دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387
بی‌بی زهرا صحاف؛ سعید محرمی‌پور
دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، صفحه 385-395
چکیده
در این بررسی اسانسهای استخراج شده از گیاهان زنیان Carum copticum C. B. Clarke و هنده بید Vitex pseudo-negundo (Hausskn.) Hand.-Mzt. به روش تقطیر با آب، جهت تعیین شاخصهای تغذیه‌ای شپشه آرد Tribolium castaneum (Herbst) مورد بررسی قرار گرفت. نرخ رشد نسبی، نرخ مصرف نسبی، کارایی تبدیل غذای خورده شده و شاخص بازدارندگی تغذیه برای ارزیابی اثر ضدتغذیهای اسانس اندازه‌گیری شد. تیمارها ...
بیشتر
در این بررسی اسانسهای استخراج شده از گیاهان زنیان Carum copticum C. B. Clarke و هنده بید Vitex pseudo-negundo (Hausskn.) Hand.-Mzt. به روش تقطیر با آب، جهت تعیین شاخصهای تغذیه‌ای شپشه آرد Tribolium castaneum (Herbst) مورد بررسی قرار گرفت. نرخ رشد نسبی، نرخ مصرف نسبی، کارایی تبدیل غذای خورده شده و شاخص بازدارندگی تغذیه برای ارزیابی اثر ضدتغذیهای اسانس اندازه‌گیری شد. تیمارها به روش دیسک آردی در شرایط کنترل شده در دمای 1±27 و رطوبت نسبی 5±60 درصد و تاریکی ارزیابی شدند. در این آزمایشها 10 میکرولیتر از غلظتهای ppm 1500-100 از اسانس هر دو گیاه به همراه شاهد (فقط حاوی 10 میکرولیتر استون) به‌طور یکنواخت روی دیسک‌های آردی پخش شدند. پس از تبخیر حلال در هر تکرار 10 حشره کامل شپشه آرد روی دو عدد دیسک آردی قرار داده شد. پس از گذشت 3 روز از شروع آزمایش، شاخصهای تغذیه محاسبه شدند. نتایج نشان داد که افزایش غلظت اسانس دو گیاه روی شاخصهای تغذیه شپشه آرد به‌طور معنی‌داری مؤثر بوده است. در این پژوهش، اسانس زنیان نرخ رشد نسبی، نرخ مصرف نسبی و کارایی تبدیل غذای خورده شده توسط شپشه آرد را به‌طور معنی‌دار بیش از اسانس هنده بید کاهش داده است. با افزایش غلظت، شاخص بازدارندگی تغذیه هر دو گیاه به نحو چشمگیر و معنی‌داری افزایش یافت و به‌شدت مانع از تغذیه حشرات کامل از غذایی که در اختیار آنها بود، گردید. اما اسانس این دو گیاه از نظر قدرت تأثیر بر شاخص بازدارندگی بر یکدیگر برتری نداشتند. به‌طور کلی نتایج نشان داد که خاصیت ضدتغذیهای اسانس زنیان بسیار مؤثرتر از هنده بید است.
محمدتقی درزی؛ امیر قلاوند؛ فاطمه سفیدکن؛ فرهاد رجالی
دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، صفحه 396-413
چکیده
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum Vulgare Mill.)، شامل میزان اسانس و میزان آنتول، فنکون و لیمونن در اسانس، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه فاکتوره با استفاده از عوامل تلقیح میکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح)، کود فسفات زیستی (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) و ورمی‌کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) در قالب طرح پایه ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum Vulgare Mill.)، شامل میزان اسانس و میزان آنتول، فنکون و لیمونن در اسانس، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه فاکتوره با استفاده از عوامل تلقیح میکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح)، کود فسفات زیستی (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) و ورمی‌کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با هیجده تیمار و سه تکرار در دو سال زراعی 1384 و 1385 در ایستگاه تحقیقات همند آبسرد در دماوند (وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور) به اجرا درآمد. همچنین یک کرت به‌عنوان شاهد برای مقایسه با کرتهای کودهای زیستی در هر تکرار قرار داده شد که فقط کودهای شیمیایی (NPK به میزان 90، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار) در آن بکار برده شد. مقایسه میانگینها توسط آزمون چند دامنه‌ای دانکن در سطح احتمال پنج درصد انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین میزان اسانس در دانه (88/3%) و میزان آنتول در اسانس (42/68%) و کمترین میزان فنکون (68/11%) و لیمونن (44/10%) در اسانس در تلقیح با میکوریزا حاصل شد. کود فسفات زیستی نیز دارای تأثیر معنی‌داری بر روی میزان فنکون در اسانس نبود، ولی اثر معنی‌داری بر روی میزان اسانس در دانه و میزان آنتول و لیمونن در اسانس داشت. بهطوری که بیشترین میزان اسانس در دانه (86/3%) و میزان آنتول در اسانس (90/67%) با مصرف 60 کیلوگرم کود فسفات زیستی و نیز کمترین میزان لیمونن در اسانس (59/10%) با مصرف 30 کیلوگرم از آن بدست آمد. همچنین بیشترین میزان اسانس در دانه (03/4%) و میزان آنتول در اسانس (47/71%) و کمترین میزان فنکون (45/10%) و لیمونن (58/9%) در اسانس با مصرف 10 تن ورمی‌کمپوست حاصل شد. مقایسه شاهد با تیمارهای کودهای زیستی نیز معنی‌دار شد. بهطوری که از نظر میزان اسانس در دانه و میزان آنتول، فنکون و لیمونن در اسانس، دو تیمار کود زیستی حاوی تلقیح با میکوریزا، مصرف 30 کیلوگرم کود فسفات زیستی و 10 تن ورمی‌کمپوست و تلقیح با میکوریزا، مصرف 60 کیلوگرم کود فسفات زیستی و 10 تن ورمی‌کمپوست دارای ترکیب بهتری نسبت به تیمار شاهد بودند.
سمیه دهقان کوهستانی؛ امین باقی‌زاده؛ غلامعلی رنجبر؛ نادعلی باباییان جلودار
دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، صفحه 414-427
چکیده
Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch. یک گیاه دارویی متعلق به خانواده Apiaceae (جعفری) است که به نام زیره کوهی یا زیره پارسی معروف است. در این تحقیق، تنوع ژنتیکی ژرم پلاسم زیره استان کرمان با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD مورد ارزیابی قرار گرفت. میوه‌های زیره پارسی از 43 رویشگاه مختلف در استان کرمان جمع‌آوری شد. استخراج DNA به روش CTAB تغییر یافته از میوه انجام ...
بیشتر
Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch. یک گیاه دارویی متعلق به خانواده Apiaceae (جعفری) است که به نام زیره کوهی یا زیره پارسی معروف است. در این تحقیق، تنوع ژنتیکی ژرم پلاسم زیره استان کرمان با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD مورد ارزیابی قرار گرفت. میوه‌های زیره پارسی از 43 رویشگاه مختلف در استان کرمان جمع‌آوری شد. استخراج DNA به روش CTAB تغییر یافته از میوه انجام شد. از 27 آغازگر تصادفی که در واکنش PCR استفاده شد، تعداد 19 آغازگر که نوارهای بهتری تولید کردند، جهت آنالیز انتخاب شدند. از این تعداد آغازگر، 446 قطعه چند شکل بدست آمد و امتیازدهی شد. ماتریس صفر و یک حاصل توسط نرم‌افزار NTSYS-pc، با استفاده از ضریب تشابه دایس به ماتریس فاصله تبدیل شد و سپس با استفاده از الگوریتم میانگین فاصله (UPGMA) دندروگرام مربوطه رسم شد. بر این اساس 43 جمعیت مورد بررسی در 7 گروه جایابی شدند. کلاستر حاصله تا حدودی با تنوع جغرافیایی همخوانی داشت. نتایج تجزیه به مؤلفههای اصلی با نتایج تجزیه کلاستر تقریباً مشابه بود. نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از تکنیک RAPD برای ارزیابی تنوع مولکولی بین این تودهها مناسب می‌باشد.
معصومه حبشی؛ مهدی میرزا؛ یونس مستوفی؛ کامکار جایمند
دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، صفحه 428-436
چکیده
گیاه بالنگ (Citrus medica L.) یکی از گونه‌های خانواده مرکبات می‌باشد. اسانس پوست میوه بالنگ در صنایع غذایی، دارویی و عطرسازی کاربرد فراوان دارد. میوه‌های بالنگ در فصل پاییز از منطقه شمال ایران جمع‌آوری گردید و سپس از پوست میوه به روشهای تقطیر با آب و پرس سرد اسانس‌گیری شد. بازده اسانس تقطیر 6/0% و بازده اسانس پرس سرد 5/0% بدست آمد. برای شناسایی ...
بیشتر
گیاه بالنگ (Citrus medica L.) یکی از گونه‌های خانواده مرکبات می‌باشد. اسانس پوست میوه بالنگ در صنایع غذایی، دارویی و عطرسازی کاربرد فراوان دارد. میوه‌های بالنگ در فصل پاییز از منطقه شمال ایران جمع‌آوری گردید و سپس از پوست میوه به روشهای تقطیر با آب و پرس سرد اسانس‌گیری شد. بازده اسانس تقطیر 6/0% و بازده اسانس پرس سرد 5/0% بدست آمد. برای شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههای GC و GC/MS استفاده گردید. در اسانس تقطیری 25 ترکیب شناسایی شد که عمدهترین ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس، لیمونن (3/58%)، گاما-ترپینن (8/16%)، ژرانیال (6%)، نرال (8/4%)، ژرانیل استات (4/1%) ژرانیول (4/1%) بودند. در اسانس پرس سرد، 23 ترکیب مورد شناسایی قرار گرفت و عمدهترین ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس، لیمونن (7/63%)، گاما-ترپینن (7/21%) و ژرانیال (3/1%) بودند.
مینا رمضانی؛ سیما نصری؛ نرگس یاسا
دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، صفحه 437-443
چکیده
از آنجایی که در پزشکی سنتی اثر ضد التهابی به گیاه کرفس نسبت داده شده است، در این مطالعه به‌منظور یافتن فراکسیون مؤثر، اثر ضد التهابی عصاره آبی و هگزانی دانه کرفس مورد بررسی قرار گرفت. جهت ارزیابی التهاب از روش ایجاد تورم در گوش موش توسط گزیلن استفاده شد. موشهای نر نژاد NMRI به سه گروه کنترل مثبت (دگزا متازون mg/kg15)، کنترل منفی (نرمال سالین) ...
بیشتر
از آنجایی که در پزشکی سنتی اثر ضد التهابی به گیاه کرفس نسبت داده شده است، در این مطالعه به‌منظور یافتن فراکسیون مؤثر، اثر ضد التهابی عصاره آبی و هگزانی دانه کرفس مورد بررسی قرار گرفت. جهت ارزیابی التهاب از روش ایجاد تورم در گوش موش توسط گزیلن استفاده شد. موشهای نر نژاد NMRI به سه گروه کنترل مثبت (دگزا متازون mg/kg15)، کنترل منفی (نرمال سالین) و تجربی تقسیم شدند. به موشهای گروه تجربی دوزهای 100، 200، 300، 400 و 500 میلیگرم بر کیلوگرم عصاره آبی و هگزانی به‌صورت درون صفاقی تجویز شد. سپس برای یافتن ماده مؤثره عصاره، کروماتوگرافی TLC انجام شد. نتایج نشان داد که اثر ضد التهابی تمامی دوزهای mg/kg 500-100 عصاره آبی و هگزانی نسبت به کنترل معنی‌دار است و نسبت به دگزا متازون اختلاف معنی‌داری ندارد. عصاره آبی و هگزانی کرفس دارای اثرهای قوی ضد التهابی حتی در دوزهای پایین است که احتمالاً به دلیل وجود فلاونوئید، فتالید و کومارین در دانه کرفس است.
محمدحسین لباسچی؛ محمد بختیاری رمضانی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی
دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، صفحه 444-454
چکیده
به‌منظور بررسی اثرهای تراکم بوته بر شاخصهای رشد گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) در شرایط دیم دماوند، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد (دماوند) با بارندگی 315 میلی‌متر در سال زراعی 83-82 به اجرا درآمد. این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تیمار و 5 تکرار انجام شد. در این تحقیق اثر تراکم‌های 14، 20 و 29 بوته در متر مربع، بر شاخصهای ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرهای تراکم بوته بر شاخصهای رشد گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) در شرایط دیم دماوند، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد (دماوند) با بارندگی 315 میلی‌متر در سال زراعی 83-82 به اجرا درآمد. این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تیمار و 5 تکرار انجام شد. در این تحقیق اثر تراکم‌های 14، 20 و 29 بوته در متر مربع، بر شاخصهای رشد، Relative growth rate (RGR)، Crop growth rate (RGR)، Drymatter (DM) و Leaf area index (LAI) گلرنگ رقم اصلاح شده IL111 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بیشترین ماده خشک و شاخص سطح برگ بهترتیب 684 گرم در متر مربع و 3/1 مربوط به تراکم 29 بوته در متر مربع بود. همچنین تیمار تراکم زیاد، دارای شاخصهای DM، LAI و CGR بالا در اوایل و اوسط رشد و افت سریع شاخص سرعت رشد نسبی در اواخر رشد نسبت به سایر تیمارها بود. از طرفی بالاترین سرعتهای رشد نسبی و محصول در تراکم پایین بدست آمد. توانایی رشد گلرنگ به‌عنوان یک گیاه صنعتی و دارویی با شاخصهای رشد متعارف، در شرایط دیم دماوند با بارندگی متوسط و پراکنش نسبتاً مناسب، قابل توجه می‌باشد.
معصومه رنجزاد؛ مسعود خیامی؛ رضا حیدری؛ عبدالله حسن‌زاده
دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، صفحه 455-462
چکیده
Linum nodiflorum L. یکی از گونه‌های وحشی جنس کتان می‌باشد. گونه‌های این جنس دارای درصد قابل توجهی اسید چرب امگا 3 و امگا 6 می‌باشند. در این تحقیق 8 نمونه از جمعیتهای مختلف Linum nodiflorum L. جمع‌آوری شده از مناطق مختلف استان کرمانشاه، در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی کشت شدند. در طول و پس از اتمام دوره ...
بیشتر
Linum nodiflorum L. یکی از گونه‌های وحشی جنس کتان می‌باشد. گونه‌های این جنس دارای درصد قابل توجهی اسید چرب امگا 3 و امگا 6 می‌باشند. در این تحقیق 8 نمونه از جمعیتهای مختلف Linum nodiflorum L. جمع‌آوری شده از مناطق مختلف استان کرمانشاه، در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی کشت شدند. در طول و پس از اتمام دوره رشد صفات فنولوژیکی و 27 صفت مختلف مرفولوژیکی از قبیل طول ساقه‌های اصلی و فرعی، تعداد کپسول، طول و قطر ریشه و ... برای سه نمونه تصادفی از هر جمعیت اندازه‌گیری شد. اطلاعات بدست آمده با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ضرایب همبستگی برای صفات مورد بررسی محاسبه و جدول مربوطه رسم شد. تجزیه کلاستر براساس مجموع صفات اندازه‌گیری شده انجام و دندروگرام مربوطه رسم شد. نتایج حاصل از ضرایب همبستگی، همبستگی مثبت و معنی‌داری را بین برخی صفات زایشی و رویشی نشان داد، از جمله طول و عرض کپسول با طول ریشه همبستگی مثبت و معنی‌داری را در سطح احتمال 5 درصد داشتند. تجزیه کلاستر با توجه به فاصله ژنتیکی، جمعیتها را در دو گروه مجزا تقسیم‌بندی کرد. از بین جمعیتهای کشت شده نمونه بیستون با 3 ماه و 13 روز بیشترین دوره رشد رویشی و نمونه روستای محمودآباد با 1 ماه و 17 روز بیشترین دوره رشد زایشی را داشتند.
مریم مکی‌زاده تفتی؛ میشا سلیمی؛ روزبه فرهودی
دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، صفحه 463-471
چکیده
این تحقیق با هدف بررسی اثر آللوپاتیک عصاره آبی گیاه دارویی سداب (Ruta graveolens L.) بر جوانه‌زنی بذر 3 گونه علف هرز تاج‌خروس، خاکشیر و خرفه به‌صورت آزمایشگاهی و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل عصاره‌های آبی گیاه سداب در 6 غلظت 5/0، 1، 5/2، 5، 10، 15 درصد و آب مقطر (شاهد) بود. نتایج نشان داد جوانه‌زنی بذر تاج‌خروس تحت عصاره‌هایی ...
بیشتر
این تحقیق با هدف بررسی اثر آللوپاتیک عصاره آبی گیاه دارویی سداب (Ruta graveolens L.) بر جوانه‌زنی بذر 3 گونه علف هرز تاج‌خروس، خاکشیر و خرفه به‌صورت آزمایشگاهی و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل عصاره‌های آبی گیاه سداب در 6 غلظت 5/0، 1، 5/2، 5، 10، 15 درصد و آب مقطر (شاهد) بود. نتایج نشان داد جوانه‌زنی بذر تاج‌خروس تحت عصاره‌هایی با غلظت 5% به بالا متوقف می‌شود. غلظت 5/2% عصاره گیاه سداب سرعت جوانه‌زنی بذر تاج‌خروس را به‌طور معنی‌داری (59/2 بذر در روز) کاهش می‌دهد. همچنین غلظتهای بیشتر از 1% عصاره گیاه سداب طول ریشه‌چه و ساقه‌چه تاج‌خروس را به‌طور معنی‌داری نسبت به شاهد کاهش می‌دهد. نتایج نشان داد درصد جوانه‌زنی بذر خرفه تحت غلظتهای مختلف عصاره گیاه دارویی سداب به‌طور معنی‌داری کاهش می‌یابد، بهطوری که غلظت 5/0% عصاره گیاه سداب درصد جوانه‌زنی بذر خرفه را به میزان 67/40% و غلظت 1% عصاره گیاه سداب درصد جوانه‌زنی بذر خرفه را به میزان 34/75% نسبت به شاهد کاهش می‌دهد. غلظتهای مختلف عصاره گیاه دارویی سداب کاهش معنی‌داری در سرعت جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه و ساقه‌چه بذر خرفه ایجاد می‌کند. نتایج نشان داد جوانه‌زنی بذر خاکشیر تحت عصاره‌هایی با غلظت 5/2% به بالا متوقف می‌شود. نتایج سرعت جوانه‌زنی بذر خاکشیر نشان می‌دهد که با افزایش غلظت عصاره گیاه سداب از 5/0% به 1% سرعت جوانه‌زنی بذر خاکشیر به‌طور معنی‌داری از 91/5 بذر در روز به 97/2 بذر در روز کاهش می‌یابد. همچنین غلظتهای مختلف عصاره گیاه دارویی سداب تأثیر معنی‌داری بر طول ریشه‌چه خاکشیر دارد. بررسی نتایج نشان می‌دهد عصاره گیاه سداب دارای اثر آللوپاتیکی قوی بوده و از جوانه‌زنی بذر علفهای هرز تاج‌خروس، خاکشیر و خرفه جلوگیری می‌نماید که این امر می‌تواند در تولید علف‌کش‌هایی با منشأ طبیعی مورد استفاده قرار گیرد.
سیدعلی حسینی؛ قاسمعلی ابرسجی؛ سیدعلی حسینی (حبیب)
دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، صفحه 472-498
چکیده
استان گلستان به جهت موقعیت ویژه جغرافیایی، تنوع اقلیمی و ادافیکی از نظر فلور بسیار غنی است، بهطوری که دارای بیش از 1704 گونه گیاهی می‌باشد. این بررسی به‌منظور جمع‌آوری و شناسایی گیاهان دارویی استان از سال 1380 به مدت 5 سال در استان گلستان به اجرا درآمد و گیاهان دارویی مناطق مختلف استان جمع‌آوری و شناسایی شد. نتایج حاصل از این تحقیق ...
بیشتر
استان گلستان به جهت موقعیت ویژه جغرافیایی، تنوع اقلیمی و ادافیکی از نظر فلور بسیار غنی است، بهطوری که دارای بیش از 1704 گونه گیاهی می‌باشد. این بررسی به‌منظور جمع‌آوری و شناسایی گیاهان دارویی استان از سال 1380 به مدت 5 سال در استان گلستان به اجرا درآمد و گیاهان دارویی مناطق مختلف استان جمع‌آوری و شناسایی شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد استان گلستان دارای 409 گونه گیاه دارویی متعلق به 95 تیره گیاهی می‌باشد که 156 گونه آن در اراضی جنگلی، 98 گونه در اراضی مرتعی، 47 گونه در اراضی زراعی، حاشیه جادهها، اماکن شهری و روستایی و همچنین 108 گونه به‌صورت مشترک در این اراضی پراکنش دارند. همچنین نتایج نشان داد تعداد 45 گونه از گیاهان دارویی توسط مردم استان شناخته شده است و به شکل سنتی از آنها استفاده می‌شود. در این تحقیق همچنین تعداد 70 گونه گیاهی برای نخستین بار به‌عنوان گیاهان دارویی استان معرفی شدند.
امیر بهزاد برزگر
دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، صفحه 499-505
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تنشهای شوری و خشکی بر جوانه‌زنی گیاه زوفا (Hyssopus officinalis L.)، دو آزمایش جداگانه در رابطه با اثر شوری و خشکی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. سطوح مختلف شوری، محلولهای کلرورسدیم با پتانسیل اسمزی صفر (شاهد)، 3-، 6- و 9- بار بوده و تیمارهای خشکی با استفاده از پلی‌اتیلن گلایکول (PEG) 6000 به‌صورت تیمار شاهد ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تنشهای شوری و خشکی بر جوانه‌زنی گیاه زوفا (Hyssopus officinalis L.)، دو آزمایش جداگانه در رابطه با اثر شوری و خشکی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. سطوح مختلف شوری، محلولهای کلرورسدیم با پتانسیل اسمزی صفر (شاهد)، 3-، 6- و 9- بار بوده و تیمارهای خشکی با استفاده از پلی‌اتیلن گلایکول (PEG) 6000 به‌صورت تیمار شاهد (آب مقطر)، 3-، 6- و 9- بار اعمال شد و به‌منظور بررسی خصوصیات جوانه‌زنی تحت شرایط تنش، سرعت و درصد جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه برای هر آزمایش اندازه‌گیری شد. نتایج آزمایش حاکی از آن بود که میانگین سرعت جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه در سطوح مختلف شوری دارای اختلاف معنی‌داری بودند. ضمن آنکه این دو صفت همبستگی مثبت و معنی‌داری نیز با یکدیگر داشتند. بررسی اثر تنش خشکی بر خصوصیات جوانه‌زنی این گیاه نیز حاکی از وجود تفاوت معنی‌دار بین میانگینهای درصد و سرعت جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه در سطوح مختلف خشکی بود. بهطوری که با افزایش تنش خشکی هر سه این صفات کاهش یافتند. از طرفی به دلیل آنکه در تیمار 9- بار هنوز هم جوانه‌زنی با سرعت کم وجود داشت، می‌توان گفت که زوفا در مرحله جوانه‌زنی دارای مقاومت نسبی به تنش خشکی می‌باشد. به‌طور کلی نتایج آزمایش نشان داد که اعمال تنش شوری تا حد بین 3- تا 6- بار می‌تواند با تحریک جوانه‌زنی و پدیداری مکانیسمهای سازگاری زوفا با شرایط نامساعد، سبب بهینه‌سازی خصوصیات جوانه‌زنی و در نتیجه بهبود استقرار گیاه و افزایش عملکرد آینده گیاه شود.
آصفه لطفی؛ عباسعلی وهابی سدهی؛ احمد قنبری؛ مصطفی حیدری
دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، صفحه 506-518
چکیده
به‌منظور بررسی واکنش عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات کیفی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forssk.) به کم‌آبیاری و کود دامی آزمایشی در سال زراعی 86-85 در پژوهشکده تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل به اجرا در آمد. آزمایش به‌صورت اسپیلت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. تیمارهای آبیاری (فاکتور اصلی) در چهار مرحله رشدی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی واکنش عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات کیفی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forssk.) به کم‌آبیاری و کود دامی آزمایشی در سال زراعی 86-85 در پژوهشکده تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل به اجرا در آمد. آزمایش به‌صورت اسپیلت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. تیمارهای آبیاری (فاکتور اصلی) در چهار مرحله رشدی گیاه (a1: آبیاری در سه مرحله سبز شدن، به ساقه رفتن و گلدهی؛ a2: آبیاری در دو مرحله به ساقه رفتن و گلدهی؛ a3: آبیاری در مرحله سبز شدن و گلدهی؛ a4: آبیاری فقط در مرحله گلدهی) در کرتهای اصلی و تیمارهای فرعی شامل سه سطح کود گاوی کاملاً پوسیده (در مقادیر عدم مصرف کود دامی، 20 و 40 تن کود دامی در هکتار) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. صفات اندازه‌گیری شده شامل عملکرد و هفت صفت در ارتباط با آن بود. دو شاخص کیفی فاکتور تورم و درصد موسیلاژ نیز مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمارهای آبیاری بر روی عملکرد و سایر صفات بجز وزن هزار دانه و بیوماس دارای تأثیر معنی‌داری بوده است. بیشترین عملکرد بذر هنگامی بدست آمد که آبیاری در سه مرحله رشدی انجام شد (228 کیلوگرم در هکتار). کود دامی نیز بر روی کلیه صفات بجز ارتفاع گیاه و وزن هزار دانه دارای تأثیر معنی‌داری بود. اثر متقابل این دو فاکتور در کلیه صفات بی‌تأثیر بود. همچنین این دو فاکتور بر صفات کیفی مورد بررسی نیز دارای تأثیر معنی‌دار نبودند. بنابراین بنظر می‌رسد در شرایط آب و هوایی سیستان وجود حداقل 3 بار آبیاری پس از کاشت و 40 تن کود دامی برای اسفرزه ضروری باشد.
مسعود نقش‌جواهری؛ مهناز کسمتی؛ علی‌اصغر پیله‌وریان
دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، صفحه 519-529
چکیده
اطلاعات ناچیزی در خصوص اثر ترکیبهای فیتواستروژنی بر پدیده‌های فیزیولوژیک و تداخل اثر آنها با استروژنهای درون‌زا وجود دارد. هدف از این مطالعه بررسی اثر فیتواستروژنی عصاره هیدروالکلی گل بابونه (Matricaria recutita L.) و رابطه آن با استروژنهای درون‌زا بر فعالیت حرکتی با تجویز آنتاگونیست گیرنده‌های استروژنی (تاموکسیفن) در موشهای ماده بالغ ...
بیشتر
اطلاعات ناچیزی در خصوص اثر ترکیبهای فیتواستروژنی بر پدیده‌های فیزیولوژیک و تداخل اثر آنها با استروژنهای درون‌زا وجود دارد. هدف از این مطالعه بررسی اثر فیتواستروژنی عصاره هیدروالکلی گل بابونه (Matricaria recutita L.) و رابطه آن با استروژنهای درون‌زا بر فعالیت حرکتی با تجویز آنتاگونیست گیرنده‌های استروژنی (تاموکسیفن) در موشهای ماده بالغ بوده است. برای این منظور تعداد 49 سر موش کوچک آزمایشگاهی ماده بالغ از نژاد NMRI با میانگین وزن 3±32 گرم به 7 گروه 7 تایی دریافت‌کننده: الف) سالین، ب) بابونه mg/kg50، ج) سه گروه دریافت کننده تاموکسیفن در غلظتهای mg/kg 1/0، mg/kg 5/0، mg/kg 75/0، ج) دریافت‌کننده همزمان سالین و بابونه mg/kg 50، ه) دریافت‌کننده همزمان تاموکسیفن mg/kg 5/0 و بابونه mg/kg 50 تقسیم شدند. جهت ارزیابی فعالیت حرکتی از دستگاه ثبت فعالیت حرکتی (Motor Activity Monitor) استفاده شد. چهار پارامتر حرکتی شامل حرکتهای آرام و سریع، روی دو پا ایستادن (Rearing) آرام و سریع اندازه‌گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد عصاره بابونه در دوز mg/kg 50 فعالیت حرکتی سریع و روی دو پا ایستادن آرام را در موش سالم به‌طور معنی‌داری زیاد نموده و باعث افزایش نسبی سایر حرکات می‌شود. تاموکسیفن در دوز mg/kg 5/0 در موشهای ماده باعث کاهش حرکات سریع و آرام شده و در سایر دوزها اثر قابل ملاحظه‌ای ندارد. بیشتر پارامترهای حرکتی در حضور بابونه و تاموکسیفن mg/kg 5/0 کاهش معنی‌داری می‌یابد. به نظر می‌رسد بابونه از طریق گیرنده‌های استروژنی، برخی پارامترهای حرکتی را تحت تأثیر قرار داده و وجود این گیرنده‌ها و احتمالاً استروژنهای درون‌زا برای فعالیت ترکیبهای فیتواستروژنیک این گیاه ضروری می‌باشد.
سعید زارع ده‌آبادی؛ زهرا اسرار
دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، صفحه 530-540
چکیده
به‌منظور مطالعه تأثیر غلظتهای مختلف عنصر روی بر گیاه نعناع سبز (Mentha spicata L.)، گیاه مورد نظر به مدت 12 هفته در اتاق رشد با شرایط کنترل شده کشت شد. سپس میزان پراکسیداسیون لیپیدها، ترکیبهای فنلی، پروتئین کل و غلظت یونهای آهن، روی و منیزیم در نمونه‌ها اندازه‌گیری شد. براساس نتایج بدست آمده محتوای ترکیبهای فنلی مانند فلاونوئیدها و آنتوسیانین‌های ...
بیشتر
به‌منظور مطالعه تأثیر غلظتهای مختلف عنصر روی بر گیاه نعناع سبز (Mentha spicata L.)، گیاه مورد نظر به مدت 12 هفته در اتاق رشد با شرایط کنترل شده کشت شد. سپس میزان پراکسیداسیون لیپیدها، ترکیبهای فنلی، پروتئین کل و غلظت یونهای آهن، روی و منیزیم در نمونه‌ها اندازه‌گیری شد. براساس نتایج بدست آمده محتوای ترکیبهای فنلی مانند فلاونوئیدها و آنتوسیانین‌های برگ، مقدار پروتئین کل و میزان مالون دآلدهید به‌عنوان شاخص پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی در برگها با افزایش غلظت روی در محلول غذایی نسبت به گیاه کنترل به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. غلظتهای بالای روی در محلول غذایی موجب کاهش تمرکز عنصر آهن در اندام هوایی نسبت به ریشه، کاهش میزان جابجایی این عنصر و تجمع بالای فلز روی در اندام هوایی گیاه شد. به‌طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش ظرفیت آنتی‌اکسیدانی بالا در گیاه نعناع را اثبات می‌کند.
