عفت جعفری؛ عبدالحمید کریمی
دوره 22، شماره 4 ، بهمن 1385، ، صفحه 420-430
چکیده
عسل به عنوان یک ماده غذایی مهم با طعم دلپذیر است، که به دلیل داشتن مقداری گرده گل (تا حدود 1 درصد) دارای خواص غذایی و دارویی فراوان است و همواره مورد استفاده بشر بوده است. شناسایی گرده های مورد استفاده زنبور عسل نقش مهمی در تشخیص منشأ گیاهی و جغرافیایی عسل‌ها، شناخت نوع و کیفیت آنها و اکولوژی تغذیه زنبورهای عسل دارد. به همین منظور ...
بیشتر
عسل به عنوان یک ماده غذایی مهم با طعم دلپذیر است، که به دلیل داشتن مقداری گرده گل (تا حدود 1 درصد) دارای خواص غذایی و دارویی فراوان است و همواره مورد استفاده بشر بوده است. شناسایی گرده های مورد استفاده زنبور عسل نقش مهمی در تشخیص منشأ گیاهی و جغرافیایی عسل‌ها، شناخت نوع و کیفیت آنها و اکولوژی تغذیه زنبورهای عسل دارد. به همین منظور اختصاصات مورفولوژیک دانه گرده حدود 155 گونه گیاه دارویی مورد استفاده زنبور‌عسل در استان فارس بررسی گردید. نتایج حاصل از مطالعات گردهشناسی نشان می‌دهد که دانههای گرده در تاکسونهای مختلف در مجموع تنوع قابل توجهی در ویژگی‌های ریختی از قبیل: تیپ روزنه، اندازه و تعداد شیارها و الگوی معماری سطح خارجی نشان می دهند که تیپهای: Trizonocolpate ,Monocolpate ,Trizonocolporate ,Fenestrate, Polypantoporate ,Polyzonocolpate ,Hexazonocolpate ,Tetrazonocolporate تیپهای غالب گردهای را تشکیل میدهند. همچنین مطالعات ماکروسکپی دانههای گرده تلههای گردهگیر نشان می‌دهد که دانه های گرده جمع آوری شده توسط زنبور عسل حالت چسبنده دارند وازلحاظ رنگ بسیار متنوع هستند.
محدثه محبوبی؛ فاطمه قاضیان بیدگلی
چکیده
Artemisia aucheri Boiss. گیاهی بوتهای از خانواده Asteraceaeمی‌باشد که در سراسر ایران پراکنده است. این گیاه در طب سنتی ایران، به‌عنوان قابض، ضدعفونی کننده، ضد میکروب، ضد انگل و ضد مسمومیت بکار می‌رود. هدف از این مطالعه، ارزیابی خاصیت ضد میکروبی اسانس حاصل از اندام هوایی این گیاه، بر طیف وسیعی از میکروارگانیسمها شامل باکتریهای گرم منفی، گرم مثبت، ...
بیشتر
Artemisia aucheri Boiss. گیاهی بوتهای از خانواده Asteraceaeمی‌باشد که در سراسر ایران پراکنده است. این گیاه در طب سنتی ایران، به‌عنوان قابض، ضدعفونی کننده، ضد میکروب، ضد انگل و ضد مسمومیت بکار می‌رود. هدف از این مطالعه، ارزیابی خاصیت ضد میکروبی اسانس حاصل از اندام هوایی این گیاه، بر طیف وسیعی از میکروارگانیسمها شامل باکتریهای گرم منفی، گرم مثبت، قارچهای رشتهای و مخمر با استفاده از روش انتشار در آگار (دیسک دیفیوژن) و روش رقت‌سازی در لوله (میکروبراث دایلوشن) بود. شناسایی اجزای اسانس با استفاده از GC و GC/MS وجود 54 ترکیب را نشان داده که مجموعاً 98% از کل اسانس را تشکیل میدهند. ژرانیل استات (2/17%)، آلفا-سیترال (1/17%)، لینالول (7/12%)، ژرانیول (7/10%) و Z-سیترال (5/10%) از اجزای اصلی اسانس میباشند. نتایج مطالعات ضد میکروبی نشان داد که اثر ضد میکروبی اسانس درمنه کوهی با افزایش غلظت، افزایش مییابد. اسانس حاصل از اندام هوایی گیاه، اثر ضد قارچی بسیار خوبی نشان داد. اثر ضد قارچی اسانس از اثر ضد باکتریایی آن بیشتر بود. باکتریهای گرم منفی نسبت به باکتریهای مثبت مقاوم‌تر بودند. متوسط میانگین قطر هاله عدم رشد اسانس درمنه کوهی بر باکتریهای گرم مثبت و قارچها به‌ترتیب از اثر وانکومایسین و آمفوتریسینB بیشتر بود و این اثر در باکتریهای گرم منفی از جنتامایسین کمتر بود. مطالعات بیشتری لازم است تا کارایی اسانس در مقابل ایزولههای بالینی ارزیابی شود.
اروجعلی خرسندی؛ عباس حسنی؛ فاطمه سفیدکن؛ حبیب شیرزاد؛ علیرضا خرسندی
چکیده
شوری خاک و آب از عوامل کاهش‌دهنده‌ی رشد و عملکرد بسیاری از محصولات کشاورزی در ایران می‌باشد. آگاستاکه (Agastache foeniculum kuntz.) گیاهی علفی، چندساله و معطر متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) است. از مواد موثرۀ این گیاه در صنایع غذایی، داروسازی، آرایشی و بهداشتی و همچنین در بستنی‌سازی استفاده می‌شود. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر شوری بر رشد، عملکرد ...
بیشتر
شوری خاک و آب از عوامل کاهش‌دهنده‌ی رشد و عملکرد بسیاری از محصولات کشاورزی در ایران می‌باشد. آگاستاکه (Agastache foeniculum kuntz.) گیاهی علفی، چندساله و معطر متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) است. از مواد موثرۀ این گیاه در صنایع غذایی، داروسازی، آرایشی و بهداشتی و همچنین در بستنی‌سازی استفاده می‌شود. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر شوری بر رشد، عملکرد و میزان اسانس انجام گردید. این بررسی به صورت یک آزمایش گلدانی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با شش تیمار سطوح شوری شامل صفر (شاهد)، 25، 50، 75، 100 و 125 میلی‌مول در لیتر کلرور سدیم و چهار تکرار در گلخانه انجام شد و برخی عامل‌های رشدی، عملکرد و میزان اسانس اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که تنش شوری اثر معنی‌داری بر عامل‌های اندازه‌گیری شده دارد. با افزایش سطح شوری، ارتفاع بوته، تعداد و طول شاخه‌های جانبی، قطر ساقه، فواصل میانگره‌ها، تعداد و سطح برگ، وزن تر و خشک برگ و ساقه، عملکرد پیکر رویشی تر و خشک در گلدان و میزان اسانس در گلدان کاهش یافت. در اجزاء متشکله‌ی اسانس ترکیب‌هایی نظیر بتا-پینن، میرسن، انیس‌آلدئید و بتا-بوربونن افزایش و به‌عکس مقدار لینالول و متیل‌کاویکول کاهش یافت. همچنین در سطح شوری 100 و 125 میلی‌مولار کلرور سدیم بوته‌ها قبل از به گل رفتن از بین رفتند.
فهیمه اسلامی خلیلی؛ همت‌اله پیردشتی؛ محمدعلی بهمنیار؛ فاطمه فاطمه تقوی قاسمخیلی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر کودهای آلی و شیمیایی بر ویژگی‌های شیمیایی خاک و برخی عناصر معدنی در گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 11 تیمار در 3 تکرار در سال 1389 به‌صورت گلدانی اجرا گردید. تیمارها شامل شاهد (بدون کود آلی یا شیمیایی)، کود شیمیایی (80 کیلوگرم در هکتار اوره، 100 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر کودهای آلی و شیمیایی بر ویژگی‌های شیمیایی خاک و برخی عناصر معدنی در گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 11 تیمار در 3 تکرار در سال 1389 به‌صورت گلدانی اجرا گردید. تیمارها شامل شاهد (بدون کود آلی یا شیمیایی)، کود شیمیایی (80 کیلوگرم در هکتار اوره، 100 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات تریپل و 80 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم)، کود آلی کمپوست، کود پاستوریزه (کمپوست باگاس + پرلیت)، کود گوسفندی (10 تن در هکتار به‌صورت جداگانه یا تلفیق با ½ و ¼ کود شیمیایی) بود. بررسی نتایج نشان داد که تیمارهای کودی بر تمامی صفات جز بر میزان پتاسیم موجود در برگ تأثیر معنی‌داری داشته‌است. به‌طوری که در تیمارهای 10 تن در هکتار کود آلی پاستوریزه و 10 تن در هکتار کود دامی به همراه ½ و ¼ کود شیمیایی وزن خشک گل و برگ به‌ترتیب از بیشترین میزان برخوردار بود. بالاترین محتوی فسفر موجود در گل و برگ (به‌ترتیب با میانگین 46/0% و 17/0%) در تیمار کمپوست 10 تن در هکتار به همراه ¼ کود شیمیایی مشاهده گردید. بیشترین میزان عنصر مس در گل و برگ گیاه (به‌ترتیب با میانگین 60/32 و 25/26 میلی‌گرم بر کیلوگرم) مربوط به تیمارهای کودی 10 تن در هکتار کمپوست به همراه ½ کود شیمیایی و 10 تن در هکتار کود دامی بود. در حالیکه تیمار 10 تن در هکتار کود دامی به‌همراه ½ کود شیمیایی تأثیر قابل ملاحظه‌ای در افزایش میزان عنصر منگنز موجود در گل و برگ گیاه داشت. همچنین بیشترین میزان روی در برگ در تیمار 10 تن در هکتار کود کمپوست با افزایش 2/1 برابری نسبت به شاهد مشاهده شد.
مهدی ابراهیمی؛ غلامرضا زمانی؛ زهره علیزاده
چکیده
با توجه به اهمیت گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) در صنایع مختلف ازجمله داروسازی، در این مطالعه تأثیرات تنش خشکی بر برخی صفات فیزیولوژیک و عملکردی این گیاه دارویی بررسی شد. این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار طی سال‌های 94-1393 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل تنش ...
بیشتر
با توجه به اهمیت گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) در صنایع مختلف ازجمله داروسازی، در این مطالعه تأثیرات تنش خشکی بر برخی صفات فیزیولوژیک و عملکردی این گیاه دارویی بررسی شد. این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار طی سال‌های 94-1393 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل تنش خشکی در چهار سطح (به‌ترتیب 80، 60، 40 و 20 درصد آب قابل‌استفاده خاک) و دو تیپ گیاه همیشه‌بهار (تیپ دارویی و تیپ زینتی) بود. نتایج آزمایش نشان داد که با افزایش تنش، از میزان فعالیت آنزیم آسکوربات پروکسیداز کاسته شد و فعالیت دو آنزیم سوپراکسیددسموتاز و کاتالاز نیز در ابتدا افزایش و بعد کاهش یافت. تجمع بیش‌ازحد گونه‌های اکسیژن فعال (ROS) و ناکارآمدی سیستم آنتی‌اکسیدانی گیاه در مواجهه با آن احتمالاً دلیل کاهش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در بالاترین سطح تنش بوده‌است. میزان پرولین با افزایش تنش افزایش یافت، به‌طوری‌که در بالاترین سطح تنش از 4 برابر شاهد نیز بیشتر بود. با افزایش خشکی، میزان کاروتنوئیدها، کلروفیل a و b نیز به‌دلیل خسارت به غشاهای کلروپلاستی کاهش یافت. تنش خشکی علاوه‌بر خسارت به غشاء سلولی که سبب افزایش میزان MDA شد، کارایی فتوسیستم II را نیز کاهش داد. تنش خشکی همچنین وزن خشک (27%)، ارتفاع (32%)، تعداد شاخه جانبی (33%)، تعداد گل (50%) و عملکرد گل (60%) همیشه‌بهار را نیز کاهش داد. همچنین مشخص شد که پتانسیل تولید گل تیپ دارویی همیشه‌بهار (824.3 کیلوگرم در هکتار) از تیپ زینتی آن (654.9 کیلوگرم در هکتار) بیشتر است. در کل می‌توان نتیجه گرفت که سیستم آنتی‌اکسیدانی آنزیمی همیشه‌بهار از توانایی خوبی برای کاهش اثرات نامطلوب تنش خشکی برخوردار است. از این‌رو چنانچه فعالیت آنتی‌اکسیدانی همیشه‌بهار به نحوی افزایش یابد، احتمالاً توانایی این گیاه برای کاهش اثرات ناشی از تنش خشکی افزایش یافته و ممکن است منجر به بهبود عملکرد آن شود.
مریم قنادنیا؛ رحیم حداد؛ فاطمه زرین‌کمر؛ مظفر شریفی
چکیده
در این تحقیق بیان ژن لیمونن سینتاز با استفاده از روش SQ-RT-PCR در اندام‌ها و مراحل رشد و نموی مختلف گیاه زیره سبز (Cuminum cyminum L.) بومی ایران بررسی شد. پس از کشت گیاهان و نمونه‌برداری از ریشه، ساقه و برگ (هر کدام یک مرحله) و گل‌ها (در چهار مرحله نموی)، نتایج مشخص کرد که این ژن در گل‌های بسیار کوچک (mm2>)، کوچک (mm4-3) و نیز بافت رویشی ساقه بیان شده، ...
بیشتر
در این تحقیق بیان ژن لیمونن سینتاز با استفاده از روش SQ-RT-PCR در اندام‌ها و مراحل رشد و نموی مختلف گیاه زیره سبز (Cuminum cyminum L.) بومی ایران بررسی شد. پس از کشت گیاهان و نمونه‌برداری از ریشه، ساقه و برگ (هر کدام یک مرحله) و گل‌ها (در چهار مرحله نموی)، نتایج مشخص کرد که این ژن در گل‌های بسیار کوچک (mm2>)، کوچک (mm4-3) و نیز بافت رویشی ساقه بیان شده، در حالیکه در ریشه، برگ و گل‌های با اندازه‌های متوسط (mm5-4) و بزرگتر از آن بیان نمی‌شود. حداکثر بیان ژن لیمونن سینتاز در ساقه بوده و پس از آن بیشترین بیان در گل‌های بسیار کوچک و بعد کوچک مشاهده شد. بیان ژن لیمونن سینتاز در جوانترین مراحل نموی گل‌ها زیاد بوده و به تدریج کاهش یافته و متوقف گردید. همچنین نتایج نشان داد که این ژن در مراحل مختلف رشد و نموی گیاهان کامل، از گیاهچه‌های دو برگی تا مرحله گلدهی بیان می‌شود. بیان ژن لیمونن سینتاز با ورود گیاهان به مرحله زایشی افزایش یافته که نشان‌دهنده بیان همزمان آن در اندام‌های رویشی و زایشی گیاه می‌باشد. نتایج حاصل از تعیین توالی جزیی ژن لیمونن سینتاز زیره سبز در این تحقیق، شباهت آن با برخی از گیاهان را بین 64-58% نشان داد. مطالعات آناتومیکی وجود کانال‌های ذخیره‌کننده روغن‌های فرّار در بافت میوه را مشخص کرد. در مجموع، نتایج حاصل از این پژوهش بیان بالای ژن لیمونن سینتاز در اندام‌های جوان زایشی مولد را تأیید نمود، در حالیکه بیان زیاد آن در بافت رویشی ساقه و کل دوره زندگی گیاه نیز قابل توجه بود.
بهلول عباس زاده؛ محمدحسن عصاره؛ محمدرضا اردکانی؛ فرزاد پاک نژاد؛ معصومه لایق حقیقی؛ سعیده مشکی زاده
چکیده
به منظور بررسی رابطه علّت و معلولی صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و برخی عناصر گیاه دارویی کافوری (Camphorosma monspeliaca L.) در رویشگاه طبیعی، این تحقیق اجرا گردید. در این تحقیق گیاه کافوری از رویشگاه طبیعی در مرحله گلدهی کامل، با استفاده از 9 پلات نمونه‌برداری گردید. صفات مورفولوژیک از قبیل ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، قطر بزرگ و کوچک تاج پوشش، ...
بیشتر
به منظور بررسی رابطه علّت و معلولی صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و برخی عناصر گیاه دارویی کافوری (Camphorosma monspeliaca L.) در رویشگاه طبیعی، این تحقیق اجرا گردید. در این تحقیق گیاه کافوری از رویشگاه طبیعی در مرحله گلدهی کامل، با استفاده از 9 پلات نمونه‌برداری گردید. صفات مورفولوژیک از قبیل ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، قطر بزرگ و کوچک تاج پوشش، عملکرد سرشاخه کل و سرشاخه گلدار 20 تا 40 گیاه اندازه‌گیری شد. کلروفیل، قندهای محلول، پرولین، سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، کلر و آهن گیاهان هر پلات مختلف اندازه‌گیری شد. صفات مؤثر بر عملکرد سرشاخه و درصد اسانس از طریق همبستگی ساده صفات، تجزیه فاکتور، تجزیه گام‌به‌گام و تجزیه علّیت مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از همبستگی صفات نشان داد که سرشاخه کل با؛ تعداد پنجه (**96/0 =r)، قطر تاج پوشش 1 (**84/0 =r)، قطر تاج پوشش 2 (**86/0 =r)، سرشاخه گلدار (**79/0 =r)، کلروفیل کل 1 (*77/0 =r)، کلروفیل b (*67/0 =r) و آهن (**84/0 =r) همبستگی مثبت معنی‌دار داشت. سرشاخه کل با قندهای محلول (**80/0- =r)، پرولین (**88/0- =r)، کلسیم (*70/0- =r) و کلر (**94/0- =r) همبستگی منفی معنی‌دار نشان داد. عملکرد سرشاخه گلدار با تعداد پنجه، قطر تاج پوشش 1 و 2، درصد اسانس، کلروفیل کل 1 و آهن همبستگی مثبت معنی‌دار داشت. درصد اسانس با تعداد پنجه (**79/0 =r)، قـطر تاج پوشش 1 (*79/0 =r) و 2 (**83/0 =r)، عملکرد سرشاخه کل (*76/0 =r) و گلدار (**84/0 =r) و آهن (**86/0 =r) همبستگی مثبت معنی‌دار نشان داد. نتایج حاصل از تجزیه فاکتورها نشان داد که شاخص اول با مؤلفه‌های تعداد پنجه، قطر تاج پوشش 1 و 2، عملکرد اندام هوایی و سرشاخه گلدار، درصد اسانس و مقدار آهن موجود در پیکره رویشی، بیش از 55% تغییرات کل را توجیه نمودند. نتایج حاصل از تجزیه گام‌به‌گام صفات بر درصد اسانس به‌عنوان متغیر وابسته نشان داد که دو صفت آهن و عملکرد سرشاخه گلدار با ضریب تبیین 8048/0 وارد معادله شدند. نتایج حاصل از تجزیه علّیت نشان داد که آهن بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر درصد اسانس داشت. نتایج حاصل از تجزیه گام‌به‌گام صفات بر عملکرد سرشاخه کل به‌عنوان متغیر وابسته نشان داد که تعداد پنجه و ارتفاع گیاه وارد معادله شدند. نتایج حاصل از تجزیه علّیت نشان داد که تعداد پنجه بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد سرشاخه داشت.
فرزانه بهادری؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ مهدی میرزا؛ محمد متینی‌زاده؛ وحید عبدوسی
چکیده
برای ارزیابی برهمکنش قارچهای میکوریز آربسکولار و باکتریهای ریزوسفری افزاینده رشد گیاه، بر جذب شماری از عناصر غذایی و عملکرد خشک آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak)، آزمایشی به صورت فاکتوریل 3×2 با پایه بلوکهای کامل تصادفی با 6 تیمار و 3 تکرار در سال زراعی 91-1390 در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان ( در منطقه شهمیرزاد) ...
بیشتر
برای ارزیابی برهمکنش قارچهای میکوریز آربسکولار و باکتریهای ریزوسفری افزاینده رشد گیاه، بر جذب شماری از عناصر غذایی و عملکرد خشک آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak)، آزمایشی به صورت فاکتوریل 3×2 با پایه بلوکهای کامل تصادفی با 6 تیمار و 3 تکرار در سال زراعی 91-1390 در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان ( در منطقه شهمیرزاد) اجرا شد. تیمارهای بررسی شده شامل عامل قارچ میکوریز در دو سطح: 1- عدم تلقیح با قارچ میکوریز آربسکولار (NM) و 2- تلقیح با قارچ میکوریز آربسکولار گونه Glomus moseae (GM) و عامل باکتری افزاینده رشد در سه سطح شامل: 1- عدم تلقیح با باکتری (NB)، 2- تلقیح با باکتری Bacillus subtilis (BS) و 3- تلقیح با باکتری Pseudomonas fluorescens (PF) بودند. بر پایه نتایج بدست آمده، اندازه پتاسیم برگی و درصد کلونیزاسیون ریشه با کاربرد قارچ G. moseae در مقایسه با گیاهان شاهد افزایش چشمگیری نشان داد. افزایش معنی‌دار غلظت فسفر برگ نیز در تیمار با باکتری B. subtilis دیده شد. کاربرد همزمان قارچ میکوریز G. moseae و باکتری P. fluorescens اثرات آنتاگونیستی مشهودی را نشان داد و سبب کاهش جذب عناصر نسبت به تیمارهای دیگر گردید و در پی آن کاهش معنی‌دار عملکرد خشک آویشن دنایی دیده شد. اثربخش‌ترین تیمار وابسته به کاربرد همزمان G. moseae و B. subtilis بود که سبب افزایش چشمگیر در میزان جذب عناصر NPK و عملکرد خشک گیاه نسبت به کاربرد هر کدام از دو میکروارگانیسم به تنهایی و همچنین گیاهان شاهد گردید. در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد که همیاری اثربخش قارچ میکوریز G. moseae و باکتری B.subtilis نقش سودمندی در تولید ارگانیک و پایدار گیاه آویشن دنایی دارد.
آرزو اسپنانی؛ سیف‌اله فلاح
چکیده
تاریخ کاشت بیشتر گیاهان دارویی یک‌ساله با رقابت شدید آبیاری محصولات پاییزه و بهاره همراه است. این رقابت حجم آب رودخانه را در پایین‌دست کاهش داده و در نتیجه آن غلظت فلزات سنگین ناشی از پسابهای صنعتی و شهری در آب رودخانه نیز افزایش مییابد. از این‌رو، به‌منظور بررسی تحمل برخی گیاهان دارویی بهاره به تنش کادمیوم آب آبیاری آزمایشی ...
بیشتر
تاریخ کاشت بیشتر گیاهان دارویی یک‌ساله با رقابت شدید آبیاری محصولات پاییزه و بهاره همراه است. این رقابت حجم آب رودخانه را در پایین‌دست کاهش داده و در نتیجه آن غلظت فلزات سنگین ناشی از پسابهای صنعتی و شهری در آب رودخانه نیز افزایش مییابد. از این‌رو، به‌منظور بررسی تحمل برخی گیاهان دارویی بهاره به تنش کادمیوم آب آبیاری آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها شامل شش گیاه دارویی (خرفه، سیاهدانه، شنبلیله، شوید، زنیان و ریحان) و شش غلظت کادمیوم (5، 10، 15، 20، 25 و 30 میلی‌گرم در لیتر کادمیوم) به همراه شاهد (عدم کادمیوم) بودند. نتایج نشان داد اگرچه غلظت کم کادمیوم در برخی گیاهان باعث تحریک رشد گیاهچه شد ولی غلظت 30 میلی‌گرم بر لیتر در تمامی گیاهان باعث کاهش طول ریشهچه، طول ساقهچه، وزن خشک ریشهچه و وزن خشک ساقهچه و شاخص بنیه بذر گردید. البته درصد و سرعت جوانهزنی به‌طور قابل ملاحظه‌ای تحت تأثیر کادمیوم قرار نگرفت. در این ارتباط گیاه شنبلیله، سیاهدانه و شوید بیشترین حساسیت را به سمّیت کادمیوم نشان دادند. در گیاه شنبلیله و زنیان طول ساقهچه بیشتر از طول ریشهچه تحت تأثیر کادمیوم کاهش یافت و در این دو گیاه طول ساقهچه به‌عنوان شاخص حساسیت تعیین شد. در حالیکه در گیاه شوید، ریحان، خرفه و سیاهدانه طول ریشهچه بیشتر از طول ساقهچه کاهش یافت و به‌عنوان شاخص حساسیت منظور گردید. به‌طور کلی از لحاظ طول ریشهچه شوید حساسترین و ریحان متحملترین گونه به سمّیت کادمیوم بود.
شمایل تاجمیرعالی؛ محبوبه سترکی؛ زهرا هوشمندی
چکیده
با توجه به نقش التهاب و درد در تأخیر در درمان بیماری‌ها و ایجاد عوارض جانبی توسط داروهای شیمیایی و با توجه به خاصیت گیاه مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica Bunge) در طب سنتی، این تحقیق با هدف بررسی اثر ضددردی و ضدالتهابی اسانس مرزه بختیاری انجام شد. در این مطالعه 80 سر موش کوچک نر نژاد NMRI به‌طور تصادفی به 5 گروه تقسیم شدند که گروه اول شامل گروه کنترل ...
بیشتر
با توجه به نقش التهاب و درد در تأخیر در درمان بیماری‌ها و ایجاد عوارض جانبی توسط داروهای شیمیایی و با توجه به خاصیت گیاه مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica Bunge) در طب سنتی، این تحقیق با هدف بررسی اثر ضددردی و ضدالتهابی اسانس مرزه بختیاری انجام شد. در این مطالعه 80 سر موش کوچک نر نژاد NMRI به‌طور تصادفی به 5 گروه تقسیم شدند که گروه اول شامل گروه کنترل بود. به گروه‌های 2 تا 4 به‌ترتیب اسانس مرزه بختیاری در دوزهای 25، 50 و 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم و به گروه 5 ایندومتاسین با دوز 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم به‌صورت i.p. تزریق شد. در تست التهاب نیز به گروه‌های 2 تا 4، دوزهای 25، 50 و 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم اسانس مرزه بختیاری و به گروه 5 دگزامتازون با دوز 2 میلی‌گرم بر کیلوگرم به‌صورت i.p. تزریق شد. سپس اثر ضد دردی اسانس گیاه مرزه بختیاری به کمک تست اسید استیک و اثر ضد التهابی به کمک تست گزیلن تعیین گردید. دوزهای 25، 50 و 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم اسانس گیاه و گروه دریافت‌کننده ایندومتاسین نسبت به گروه کنترل منجر به کاهش معنی‌دار درد از لحاظ آماری شدند و گروه دریافت‌کننده دوز 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم اسانس مرزه اثرات ضددردی بیشتری داشت (P<0.001***). در تست گزیلن نیز میزان التهاب در گروه‌های دریافت‌کننده اسانس با دوزهای 25، 50 و 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم و گروه دریافت‌کننده دگزامتازون به‌طور معنی‌داری از لحاظ آماری نسبت به گروه کاهش نشان داد. با توجه به یافته‌های بدست آمده، اسانس مرزه بختیاری در کاهش التهاب و درد مؤثر است.
محمدحسین لباسچی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ مریم مکی‌زاده تفتی؛ امیرحسین طالب‌پور؛ جمال حسنی؛ خلیل کریم‌زاده اصل؛ سمانه اسدی صنم
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.527.95.3.1575.1585 به‌منظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی و کیفی آویشن کرک‌آلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak.) در شرایط دیم آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سه منطقه دیم کشور و طی دو سال اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تراکم (فواصل روی ردیف 25، 35 و 50 سانتی‌متر، به‌ترتیب برابر 8، ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.527.95.3.1575.1585 به‌منظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی و کیفی آویشن کرک‌آلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak.) در شرایط دیم آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سه منطقه دیم کشور و طی دو سال اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تراکم (فواصل روی ردیف 25، 35 و 50 سانتی‌متر، به‌ترتیب برابر 8، 6 و 4 بوته در مترمربع)، زمان (سال اول و دوم پس از کشت) و مکان (آذربایجانشرقی، کردستان و تهران (دماوند)) بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل ارتفاع، قطر تاج پوشش، عملکرد ماده خشک اندام هوایی، بازده اسانس و عملکرد اسانس در مرحله گلدهی کامل بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر تراکم، مکان و زمان و اثر متقابل آنها بر کلیه صفات معنی‌دار بود. نتایج نشان دادند که بیشترین عملکرد ماده خشک (1147 کیلوگرم در هکتار) در سال‌های اول و دوم در تهران در تراکم 8 بوته در مترمربع بدست آمد. کردستان با 2.25% و آذربایجانشرقی با 0.43% به‌ترتیب بالاترین و پایین‌ترین درصد اسانس را داشتند. در بررسی اثر متقابل تراکم در مکان بر تغییرات عملکرد اسانس بیشترین عملکرد اسانس در کردستان و دماوند و در تراکم 8 بوته در مترمربع به‌ترتیب به میزان 21.73 و 17.88 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. آویشن کرک‌آلود در تراکم‌های بالا تولید بیشتر ماده خشک و عملکرد اسانس را نشان داد که این موضوع نشان‌دهنده استقرار و سازگاری آویشن کرک‌آلود در مناطق مختلف دیم کشور به‌ویژه منطقه دیم‌خیز دماوند و کردستان است.
سعید زارع ده‌آبادی؛ زهرا اسرار
دوره 24، شماره 4 ، بهمن 1387، ، صفحه 530-540
چکیده
به‌منظور مطالعه تأثیر غلظتهای مختلف عنصر روی بر گیاه نعناع سبز (Mentha spicata L.)، گیاه مورد نظر به مدت 12 هفته در اتاق رشد با شرایط کنترل شده کشت شد. سپس میزان پراکسیداسیون لیپیدها، ترکیبهای فنلی، پروتئین کل و غلظت یونهای آهن، روی و منیزیم در نمونه‌ها اندازه‌گیری شد. براساس نتایج بدست آمده محتوای ترکیبهای فنلی مانند فلاونوئیدها و آنتوسیانین‌های ...
بیشتر
به‌منظور مطالعه تأثیر غلظتهای مختلف عنصر روی بر گیاه نعناع سبز (Mentha spicata L.)، گیاه مورد نظر به مدت 12 هفته در اتاق رشد با شرایط کنترل شده کشت شد. سپس میزان پراکسیداسیون لیپیدها، ترکیبهای فنلی، پروتئین کل و غلظت یونهای آهن، روی و منیزیم در نمونه‌ها اندازه‌گیری شد. براساس نتایج بدست آمده محتوای ترکیبهای فنلی مانند فلاونوئیدها و آنتوسیانین‌های برگ، مقدار پروتئین کل و میزان مالون دآلدهید به‌عنوان شاخص پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی در برگها با افزایش غلظت روی در محلول غذایی نسبت به گیاه کنترل به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. غلظتهای بالای روی در محلول غذایی موجب کاهش تمرکز عنصر آهن در اندام هوایی نسبت به ریشه، کاهش میزان جابجایی این عنصر و تجمع بالای فلز روی در اندام هوایی گیاه شد. به‌طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش ظرفیت آنتی‌اکسیدانی بالا در گیاه نعناع را اثبات میکند.
مهردخت نجف‌پور نوایی؛ مهدی میرزا
چکیده
گیاه Leonurus cardiaca L. یکیاز گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاههای طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت می‌شود. تحقیق و بررسی در مورد گیاهان معطر و دارای مواد مؤثره به‌دلیل استفاده در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی حائز اهمیت است. هدف از اجرای این طرح، استخراج و شناسایی ترکیبهای اسانسی این گیاه در رویشگاه طبیعی می‌باشد. ...
بیشتر
گیاه Leonurus cardiaca L. یکیاز گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاههای طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت می‌شود. تحقیق و بررسی در مورد گیاهان معطر و دارای مواد مؤثره به‌دلیل استفاده در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی حائز اهمیت است. هدف از اجرای این طرح، استخراج و شناسایی ترکیبهای اسانسی این گیاه در رویشگاه طبیعی می‌باشد. سرشاخههای گلدار گیاه از منطقه دماوند جمع‌آوری گردید و با روش تقطیر با آب (Clevenger) اسانس‌گیری شد. برای شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاههایگاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیفسنججرمی(GC/MS)استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد که 37 ترکیب در اسانس گیاه وجود دارد که بیشترین ترکیب‌ها مربوط به ژرماکرن D با 9/20%، آلفا-هومولون با 3/15% و بتا-کاریوفیلن با 8/13% می‌باشد.
محمدحسن عصاره؛ منصوره صداقتی؛ خدیجه کیارستمی؛ عباس قمری‌زارع
چکیده
توانایی اکالیپتوس‌ها در رشد سریع سبب شده تا این جنس در جنگل‌کاری، مصارف صنعتی و دارویی اهمیت فوق‌العاده‌ای پیدا کند. گونه درختی Eucalyptus maculata Hook. از نظر تولید برخی ترکیبهای شیمیایی و مصارف دارویی نسبت به سایر اکالیپتوس‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است. در این پژوهش برای بررسی تغییرات کمّی اسانس و نوع ترکیبهای تشکیل‌دهنده برگ درخت ...
بیشتر
توانایی اکالیپتوس‌ها در رشد سریع سبب شده تا این جنس در جنگل‌کاری، مصارف صنعتی و دارویی اهمیت فوق‌العاده‌ای پیدا کند. گونه درختی Eucalyptus maculata Hook. از نظر تولید برخی ترکیبهای شیمیایی و مصارف دارویی نسبت به سایر اکالیپتوس‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است. در این پژوهش برای بررسی تغییرات کمّی اسانس و نوع ترکیبهای تشکیل‌دهنده برگ درخت E. maculata، از منطقه گرمسیری دزفول (ایستگاه تحقیقاتی صفیآباد) در استان خوزستان در چهار فصل سال جمع‌آوری گردید. روغن اسانسی گیاه به روش تقطیر با آب استخراج و به کمک دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفت. بیشترین بازده اسانس در فصل پاییز (7/1%) و کمترین بازده اسانس در فصل بهار (52/0%) بدست آمد. بیشترین مقدار 8،1-سینئول با راندمان 5/22% در زمستان، سیترونلال 0/15% در بهار و سیترونلول 0/35% در تابستان بدست آمد. بیشترین مقدار ترکیبهای معطر (46%) در تابستان بدست آمد و همچنین بیشترین ترکیب در تمامی فصول سیترونلول بود و سیترونلیل استات نیز مقدار خود را در کل سال ثابت نگه داشت.
فروغ منتظری؛ منصور امیدی؛ نیکنوش ایمانی
چکیده
گیاه ارزشمند دارویی باریجه (Ferula gummosa Boiss.) از خانواده چتریان، بومی ایران و در حال انقراض می‌باشد که به دلیل رفتار باردهی سالانه (منوکارپیک) و خواب طولانی بذر، تولید انبوه اقتصادی آن با مشکل جدی مواجه است. بنابراین اولین قدم برای اصلاح ژنتیکی این گیاه، توانایی تولید تعداد زیادی گیاهچه سترون با بنیه مناسب، در زمان کم، به منظور تهیه ریزنمونه‌هایی ...
بیشتر
گیاه ارزشمند دارویی باریجه (Ferula gummosa Boiss.) از خانواده چتریان، بومی ایران و در حال انقراض می‌باشد که به دلیل رفتار باردهی سالانه (منوکارپیک) و خواب طولانی بذر، تولید انبوه اقتصادی آن با مشکل جدی مواجه است. بنابراین اولین قدم برای اصلاح ژنتیکی این گیاه، توانایی تولید تعداد زیادی گیاهچه سترون با بنیه مناسب، در زمان کم، به منظور تهیه ریزنمونه‌هایی با بنیه مناسب می‌باشد. در این پژوهش، کشت درون شیشه‌ای جنین باریجه در محیط کشت MS رقیق شده (4/1)، طی یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل فاکتورهای A در 2 سطح (کشت جنین به صورت افقی؛ و به صورت عمودی به‌طوری که نیمی از جنین درون محیط باشد و برگهای جنینی رو به بالا باشند) و B در 4 سطح (استفاده از 0، 5/0، 1 و 5/1 گرم در لیتر زغال فعال) با 3 تکرار انجام شد. صفات مختلف رشد به مدت 5 هفته اندازه‌گیری شدند. همچنین کشت بذر در 4 محیط آب مقطر، MS4/1 جامد، خاک و کاغذ صافی مرطوب بررسی شد. روشهای کشت جنین، توانستند گیاهچه‌های قویتر و بیشتری را در زمان کمتر، در مقایسه با روشهای کشت بذر تولید نمایند. درنهایت بهترین گزینه، استفاده از کشت جنین به صورت عمودی در محیط MS4/1 حاوی 5/0 گرم در لیتر زغال فعال بود. بدیهی است که استفاده از زغال فعال، شرایطی بسیار مشابه با رشد در محیط طبیعی را برای گیاه فراهم خواهد آورد.
مهدی میرزا؛ مهردخت نجف‌پور نوایی؛ زهرا بهراد
چکیده
در این مطالعه آنالیز اسانس بذر و برگ گونه انحصاری Heracleum anisactis Boiss. & Hohen. گزارش شده‌است. این گیاه از مناطق کوهستانی گاجره به دیزین و از سه ارتفاع 2100 متر، 2600 متر و 3200 متری جمع‌آوری گردید و با روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. برای شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) استفاده ...
بیشتر
در این مطالعه آنالیز اسانس بذر و برگ گونه انحصاری Heracleum anisactis Boiss. & Hohen. گزارش شده‌است. این گیاه از مناطق کوهستانی گاجره به دیزین و از سه ارتفاع 2100 متر، 2600 متر و 3200 متری جمع‌آوری گردید و با روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد. برای شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) استفاده گردید. 20 ترکیب در اسانس و 22 ترکیب در اسانس بذر شناسایی شد. مهمترین ترکیبهای تشکیل‌دهنده اسانسها در برگ به‌ترتیب در ارتفاعات 2100، 2600 و 3200 متری اکتیلاستات (Octyl acetate) (9/66%، 4/67% و 3/69%)، اکتیل بوتیرات (Octyl butyrate) (7/3%، 5/3% و 6/5%) و هگزیلایزوبوتیرات (Hexyl isobutyrate) (3/3%، 8/3% و 5/4%) بود. در بذر ترکیب اسانسها به‌ترتیب در ارتفاعات 2100، 2600 و 3200 متری اکتیلاستات (Octyl acetate) (4/69%، 4/72% و 5/76%) و هگزیلبوتیرات (Hexyl butyrate) (2/3%، 8/4% و 2/6%) بود. در مورد اسانس این گونه تاکنون گزارشی منتشر نشدهاست.
لیلا جعفرزاده؛ حشمت امیدی؛ عبدالامیر بستانی
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و نیتروکسین بر عملکرد گل، اجزاء عملکرد، رنگریزه‌های فتوسنتزی و میزان پرولین گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، مطالعه‌ای در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد واقع در 30 کیلومتری جنوب تهران انجام شد. این آزمایش به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و نیتروکسین بر عملکرد گل، اجزاء عملکرد، رنگریزه‌های فتوسنتزی و میزان پرولین گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، مطالعه‌ای در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد واقع در 30 کیلومتری جنوب تهران انجام شد. این آزمایش به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار و در سال زراعی 90-89 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل خشکی به‌عنوان فاکتور اصلی (1- پتانسیل رطوبت خاک 5/0 اتمسفر به‌عنوان شاهد و ظرفیت زراعی (FC)، 2- پتانسیل 5/3 اتمسفر به‌عنوان تنش ملایم، 3- پتانسیل 5/6 اتمسفر به‌عنوان تنش نسبتاً شدید و 4- پتانسیل 10 اتمسفر به‌عنوان تنش شدید) از مرحله 4 برگی و کاربرد کود زیستی نیتروژن به‌عنوان فاکتور فرعی (1- شاهد (بدون اعمال تیمار)، 2- اختلاط دو لیتر در هکتار کود زیستی نیتروژنه همراه با آب آبیاری و 3- تلقیح دو لیتر در هکتار کود زیستی نیتروژنه به‌صورت بذرمال) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که خشکی، کاربرد کود زیستی و اثر برهمکنش آنها بر ارتفاع بوته، عملکرد گل، محتوی رنگریزه‌های فتوسنتزی، محتوی پرولین و درصد عصاره گل تأثیر معنی‌داری (p ≤ 0.01) داشت. به‌طوری که بیشترین عملکرد گل (46/574 کیلوگرم در هکتار) و میزان عصاره (79/22%) در شرایط پتانسیل رطوبت خاک 5/0 اتمسفر حاصل شد. همچنین بیشترین ارتفاع بوته (11/27 سانتی‌متر) و محتوی رنگریزه‌های فتوسنتزی (59/17) نیز در تنش ملایم (5/3 اتمسفر) حاصل شد و محتوی پرولین در تیمار آبیاری مطلوب (ظرفیت مزرعه)، 47% کمتر از خشکی نسبتاً شدید (5/6 اتمسفر) بود. براساس نتایج، بیشترین ارتفاع بوته، عملکرد گل، محتوی پرولین و مقدار عصاره گل از کاربرد کود زیستی به‌صورت بذرمال حاصل شد. به‌طور کلی نتایج نشان داد که گیاه دارویی همیشه‌بهار می‌تواند همگام با کاربرد 2 لیتر کود زیستی نیتروکسین به‌صورت بذرمال سطوح نسبتاً شدید خشکی (5/6 اتمسفر) را تحمل نماید.
پریسا قمشی‌بزرگ؛ سید محمدرضا وهابی؛ محمد فضیلتی
چکیده
صمغ کتیرای سفید از مهمترین صمغ‌های گیاهیست که از ساقه گون سفید (Astragalus gossypinus Fischer.) گرفته می‌شود. ایران مهمترین تولیدکننده کتیراست. امروزه کتیرا در صنایع مختلف ازجمله: دارویی، بهداشتی و غذایی مصارف جدید و متنوعی پیدا کرده‌است. از آنجا که ارزش‌گذاری اقتصادی کتیرا براساس کیفیت آن انجام می‌گیرد، مطالعه ترکیبهای شیمیایی ...
بیشتر
صمغ کتیرای سفید از مهمترین صمغ‌های گیاهیست که از ساقه گون سفید (Astragalus gossypinus Fischer.) گرفته می‌شود. ایران مهمترین تولیدکننده کتیراست. امروزه کتیرا در صنایع مختلف ازجمله: دارویی، بهداشتی و غذایی مصارف جدید و متنوعی پیدا کرده‌است. از آنجا که ارزش‌گذاری اقتصادی کتیرا براساس کیفیت آن انجام می‌گیرد، مطالعه ترکیبهای شیمیایی صمغ کتیرا و شناسایی رویشگاههای برتر گون ضروریست. در این تحقیق نمونههای کتیرای سفید از شش رویشگاه گون سفید در منطقه غرب استان اصفهان استحصال گردید و مهمترین ترکیب‌ها، کربوهیدراتها، اسیدهای آمینه و عناصر معدنی تعیین و مقایسه شد. نتایج بررسیها نشان داد که قند آرابینوز با متوسط 49/34% بیشترین مقدار قند موجود در صمغ کتیرا را داراست. در مجموع 9 نوع اسید آمینه شناسایی و اندازه‌گیری شد که در بین آنها اسیدهای آمینه هیدروکسیپرولین با متوسط 3/173 نانومول بر گرم بیشترین و متیونین کمترین مقدار را شامل شد. همچنین در بین عناصر اندازه‌گیری شده کلسیم و فسفر به‌طور میانگین به‌ترتیب 76/0% و 83/0% بیشترین درصد و عنصر نیتروژن با متوسط 06/0% کمترین درصد را دارا بودند.
الهام عقیلی؛ کهین شاهانی پور؛ لیلا امجد
چکیده
Anthemis gayana Bioss. گیاهی از تیره کاسنی می‌باشد که فعالیت آنزیم‌های کبدی را تغییر می‌دهد و باعث کاهش آنزیم‌های کبدی و استرس اکسیداتیو می‌شود. پاراستامول (استامینوفن) یک داروی ضد تب و ضد درد است که در مقادیر بالا منجر به افزایش فعالیت ترانس آمینازهای کبدی در انسان و حیوانات می‌شود. هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثر حفاظتی عصاره متانولی ...
بیشتر
Anthemis gayana Bioss. گیاهی از تیره کاسنی می‌باشد که فعالیت آنزیم‌های کبدی را تغییر می‌دهد و باعث کاهش آنزیم‌های کبدی و استرس اکسیداتیو می‌شود. پاراستامول (استامینوفن) یک داروی ضد تب و ضد درد است که در مقادیر بالا منجر به افزایش فعالیت ترانس آمینازهای کبدی در انسان و حیوانات می‌شود. هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثر حفاظتی عصاره متانولی گیاه Anthemis gayana Bioss. بر عملکرد کبد و استرس اکسیداتیو در رت‌های تحت تیمار با پاراستامول بود. این مطالعه تجربی بر روی 40 سر موش آزمایشگاهی بزرگ نر که به 8 گروه 5تایی تقسیم شدند، انجام گردید. حیوانات گروه اول (کنترل) نرمال سالین، گروه دوم پاراستامول با دوز mg/kg300، گروه سوم، چهارم و پنجم عصاره متانولی Anthemis gayana به‌ترتیب با دوز mg/kg100، 200، 300 و گروه ششم، هفتم و هشتم عصاره Anthemis gayana به‌ترتیب با دوز mg/kg100، 200، 300 و پاراستامول با دوز mg/kg300 با هم به‌صورت درون صفاقی به مدت 30 روز دریافت کردند. سپس اندازه‌گیری فعالیت آسپارتات ترانس آمیناز (AST)، آلانین ترانس آمیناز (ALT)، آلکالن فسفاتاز (ALP) و مالون دی‌آلدئید (MDA) 48 ساعت بعد از آخرین تزریق انجام شد. نتایج حکایت از افزایش معنی‌دار میزان فعالیت AST، ALT و ALP سرم در گروه تیمار شده با پاراستامول نسبت به گروه کنترل داشت. همچنین Anthemis gayana دارای تأثیر محافظتی بر فعالیت کبد بوده و این تأثیر با کاهش معنی‌دار ALT و MDA سرم در گروه دریافت‌کننده عصاره متانولی Anthemis gayana به اثبات رسید (0.05>P). نتایج مطالعه نشان داد که عصاره متانولی Anthemis gayana اثر حفاظتی بر فعالیت برخی از آنزیم‌های کبدی و استرس اکسیداتیو دارد.
امین پسندی پور؛ حسن فرح بخش
چکیده
گیاهان عالی موجودات زنده خوداتکایی هستند که می‌توانند ترکیبهای آلی خود را از عناصر غذایی معدنی جذب نموده از محیط بسازند. بنابراین دسترسی کافی به سطحی مطلوب از عناصر غذایی در محیط بسیار با اهمیت می‌باشد. هدف اصلی این مطالعه تعیین نیاز غذایی اکوتیپ‌های مختلف گیاه دارویی- صنعتی حنا (بم، شهداد و رودبار) براساس عناصر پرمصرف نیتروژن، ...
بیشتر
گیاهان عالی موجودات زنده خوداتکایی هستند که می‌توانند ترکیبهای آلی خود را از عناصر غذایی معدنی جذب نموده از محیط بسازند. بنابراین دسترسی کافی به سطحی مطلوب از عناصر غذایی در محیط بسیار با اهمیت می‌باشد. هدف اصلی این مطالعه تعیین نیاز غذایی اکوتیپ‌های مختلف گیاه دارویی- صنعتی حنا (بم، شهداد و رودبار) براساس عناصر پرمصرف نیتروژن، فسفر و پتاسیم (K:P:N، 0:0:0، 100:50:50، 200:100:100، 300:200:150 Kg ha-1) در شرایط آب و هوایی شهر کرمان بوده است. نتایج نشان داد که اثر متقابل اکوتیپ در کود تنها در مورد پارامترهای عملکرد خشک برگ و عملکرد خشک کل در سطح احتمال 5% معنی‌دار شد. مقایسه میانگین اثر متقابل اکوتیپ در کود نشان داد هر سه اکوتیپ مورد بررسی در نسبت کودی 300:200:150 دارای بیشترین عملکرد خشک برگ بوده و از لحاظ آماری اختلاف معنی‌داری نیز با یکدیگر نداشتند. اثر ساده اکوتیپ روی فتوسنتز خالص و هدایت روزنه‌ای معنی‌دار بوده و بیشترین میانگین این صفات مربوط به اکوتیپ شهداد بود. در این مطالعه اثر ساده کود برای تمامی صفات مورد بررسی بجز سطح ویژه برگ و وزن مخصوص برگ معنی‌دار گردید. مقایسه میانگین تیمارهای مختلف کودی نشان داد که بیشترین میانگین شاخص سطح برگ، فتوسنتز خالص و هدایت روزنه‌ای مربوط به نسبت کودی 300:200:150 بوده، در حالیکه صفات سرعت تعرق و سرعت رشد محصول در نسبت‌های 300:200:150 و 200:100:100 تفاوت معنی‌داری باهم نداشتند. به‌طور کلی برای دستیابی به حداکثر سرعت رشد محصول و شاخص سطح برگ مناسب برای تولید بیشترین عملکرد خشک برگ حنا در اکوتیپ‌های شهداد و رودبار نسبت کودی 300:200:150 و در اکوتیپ بم نسبت کودی 200:100:100 در شرایط مشابه با این مطالعه مناسب به نظر می‌رسد.
قادر حبیبی؛ پروین قربانزاده؛ معصومه عابدینی
چکیده
در این تحقیق، تأثیر کاربرد غلظتهای مختلف سلنات سدیم (1/0، 1 و 10 میلی‌گرم بر لیتر) در محیط کشت هیدروپونیک و کاربرد برگی 10 میلی‌گرم بر لیتر این عنصر در شرایط مزرعه بر روی برخی از ویژگی‌های فیزیولوژیک گیاه بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) مورد مطالعه قرار گرفت. کاربرد سلنیوم در غلظت 10 میلی‌گرم بر لیتر باعث کاهش وزن خشک شاخساره و ریشه در شرایط ...
بیشتر
در این تحقیق، تأثیر کاربرد غلظتهای مختلف سلنات سدیم (1/0، 1 و 10 میلی‌گرم بر لیتر) در محیط کشت هیدروپونیک و کاربرد برگی 10 میلی‌گرم بر لیتر این عنصر در شرایط مزرعه بر روی برخی از ویژگی‌های فیزیولوژیک گیاه بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) مورد مطالعه قرار گرفت. کاربرد سلنیوم در غلظت 10 میلی‌گرم بر لیتر باعث کاهش وزن خشک شاخساره و ریشه در شرایط کشت هیدروپونیک شد. مهار رشد در این غلظت از سلنیوم نشان داد که افزایش غلظت کلروفیل a و b و فعالیت آنزیم کاتالاز در تیمار 10 میلی‌گرم بر لیتر سلنیوم نتوانستند مانع از افزایش مالون دی‌آلدئید به‌عنوان شاخص پراکسیداسیون غشاها در این گیاه شوند. ولی کاربرد غلظتهای 1/0 و 1 میلی‌گرم بر لیتر سلنیوم در کشت هیدروپونیک نه تنها باعث اُفت رشد بادرنجبویه نشد، بلکه منجر به افزایش ذخیره سلنیوم در شاخساره شد. در مقایسه، نتایج آزمایش مزرعه نشان داد که همان غلظت 10 میلی‌گرم بر لیتر که در کاربرد ریشه‌ای در کشت هیدروپونیک باعث مهار رشد گردید، در کاربرد برگی توانست مقدار سلنیوم دانه و شاخساره و بیومس شاخساره را افزایش دهد. همچنین کاربرد برگی سلنیوم توانست باعث افزایش فعالیت آنزیم فنیل‌آلانین آمونیالیاز و افزایش غلظت فنل‌ها به‌عنوان ترکیبهای آنتی‌اکسیدان، در برگها شود. نتایج این تحقیق نشان داد که محلول‌پاشی برگی سلنیوم در مقایسه با تغذیه ریشه‌ای آن از طریق کشت هیدروپونیک، رشد اندام هوایی، مقدار سلنیوم و فنل را در گیاه دارویی بادرنجبویه بیشتر بهبود می‌بخشد.
فاطمه حیدری؛ فرید شکاری؛ بابک عندلیبی؛ جلال صبا
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.704.96.4.1576.1610 به‌منظور بررسی اثر تنظیم‌‌کننده‌‌های رشد بر عملکرد و صفات زراعی زعفران (Crocus sativus L.)، آزمایشی در قالب بلوکهای کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل پرایم بنه‌ها با جیبرلیک اسید (250، 500 و 750 میکرومولار)، سالیسیلیک اسید (700، 1400 و ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.704.96.4.1576.1610 به‌منظور بررسی اثر تنظیم‌‌کننده‌‌های رشد بر عملکرد و صفات زراعی زعفران (Crocus sativus L.)، آزمایشی در قالب بلوکهای کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل پرایم بنه‌ها با جیبرلیک اسید (250، 500 و 750 میکرومولار)، سالیسیلیک اسید (700، 1400 و 2100 میکرومولار)، پاکلوبوترازول (50، 100 و 150 میکرومولار) و کلرمکوات کلراید (500، 1000 و 1500 میکرومولار)، هیدروپرایم (آب‌مقطر) و یک تیمار بدون استفاده از تنظیم‌‌کننده‌‌های رشد (شاهد) بودند. در بین تیمارهای بکار برده شده تأثیر جیبرلیک اسید مشهودتر از سایر تنظیم‌‌کننده‌‌های رشد بود، به‌طوری که بیشترین میزان عملکرد خشک گل و کلاله در تیمار با جیبرلیک اسید و به‌ویژه در تیمار 500 میکرومولار جیبرلیک اسید مشاهده شد. کمترین عملکرد گل و کلاله مربوط به تیمار بنه‌ها با دو تنظیمکننده کلرومکوات کلراید و پاکلوبوترازول بودند. از سوی دیگر، کاربرد کلرمکوات کلراید و پاکلوبوترازول موجب گردید تا میزان رنگیزه‌های کلروفیل در مقایسه با دیگر تیمارها افزایش پیدا کند. در مقابل، استفاده از جیبرلیک اسید و سالیسیلیک اسید موجب کاهش کلروفیل شد. تیمار هیدروپرایم اختلاف معنی‌داری با شاهد نشان نداد. تیمار بنه‌ها با سالیسیلیک اسید موجب افزایش سافرانال (عطر) و کروسین (رنگ) کلاله‌های تولید گردید. بیشترین اثر روی پیکروکروسین (طعم) در تیمار با کلرمکوات کلراید حاصل شد.
عزیزه فرجی؛ بهروز اسماعیل‌پور؛ فاطمه سفیدکن؛ بهلول عباس‌زاده؛ کاظم خاوازی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید و پوتریسین بر عملکرد گیاه، عملکرد اسانس و اجزای اسانس گیاه مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. سالیسیلیک اسید به‌صورت محلول‌پاشی، در 4 غلظت (0، 1، 2 و 3 میلی‌مولار بر لیتر) و محلول‌پاشی پوتریسین نیز در 5 غلظت (0، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی‌مولار بر لیتر) در سه مرحله (مرحله ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید و پوتریسین بر عملکرد گیاه، عملکرد اسانس و اجزای اسانس گیاه مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. سالیسیلیک اسید به‌صورت محلول‌پاشی، در 4 غلظت (0، 1، 2 و 3 میلی‌مولار بر لیتر) و محلول‌پاشی پوتریسین نیز در 5 غلظت (0، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی‌مولار بر لیتر) در سه مرحله (مرحله شروع ساقه‌‌دهی، ابتدای مرحله غنچه‌دهی، شروع مرحله گلدهی) بکار برده شدند. نتایج نشان داد که اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید و پوتریسین بر وزن خشک و عملکرد اندام هوایی کل، برگ و گل‌آذین، کلروفیل کل، درصد وزنی، بازده و عملکرد اسانس گیاه مرزه و نیز ترکیبهای اسانس گیاه مرزه در سطح 1% معنی‌دار بود. بیشترین مقدار وزن خشک اندام هوایی (g/p63/45)، عملکرد اندام هوایی (kg/ha5070)، وزن خشک برگ (g/p39/6)، عملکرد برگ (kg/ha710)، وزن خشک گل‌آذین (g/p65/15)، عملکرد گل‌آذین (kg/ha1739) و کلروفیل کل (mg/l44/1) مربوط به محلول‌پاشی با 3 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید بود و بیشترین میزان بازده اسانس (35/2%) و عملکرد اسانس (76/76) در تیمار 5/1 میلی‌مولار بر لیتر پوتریسین مشاهده شد. بیشترین میزان تیمول (76/47%) به‌عنوان ترکیب شاخص گیاه مرزه در تیمار 2 میلی‌مولار بر لیتر سالیسیلیک اسید حاصل شد و بیشترین میزان آلفا-پینن، لیمونن و ترانس-بتا-اوسیمن در گیاهان تیمار شده با 50 میلی‌گرم بر لیتر پوتریسین تولید گردید.
سحر صیاد؛ نادر حسن‌زاده؛ ابوالقاسم قاسمی؛ عیسی ناظریان
چکیده
به‌منظور کنترل عامل باکتریایی پوسیدگی نرم گیاه زینتی سینگونیوم (Pectobacterium carotovorum)، تعدادی اسانس و آنتی‌بیوتیک در شرایط آزمایشگاه و گلخانه مورد بررسی قرار گرفتند. در سطح آزمایشگاه پس از تعیین حداقل میزان بازداری و تهیه رقت‌های مختلف شش اسانس مورد استفاده به نامهای آویشن، مرزه، زنیان، اکالیپتوس، شوید و زیره سبز، اسانس آویشن در ...
بیشتر
به‌منظور کنترل عامل باکتریایی پوسیدگی نرم گیاه زینتی سینگونیوم (Pectobacterium carotovorum)، تعدادی اسانس و آنتی‌بیوتیک در شرایط آزمایشگاه و گلخانه مورد بررسی قرار گرفتند. در سطح آزمایشگاه پس از تعیین حداقل میزان بازداری و تهیه رقت‌های مختلف شش اسانس مورد استفاده به نامهای آویشن، مرزه، زنیان، اکالیپتوس، شوید و زیره سبز، اسانس آویشن در غلظت خالص با 15 میلی‌متر هاله بازدارندگی و از بین رقت‌های مختلف دو آنتی‌بیوتیک اریترومایسین و استرپتومایسین، آنتی‌بیوتیک اریترومایسین با غلظت mg/disk15 با 15 میلی‌متر هاله بازدارندگی دارای بیشترین تأثیر علیه باکتری عامل پوسیدگی نرم در مقایسه با سایر ترکیب‌ها بودند. هاله بازدارنده تشکیل شده در رقت mg/ml400 اریترومایسین، 5-3 میلی‌متر و به‌طور تقریبی مشابه با هاله تشکیل شده با رقت mg/ml01/0 اسانس آویشن در سطح آزمایشگاه بود. بعکس، در شرایط گلخانه در بین رقت‌های مناسب بکار رفته، اریترومایسین در رقت mg/ml400 با میزان رشد ریشه 70 میلی‌متر و میزان متوسط 3 میلی‌متر پوسیدگی نسبت به رقت mg/ml01/0 اسانس آویشن که به‌ترتیب به‌طور متوسط 32 و 7 میلی‌متر میزان رشد و پوسیدگی ریشه بود و در مقایسه با سایر تیمارها هم از بیشترین کارآیی برخوردار بود که این موضوع نشان‌دهنده تأثیر مثبت هر دو ماده اریترومایسین و اسانس آویشن در کنترل بیماری می‌باشد.
میرحسن موسوی؛ نسیم شاویسی
چکیده
باکتری لیستریا مونوسیتوژنز یکی از مهمترین باکتریهای بیماری‌زای منتقله از مواد غذایی بوده و در حال حاضر کنترل آن مهمترین چالش در کارخانجات صنایع غذایی محسوب می‌شود. هدف از این مطالعه بررسی اثر اسانس نعناع در کنترل رشد لیستریا مونوسیتوژنز در سه دما (4، 9 و 14 درجه سلسیوس)، سه pH (5، 6 و 7) و چهار غلظت نمک (0، 1، 2 و 4 درصد) می‌باشد. آنالیز ترکیبهای ...
بیشتر
باکتری لیستریا مونوسیتوژنز یکی از مهمترین باکتریهای بیماری‌زای منتقله از مواد غذایی بوده و در حال حاضر کنترل آن مهمترین چالش در کارخانجات صنایع غذایی محسوب می‌شود. هدف از این مطالعه بررسی اثر اسانس نعناع در کنترل رشد لیستریا مونوسیتوژنز در سه دما (4، 9 و 14 درجه سلسیوس)، سه pH (5، 6 و 7) و چهار غلظت نمک (0، 1، 2 و 4 درصد) می‌باشد. آنالیز ترکیبهای تشکیل‌دهنده اسانس نعناع با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC-MS) انجام گردید. تعیین میزان حساسیت باکتری به اسانس نعناع با اندازه‌گیری حداقل غلظت مهاری و به روش براث میکرودایلوشن انجام شد. ترکیبهای اصلی تشکیل‌دهنده اسانس شامل کاروون (8/78%)، لیمونن (5/11%) و منتون (1%) بود. در این مطالعه غلظت مهاری حداقل اسانس نعناع μl/ml160 تعیین شد. نتایج این بررسی نشان داد که با افزایش غلظت نمک و دما و کاهش میزان pH خواص ضدباکتریایی اسانس نعناع افزایش یافت. بنابراین با توجه به نتایج بدستآمده می‌توان گفت که از اسانس نعناع می‌توان به‌عنوان یک نگهدارنده طبیعی در کنترل باکتری لیستریا مونوسیتوژنز استفاده نمود.
