قارچ‌های AM بر پارامترهای رشدی و میزان جذب فسفر معنی‌دار بود. گیاهان مایه‌کوبی شده با قارچ‌های AM در مقایسه با گیاهان مایه‌کوبی نشده از رشد، عملکرد و میزان فسفر بیشتری هم در شرایط تنش خشکی و هم در شرایط بدون تنش برخوردار بودند. تأثیر قارچ G. mosseae در کاهش اثر خشکی بیشتر از قارچ G. intraradices بود. بنابراین می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که در شرایط کم‌آبی قارچ‌های AM با افزایش جذب عنصر فسفر، رشد و عملکرد گیاه ریحان را بهبود می‌بخشند.
محمدکاظم سلطانی گردفرامرزی؛ حشمت امیدی؛ حسن حبیبی؛ محمدحسین لباسچی؛ عباس زارع‌زاده
چکیده
به منظور ارزیابی اثر ماده گلیسین بتایین بر ارقام گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomila L.) در شرایط تنش خشکی آزمایشی در سال زراعی 88-1387 به‌صورت طرح اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه مجتمع آموزش جهاد کشاورزی یزد انجام شد. سطوح مختلف تنش خشکی به‌عنوان فاکتور اصلی شامل 1- تنش کم (آبیاری بعد از 60 میلی‌متر ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثر ماده گلیسین بتایین بر ارقام گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomila L.) در شرایط تنش خشکی آزمایشی در سال زراعی 88-1387 به‌صورت طرح اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه مجتمع آموزش جهاد کشاورزی یزد انجام شد. سطوح مختلف تنش خشکی به‌عنوان فاکتور اصلی شامل 1- تنش کم (آبیاری بعد از 60 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک) 2- تنش متوسط (آبیاری بعد از 120 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک) 3- تنش زیاد (آبیاری بعد از 180 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک) و فاکتور فرعی شامل محلولپاشی گلیسین بتایین (بدون محلول پاشی، 2 و 4 کیلوگرم در هکتار) و ارقام (توده اصفهانی و اصلاحشده مجاری) بود. در این آزمایش، ارتفاع بوته، تعداد شاخه گلدهنده، تعداد گل در بوته، عملکرد گل خشک و محتوی رطوبت نسبی مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد که افزایش تنش خشکی باعث کاهش ارتفاع بوته، تعداد شاخه گلدهنده، تعداد گل در بوته، عملکرد گل خشک و محتوی رطوبت نسبی گردید، محلولپاشی 2 کیلوگرم در هکتار گلیسین بتایین در شرایط تنش خشکی از نظر صفات اندازه‌گیری بهتر از بقیه بود. بنابراین بین ارقام اختلاف معنی‌داری در صفات مورد بررسی مشاهده نشد.
کیوان بابایی؛ مجید امینی دهقی؛ سید علی‌محمد مدرس ثانوی؛ رضا جباری
چکیده
تنش کمبود آب به‌طور دائم یا موقت، در رشد و توزیع پوشش طبیعی گیاهان و در عملیات کشت، بیشتر از عوامل محیطی محدودکننده است. آویشن (Thymus vulgaris L.) از مهمترین گیاهان خانواده نعناع است و مصارف دارویی دارد. به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر رشد، عملکرد و انباشت متابولیتهای سازگاری (پرولین) و مواد مؤثره آویشن (تیمول)، آزمایشی در شرایط کنترل شده گلخانه ...
بیشتر
تنش کمبود آب به‌طور دائم یا موقت، در رشد و توزیع پوشش طبیعی گیاهان و در عملیات کشت، بیشتر از عوامل محیطی محدودکننده است. آویشن (Thymus vulgaris L.) از مهمترین گیاهان خانواده نعناع است و مصارف دارویی دارد. به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر رشد، عملکرد و انباشت متابولیتهای سازگاری (پرولین) و مواد مؤثره آویشن (تیمول)، آزمایشی در شرایط کنترل شده گلخانه در قالب بلوک کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار در سال 1385 انجام شد. سطوح مختلف تنش خشکی شامل شرایط 100% ظرفیت مزرعه‌ای (شاهد یا بدون تنش)، 85% ظرفیت مزرعه‌ای (تنش ملایم)، 70% ظرفیت مزرعه‌ای (تنش متوسط)، 55% ظرفیت مزرعه‌ای (تنش شدید) بود. نتایج تجزیههای آماری نشان داد که تنش خشکی اثر معنی‌داری بر پارامترهای رشدی، عملکرد اندام رویشی و انباشت پرولین و درصد تیمول داشت. با افزایش تنش خشکی ارتفاع بوته، تعداد ساقه جانبی، وزن خشک و وزن تر اندام رویشی، حجم ریشه، وزن تر و خشک ریشه و طول ریشه کاهش نشان داد. درصد تیمول و میزان پرولین افزایش یافت. (در 55% ظرفیت مزرعه‌ای (تنش شدید) میزان پرولین و درصد تیمول افزایش یافتند). البته عملکرد مورفولوژیک با متابولیتهای ثانویه پرولین و تیمول رابطه عکس را با تغییرات تنش خشکی نشان داد.
ژیکا اسدی کاوان؛ مه‌لقا قربانلی؛ آرین ساطعی
چکیده
استرس خشکی باعث تحریک ساخته شدن گونه‌های اکسیژن فعال در کلروپلاستهای گیاهی می‌شود و گونه‌های اکسیژن فعال نیز سبب پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی و تخریب غشای سلولی می‌شود. انیسون (Pimpinella anisum L.) یکی از گیاهان دارویی بسیار معطر است که ارزش صادراتی فراوانی دارد. در این پژوهش، آسکوربات با هدف اهمیت کنترل استرس اکسیداتیو در تحمل به کمبود ...
بیشتر
استرس خشکی باعث تحریک ساخته شدن گونه‌های اکسیژن فعال در کلروپلاستهای گیاهی می‌شود و گونه‌های اکسیژن فعال نیز سبب پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی و تخریب غشای سلولی می‌شود. انیسون (Pimpinella anisum L.) یکی از گیاهان دارویی بسیار معطر است که ارزش صادراتی فراوانی دارد. در این پژوهش، آسکوربات با هدف اهمیت کنترل استرس اکسیداتیو در تحمل به کمبود آب، بکار گرفته شد و تغییرات محتوای رنگیزه‌ای برگها، ترکیبهای فنلی کل و محتوای مالون دی‌آلدئید بر روی گیاه بررسی شد. طی یک مطالعه گلدانی، تنش خشکی براساس نسبتهای مختلفی از ظرفیت زراعی در سه سطح شاهد، متوسط و شدید (به‌ترتیب 100، 60 و 25 درصد ظرفیت زراعی) و آسکوربات با یک غلظت mM 4/1 به صورت مه‌پاشی اعمال گردید. با پیشرفت تنش، محتوای کلروفیل و نسبت کلروفیل a به کلروفیل b کم شد، در حالی که مقدار فلاونوئید و آنتوسیانین افزایش یافت. همچنین در اثر دهیدراتاسیون، افزایش کاروتن و گزانتوفیل تنها در تنش متوسط گزارش شد. آسکوربات، میزان کلروفیلها و کاروتنوئیدها را زیاد نمود اما میزان فلاونوئید و آنتوسیانین را کاهش داد و تأثیر چشمگیری در افزایش ترکیبهای فنلی کل اندامها در تمام سطوح داشت. همچنین مقدار مالون دی‌آلدئید در شرایط تنش متوسط نسبتاً ثابت ماند ولی در شرایط تنش شدید به‌طور معنی‌دار افزایش یافت که حضور آسکوربات منجر به کاهش مؤثر این متابولیت شد. بنابر نتایج بدست آمده در این پژوهش، آسکوربات خارجی توانست با مکانیسمهای مختلفی توانایی گیاه انیسون را در پاسخ به تنش خشکی افزایش داده و اثر محافظتی در برابر اکسیداسیون لیپیدها ( که ناشی از خشکی می‌باشد) داشته باشد.
الیاس آرزمجو؛ مصطفی حیدری؛ احمد قنبری
چکیده
به منظور بررسی اثرهای تنش خشکی و سه نوع کود (شیمیایی، دامی و کمپوست) بر عملکرد گل، درصد اسانس، پارامترهای فیزیولوژیک (کلروفیل a و b، میزان پرولین و کربوهیدرات) و نیز مقدار جذب عناصر سدیم و پتاسیم در گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1387 در مزرعه ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرهای تنش خشکی و سه نوع کود (شیمیایی، دامی و کمپوست) بر عملکرد گل، درصد اسانس، پارامترهای فیزیولوژیک (کلروفیل a و b، میزان پرولین و کربوهیدرات) و نیز مقدار جذب عناصر سدیم و پتاسیم در گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل اجرا شد. در این آزمایش، تیمارهای خشکی شامل: شاهد یا 90 درصد ظرفیت زراعی مزرعه، 75 درصد ظرفیت زراعی مزرعه و 50 درصد ظرفیت زراعی مزرعه به‌عنوان عامل اصلی و سه نوع کود مختلف شامل: شاهد (بدون مصرف هیچ نوع کود)، کود شیمیایی (90 کیلوگرم در هکتار اوره، 50 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم و 50 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات تریپل)، کود دامی (25 تن در هکتار) و کمپوست زباله شهری (25 تن در هکتار) به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که تنش خشکی در حد50 درصد ظرفیت زراعی مزرعه، عملکرد گل بابونه را نسبت به تیمار شاهد به میزان 1/18 درصد کاهش داد. همچنین خشکی سبب افزایش درصد اسانس شد و بیشترین درصد اسانس مربوط به تیمار خشکی 75 درصد ظرفیت زراعی مزرعه بود. با بالا رفتن سطح تنش تا 50 درصد ظرفیت زراعی مزرعه از مقدار کلروفیل a و b و عنصر پتاسیم کاسته و بر میزان کربوهیدرات، پرولین و سدیم افزوده شد. بنابراین در این آزمایش هر چند بیشترین میزان عملکرد گل، درصد اسانس، کلروفیل a و b و عنصر پتاسیم در شرایط نبود تنش خشکی و با استفاده از کود شیمیایی بدست آمد، اما در سطح بالای خشکی (50 درصد رطوبت زراعی مزرعه) استفاده از کود دامی به میزان بیشتری نسبت به دو نوع کود دیگر بر عملکرد گل، پارامترهای فیزیولوژیک و جذب پتاسیم افزود.
عسکر غنی؛ مجید عزیزی؛ علی تهرانی‌فر
چکیده
بومادران ازجمله گیاهان دارویی و زینتی متعلق به خانواده کاسنی (Asteraceae) می‌باشد و گونه‌های مختلف آن به‌صورت وحشی در مناطق مختلف ایران رویش دارند. این گونه‌ها به‌عنوان گیاهانی کم‌توقع می‌توانند در فضای سبز مناطق خشک مورد استفاده قرار گیرند. به منظور بررسی اثر تنش خشکی ناشی از پلی‌اتیلن گلیکول (PEG) بر روی درصد و سرعت جوانه‌زنی و طول ...
بیشتر
بومادران ازجمله گیاهان دارویی و زینتی متعلق به خانواده کاسنی (Asteraceae) می‌باشد و گونه‌های مختلف آن به‌صورت وحشی در مناطق مختلف ایران رویش دارند. این گونه‌ها به‌عنوان گیاهانی کم‌توقع می‌توانند در فضای سبز مناطق خشک مورد استفاده قرار گیرند. به منظور بررسی اثر تنش خشکی ناشی از پلی‌اتیلن گلیکول (PEG) بر روی درصد و سرعت جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه 6 گونه بومادران وحشی، آزمایشی بر پایه فاکتوریل و در قالب بلوکهای کامل تصادفی با دو فاکتور و سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل پنج سطح خشکی (صفر، 5-، 7-، 9- و20- بار) حاصل از پلی‌اتیلن گلیکول که پتانسیل صفر بار به‌عنوان شاهد در نظر گرفته شد و فاکتور دوم شامل شش گونه بومادران به اسامی A. eriophora، A. millefolium، A. filipendula، A. nobilis، A. wilhelmsii و A. biebersteinii بود. بذر این نمونه‌ها از گونه‌های وحشی مناطق شیراز، مشهد و کرج جمع‌آوری شد. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که سطوح مختلف خشکی و نوع گونه بر درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه تأثیر معنی‌داری (P<0.01) دارد و اثر متقابل خشکی و گونه نیز در مورد صفات فوق‌الذکر معنی‌دار شد. نتایج این بررسی نشان داد که در گونه‌های بومادران طول ریشه‌چه کمتر تحت تأثیر پتانسیل خشکی قرار گرفته و درصد جوانه‌زنی نسبت به دیگر مؤلفه‌های جوانه‌زنی فاکتور بهتری برای ارزیابی مقاومت به خشکی این گونه‌ها می‌باشد. به‌طور کلی، گونه‌های A. millefolium و A. eriophora به‌ترتیب بیشترین مقاومت و گونه‌های A. biebesteinii و A. nobilis کمترین مقاومت را نسبت به تنش خشکی در مرحله جوانه‌زنی داشتند و مقاومت گونه‌های A. wilhelmsii و A. filipendula حد واسط این دو گروه بودند. بومادران، تنش خشکی، پلی‌اتیلن گلیکول، جوانه‌زنی.
نوید رحمانی؛ سیدعلیرضا ولدآبادی؛ جهانفر دانشیان؛ محسن بیگدلی
دوره 24، شماره 1 ، اردیبهشت 1387، ، صفحه 101-108
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف تنش خشکی و نیتروژن بر عملکرد روغن و اجزای آن در گیاه دارویی همیشه بهار (.Calendula officinalis L)، در سال 1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان آزمایشی به‌صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی، شامل سطوح نیتروژن به‌ترتیب با صفر، 60 و 90 کیلوگرم ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف تنش خشکی و نیتروژن بر عملکرد روغن و اجزای آن در گیاه دارویی همیشه بهار (.Calendula officinalis L)، در سال 1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان آزمایشی به‌صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی، شامل سطوح نیتروژن به‌ترتیب با صفر، 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و دور آبیاری 40، 80 و 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر بودند. نتایج نشان داد که اثر دور آبیاری بر عملکرد روغن، عملکرد دانه، درصد روغن، وزن هزار دانه، تعداد دانه در طبق و قطر طبق در سطح 1 درصد معنی‌دار است. مقایسه میانگینها نشان داد که بیشترین عملکرد روغن و عملکرد دانه به‌ترتیب با 3/505 کیلوگرم در هکتار و 3044 کیلوگرم در هکتار از دور آبیاری 40 میلی‌متر تبخیر و بیشترین درصد روغن به میزان 15/24 درصد نیز از دور آبیاری 120 میلی‌متر تبخیر بدست می‌آید. همچنین اثر نیتروژن بر عملکرد روغن، عملکرد دانه، درصد روغن، وزن هزار دانه، تعداد دانه در طبق و قطر طبق در سطح 1 درصد معنی‌دار است. مقایسه میانگینها نشان داد که بیشترین عملکرد روغن، عملکرد دانه از کاربرد 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به‌ترتیب با 4/377 کیلوگرم در هکتار، 1998کیلوگرم در هکتار و بیشترین درصد روغن به میزان 16/22 درصد از کاربرد 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل می شود. نتایج این آزمایش نشان داد که تنش خشکی و کاربرد 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، درصد روغن در گیاه دارویی همیشه بهار را افزایش داده، اما عملکرد روغن در چنین شرایطی کاهش یافت.
بهلول عباس‌زاده؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ محمدحسین لباسچی؛ محمود نادری حاجی‌باقر کندی؛ فوزیه مقدمی
چکیده
در این تحقیق تأثیر تنش خشکی بر ویژگیهای فیزیولوژیک گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L.)، در سال 1385 در شرایط مزرعه در شهرستان کرج مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار با منظور نمودن تیمارهای 1T (بدون تنش)، 2T (80% ظرفیت زراعی)، 3T (60% ظرفیت زراعی)، 4T (40% ظرفیت زراعی) و 5T (20% ظرفیت زراعی) اجرا گردید. تأثیر تنش خشکی ...
بیشتر
در این تحقیق تأثیر تنش خشکی بر ویژگیهای فیزیولوژیک گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L.)، در سال 1385 در شرایط مزرعه در شهرستان کرج مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار با منظور نمودن تیمارهای 1T (بدون تنش)، 2T (80% ظرفیت زراعی)، 3T (60% ظرفیت زراعی)، 4T (40% ظرفیت زراعی) و 5T (20% ظرفیت زراعی) اجرا گردید. تأثیر تنش خشکی بر کلروفیل a، کلروفیل b، پرولین، قندهای محلول، RWC، بازده و عملکرد اسانس در سطح یک درصد معنی‌دار بود. تأثیر تنش خشکی بر کلروفیل کل در سطح پنج درصد معنی‌دار بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین میزان کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل به‌ترتیب با میانگین 921/1، 197/1، 283/2 میلی‌گرم در لیتر مربوط به تیمارهای 1T (شاهد)، 5T (FC%20) و 1T (شاهد) بود. بیشترین تجمع پرولین با میانگین 112/2 میلی‌گرم در لیتر مربوط به تیمار 5T (FC%20) بود. بالاترین مقدار قند محلول با میانگین 545/2 میلی‌گرم در لیتر متعلق به تیمار 3T (FC%60) بود. حداکثر RWC با میانگین 369/93 درصد مربوط به تیمار 1T (بدون تنش) می‌باشد. نتایج این بررسی نشان داد که گیاه برای مقاومت به خشکی مقدار پرولین و قندهای محلول را افزایش می‌دهد. همچنین برای تولید بالاترین میزان اسانس از گیاه بادرنجبویه می‌توان از تنش متوسط (FC%60) استفاده کرد.
زهرا باهرنیک؛ مهدی میرزا؛ بهلول عباس‌زاده؛ محمود محمود نادری‌حاجی‌باقرکندی
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، ، صفحه 315-322
چکیده
از آنجایی که ارتباط بین خاک و موقعیت آبی گیاهان بر فرایندهای رشد و نمو، تکثیر و متابولیسم گیاهان مؤثر است، به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر گیاه Parthenium argentatum Gray.، گیاه فوق تحت تیمارهای مختلف تنش خشکی قرار گرفت. تیمارها برحسب مقادیر مختلف ظرفیت زراعی بدست آمده و برحسب اعمال تیمارهای تنش که عبارت بودند از: آبیاری در حد ظرفیت زراعی در طی ...
بیشتر
از آنجایی که ارتباط بین خاک و موقعیت آبی گیاهان بر فرایندهای رشد و نمو، تکثیر و متابولیسم گیاهان مؤثر است، به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر گیاه Parthenium argentatum Gray.، گیاه فوق تحت تیمارهای مختلف تنش خشکی قرار گرفت. تیمارها برحسب مقادیر مختلف ظرفیت زراعی بدست آمده و برحسب اعمال تیمارهای تنش که عبارت بودند از: آبیاری در حد ظرفیت زراعی در طی دوره رویشی (C F)، تنشهای ملایم (LS1 = 4/2 ظرفیت زراعی، LS2=2/1 ظرفیت زراعی) و تنش شدید (HS = 4/1 ظرفیت زراعی) انجام گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که محتوای آب نسبی برگها با افزایش تنش از 8/65% تا 8/42% کاهش یافته است. همچنین با افزایش میزان تنش، میزان قندهای محلول و پرولین در گیاه افزایش یافت. نتایج بدست آمده بیانگر بیشترین تأثیر تنش شدید بر درصد قند و پرولین گیاه است. بنابراین بالاترین مقدار قند در تیمار HS برابر 9/2 میلی‌گرم بر گرم وزن تر و کمترین مقدار در تیمار FC برابر 07/1 میلی‌گرم بر گرم مشاهده گردید. بالاترین مقدار پرولین در تیمار HS برابر 28/4 میکرومول بر گرم ماده تر مشاهده شد. میزان پرولین در تیمار LS1 برابر 1/1 و در تیمار LS2، برابر 56/1 و حداقل پرولین در تیمار FC برابر 96/0 میکرومول بر گرم بوده است.
سید فخرالدین افضلی؛ حسین شریعتمداری؛ محمدعلی حاج‌عباسی؛ فریبرز معطر
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، ، صفحه 382-390
چکیده
فلاونوئیدها ترکیبهای پلی‌فنولیکی هستند که دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی قوی می‌باشند. بابونه (L. Matricaria chamomilla) به عنوان گیاه دارویی، دارای مواد فعال بیولوژیکی است که از آن جمله می‌توان به روغن فرار و فلاونوئیدها اشاره نمود. فلاونول-O-گلیکوزیدها از نظر مقدار، بیشترین درصد از فلاونوئید گلهای بابونه را شامل می‌شوند. در این تحقیق یک آزمایش ...
بیشتر
فلاونوئیدها ترکیبهای پلی‌فنولیکی هستند که دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی قوی می‌باشند. بابونه (L. Matricaria chamomilla) به عنوان گیاه دارویی، دارای مواد فعال بیولوژیکی است که از آن جمله می‌توان به روغن فرار و فلاونوئیدها اشاره نمود. فلاونول-O-گلیکوزیدها از نظر مقدار، بیشترین درصد از فلاونوئید گلهای بابونه را شامل می‌شوند. در این تحقیق یک آزمایش گلخانه‌ای، در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار به منظور ارزیابی تأثیر تنش شوری و خشکی بر وزن خشک گل و میزان ترکیب فلاونوئیدی بابونه اجرا شد. جهت آزمایش شوری از محلولهای هیدروپونیک در پنج سطح کلرید سدیم (صفر، 40، 80، 120، 190 میلی‌مولار)، بر اساس پیش تیمارهای انجام شده، استفاده شد. در آزمایش تنش خشکی به روش وزنی و گلدانی، چهار تیمار (رطوبت خاک در حد ظرفیت زراعی، و تخلیه 75، 90 و 95 درصد آب قابل دسترس خاک) مورد آزمون قرار گرفتند. سپس وزن خشک گلها و میزان فلاونول-O-گلیکوزید‌های آنها در تیمارهای مختلف اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که شوری و خشکی، وزن خشک گل و غلظت فلاونوئید را کاهش دادند، اما تأثیر کاهشی خشکی بیشتر از شوری بود. وزن خشک گلها با افزایش شوری تا سطح 40 میلی‌مولار افزایش یافت، در حالی که شوری بیش از این مقدار، موجب کاهش وزن خشک گلها گردید. غلظت فلاونول-O-گلیکوزیدها در تیمارهای شوری تا سطح 80 میلی‌مولار، کاهش معنی‌داری را نشان نداد. با در نظر گرفتن وزن خشک گل تولید شده، بیشترین میزان فلاونول-O-گلیکوزیدها در تیمار 40 میلی‌مولار کلرید سدیم بدست آمد. در تیمارهای خشکی، وزن خشک گل و غلظت فلاونول-O-گلیکوزیدها با افزایش شدت خشکی کاهش یافت.
حسین علی‌آبادی فراهانی؛ محمدحسین لباسچی؛ امیرحسین شیرانی‌راد؛ سیدعلیرضا ولدآبادی؛ آیدین حمیدی؛ علی علیزاده سهزابی
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، ، صفحه 405-415
چکیده
به منظور بررسی تأثیر قارچ Glomus hoi، سطوح مختلف فسفر و تنش خشکی بر تعدادی از صفات فیزیولوژیکی گشنیز (Coriandrum sativum L.)؛ این تحقیق در سال 1385 در ایستگاه تحقیقات البرز کرج، وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام گرفت. آزمایش مزرعه‌ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر قارچ Glomus hoi، سطوح مختلف فسفر و تنش خشکی بر تعدادی از صفات فیزیولوژیکی گشنیز (Coriandrum sativum L.)؛ این تحقیق در سال 1385 در ایستگاه تحقیقات البرز کرج، وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام گرفت. آزمایش مزرعه‌ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل دو سطح تنش خشکی که آبیاری بعد از 30 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر (شرایط بدون تنش) و آبیاری بعد از 60 میلی‌متر تبخیر (شرایط تنش خشکی) و همچنین کاربرد و عدم کاربرد قارچ میکوریزا، مقادیر صفر، 35 و 70 کیلوگرم در هکتار کود فسفر بودند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر بازده مصرف آب، میزان آب نسبی و میزان تجمع پرولین در سطح 1 درصد معنی‌دار بود. بیشترین بازده مصرف آب با 449/0 کیلوگرم بر متر مکعب و میزان تجمع پرولین با 767/6 میکرومول بر میلی‌لیتر در شرایط تنش و بیشترین میزان آب نسبی با 6/90 درصد در شرایط بدون تنش بدست آمدند. همچنین نتایج نشان داد که اثر میکوریزا و فسفر بر بازده مصرف آب در سطح 5 درصد معنی‌دار بود. مقایسه میانگینها نشان داد که بیشترین بازده مصرف آب به ترتیب با 397/0 و 4/0 کیلوگرم بر متر مکعب از کاربرد میکوریزا و 70 کیلوگرم فسفر در هکتار بدست آمد. تأثیر میکوریزا و فسفر بر میزان آب نسبی و میزان تجمع پرولین معنی‌دار نبود. نتایج این آزمایش نشان داد که بازده مصرف آب و میزان پرولین در شرایط تنش خشکی افزایش یافتند، اما میزان آب نسبی در این چنین شرایطی کاهش یافت.
فضل‌اله صفی‌خانی؛ حسین حیدری شریف آباد؛ سیدعطاءا... سیادت؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ سیدمنصور سیدنژاد؛ بهلول عباس‌زاده
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، ، صفحه 183-194
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر عملکرد و صفات مرفولوژیک جمعیتهای مختلف گیاه دارویی بادرشبو (.(Dracocephalum moldavica L، در یک آزمایش کرتهای خرد شده در قالب بلوک‌هایی با 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور طی سالهای 84-1383 مورد بررسی قرار گرفت. فاکتور اصلی شامل سه جمعیت گیاه بادرشبو جمع‌آوری شده از استانهای تهران، اصفهان ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر عملکرد و صفات مرفولوژیک جمعیتهای مختلف گیاه دارویی بادرشبو (.(Dracocephalum moldavica L، در یک آزمایش کرتهای خرد شده در قالب بلوک‌هایی با 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور طی سالهای 84-1383 مورد بررسی قرار گرفت. فاکتور اصلی شامل سه جمعیت گیاه بادرشبو جمع‌آوری شده از استانهای تهران، اصفهان و فارس بودند. فاکتورهای فرعی را سه سطح تنش رطوبتی 100%، 60% و 40% ظرفیت زراعی تشکیل دادند. بر اساس نتایج حاصل عامل جمعیت بر ویژگیهای مرفولوژیک و عملکرد کمی گیاه مؤثر نبودند. اما تأثیر تنش خشکی بر طول، عرض و سطح برگ، ارتفاع و قطر ساقه، تعداد ساقه‌های فرعی، طول بزرگترین میانگره، وزن هزار دانه و عملکرد ریشه، سرشاخه گلدار، برگ، ساقه و بیولوژیک معنی‌دار بود. همچنین تیمار بدون تنش رطوبتی (1s) در سال اول و دوم به ترتیب با میانگین تولید 4126 و 4033 کیلوگرم سرشاخه گلدار در هکتار و همچنین با تولید 4929 و 4921 کیلوگرم عملکرد بیولوژیک در هکتار نسبت به سایر تیمارها اختلاف معنی‌داری داشت. مقایسه میانگین اثرات متقابل جمعیتهای مختلف گیاه و سطوح مختلف تنش خشکی نشان داد که بین تیمارهای بدون تنش و تنش ملایم رطوبتی به لحاظ تولید سرشاخه گلدار اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. بیشترین عملکرد بیولوژیک مربوط به تیمارهای بدون تنش هر سه جمعیت بود که نسبت به سایر تیمارها اختلاف داشتند. در این بررسی مشخص گردید که اگر هدف، برداشت گیاه در مرحله گلدهی باشد، می‌توان از تنش ملایم استفاده کرد.
محمدرضا اردکانی؛ بهلول عباس‌زاده؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ محمدحسین لباسچی؛ فرزاد پاک‌نژاد
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، ، صفحه 251-261
چکیده
تأثیر تنش خشکی بر ویژگیهای کمی و کیفی گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L)، در سال 1385 در شرایط مزرعه در شهرستان کرج مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار با منظور نمودن تیمارهای 1T (بدون تنش)، 2 T(80% ظرفیت زراعی)، 3T (60% ظرفیت زراعی)، 4T (40% ظرفیت زراعی) و 5T (20% ظرفیت زراعی) اجرا گردید. تأثیر تنش خشکی بر عمکرد اندام ...
بیشتر
تأثیر تنش خشکی بر ویژگیهای کمی و کیفی گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L)، در سال 1385 در شرایط مزرعه در شهرستان کرج مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار با منظور نمودن تیمارهای 1T (بدون تنش)، 2 T(80% ظرفیت زراعی)، 3T (60% ظرفیت زراعی)، 4T (40% ظرفیت زراعی) و 5T (20% ظرفیت زراعی) اجرا گردید. تأثیر تنش خشکی بر عمکرد اندام هوایی، عملکرد و بازده اسانس، عملکرد برگ و ساقه، ارتفاع، تعداد پنجه، طول و عرض برگ، قطر ساقه و طول میانگره در سطح یک درصد معنی‌دار بود. تأثیر تنش خشکی بر تعداد ساقه جانبی بیتأثیر بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین عملکرد اندام هوایی خشک در تیمار 1 T(بدون تنش) با میانگین 6469 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. بیشترین عملکرد اسانس با 970/12 کیلوگرم در هکتار و بالاترین درصد اسانس با میانگین 3012/0 درصد را به ترتیب در تیمارهای 3T (60% ظرفیت زراعی) و 5T (20% ظرفیت زراعی) حاصل گردید. بالاترین ارتفاع، طول و عرض برگ به ترتیب با میانگین 32/65، 275/6 و 580/4 سانتیمتر مربوط به تیمار 1 T(بدون تنش) بود. بیشترین قطر ساقه در تیمار 5T (20% ظرفیت زراعی) مشاهده گردید. نتایج این بررسی نشان داد که به منظور تولید اسانس از گیاه بادرنجبویه می‌توان از تنش متوسط (60% ظرفیت زراعی) استفاده کرد.
فضل‌اله صفی‌خانی؛ حسین حیدری شریف آباد؛ سید عطاء ا... سیادت؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ سید منصور سیدنژاد؛ بهلول عباس‌زاده
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، ، صفحه 86-99
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر ویژگیهای فیزیولوژیک جمعیتهای مختلف گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L، این تحقیق در سالهای 84-1383 در شرایط گلخانه انجام شد. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی و با 4 تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل بذرهای سه جمعیت گیاه بادرشبو جمع‌آوری شده از استانهای تهران، اصفهان ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر ویژگیهای فیزیولوژیک جمعیتهای مختلف گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L، این تحقیق در سالهای 84-1383 در شرایط گلخانه انجام شد. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی و با 4 تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل بذرهای سه جمعیت گیاه بادرشبو جمع‌آوری شده از استانهای تهران، اصفهان و فارس بودند. فاکتور فرعی را سه سطح تنش رطوبتی 100، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی تشکیل دادند. نتایج نشان دادند که جمعیتهای مختلف گیاه بر صفات مورد بررسی مؤثر نبودند. تأثیر تنش خشکی بر عملکرد اسانس، میزان کربوهیدراتهای محلول، میزان کلروفیل a، b و کل در دو سال معنی‌دار بود. همچنین تأثیر تنش بر میزان پرولین در سال دوم معنی‌دار گردید. نتایج بدست آمده از تجزیه مرکب نشان داد که تأثیر سال بر درصد اسانس و مقدار پرولین در سطح یک درصد معنی‌دار بود. مقایسه میانگین تیمارها مشخص نمود که در سال اول بیشترین عملکرد اسانس، قند محلول و کلروفیل به ترتیب مربوط به تیمارهای 60%، 40% و 100% ظرفیت زراعی بود. در سال دوم بیشترین مقدار پرولین، قندهای محلول و کلروفیل به ترتیب مربوط به تیمارهای 40%، 40% و 100% ظرفیت زراعی بود. مقایسه میانگین اثر متقابل جمعیتهای مختلف گیاه و سطوح مختلف تنش خشکی نشان داد که در سال اول بیشترین درصد اسانس مربوط به تیمار جمعیت اصفهان × 60% رطوبت ظرفیت زراعی بود. همچنین بیشترین کلروفیل مربوط به تیمارهای 100% ظرفیت زراعی هر سه جمعیت بود. در سال دوم نیز بیشترین قندهای محلول و کلروفیل به ترتیب مربوط به تیمارهای 40% و 100% ظرفیت زراعی هر سه جمعیت بود.
محمدحسین لباسچی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی
دوره 20، شماره 3 ، آبان 1383، ، صفحه 249-261
چکیده
تشخیص وضعیت رشد گیاهان دارویی در شرایط مختلف آبیاری و تنش خشکی می تواند راهنمای کشت گیاهان مقاوم در مناطق خشک یا کم آب باشد. در آزمایشات متعددی که در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه اجرا گردید، 5 گونه از گیاهان دارویی به نامهای مریم گلی، بومادران، اسفرزه، همیشه بهار و بابونه هر کدام به طور جداگانه در تحت تیمارهای آبیاری کامل در حد ظرفیت ...
بیشتر
تشخیص وضعیت رشد گیاهان دارویی در شرایط مختلف آبیاری و تنش خشکی می تواند راهنمای کشت گیاهان مقاوم در مناطق خشک یا کم آب باشد. در آزمایشات متعددی که در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه اجرا گردید، 5 گونه از گیاهان دارویی به نامهای مریم گلی، بومادران، اسفرزه، همیشه بهار و بابونه هر کدام به طور جداگانه در تحت تیمارهای آبیاری کامل در حد ظرفیت مزرعه(fc) و تنشهای خشکی به اندازه fc75%، fc 50% و 25%fc قرار گرفتند. ماده خشک تولیدی، وزن ریشه، طول ریشه، وزن اندام هوایی و ارتفاع گیاهان اندازه گیری و جداگانه مورد تجزیه واریانس قرار گرفت. برای کلیه گونه‌ها در تحت تیمارهای مختلف تنش و آبیاری تفاوت های معنی داری در سظح 0.01 در عملکرد و اجزای آن مشاهده گردید. در میان گیاهان دارویی مورد آزمایش، گیاهان مریم گلی وبومادران بهترین رشد را در کلیه تیمارهای تنش خشکی داشته و رشد کامل و شادابی خود را در تیمارهای تنش شدید خشکی نیز حفظ نمودند. به نظر می رسد این گونه ها می توانند به عنوان گیاهان دارویی مقاوم درشرایط خشک و یا کم آب استقرار یابند. گونه‌های دیگر نیز دوره رشد خود را در شرایط تنش شدید تکمیل نمودند.
زهرا باهر نیک؛ محمد باقر رضائی؛ مه لقا قربانلی؛ فاطمه عسگری؛ محمد کاظم عراقی
دوره 20، شماره 3 ، آبان 1383، ، صفحه 263-275
چکیده
با توجه به اهمیت بررسی تاثیرات حاصل از تنش خشکی بر رشد و نمو، متابولیسم و تولید محصول در گیاهان بمنظور بررسی تاثیر تنش خشکی برگیاه Satureja hortensis ,کیاه فوق تحت تیمارهای مختلف تنش خشکی قرار گرفت. تیمارها برحسب مقادیر ظرفیت زراعی بدست آمده و برحسب اعمال تیمارهای تنش که عبارت بودند از آبیاری در حد ظرفیت زراعی در طی دوره رویشی ( F C), ...
بیشتر
با توجه به اهمیت بررسی تاثیرات حاصل از تنش خشکی بر رشد و نمو، متابولیسم و تولید محصول در گیاهان بمنظور بررسی تاثیر تنش خشکی برگیاه Satureja hortensis ,کیاه فوق تحت تیمارهای مختلف تنش خشکی قرار گرفت. تیمارها برحسب مقادیر ظرفیت زراعی بدست آمده و برحسب اعمال تیمارهای تنش که عبارت بودند از آبیاری در حد ظرفیت زراعی در طی دوره رویشی ( F C), تنش ملایم ( LS -2.3 ظرفیت زراعی ) در دو مرحله دوره رویشی و در زمان گلدهی و تنش شدید ( HS -1.3 ظرفیت زراعی ) در زمان گلدهی انجام گردید. با توجه به نتایج بدست آمده می توان دریافت که توان بالقوه آبی برگ نمونه ها با افزایش تنش از 0.5- مگاپاسکال تا 1.5- مگاپاسکال کاهش یافته و از محتوای آب نسبی برگها نیز کاسته شده است. همچنین مشاهدات حاصل نشان دادکه با افزایش میزان تنش میزان پرولین در گیاه افزایش یافته است. نتایج حاصله بیانگر بیشترین تاثیر تنش شدید بر درصد پرولین گیاه است بنابراین بالاترین مقدار پرولین در تیمار HS برابر 9.8 میکروگرم بر گرم ماده تر مشاهده گردید. میزان پرولین در تیمار LS1 برابر 7.36 و در تیمار LS2 6.47 و حداقل پرولین در تیمار FC برابر 0.69 میکروگرم بر گرم ماده تر بوده است.
