مهدی میرزا؛ زهرا باهر نیک
دوره 22، شماره 4 ، بهمن 1385، ، صفحه 431-436
چکیده
از آنجایی که گیاه Salvia از روزگاران کهن در مجموعه گیاهان طبی مورد توجه خاص بوده و کاربرد امروزه اسانس گونه های مختلف آن در صنایع داروسازی، عطرسازی و فراورده‌های بهداشتی- آرایشی و نیز طعم دهنده در صنایع غذایی و نوشیدنی حائز اهمیت است, بنابراین در تحقیق حاضر اسانس گونه ای از جنس سالویا با نام Salvia compressa Vent. استخراج و ترکیبهای موجود در ...
بیشتر
از آنجایی که گیاه Salvia از روزگاران کهن در مجموعه گیاهان طبی مورد توجه خاص بوده و کاربرد امروزه اسانس گونه های مختلف آن در صنایع داروسازی، عطرسازی و فراورده‌های بهداشتی- آرایشی و نیز طعم دهنده در صنایع غذایی و نوشیدنی حائز اهمیت است, بنابراین در تحقیق حاضر اسانس گونه ای از جنس سالویا با نام Salvia compressa Vent. استخراج و ترکیبهای موجود در آن مورد بررسی و شناسایی قرار گرفت. بدین منظور سر شاخههای گلدار گیاه از اطراف جهرم (ارتفاع 900 متر) در استان فارس جمع‌آوری شده و اسانس آن به روش تقطیر با آب مورد استخراج قرار گرفت. سپس ترکیبهای موجود در اسانس با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنجی جرمی ((GC/MS جدا سازی و شناسایی گردیدند. نتایج بدست آمده وجود 24 ترکیب را در اسانس S. compressa نشان داد. در میان ترکیبهای شناسایی شده به ترتیب ترکیبهای T-کادینول(36%) و کاریوفیلن اکسید (15.7%) بالا ترین مقدار را به خود اختصاص دادند. از سایر ترکیبهای اصلی این اسانس می توان ژرانیول (10.5%) و بورنئول (9.3%) را نام برد.
مجید عزیزی؛ لیلا علیمرادی؛ محمدحسن راشد محصل
دوره 22، شماره 3 ، آبان 1385، ، صفحه 198-208
چکیده
به منظور بررسی اثرات آللوپاتی اسانس بذر زیره سیاه و زیره سبز بر جوانه زنی بذرهای سه گونه علف هرز، این پژوهش انجام شد. در این تحقیق در دو آزمایش جداگانه تاثیر غلظتهای متفاوت اسانس زیره سیاه (ppm 200، ppm 500، ppm 700، ppm 1000 و ppm 2000) و زیره سبز (ppm 100، ppm 300، ppm 500، ppm 700 و ppm 1000) بر فرآیند جوانه زنی بذرهای علف پشمکی (Bromus tectorum)،گل گندم (Centaurea ovina) و خاکشیر ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات آللوپاتی اسانس بذر زیره سیاه و زیره سبز بر جوانه زنی بذرهای سه گونه علف هرز، این پژوهش انجام شد. در این تحقیق در دو آزمایش جداگانه تاثیر غلظتهای متفاوت اسانس زیره سیاه (ppm 200، ppm 500، ppm 700، ppm 1000 و ppm 2000) و زیره سبز (ppm 100، ppm 300، ppm 500، ppm 700 و ppm 1000) بر فرآیند جوانه زنی بذرهای علف پشمکی (Bromus tectorum)،گل گندم (Centaurea ovina) و خاکشیر (Descurainia sophia) بر اساس طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان دادند که بیشترین درصد جوانه زنی هر سه گونه در تیمار شاهد رخ می دهد (به ترتیب 96.67 ، 73 و 96.67 درصد). .اسانس زیره سیاه با غلظت ppm 700 و ppm 1000 به ترتیب جوانه زنی بذرهای گل گندم و علف پشمکی را کاملا متوقف نمود، در حالی که بذرهای خاکشیر حساستر بوده و جوانه زنی آن در غلظت ppm 500 و بیشتر کاملا متوقف گردید. در علف پشمکی بین تیمارهای ppm 200 و ppm 500 اسانس زیره سیاه از نظر درصد جوانه زنی اختلاف معنی داری وجود نداشت (بترتیب 54 و 43 درصد). تیمار ppm 500 اسانس زیره سیاه درصد جوانه زنی بذرهای گل گندم را نسبت به شاهد درحدود 25 درصد کاهش داد (از 73 درصد به 48.67 درصد) . این در حالی بود که تیمار ppm 200 اسانس زیره سیاه درصد جوانه زنی بذرهای خاکشیر را 69 درصد کاهش داد (از 96.67 به 27.67 درصد). اسانس زیره سبز نیز بر فرآیند جوانه زنی بذرهای مورد بررسی در این تحقیق موثر بود. جوانه زنی بذرهای علف پشمکی، گل گندم و خاکشیر به ترتیب با تیمارهای ppm 2000 ، ppm 1000 و ppm 500 اسانس زیره سبز کاملا متوقف گردید. افزایش غلظت اسانس زیره سبز از ppm 100 به ppm 1000 درصد جوانه زنی بذرهای علف پشمکی، گل گندم و خاکشیر را به ترتیب به میزان 46.67، 51 و 53 درصد کاهش داد. بررسی سرعت جوانه زنی نشان داد که تمام تیمارها باعث کاهش سرعت جوانه زنی در هر سه بذر علف هرز گردید و اسانس زیره سیاه توانست سرعت جوانه زنی را در علف پشمکی، گل گندم و خاکشیر به ترتیب از 4.14، 17.5، 11.25 (در تیمار شاهد) به صفر برساند. با توجه به نتایج بدست آمده می توان اظهار نمود که اسانس زیره سبز و زیره سیاه به عنوان ترکیبهای قوی برای کنترل این علفهای هرز می توانند نتایج امیدوارکننده ای را در راستای کشاورزی ارگانیک درپی داشته باشند.
فرخناز هوشیدری؛ فاطمه سفیدکن؛ زیبا جمزاد
دوره 22، شماره 3 ، آبان 1385، ، صفحه 209-215
چکیده
جنس مریم گلی در ایران 58 گونه گیاهی علفی و چند ساله دارد که اسانس برخی از این گونه ها، قبلاٌ مورد بررسی قرار گرفته است. استفاده از اسانس بعضی از گونه های سالویا در صنایع دارو سازی، عطر سازی، فرآورده های بهداشتی، آرایشی و در صنایع غذایی به عنوان طعم دهنده و چاشنی متداول است. Salvia bracteata Bank & Soland یکی از گونه های جنس Salviaاست ...
بیشتر
جنس مریم گلی در ایران 58 گونه گیاهی علفی و چند ساله دارد که اسانس برخی از این گونه ها، قبلاٌ مورد بررسی قرار گرفته است. استفاده از اسانس بعضی از گونه های سالویا در صنایع دارو سازی، عطر سازی، فرآورده های بهداشتی، آرایشی و در صنایع غذایی به عنوان طعم دهنده و چاشنی متداول است. Salvia bracteata Bank & Soland یکی از گونه های جنس Salviaاست که در غرب و شمال غرب ایران می روید. در این تحقیق که برای اولین بار در مورد این گونه در ایران صورت گرفته است، اندام هوایی گیاه در دو مرحله رویشی قبل از گلدهی و زمان گلدهی کامل از چناره مریوان جمع آوری و پس از خشک کردن به روش تقطیر با آب اسانس گیری شد. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس ها به وسیله دستگاههای GC و GC/MS مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. در اسانس این گونه در مرحله قبل از گلدهی 17 ترکیب و در مرحله گلدهی کامل 19 ترکیب شناسائی شد. ترکیبهای عمده اسانس شامل بتا-کاریوفیلن (49.6% و 41.7%)، گاما-مورولن (18.3% و 22.8%) و بی سیکلوجرماکرن (9.5% و 8.8%) به ترتیب در زمان قبل از گلدهی و گلدهی کامل بودند. نتایج نشان داد که با پیشرفت دوره رشد گیاه از قبل از گلدهی به سمت گلدهی کامل از درصد نسبی بتا کاریوفلن در اسانس کاسته شده و در عوض درصد نسبی گاما مورولن افزایش می یابد. تغییراتی نیز در نوع و درصد برخی از دیگر ترکیبهای اسانس مشاهده شد.
بهلول عباس زاده؛ ابراهیم شریفی‌عاشورآبادی؛ محمدرضا اردکانی؛ محمدحسین لباسچی؛ فضل ا.. صفی‌خانی؛ محمود نادری حاجی باقرکندی؛ فاطمه سفیدکن
دوره 22، شماره 3 ، آبان 1385، ، صفحه 223-230
چکیده
به منظور بررسی تاثیر روش مصرف کود نیتروژن بر بازده اسانس و درصد ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه، آزمایشی در سال 1383 تحت شرایط مزرعه در مجتمع تحقیقات البرز کرج در مدت 7 ماه اجرا شد. این آزمایش با دو سطح 4.5 و 6 درصد کود نیتروژن خالص به فرم اوره و محلول‌پاشی بر روی اندام هوایی گیاه، دو سطح 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر روش مصرف کود نیتروژن بر بازده اسانس و درصد ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه، آزمایشی در سال 1383 تحت شرایط مزرعه در مجتمع تحقیقات البرز کرج در مدت 7 ماه اجرا شد. این آزمایش با دو سطح 4.5 و 6 درصد کود نیتروژن خالص به فرم اوره و محلول‌پاشی بر روی اندام هوایی گیاه، دو سطح 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار مصرف در خاک مزرعه و در حضور شاهد که هر یک از تیمارها در طول دوره رشد گیاه در طی سه تقسیط مساوی اعمال گردیدند. این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار برای هر تیمار اجرا شد. با آغاز گلدهی اقدام به برداشت گیاه گردید و از سرشاخه گلدار گیاه با استفاده از روش کلونجر اسانسگیری بعمل آمد. اسانسهای هر تیمار به منظور بررسی بیشتر توسط دستگاه GC و GC/MS آنالیز گردید. درصد اسانس و عملکرد اسانس در هکتار برای هر تیمار مشخص گردید. طبق نتایج حاصل از تجزیه واریانس، تاثیر مقادیر مختلف کود نیتروژن و روشهای مصرف آن بر درصد اسانس و عملکرد اسانس معنی‌دار بود. همچنین نتایج حاصل از بررسی طیف‌های GCو GC/MS نشان دادند که کاربرد مقادیر مختلف کود نیتروژن و روشهای مصرف آن بر درصد ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس بادرنجبویه موثر بود. با مصرف نیتروژن، درصد تعدادی از ترکیبهای موجود در اسانس نسبت به شاهد کاهش و یا افزایش یافت.
عباس حسنی
دوره 22، شماره 3 ، آبان 1385، ، صفحه 256-261
چکیده
بادرشبو(Dracocephalum moldavica) گیاهی علفی، یکساله و متعلق به تیرة نعناع است که به عنوان گیاهی اشتهاآور و آرامبخش شناخته شده است. اسانس آن دارای خاصیت ضدباکتریایی بوده و در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش آبی بر رشد، عملکرد و میزان اسانس گیاه بادرشبو، آزمایشی گلدانی در قالب طرح بلوکهای کامل ...
بیشتر
بادرشبو(Dracocephalum moldavica) گیاهی علفی، یکساله و متعلق به تیرة نعناع است که به عنوان گیاهی اشتهاآور و آرامبخش شناخته شده است. اسانس آن دارای خاصیت ضدباکتریایی بوده و در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش آبی بر رشد، عملکرد و میزان اسانس گیاه بادرشبو، آزمایشی گلدانی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار انجام گردید. تیمارهای تنش آبی عبارت بودند از:100% ظرفیت مزرعه‌ای (بدون تنش)، 85% ظرفیت مزرعه‌ای (تنش آبی ملایم)، 70% ظرفیت مزرعه‌ای (تنش آبی متوسط) و 55% ظرفیت مزرعه‌ای (تنش آبی شدید). نتایج تجزیههای آماری نشان دادند که تنش آبی اثر معنی‌داری بر مولفه های رشدی، عملکرد پیکر رویشی و عملکرد اسانس دارد. با کاهش مقدار آب خاک، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد و طول شاخههای جانبی، عملکرد مادة تر و خشک در گلدان و عملکرد اسانس کاهش یافت. از نظر درصد اسانس اختلاف معنی‌داری میان تیمارهای مختلف وجود نداشت. بیشترین درصد اسانس (0.35 میلیلیتر در صد گرم مادة خشک) و عملکرد اسانس (0.115 میلیلیتر در گلدان) به ترتیب در شرایط رطوبتی 70% و 100% ظرفیت مزرعه‌ای بدست آمد.
فاطمه عسگری؛ فاطمه سفیدکن؛ شهلا احمدی
دوره 22، شماره 2 ، مرداد 1385، ، صفحه 98-104
چکیده
Pimpinella affinis Ledeb.یکی از گونه‌های بومی ایران است که پراکندگی وسیعی در شمال، شمال غرب، مرکز، شرق و شمال شرق ایران دارد. در این تحقیق اندام هوائی و بذر گیاه در سالهای 1382 و 1383 در مرحله گلدهی و بذردهی از ایستگاه تحقیقات جنگل‌ومرتع ساری-نوشهر جمع‌آوری گردید و پس از آماده‌سازی گیاه، با روش تقطیر با آب (به وسیله دستگاه کلونجر) اسانس گیری ...
بیشتر
Pimpinella affinis Ledeb.یکی از گونه‌های بومی ایران است که پراکندگی وسیعی در شمال، شمال غرب، مرکز، شرق و شمال شرق ایران دارد. در این تحقیق اندام هوائی و بذر گیاه در سالهای 1382 و 1383 در مرحله گلدهی و بذردهی از ایستگاه تحقیقات جنگل‌ومرتع ساری-نوشهر جمع‌آوری گردید و پس از آماده‌سازی گیاه، با روش تقطیر با آب (به وسیله دستگاه کلونجر) اسانس گیری شد. بازده اسانس ساقه و برگ، گلآذین و بذر در سال 1382 ، 0.26% ، 1.1% و 4.1% و در سال 1383 به ترتیب 0.26% ، 0.86% و 2.45% بود. در اسانس ساقه وبرگ، گلآذین و بذر P. affinisنوشهر در سال 82 به ترتیب 4، 5 و 6 ترکیب و در سال 83 به ترتیب 6، 15 و 6 ترکیب شناسایی شد. تنها ترکیب شاخص اسانس ساقه و برگ، گلآذین و بذر، ترانس-آلفا-برگاموتن بود که در سال 82 به ترتیب 91.1%، 96.2% و 90.2% و در سال 83 به ترتیب 94.3%، 84.9 و 95.5% بدست آمد. ترانس- آلفا- برگاموتن ترکیب معطری است که به عنوان ماده اولیه جهت ترکیب بسیاری از ترکیبهای معطر بکار میرود. این ترکیب به فراوانی (بیش از 90%) در اسانس اندامهای مختلف این گونه یافت میشود. بنابراین، اسانس این گیاه میتواند به عنوان منبعی برای استخراج ترانس-آلفا-برگاموتن معرفی شود.
روح‌انگیز عباس عظیمی؛ فاطمه سفیدکن؛ زیبا جم زاد؛ غلامرضا بخشی خانیکی
چکیده
جنس Vitex از تیره Lamiaceae در مناطق گرمسیری نیمکره شمالی وجنوبی پراکندگی دارد. حدود 250 گونه از آن شناخته شده است و گسترش تعدادی ازگونه های آن تا مناطق معتدله نیز ادامه می یابد. بررسی خصوصیات مورفولوژی برگ، ساقه، گل و کاسه گل در کنار بررسیهای میکرومورفولوژیک حضور چهار گونه V. agnus-castus، V. pseudo-negundo،V. negundo,وV. trifolia را در ایران نشان میدهد. در ...
بیشتر
جنس Vitex از تیره Lamiaceae در مناطق گرمسیری نیمکره شمالی وجنوبی پراکندگی دارد. حدود 250 گونه از آن شناخته شده است و گسترش تعدادی ازگونه های آن تا مناطق معتدله نیز ادامه می یابد. بررسی خصوصیات مورفولوژی برگ، ساقه، گل و کاسه گل در کنار بررسیهای میکرومورفولوژیک حضور چهار گونه V. agnus-castus، V. pseudo-negundo،V. negundo,وV. trifolia را در ایران نشان میدهد. در این تحقیق سرشاخه‌های گلدار این گونه (زمان گلدهی) از رویشگاه طبیعی جمع آوری گردید و پس از خشک کردن در سایه، اسانس آنها به روش تقطیر با آب جداسازی شد و سپس توسط دستگاه GC و GC/MS موردتجزیه و شناسائی قرار گرفت. در اسانس گونه V. agnus-castu، منوترپنوئیدها (82.8%) ترکیبهای غالب بودند که از میان آنها 1و8-سینئول (18.5%)، آلفا-پینن (17.8%)، لیمونن (15.7%) و سابینن (14.9%) اجزای عمده بودند. در اسانس گونه V. pseudo-negundoسزکوئیترپنوئیدها (50.7%) ترکیبهای غالب بودند که عمده‌ترین آنها شامل آلفا-گواین (14.2%)، جرماکرن D)11.6%)، آلفا-کادینول (10%) و بی‌سیکلوجرماکرن (9.9%) می شدند. در اسانس گونه negundoV.، منوترپنوئیدها ترکیبهای غالب بودند (66.6%) که از میان آنها 1و8-سینئول (20.8%) و آلفا-پینن (18.8%) اجزای عمده بودند. در اسانس گونه V. trifolia، منوترپنوئیدها بخش عمده اسانس را تشکیل میدادند (67.1%) که از میان آنها سابینن (24.6%) و آلفا-پینن (23.9%) اجزای اصلی بودند. ترکیب 1و8-سینئول در اسانس این گونه برخلاف گونه های دیگر وجود نداشت به علاوه ترکیب سزکوئی‌ترپنوئیدی بتا-کاریوفیلن (10.5%) دارای در صد نسبتا بالایی در اسانس بود.
محمدحسن عصاره؛ زهرا آبروش؛ محمدباقر رضایی
چکیده
برگ درخت گونه اکالیپتوس با نام علمی Eucalyptus caesia Benth. از منطقه شمال خوزستان در اواسط اسفند 1382 جمع آوری گردید. روغن اسانسی گیاه به وسیله تقطیر با آب استخراج و به کمک دستگاههای کروماتوگرافی گازی GC و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی GC/MS مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس گیری 0.1 درصد بدست آمد (بر اساس وزن برگ خشک گیاه). ...
بیشتر
برگ درخت گونه اکالیپتوس با نام علمی Eucalyptus caesia Benth. از منطقه شمال خوزستان در اواسط اسفند 1382 جمع آوری گردید. روغن اسانسی گیاه به وسیله تقطیر با آب استخراج و به کمک دستگاههای کروماتوگرافی گازی GC و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی GC/MS مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس گیری 0.1 درصد بدست آمد (بر اساس وزن برگ خشک گیاه). 21 ترکیب در اسانس نمونه مورد آزمایش شناسایی شد که در میان آنها ترکیبهای آلفا-پیننن (9.3%)، 1و8-سینئول (69.4%)، ترانس-پینوکاروئول (2.4%)، کاریوفیلن اکسید (6.1%) و گلوبولول (2.8%) بیشترین میزان را به خود اختصاص میدادند.
کامکار جایمند؛ محمدحسن عصاره؛ محمدباقر رضایی؛ محمدمهدی برازنده
چکیده
نمونه های دو گونه اوکالیپتوس Eucalyptus stricklandii Maiden و Eucalyptus erythrocorys F. Muell. که در منطقه شمال خوزستان کشت گردیده در اواسط اسفند 1382 جمع آوری و به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) اسانس گیری و سپس نمونه توسط دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه قرار گرفتند. ترکیبهای عمده در گونه E. stricklandii ...
بیشتر
نمونه های دو گونه اوکالیپتوس Eucalyptus stricklandii Maiden و Eucalyptus erythrocorys F. Muell. که در منطقه شمال خوزستان کشت گردیده در اواسط اسفند 1382 جمع آوری و به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) اسانس گیری و سپس نمونه توسط دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه قرار گرفتند. ترکیبهای عمده در گونه E. stricklandii Maiden عبارتند از : 1,8-cineole (72.7درصد)، a-pinene (12.2درصد) و terpin-1-ol (2.8 درصد) و در گونه E. erythrocorys F. Muell. عبارتند از : 1,8-cineole (80 درصد)، a-pinene ( 7.5 درصد) و terpin-1-ol (2.2 درصد) مورد شناسایی قرار گرفتند. درصد زیاد ترکیب 1,8- cineole و مصرف زیاد این ترکیب در صنایع مختلف و توجیه اقتصادی آن جهت تولید انبوه دو گونه Eucalyptus congylocarpa Maiden و Eucalyptus salubris F. Muell. امکان توسعه کشت این گونه را برای تولید کنندگان فراهم خواهد کرد. در این مقاله نتایج شناسایی ترکیبهای اسانس دو گونه Eucalyptus stricklandii Maiden و Eucalyptus erythrocorys F. Muell پس از گذراندن دوره سازگاری 10 ساله گزارش شده است.
فاطمه علیشاهی نورانی؛ فاطمه سفیدکن؛ مرتضی یوسف زادی؛ سمیه نعمتی؛ مریم خواجه پیری
چکیده
جنس مریم گلی (Salvia) از خانواده نعناعیان (Labiatae) شامل بیش از 700 گونه است. در ایران 58 گونه از آن وجود داردکه نمونه مورد نظر از کیلومتر 18 جاده کرج جمع آوری شده است. جنس نپتا (Nepeta) نیز ازخانواده نعناعیان وگیاهی معطر و بومی ایران است که تقریبا در تمام نقاط ایران رویش دارد که در این تحقیق گونه مورد نظر از کیلومتر 4 جاده آبعلی جمع آوری شده است. این ...
بیشتر
جنس مریم گلی (Salvia) از خانواده نعناعیان (Labiatae) شامل بیش از 700 گونه است. در ایران 58 گونه از آن وجود داردکه نمونه مورد نظر از کیلومتر 18 جاده کرج جمع آوری شده است. جنس نپتا (Nepeta) نیز ازخانواده نعناعیان وگیاهی معطر و بومی ایران است که تقریبا در تمام نقاط ایران رویش دارد که در این تحقیق گونه مورد نظر از کیلومتر 4 جاده آبعلی جمع آوری شده است. این دو گیاه به لحاظ وجود ترکیبهای دارویی و اسانسهای معطر اهمیت خاصی دارند. در این تحقیق ابتدا از قسمتهای هوایی گیاهان خشک شده به روش تقطیر با آب اسانس تهیه شده و ترکیبهای موجود در آن توسط دستگاههای GC و GC/MS مورد شناسایی قرار گرفته است. گیاه S. choroleuca شامل 12 ترکیب بوده که ترکیبهای بتا-کاریوفیلن (37%) و جرماکرنD (37.4%) و بی سیکلو جرماکرن (7.1%) بالاترین درصد اسانس را به خود اختصاص داده اند. اسانس N. fissa شامل 42 ترکیب مختلف بوده است که از میان این ترکیبهای بتا-کاریوفیلن (17.4%) و کاریوفیلن اکسید (12.3%) و والنسن (6.6%) و بتا-پنین (6.0%) ترکیبهای عمده اسانس بوده اند. سپس اثرات ضد میکروبی اسانسها به وسیله دیسکهای کاغذی مخصوص به محیط کشت باکتری انتقال یافته وپس از مدت معمول اندازه گیری هاله عدم رشد میزان اثر اسانس را نشان داد. در این آزمایشها دو باکتری گرم مثبت باسیلوس سابتیلیس و استافیلوکوکوس اورئوس و دو باکتری گرم منفی سودوموناس آئروجینوزا و اشرشیا کلی مورد استفاده قرار گرفته اند. اثر ضد میکروبی گیاه S. chlorolouca از رشد باکتریهای E. coli و S. aureus جلوگیری می کند واثر قابل توجهی بر باکتریهای مورد بررسی دارد. اسانس N. fissa بر رشد باکتری S. aureus تاثیر داشته است.
رضا امیدبیگی؛ کریم صدرایی منجیلی؛ فاطمه سفیدکن
چکیده
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکردهای کمی و کیفی گیاه رازیانه رقم شوروک شاری (Soroksari)، این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. تاثیر زمانهای کاشت 15 اسفند، 29 اسفند، 15 فروردین، 30 فروردین، 15 اردیبهشت، 31 اردیبهشت، 15 خرداد و 31 خرداد بر رشد، نمو، عملکرد دانه و مقدار اسانس رقم مذکور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکردهای کمی و کیفی گیاه رازیانه رقم شوروک شاری (Soroksari)، این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. تاثیر زمانهای کاشت 15 اسفند، 29 اسفند، 15 فروردین، 30 فروردین، 15 اردیبهشت، 31 اردیبهشت، 15 خرداد و 31 خرداد بر رشد، نمو، عملکرد دانه و مقدار اسانس رقم مذکور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که زمان کاشت تأثیر معنی داری بر خصوصیات رشد، نمو و همچنین کمیت و کیفیت ماده مؤثر رازیانه دارد. طبق نتایج حاصل، بذرهای کشت شده در تاریخ 31 اردیبهشت، از سرعت سبز شدن، رشد و مراحل نموی سریعتری برخوردار بودند. بلندترین گیاهان با میانگین 150.8 سانتی متر و بیشترین تعداد شاخه در بوته با میانگین 10.1 شاخه از گیاهانی بدست آمد که در تاریخ 15 فروردین ماه کشت شده بودند. همچنین اختلاف معنی داری بین وزن هزار دانه و درصد اسانس گیاهان کشت شده در تاریخهای مختلف کاشت وجود نداشت. حداکثر عملکرد دانه با میانگین 1864.3 کیلوگرم در هکتار و حداکثر عملکرد اسانس نیز با میانگین 91.3 کیلوگرم در هکتار از گیاهان کشت شده در تاریخ شده در تاریخ 15 فروردین ماه بدست آمدند. مقدار آنتول به تدریج از زمان کاشت 15 اسفند تا 31 اردیبهشت کاهش یافت و کمترین مقدار آن با میانگین 0.57 درصد و بیشترین مقدار آن با میانگین 68.6 درصد به ترتیب از اسانس گیاهانی که در تاریخ 30 فروردین و 15 اردیبهشت کشت شده بودند بدست آمد. با توجه به نتایج این تحقیق، مناسبترین زمان کاشت رازیانه رقم شوروک شاری در محل مورد تحقیق تاریخ 15 تا 30 فروردین توصیه می شود.
خدیجه عباسی؛ فاطمه سفیدکن؛ یدالله یمینی
چکیده
جنس مرزه Satureja از خانواده نعناعیان می‌باشد و گونه‌های زیادی از آن در سرتاسر جهان پراکنده‌اند. این جنس در ایران 15 گونه دارد که 9 عدد از آنها انحصاری هستند. اسانس گونه‌های مختلف مرزه به دلیل دارا بودن کارواکرول از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر روش اسانسگیری بر میزان کارواکرول و در نتیجه کیفیت ...
بیشتر
جنس مرزه Satureja از خانواده نعناعیان می‌باشد و گونه‌های زیادی از آن در سرتاسر جهان پراکنده‌اند. این جنس در ایران 15 گونه دارد که 9 عدد از آنها انحصاری هستند. اسانس گونه‌های مختلف مرزه به دلیل دارا بودن کارواکرول از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر روش اسانسگیری بر میزان کارواکرول و در نتیجه کیفیت اسانس مرزه، اسانس دو گونه از این جنس به نامهای Satureja hortensis L. و Satureja rechingeri Jamzadبه روش استخراج با روش سیال فوق بحرانی*(دی اکسید کربن) وروش تقطیر با آب مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند.اندامهای هوایی گیاه S. hortensis در زمان گلدهی کامل از ایستگاه تحقیقات البرز کرج و گیاه S. rechingeri از رویشگاه طبیعی خود در استان ایلام جمع آوری گردیدند و پس از خشک شدن در سایه و دمای محیط ابتدا به روش تقطیر با آب اسانس گیری شدند. بعد با روش سیال فوق بحرانی به دو صورت (با و بدون استفاده از اصلاحگر) از هر دو گیاه اسانس تهیه شد. اسانسهای حاصل با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد شناسایی کمی و کیفی قرار گرفتند. در اسانس S. hortensis حاصل از تقطیر 17 ترکیب شناسایی شد که عمده ترین ترکیبها کارواکرول (48.1%) و گاما ترپینن (38.4%) بودند. در اسانسهای حاصل از استخراج با سیال فوق بحرانی 9 ترکیب شناسایی شد که میزان کارواکرول آنها (%63.4-%57.1) نسبت به اسانس حاصل از تقطیر افزایش و گاما ترپینن (%32.8-%27) کاهش یافته بود. در اسانس S. rechingeri حاصل از تقطیر 20 ترکیب شناسایی شد که کارواکرول (86.6%) تنها ترکیب عمده بود. در اسانسهای حاصل از استخراج با سیال فوق بحرانی از این گونه 6 ترکیب شناسایی شد که درصد کارواکرول (%95.6-%95) در آنها افزایش نشان داد.
یوسف ایمانی
چکیده
به منظور بررسی تغییرات کمی اسانس Melissa officinalis در طی مراحل رشد (رویشی، گلدهی، بعد از گلدهی) نمونه برداری از مناطق ارسباران و ملکان طی سالهای 81 و 1380 انجام گردید. نمونه ها در محیط آزمایشگاهی خشک گردیدند. اسانس گیری تمام نمونه ها توسط روش تقطیر با بخار آب انجام گرفت و بعد از آب گیری با سولفات سدیم، وزن اسانسها بدون آب تعیین گردید.نتایج این ...
بیشتر
به منظور بررسی تغییرات کمی اسانس Melissa officinalis در طی مراحل رشد (رویشی، گلدهی، بعد از گلدهی) نمونه برداری از مناطق ارسباران و ملکان طی سالهای 81 و 1380 انجام گردید. نمونه ها در محیط آزمایشگاهی خشک گردیدند. اسانس گیری تمام نمونه ها توسط روش تقطیر با بخار آب انجام گرفت و بعد از آب گیری با سولفات سدیم، وزن اسانسها بدون آب تعیین گردید.نتایج این تحقیق به روش تجزیه واریانس ساده با آزمایش فاکتوریل وتجزیه واریانس مرکب باطرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. درتجزیه واریانس با آزمایش فاکتوریل هر سال به طور جداگانه،اثرات مراحل رشدواثرات متقابل منطقه در مراحل رشد در سطح احتمال 1% معنی داربدست آمد. تجزیه واریانس مرکب داده ها برای بادرنجبویه نشان داد که اثرات سال، مکان و مراحل فنولوژیک معنی دار نبودند، ولی اثر متقابل (سال × مکان) و (سال× مکان ×مراحل فنولوژیک) در سطح احتمال 1% معنی دار بودند. مقایسه میانگین ها با آزمون حداقل اختلاف معنی دار (L.S.D) در سطح احتمال 5% انجام گرفت بر اساس نتایج حاصل از این بررسی بالاترین مقدار اسانس بادرنجبویه مربوط به منطقه ملکان در مرحله گلدهی در سال اول بود. (0.197%). میانگین اثر متقابل (سال × مکان) نشان داد که میزان اسانس بادرنجبویه در ملکان در سال اول و دوم به ترتیب 0.108%، 0.08% و در منطقه ارسباران به ترتیب 0.035%، 0.018% می باشد.
سیدرضا طبائی عقدائی؛ محمدباقر رضایی؛ کامکار جایمند
چکیده
ژنوتیپهای گل محمدی (Rosa damascena Mill) از مناطق مرکزی کشور جمع‌آوری و در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. نمونه‌های مربوط به 6 استان از نظر درصد و عملکرد اسانس و نیز از نظر تعداد اجزاء مختلف گل (گلبرگ، پرچم و مادگی) در سالهای1380 تا 1382 مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس نتایج بدست ...
بیشتر
ژنوتیپهای گل محمدی (Rosa damascena Mill) از مناطق مرکزی کشور جمع‌آوری و در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. نمونه‌های مربوط به 6 استان از نظر درصد و عملکرد اسانس و نیز از نظر تعداد اجزاء مختلف گل (گلبرگ، پرچم و مادگی) در سالهای1380 تا 1382 مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس نتایج بدست آمده، بیشترین درصد و عملکرد اسانس استخراج شده به روش تقطیر با آببه ترتیب از نمونه‌های اصفهان7 (0.05 درصد) و یزد1 (1338.09 گرم در هکتار) در سال 1381 مشاهده گردید. در سال 1380 نیز بیشترین درصد اسانس در نمونه‌های یزد2 (0.03 درصد) و اصفهان 6(0.029 درصد) مشاهده شد. اما در سال 1382 نمونه‌های تهران (0.016 درصد) و اصفهان8 (0.015 درصد) بیشترین درصد اسانس را نشان دادند. در سالهای 1380 و 1382 نمونه‌های یزد2 (468.60 گرم در هکتار) و سمنان1 (249.50 گرم در هکتار) به ترتیب بیشترین عملکرد اسانس را داشتند. براساس میانگین سالهای مختلف، نمونه‌های یزد1 (0.020 درصد) و اصفهان1 (0.019 درصد) بیشترین درصد اسانس را نشان دادند. همچنین نمونه یزد1 با تولید 632.33 گرم در هکتار، بیشترین عملکرد اسانس در سالهای مختلف را به خود اختصاص داد. ژنوتیپهای مختلف از نظر اجزاء گل اختلاف نشان دادند. بیشترین تعداد گلبرگ در هر یک از سالهای مورد مطالعه در نمونه جمع‌آوری شده از استان تهران مشاهده شد. همچنین این نمونه بیشترین تعداد مادگی در سالهای 82-81 و نیز بالاترین میانگین 3 سال از صفت مذکور را دارا بود. نمونه اصفهان10 نیز در میان ژنوتیپهای مورد بررسی بیشترین متوسط تعداد پرچم را در سالهای مذکور نشان داد.براساس نتایج حاصل از این بررسی، توانمندی متفاوتی میان ژنوتیپهای تحت مطالعه از نظر تولید اسانس وجود داشت. همچنین ژنوتیپهای گل محمدی مناطق مرکزی ایران از نظر اجزاء گل نیز تنوع نشان دادند. از این‌رو با توجه به اهمیت اسانس به‌عنوان ارزشمندترین فرآورده گل محمدی، گزینش ژنوتیپها در جهت ایجاد و معرفی ارقام برتر، به ویژه از نظر کمیت و کیفیت اسانس، در اصلاح گل محمدی امکان‌پذیر و در برنامه‌های به‌نژادی این گیاه از اولویت خاصی برخوردار می‌باشد.
محمد مهدی برازنده
چکیده
به‌منظور افزایش بازده اسانسگیری و نیز کیفیت اسانس یک گونه اوکالیپتوس با نام علمیEucalyptus globulus برگهای این گونه در زمان گلدهی (تابستان 1383) از ایستگاه تحقیقاتی زاغمرز واقع در پاسند بهشهر جمع‌آوری گردید و در بخش گیاه‌شناسی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، مورد شناسایی قرار گرفت. برگهای خشک و آسیا شده این گیاه به دو روش تقطیر با بخار آب و ...
بیشتر
به‌منظور افزایش بازده اسانسگیری و نیز کیفیت اسانس یک گونه اوکالیپتوس با نام علمیEucalyptus globulus برگهای این گونه در زمان گلدهی (تابستان 1383) از ایستگاه تحقیقاتی زاغمرز واقع در پاسند بهشهر جمع‌آوری گردید و در بخش گیاه‌شناسی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، مورد شناسایی قرار گرفت. برگهای خشک و آسیا شده این گیاه به دو روش تقطیر با بخار آب و تقطیر با آب اسانسگیری شد و برشهای مختلف اسانس در فواصل زمانی پانزده دقیقه جمع‌آوری گردیدند. بازده اسانسگیری در هر برش اسانس محاسبه شد و مشخص گردید که در هر دوروش افزایش زمان اسانسگیری، منجر به تولید اسانس بیشتر می‌گردد. از طرف دیگر با تزریق برشهای بدست آمده به دستگاه G C مشخص شد که با افزایش مدت زمان اسانسگیری، میزان ترکیب اصلی اسانس (1و8-سینئول) کاهش می‌یابد. در روش تقطیر با بخار آب، بازده اسانس از1.6% پس از 15 دقیقه به 2.42% پس از 180 دقیقه از شروع اسانسگیری افزایش یافت، در حالی که میزان نسبی ترکیب اصلی (1و8-سینئول) از 82.2% به 74.8% تنزل نشان داد. در روش تقطیر با آب، بازده اسانس از1.55% پس از 15 دقیقه به 2.86% پس از 180 دقیقه از شروع اسانسگیری افزایش یافت، در حالی که میزان نسبی ترکیب اصلی (1و8-سینئول) از92.7% به 85.6% کاهش نشان داد. در اسانس این گونه از اوکالیپتوس، تعداد پانزده ترکیب شناسایی شد که در میان آنها سه ترکیب 1و8-سینئول (82.20%-74.80%)،آلفا- پینن (7.70%-6.28%) و لیمونن (6.20%-5.70%) در روش تقطیر با بخار آب و همین سه ترکیب،1و8-سینئول (92.70%-85.60%)،آلفا- پینن (2.37%-2.02%) و لیمونن (3.10%-2.04%) در روش تقطیر با آب، بالاترین درصد را به خود اختصاص دادند.
مهدی میرزا؛ مهردخت نجف پورنوایی؛ محمد دینی
دوره 20، شماره 4 ، بهمن 1383، ، صفحه 417-423
چکیده
جنس ٍScutellaria از خانواده Labiatae در ایران 20 گونه گیاه علفی چندساله داردکه گونه Scutellaria pinnatifida A.hamilt. علاوه بر ایران در شمال سوریه، عراق، تالش و افغانستان پراکنش دارد.به منظور بررسی ترکیبهای اسانس این گیاه سرشاخه های گلدار آن از منطقه توچال در استان تهران جمع آوری گردید وپس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با ...
بیشتر
جنس ٍScutellaria از خانواده Labiatae در ایران 20 گونه گیاه علفی چندساله داردکه گونه Scutellaria pinnatifida A.hamilt. علاوه بر ایران در شمال سوریه، عراق، تالش و افغانستان پراکنش دارد.به منظور بررسی ترکیبهای اسانس این گیاه سرشاخه های گلدار آن از منطقه توچال در استان تهران جمع آوری گردید وپس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب (Clevenger) اسانس گیری شد. اسانس به صورت یک لایه روغنی به رنگ زرد روشن و بازده 0.07 %درصد بدست آمد. تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس با دستگاه کروماتوگراف گازی (GC)و کروماتوگراف گازی متصل شده با طیف سنج جرمی (GC/MS) با محاسبه شاخصهای بازداری و مطالعه طیف‌های جرمی صورت گرفت. ازمیان 29 ترکیب شناسایی شده که 96.6% اسانس را تشکیل می دهند ترکیب ژرماکرن دی با 39 % بیشترین میزان را بخود اختصاص می دهد. بعد از آن بتاـ کاریوفیلن (23.2 %) بی سیکلو ژرماکرن (11.5%) و فارنسن (7.8%) سایر ترکیبهای عمده تشکیل دهنده این اسانس می باشند.
فاطمه سفیدکن؛ زیبا جمزاد؛ محمدمهدی برازنده
دوره 20، شماره 4 ، بهمن 1383، ، صفحه 425-439
چکیده
جنس Satureja با نام فارسی مرزه، در ایران 15 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد که 9 تا از آنها انحصاری هستند. یکی از این گونه های انحصاری S. bachtiarica می باشد. در این تحقیق سرشاخه S. bachtiarica در مرحله گلدهی کامل از دو رویشگاه طبیعی در استانهای فارس و یزد جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب، مورد اسانس گیری قرار گرفت. ...
بیشتر
جنس Satureja با نام فارسی مرزه، در ایران 15 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد که 9 تا از آنها انحصاری هستند. یکی از این گونه های انحصاری S. bachtiarica می باشد. در این تحقیق سرشاخه S. bachtiarica در مرحله گلدهی کامل از دو رویشگاه طبیعی در استانهای فارس و یزد جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب، مورد اسانس گیری قرار گرفت. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس ها با استفاده از کروماتوگرافی گازی تجزیه ای (Analytical GC) و گازکروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) و محاسبه اندیس های بازداری، مورد شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس نمونه یزد به میزان 2.15% و نمونه فارس 1.65% (وزنی/وزنی) بدست آمد. تعداد 20 ترکیب در اسانس سرشاخه S. bachtiarica استان فارس شناسایی شد. ترکیبهای عمده اسانس در این نمونه، کارواکرول (49.3%)، پارا-سیمن (12.7%)، ترانس-آلفا-برگاموتن (5.8%) و تیمول (4.5%) بودند. تعداد 22 ترکیب در اسانس نمونه یزد شناسایی شد که از بین آنها کارواکرول (66.5%)، پارا-سیمن (15.2%) و لینالول (4.6%) اجزای اصلی اسانس بودند. با توجه به میزان نسبتاُ بالای اسانس S. bachtiarica و وجود کارواکرول به عنوان ترکیب عمده، به نظر می رسد که این گونه می تواند خواص مفید دارویی و غذایی S. hortensis و S. montana را داشته باشد و جایگزین مناسبی برای آنها، که هیچ کدام بومی ایران نیستند، در کشور ما باشد.
محمدحسن عصاره؛ محمد مهدی برازنده؛ کامکار جایمند
دوره 20، شماره 4 ، بهمن 1383، ، صفحه 469-476
چکیده
گونه‌ای اوکالیپتوس با نام علمی Eucalyptus porosa در اواسط اسفند ماه 1382 از شهرستان دزفول (باغ فدک)جمع آوری شد و از برگ خشک آن به روش تقطیر با آب در دستگاه مدل کلونجر و به مدت 20 دقیقه اسانسگیری به عمل آمد. بازده اسانسگیری بر اساس وزن برگ خشک معادل 0.57 % (وزن اسانس در 100 گرم برگ خشک) محاسبه گردید. به منظور شناسایی کمی وکیفی ترکیبهای ...
بیشتر
گونه‌ای اوکالیپتوس با نام علمی Eucalyptus porosa در اواسط اسفند ماه 1382 از شهرستان دزفول (باغ فدک)جمع آوری شد و از برگ خشک آن به روش تقطیر با آب در دستگاه مدل کلونجر و به مدت 20 دقیقه اسانسگیری به عمل آمد. بازده اسانسگیری بر اساس وزن برگ خشک معادل 0.57 % (وزن اسانس در 100 گرم برگ خشک) محاسبه گردید. به منظور شناسایی کمی وکیفی ترکیبهای اسانس، نمونه اسانس حاصل به دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) تزریق و تعداد 21 ترکیب در آن شناسایی شد. در میان ترکیبهای شناسایی شده، سه ترکیب 1 ،8 -سینئول(58.6 %)، آلفا- پینن (12.8 %) و نوپینون (11.3 %) بالا ترین درصد را به خود اختصاص می دهند.
سیدرضا طیائی عقدائی؛ محمدباقر رضایی؛ کامکار جایمند
دوره 20، شماره 4 ، بهمن 1383، ، صفحه 533-545
چکیده
گل محمدی (Rosa damascena Mill. ) برخی از مناطق غربی کشور، در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در یک طرح بلوکهای کامل تصادفی کشت گردید. تعداد هفت ژنوتیپ از نظر تعداد اجزاء مختلف گل (گلبرگ، پرچم و مادگی) در سالهای 1383-1382مورد ارزیابی قرار گرفتند. ژنوتیپها برای تعداد گلبرگ، تعداد پرچم و تعداد مادگی اختلاف معنی‌داری نشان دادند، ...
بیشتر
گل محمدی (Rosa damascena Mill. ) برخی از مناطق غربی کشور، در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در یک طرح بلوکهای کامل تصادفی کشت گردید. تعداد هفت ژنوتیپ از نظر تعداد اجزاء مختلف گل (گلبرگ، پرچم و مادگی) در سالهای 1383-1382مورد ارزیابی قرار گرفتند. ژنوتیپها برای تعداد گلبرگ، تعداد پرچم و تعداد مادگی اختلاف معنی‌داری نشان دادند، و مقایسه میانگینها، ژنوتیپها را برای هریک از صفات فوق به ترتیب در 7، 8 و 8 (در سال1382 ) و 6، 8 و 7 (در سال1383 ) گروه مجزا قرار داد. همچنین نمونه های مورد بررسی از نظر محصول گل، درصد و عملکرد اسانس در سال 1382 مورد ارزیابی قرار گرفتند، کهاز نظر میزان اسانس اختلاف قابل ملاحظه‌ای را نشان دادند. بر اساس نتایج بدست آمده آذربایجان غربی با 39/6158 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد گل را نشان داد. اما، از نظر درصد اسانس استخراج شده به روش تقطیر با آب، بیشترین مقدار (0.025 درصد) در ژنوتیپ کردستان و کمترین میزان (0.008درصد) در ژنوتیپ آذربایجان غربی مشاهده شد. بدین ترتیب با منظور نمودن پارامترهای فوق، گل محمدی با مبدا کردستان با میزان تقریبی 729.01 گرم در هکتار، بیشترین عملکرد اسانس و پس از آن ژنوتیپ زنجان با 0.015 درصد اسانس، عملکردی را در حدود 32 .610گرم در هکتار از خود نشان دادند. در صورتی که علیرغم عملکرد نسبی زیاد گل در ژنوتیپهای آذربایجان غربی و ایلام، عملکرد اسانس کمتری در آنها مشاهده گردید. با توجه به اهمیت اسانس به عنوان مهمترین فرآورده در کشت وکار و تجارت گل محمدی، گزینش ژنوتیپها در جهت تولید ارقام پر محصول، به ویژه از نظر کمیت و کیفیت اسانس، در اصلاح ژنتیکی گل محمدی از اولویت خاصی برخوردار می‌باشد.
فاطمه سفیدکن
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، ، صفحه 149-158
چکیده
جنس Echinophora در ایران 4 گونه گیاه علفی چند ساله معطر دارد که دو تای آنها انحصاری ایران هستند و دو تای دیگر علاوه بر ایران در آناتولی، ارمنستان، ترکمنستان، افغانستان، شبه جزیره بالکان، کرت، قبرس و سوریه نیز می رویند. در این تحقیق، اندامهای هوایی گیاه خوشاریزه معطر (Echinophora sibthorpiana Guss.) در زمان گلدهی کامل، از رویشگاه طبیعی خود در اطراف ...
بیشتر
جنس Echinophora در ایران 4 گونه گیاه علفی چند ساله معطر دارد که دو تای آنها انحصاری ایران هستند و دو تای دیگر علاوه بر ایران در آناتولی، ارمنستان، ترکمنستان، افغانستان، شبه جزیره بالکان، کرت، قبرس و سوریه نیز می رویند. در این تحقیق، اندامهای هوایی گیاه خوشاریزه معطر (Echinophora sibthorpiana Guss.) در زمان گلدهی کامل، از رویشگاه طبیعی خود در اطراف تهران، جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در سایه و دمای محیط به روش تقطیر با بخار آب، اسانس گیری شد. پس از رطوبت زدایی از اسانس، بازده اسانس نسبت به وزن گیاه خشک محاسبه گردید. اسانس حاصله با استفاده از دستگاه گازکروماتوگراف (GC) و گازکروماتوگراف کوپل شده با طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد شناسایی کمی و کیفی قرار گرفت. در اسانس Echinophira sibthorpiana هفده ترکیب شناسایی شد که ترکیبات اصلی دلتا-3-کارن (31.8%)، آلفا-فلاندرن (31.0%) و متیل اوژنول بودند. اسانس این گونه به دلیل دارا بودن مقادیر قابل توجهی از دلتا-3- کارن و آلفا-فلاندرن که هر دو از ترکیبات بسیار معطر و مورد استفاده در صنایع عطر سازی و آرایشی-بهداشتی هستند می تواند مفید و قابل استفاده باشد.
شهین مهرپور؛ فاطمه سفیدکن؛ حسین میرزایی ندوشن؛ احمد مجد
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، ، صفحه 159-169
چکیده
به منظور بررسی کمی و کیفی اسانس سرشاخه های گلدار گیاه (Thymus kotschyanus ) در شرایط کشت گلخانه و مزرعه، بذر چهار جمعیت از این گونه از مناطق آذربایجان شرقی، سیراچال تهران، میانه و تبریزجمع آوری و پس از کشت در گلخانه و مزرعه موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه ها در گلخانه در طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و ده گلدان برای ...
بیشتر
به منظور بررسی کمی و کیفی اسانس سرشاخه های گلدار گیاه (Thymus kotschyanus ) در شرایط کشت گلخانه و مزرعه، بذر چهار جمعیت از این گونه از مناطق آذربایجان شرقی، سیراچال تهران، میانه و تبریزجمع آوری و پس از کشت در گلخانه و مزرعه موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه ها در گلخانه در طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و ده گلدان برای هر واحد آزمایشی و در مزرعه در بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کاشته شدند. برای جداسازی اسانس گیاهان از دستگاه تقطیر با آب ( کلونجر) استفاده شد و بعد توسط دستگاهGC وGC/MS ترکیبهای اسانس، مورد آنالیز و شناسایی قرار گرفتند. ترکیبهای عمده موجود در اسانس شامل تیمول (Thymol )، کارواکرول (Carvacrol ) و پارا- سایمن (r-cymen ) بود. مقدار ماکزیمم تیمول برابر 65.94 درصد در جمعیت مربوط به آذربایجان شرقی و ماکزیمم مقدار کارواکرول 53.14 درصد در جمعیت مربوط به سیراچال و بالاترین مقدار پارا- سایمن برابر 20.4 درصد در جمعیت آذر بایجان شرقی اندازه گیری شد. در نمونه های مزرعه بازده اسانس نسبت به نمونه های گلخانه بیشتر ولی درصد ترکیبهای عمده تیمول و کارواکرول کاهش یافت، و مونوترپنهادرصد بیشتری از وزن اسانس را نسبت به گلخانه به خود اختصاص دادند.مقدار ترکیب پارا- سایمن در مزرعه افزایش یافته در صورتیکه گاما- ترپینن درصد بسیار ناچیزی را تشکیل داد. که این مسئله می تواند به دلیل مسیر مشترک تشکیل این ترکیبها در گیاهان وابسته باشد که به دلیل اختلاف شرایط آب و هوایی در دو محیط باعث تبدیلاتی در ترکیبهای اسانسها می شود.
مهدی میرزا؛ مهردخت نجف پور نوایی؛ محمد دینی
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1383، ، صفحه 191-197
چکیده
جنس Bothriochloa از خانواده Gramineae در ایران یک گونه علفی چندساله به نامBothriochloa ischaemum L. دارد که علاوه بر ایران در جنوب اروپا مناطق مدیترانه ای و آسیا پراکنش دارد. به منظور بررسی ترکیبهای اسانس این گیاه سرشاخه های گلدار آن از منطقه کرج در استان تهران جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب (Clevenger ...
بیشتر
جنس Bothriochloa از خانواده Gramineae در ایران یک گونه علفی چندساله به نامBothriochloa ischaemum L. دارد که علاوه بر ایران در جنوب اروپا مناطق مدیترانه ای و آسیا پراکنش دارد. به منظور بررسی ترکیبهای اسانس این گیاه سرشاخه های گلدار آن از منطقه کرج در استان تهران جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب (Clevenger ) اسانس گیری شد. اسانس به صورت یک لایه روغنی به رنگ زرد روشن و بازده 0.1%درصد بدست آمد. تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس با دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده با طیف سنج جرمی (GC/MS) با محاسبه شاخصهای بازداری و مطالعه طیف‌های جرمی صورت گرفت. ازمیان 14 ترکیب شناسایی شده که 98% اسانس را تشکیل می دهند ترکیب viridiflorol با 73 % بیشترین میزان را بخود اختصاص می دهد. بعد از آن ( kessane 12.7%)،( valencene 3.5%) ) و ( 3.1% α-selinene) سایر ترکیبهای عمده تشکیل دهنده این اسانس می باشند.
مهدی میرزا؛ زهرا باهر نیک؛ زیبا جمزاد
دوره 19، شماره 2 ، مرداد 1382، ، صفحه 117-124
چکیده
مریم گلی کارواندری یا مورپوژو (Salvia mirzayanii Rech. f. & Esfand) یکی از انواع گونه‌های انحصاری جنس Salviaاست که متعلقبه خانواده لابیاته می‌باشد. سرشاخه گلدار تازه این گونه معطر دراواخر اسفندماه از خاش جمع‌آوری و به روش تقطیر با آب استخراج وسپس ترکیبهای موجود در آن با استفاده از گاز کروماتوگراف متصل شده باطیف سنجی جرمی (GC/MS) شناسایی گردیدند. ...
بیشتر
مریم گلی کارواندری یا مورپوژو (Salvia mirzayanii Rech. f. & Esfand) یکی از انواع گونه‌های انحصاری جنس Salviaاست که متعلقبه خانواده لابیاته می‌باشد. سرشاخه گلدار تازه این گونه معطر دراواخر اسفندماه از خاش جمع‌آوری و به روش تقطیر با آب استخراج وسپس ترکیبهای موجود در آن با استفاده از گاز کروماتوگراف متصل شده باطیف سنجی جرمی (GC/MS) شناسایی گردیدند. اسانس حاصله از این گیاه با بازده 0.9% حاوی 28 ترکیب مختلف بوده است. در میان ترکیبهای شناسایی شده به ترتیب linalool (19%),linalyl acetate (12.9%), cineole- 1,8(12.1%و (terpinenyl acetate (11.5%) بالاترین مقدار را به خود اختصاص دادند.
مریم نیاکان؛ رمضانعلی خاوری نژاد؛ محمدباقر رضایی
دوره 19، شماره 1 ، اردیبهشت 1382، ، صفحه 1-14
چکیده
اثر دو سطح از کود ازت (اوره) به مقادیر (0، 100 کیلوگرم در هکتار) به همراه کودهـای فسفـر و پتـاس هـرکـدام به میزان 100کیلو گرم در هکتار به صورت دو نسبـتN0 P100 K100 (شاهد) وN100 P100 K100 بر مقدار ترکیبات اسانس برگ (در مرحلة قبل از گلدهی) و سرشاخه‌های گلدار گیاه نعناع فلفلی (.Mentha piperita L)در سال 1377تحت شرایط مزرعه‌ای بصورت طرح آماری کرتهای خرد شده و در چهار ...
بیشتر
اثر دو سطح از کود ازت (اوره) به مقادیر (0، 100 کیلوگرم در هکتار) به همراه کودهـای فسفـر و پتـاس هـرکـدام به میزان 100کیلو گرم در هکتار به صورت دو نسبـتN0 P100 K100 (شاهد) وN100 P100 K100 بر مقدار ترکیبات اسانس برگ (در مرحلة قبل از گلدهی) و سرشاخه‌های گلدار گیاه نعناع فلفلی (.Mentha piperita L)در سال 1377تحت شرایط مزرعه‌ای بصورت طرح آماری کرتهای خرد شده و در چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. در پژوهش حـاضر مشخص گردیـد صرف‌نظـر از نوع تیمـار، ترکیبــات عمده اسـانس شـامل β-ocimene، Linalool، 1,8-cineole، β-caryophyllene و Myrcene می‌بـاشـد. در نسبـتK100 N0 P100 (شـاهـد)، مقدار تـرکیباتی نظیر 1,8-cineole و Linalool در سرشاخه‌های گلدار بیش از برگهـا در مرحله قبـل از گلدهی است. در برگها افزایش مقدار کود ازت از سطح 0 به 100Kg ha-1 در کنار دو کود فسفـر و پتـاس به طور قابل ملاحظه‌ای مـوجـب ازدیـاد مقـدار 1,8-cineole و Linalool .شد. در حالیـکه این افزایـش در کود ازت رونـد کـاهنـده‌ای را در مقدار β-caryophyllene و β-ocimene ایجاد نمود. در سـرشـاخـه‌هـای گلـدار کـاربـرد کـود ازت در سـطح 100kg ha-1 ازدیـاد میـزان β-caryophyllene و β -ocimene را بدنبـال داشت، درصورتیـکه موجب کـاهش مقدار β-cineole و Linaloolشد. شایان توجه است که در شاهد مقدار اسانس سرشاخه‌های گلدار بیش از برگها بود و افزایش کود ازت روند مثبتی را هم بر میزان اسانس برگ و هم اسانس سرشاخه‌های گلدار به همراه داشت.
محمدامین سلطانی پور؛ علی مرادشاهی؛ محمدباقر رضایی؛ حسین میرزایی ندوشن
دوره 19، شماره 1 ، اردیبهشت 1382، ، صفحه 47-62
چکیده
در این بررسی اثر غلظتهای مختلف (0، 2.5، 5، 10، 20، 50 و 100 درصد) اسانس برگ گیاه مورخوش (Zhumeria majdae) جمع آوری شده از منطقه کوه سرچاهان، بر سلولهای درحال تقسیم میتوز و مراحل آن در ریشه پیاز (Allium cepa)بررسی گردید. نتایج مطالعه نشان داد، که در حضور تمام غلظتهای اسانس کاهش معنی داری در تعداد سلولهای درحال تقسیم نسبت به شاهد مشاهده می شود و با افزایش غلظت ...
بیشتر
در این بررسی اثر غلظتهای مختلف (0، 2.5، 5، 10، 20، 50 و 100 درصد) اسانس برگ گیاه مورخوش (Zhumeria majdae) جمع آوری شده از منطقه کوه سرچاهان، بر سلولهای درحال تقسیم میتوز و مراحل آن در ریشه پیاز (Allium cepa)بررسی گردید. نتایج مطالعه نشان داد، که در حضور تمام غلظتهای اسانس کاهش معنی داری در تعداد سلولهای درحال تقسیم نسبت به شاهد مشاهده می شود و با افزایش غلظت اسانس این میزان کاهش، بیشتر می شود. متوسط سلولهای درحال تقسیم در گروه شاهد 7.5 درصد و در غلظت 100 درصد صفر بود. همچنین مراحل پروفاز، متافاز و آنافاز نیز با افزایش غلظت اسانس کاهش معنی داری نشان دادند که بیشترین کاهش مربوط به مرحله پروفاز بود. به نظر می رسد وجود ترکیبهای ترپنی در اسانس برگ گیاه مورخوش از عوامل اصلی کاهش تقسیم میتوز در ریشه پیاز باشد.
