همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

اعضاء هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران، صندوق پستی 116 - 13185

چکیده

گل محمدی (Rosa damascena Mill. )   برخی از مناطق غربی کشور،  در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع در  یک طرح بلوکهای کامل تصادفی کشت گردید. تعداد هفت ژنوتیپ از نظر تعداد اجزاء مختلف گل (گلبرگ، پرچم و مادگی) در سالهای 1383-1382مورد ارزیابی قرار گرفتند. ژنوتیپها برای تعداد گلبرگ، تعداد پرچم و تعداد مادگی اختلاف معنی‌داری نشان دادند، و مقایسه میانگینها،  ژنوتیپها را برای  هریک از صفات فوق به ترتیب در 7، 8 و 8 (در سال1382 ) و 6، 8 و 7 (در سال1383 )  گروه مجزا قرار داد. همچنین نمونه های مورد بررسی از نظر محصول گل،  درصد و عملکرد اسانس در سال 1382 مورد ارزیابی قرار گرفتند، کهاز نظر میزان اسانس اختلاف قابل ملاحظه‌ای را نشان دادند.  بر اساس نتایج بدست آمده آذربایجان غربی با 39/6158 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد گل را نشان داد. اما، از نظر درصد اسانس استخراج شده  به روش تقطیر با آب، بیشترین مقدار (0.025 درصد) در ژنوتیپ کردستان و کمترین میزان (0.008درصد)  در ژنوتیپ آذربایجان غربی مشاهده شد. بدین ترتیب با منظور نمودن پارامترهای فوق، گل محمدی با مبدا کردستان با میزان تقریبی 729.01 گرم در هکتار، بیشترین عملکرد اسانس و پس از آن ژنوتیپ زنجان با 0.015 درصد اسانس، عملکردی را در حدود 32 .610گرم در هکتار از خود نشان دادند. در صورتی که علیرغم عملکرد نسبی زیاد گل در ژنوتیپهای آذربایجان غربی و ایلام، عملکرد  اسانس کمتری در آنها مشاهده گردید. با توجه به اهمیت اسانس به عنوان مهمترین فرآورده  در کشت وکار و تجارت گل محمدی، گزینش ژنوتیپها در جهت تولید ارقام پر محصول،  به ویژه  از نظر کمیت و کیفیت اسانس، در اصلاح ژنتیکی گل محمدی از  اولویت خاصی برخوردار می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

- طبایی عقدایی، س.ر، رضایی، م.ب.  و.  جایمند، ک. 1382. ارزیابی تنوع در اجزاء گل و اسانس ژنوتیپهای گل محمدی (Rosa damascena Mill.) کاشان. فصلنا مه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 11(2): 234-219. و 278.

- طبایی عقدایی، س.ر .و،. رضایی، م.ب.، 1381. ارزیابی تنوع موجود در ژنوتیپهای گل محمدی (Rosa damascena Mill.) کاشان از نظر عملکرد گل. تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 9: 111-99.

- طبایی عقدایی، س.ر.، رضایی ، م.ب. و. جایمند، ک.، 1380. تنوع ژنوتیپی در میزان گل و اسانس گل محمدی  Mill. ) (Rosa damascena. همایش ملی گیاهان دارویی ایران. ص. 224.

- طبایی عقدایی، س.ر. و. بابایی، م.1380، . مطالعه اختلافهای ژنوتیپی گل محمدی (Mill Rosa damascena ) از نظر واکنش به خشکی در مراحل اولیه رشد. تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 8: 126 -113.

- طبایی عقدایی، س.ر. وبابایی، م.، .1381  مؤلفه های مقاومت به خشکی در اکوتیپهای  گل محمدی (Mill Rosa damascena ). اولین کنفرانس علوم و تنوع زیستی گیاهی ایران. ص 151.

- طبایی عقدایی، س.ر. و. م.  بابایی. م.،1382. ارزیابی  تنوع ژنتیکی برای تحمل خشکی  در قلمه های  گل محمدی (Mill. Rosa damascena) با استفاده از تجزیه‌های چند متغیره. فصلنا مه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 11 (1): 51-39 و 1679.

- طبایی عقدایی، س.ر.  و.  رضایی، م.ب.،  1379. بررسی تکثیر و ریشه زائی  در  قلمه های  گل محمدی (Rosa damascena Mill.). تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 1: 94-76

- Babu, K.G.D., Bikran, S. and. Joshi, V.P. 2002. Essential oil composition of damask rose (Rosa damascena Mill.) distilled under different pressures and temperatures., Flavour and Fragrance Journal, 17: 136-140.
- Chevallier, A. 1996. The Encyclopedia of Medicinal Plants. Dorling Kindersely, London, pp 336.
- Cuseva, A., R.Ya. Rafanova, and Ivanova, P.V. 1958. Oil obtained from whole flower and from petals of rose by steam-distillation and extraction., Dushistykh Veskchestev, 4: 178-181.
- Dwyer, L.M., Hamilton, R.I., Haybone, H.N. and Royds, W., 1991. Analysis of biological traits contributing to grain yield of short - to mid-season corn (Zea mays L.) hybrids., Canadian Journal of Plant Science, 71: 535-541.
- Dwyer, L.M., Ma, B.L, Evenson, L. and Hamilton, R.I., 1994. Maize Physiological Traits Related to grain yield and harvest moisture in mid-to short season environments., Crop Science, 34: 985-992
- Ivanova, D. Kh., Ivanova, N. Marekov and I1. Ognyanov, 1958.
Determination of the essential oil in the flowers of Rosa damascena, with soecial respect to plant selection., Acta Chim. Academy of Science of Hungary, 14: 163-171.
- Ody, P. 1995. The herb society's complete medicinal herbal. Dorling Kindersely, London, pp 192.
- Poneleit, C.G. and Egli, D.B., 1997. Kernel growth rate and duration in maize as affected by plant density and genotype., Crop Science, 19: 385-388.
- Rao, B.R.R., K.P.Sastry, S.M.Saleem, E.V.P. Rao, K.V. Samasundar and  S. Ramesh, 2000. Volatile flower oils of three genotypes of rose-scented generation (Pelargonium sp.)., Flavour and Fragrance Journal, 15: 05107.
- Reverchon, E. 1997. Supercritical CO2 Extraction of volatile oil from rose concrete., Flavour and Fragrance Journal, 12: 37-41.
- Staicov, V. and Zolotovitch, G. 1957. Location of essential oil in the flower of Rosa damascena. Izvest. Inst. Rastenievnudstvo, Bulgar. Akad. Nauk., 4: 207-217.
- Wallace, D.H., Ozbune, J.L. and Munger, H.M., 1972. Physiological genetics of crop yield., Adv. Agron., 24: 97-146.
- William, M.R., Below, F.E., Lambert, K.J., Howey, A.E. and Mies, D.W., 1987a. Plant traits related to productivity of maize. I. Genetic variability, environmental variation, and correlation with grain yield and stalk lodging., Crop Science, 27: 1116-1121.
- William, M.R., Below, F.E., Lambert, K.J., Howey, A.E. and Mies, D.W., 1987b. Plant traits related to productivity of maize. II. Development of multiple trait models., Crop Science, 27: 1122