همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

بومادران ازجمله گیاهان دارویی و زینتی متعلق به خانواده کاسنی (Asteraceae) می‌باشد و گونه‌های مختلف آن به‌صورت وحشی در مناطق مختلف ایران رویش دارند. این گونه‌ها به‌عنوان گیاهانی کم‌توقع می‌توانند در فضای سبز مناطق خشک مورد استفاده قرار گیرند. به منظور بررسی اثر تنش خشکی ناشی از پلی‌اتیلن گلیکول (PEG) بر روی درصد و سرعت جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه 6 گونه بومادران وحشی، آزمایشی بر پایه فاکتوریل و در قالب بلوکهای کامل تصادفی با دو فاکتور و سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل پنج سطح خشکی (صفر، 5-، 7-، 9- و20- بار) حاصل از پلی‌اتیلن گلیکول که پتانسیل صفر بار به‌عنوان شاهد در نظر گرفته شد و فاکتور دوم شامل شش گونه بومادران به اسامی A. eriophora، A. millefolium،
A. filipendula، A. nobilis، A. wilhelmsii و A. biebersteinii بود. بذر این نمونه‌ها از گونه‌های وحشی مناطق شیراز، مشهد و کرج جمع‌آوری شد. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که سطوح مختلف خشکی و نوع گونه بر درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه تأثیر معنی‌داری (P<0.01) دارد و اثر متقابل خشکی و گونه نیز در مورد صفات فوق‌الذکر معنی‌دار شد. نتایج این بررسی نشان داد که در گونه‌های بومادران طول ریشه‌چه کمتر تحت تأثیر پتانسیل خشکی قرار گرفته و درصد جوانه‌زنی نسبت به دیگر مؤلفه‌های جوانه‌زنی فاکتور بهتری برای ارزیابی مقاومت به خشکی این گونه‌ها می‌باشد. به‌طور کلی، گونه‌های A. millefolium و A. eriophora به‌ترتیب بیشترین مقاومت و گونه‌های A. biebesteinii و A. nobilis کمترین مقاومت را نسبت به تنش خشکی در مرحله جوانه‌زنی داشتند و مقاومت گونه‌های A. wilhelmsii و A. filipendula حد واسط این دو گروه بودند.

بومادران، تنش خشکی، پلی‌اتیلن گلیکول، جوانه‌زنی.

کلیدواژه‌ها

- امیدبیگی، ر.، 1384. تولید و فرآوری گیاهان دارویی. جلد دوم، انتشارات آستان قدس رضوی، به‌نشر، 438 صفحه.
- برومند رضازاده، ز. و کوچکی، ع.، 1384. بررسی واکنش جوانه‌زنی بذر زنیان، رازیانه و شوید به پتانسیلهای اسمزی و ماتریک ناشی از کلرید‌سدیم و پلی‌اتیلن گلیکول 6000 در دماهای مختلف. مجله پژوهشهای زراعی ایران، 3(2): 217-207.
- برزگر، ا.ب. و رحمانی، م.، 1383. مطالعه اثر برخی از تنشهای محیطی بر تحریک جوانه‌زنی در گیاه زوفا. دومین همایش گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، تهران، 7-8 بهمن: 67.
- جایمند، ک. و رضایی، م.ب.، 1383. بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس اندام هوایی گیاه Achillea millefolium sub sp millefolium با روشهای تقطیر. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 20(2): 190-181.
- حسنی، ع.، 1384. اثر تنش آبی ناشی از پلی‌اتیلن گلایکول بر خصوصیات جوانه‌زنی بذر گیاه ریحان. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 21(4): 543-535.
- حسینی، آ.، کوچکی، ع. و نصیری محلاتی، م.، 1385. اثر تنش شوری و خشکی بر جوانه زنی اسفرزه (Plantago ovata). مجله پژوهشهای زراعی ایران، 4(1): 22-15.
- حسینی، ح. و رضوانی مقدم، پ.، 1385. اثرتنش خشکیوشوری برجوانه زنیاسفرزه (Plantago ovata). پژوهشهای زراعی ایران ، 4(1): 22-15.
- زرگری، ع.، 1371. گیاهان دارویی. جلد سوم، انتشارات دانشگاه تهران، 925 صفحه.
- زمان، س.، 1379. گیاهان دارویی (ترجمه). انتشارات ققنوس، 367 صفحه.
- فرخی، آ.، گالشی، س.، زینلی، ا. و عبدل‌زاده، ا.، 1383. بررسی تحمل به خشکی ژنوتیپهای سویا در مرحله جوانه‌زنی. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، 11(2): 148- 137.
- کافی، م. و گلدانی، م.، 1380. تأثیر پتانسیل آب و ماده ایجاد کننده آن بر جوانه‌زنی سه گیاه زراعی گندم، چغندرقند و نخود. مجله علوم و صنایع کشاورزی، 15(1): 133-121.
- کافی، م.، نظامی، ا.، حسینی، ح. و معصومی، ع.، 1384. اثرات فیزیولوژیک تنش خشکی ناشی از پلی‌اتیلن گلیکول بر جوانه‌زنی ژنوتیپهای عدس. مجله پژوهشهای زراعی ایران، 3(1): 80-69.
- کیانی، م.ر.، باقری، ع.ر. و نظامی، ا.، 1377. عکس‌العمل ژنوتیپهای عدس به تنش خشکی ناشی از پلی‌اتیلن گلیکول 6000 در مرحله جوانه‌زنی. مجله علوم و صنایع کشاورزی، 12(1): 43-39.
- مظفریان، و.، 1381. فرهنگ نامهای گیاهان ایران. انتشارات فرهنگ معاصر تهران، چاپ سوم، 671 صفحه.
- یزدانی، د.، شهنازی، س. و سیفی، ح.، 1383. کاشت، داشت و برداشت گیاهان دارویی. چاپ اول، انتشارات کامران، 169 صفحه.
- Almasouri, M., Kinet, J.M. and Lutts, S., 2001. Effect of salt and osmotic stresses on germination in durum wheat (Triticum durum Desf.). Plant and Soil, 231: 243-254.
- De, R. and Kar, R.K., 1995. Seed Germination and seedling growth of Mung (Vigna radiata) under water stress induced by PEG-6000. Seed Science and Technology, 23:301-308.
- Genhua, N. and Rodriguez, D.S., 2006. Relative salt tolerant of five herbaceous perennials. Hortscience, 41(6):1493-1497.
-Hartman, H., Kester, D. and Davis, F., 1990. Plant Propagation, Principle and Practices. Prentice Hall International Editions, 647p.
- Mauromicale, G. and Cavallaro, V., 1995. Effects of seed osmopriming on germination of tomato at different water potential. Seed Science and Technology, 23: 393-403.
- Michel, B.E. and Kaufmann, M.R., 1973. The osmotic potential of polyethylene glycol 6000. Plant Physiology, 51: 914-916.
- Nascimento, W.M., 2003. Muskmelon seed germination and seedling development in response to seed priming. Scientia Agricola, 60: 71-75.
- Neto, N.B.M., Saturnino, S.M., Bomfim, D.C. and Custodio, C.C., 2004. Water stress induced by Mannitol and Sodium chloride in Soybean cultivars. Brazilian Biology and Technology, 47: 521-529.
- Perez-Garcia, F., Pita, J.M., Gonzalez-Benito, M.E. and Iriondo, J.M., 1995. Effects of light, temperature and seed priming on germination of celery seeds (Apium graveolens L.). Seed Science and Technology, 23: 377-383.
- Pill, W.G., Crossan, C.K., Frett, J.J. and Smith, W.G., 1994. Matric and osmotic priming of Echinacea purprea (L.) Moench seeds. Scientia Hotriculturae, 59: 37-44.
- Okcu, G., Demir, K.M. and Atak, M., 2005. Effect of salt and drought stress on germination and seedling growth of Pea (Pisum sativum L.). Turkish Journal of Agriculture, 29: 237-242.