محمدتقی عبادی؛ فاطمه سفیدکن؛ مجید عزیزی؛ نوراله احمدی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر سرعت جریان هوا و شدت تابش مادون قرمز بر زمان خشک کردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی بهلیمو (Lippia citriodora Kunth.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. سرعت جریان هوا در سه سطح (5/0، 1 و 5/1 متر بر ثانیه) و سه سطح شدت تابش مادون قرمز 2/0، 3/0 و 5/0 وات بر سانتیمتر مربع در این آزمایش مورد ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر سرعت جریان هوا و شدت تابش مادون قرمز بر زمان خشک کردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی بهلیمو (Lippia citriodora Kunth.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. سرعت جریان هوا در سه سطح (5/0، 1 و 5/1 متر بر ثانیه) و سه سطح شدت تابش مادون قرمز 2/0، 3/0 و 5/0 وات بر سانتیمتر مربع در این آزمایش مورد بررسی قرار گرفتند. پس از خشک شدن نمونهها و استخراج اسانس به روش تقطیر با آب، به کمک دستگاههای GC و GC/MS ترکیبهای اسانسها مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشاندهنده تأثیر معنیدار تیمارها بر زمان خشک شدن و میزان اسانس برگهای بهلیمو بود. با کاهش سرعت جریان هوا و افزایش میزان شدت تابش مادون قرمز، زمان خشک شدن نمونهها کاهش یافت، بهطوری که کمترین مدت زمان خشک کردن (35 دقیقه) مربوط به تیمار سرعت جریان هوای 5/0 (m/s) و شدت تابش 5/0 (W/cm2) بود و بیشترین زمان (65 دقیقه) به تیمار سرعت جریان هوا 5/1 (m/s) و شدت تابش 3/0 (W/cm2) تعلق داشت. افزایش شدت تابش مادون قرمز در تمامی سرعتهای جریان هوا سبب افزایش درصد اسانس شد، بهطوری که بیشترین میزان اسانس (1/1%) در تیمار استفاده از سرعت جریان هوا 1 و 5/1 (m/s) همراه با استفاده از شدت تابش 5/0 (W/cm2) بدست آمد. بررسی اجزای اسانس نشان داد که بیشترین میزان مونوترپنهای اکسیژندار (3/73%) بهخصوص سیترال (3/61%) در اسانس نمونههای خشک شده با سرعت جریان هوای 5/0 (m/s) همراه با تابش مادون قرمز 2/0 (W/cm2) وجود داشت. با توجه به نتایج این تحقیق، میتوان بیان کرد که کاربرد تابش مادون قرمز در خشککنهای متداول ضمن کاهش زمان خشک کردن، سبب حفظ کمّیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی بهلیمو خواهد شد.
محمّدتقی عبادی؛ مصطفی رحمتی؛ مجید عزیزی؛ محمّد حسنزاده خیاط؛ علیرضا دادخواه
چکیده
خشک کردن یکی از قدیمیترین روشهای نگهداری محصولات کشاورزی پس از برداشت میباشد. ریحان (Ocimum basilicum L.) یکی از گیاهان خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است که بهعنوان گیاهی دارویی و ادویهای مورد استفاده قرار میگیرد. بهمنظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر زمان خشک کردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی ریحان آزمایشی بهصورت ...
بیشتر
خشک کردن یکی از قدیمیترین روشهای نگهداری محصولات کشاورزی پس از برداشت میباشد. ریحان (Ocimum basilicum L.) یکی از گیاهان خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است که بهعنوان گیاهی دارویی و ادویهای مورد استفاده قرار میگیرد. بهمنظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشک کردن بر زمان خشک کردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی ریحان آزمایشی بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. شش توان مختلف میکروویو شامل 100، 180، 300، 450، 600 و 900 وات، دو دمای مختلف آون شامل 50 و 70 درجه سانتیگراد و روش طبیعی (سایه و آفتاب) مورد مقایسه قرار گرفتند. در روشهای مختلف، خشک کردن نمونهها تا زمانیکه وزن آنها به محتوای رطوبتی 10/0 بر پایه وزن خشک (یا 10% بر پایه وزن تر) رسید، ادامه داشت. نتایج نشان داد که کمترین و بیشترین زمان خشک کردن (بهترتیب 1/4 دقیقه و 48 ساعت) مربوط به تیمارهای خشک کردن با توان 900 وات میکروویو و روش خشک کردن در سایه بود. بالاترین درصد اسانس (3/1%) در روش سایه بدست آمد و کمترین میزان (3/0%) مربوط به توانهای 450، 600 و 900 وات میکروویو بود. توانهای مختلف میکروویو اثر منفی بر اجزای اصلی اسانس (ژرانیال و متیل کاویکول) گذاشتند ولی در روش سایه این ترکیبها بهخوبی حفظ شدند. بهطورکلی با توجه به نتایج این تحقیق میتوان اظهار نمود که خشک کردن گیاه دارویی ریحان با استفاده از روش سایه از این جهت که میزان اسانس و اجزای اصلی آن را بهصورت قابلملاحظهای حفظ کرد، برای خشک نمودن این گیاه مطلوب است.
امید حیدرپور؛ محمدکاظم سوری؛ احمد استاجی؛ محمّدتقی عبادی
چکیده
انجدان رومی (Levisticum officinale Koch.) گیاهی چند ساله از تیره چتریان (Apiaceae) بوده که در بسیاری از کشورهای دنیا به منظور استفاده از مواد مؤثره آن جهت معالجه بیماری سنگ کلیه و مجاری ادرار بهطور وسیع کشت میشود. به منظور بررسی اسانس موجود در گلها و میوههای انجدان رومی، این آزمایش در سال 1389 با گیاهان کشت شده در منطقه زردبند واقع در شمال تهران انجام ...
بیشتر
انجدان رومی (Levisticum officinale Koch.) گیاهی چند ساله از تیره چتریان (Apiaceae) بوده که در بسیاری از کشورهای دنیا به منظور استفاده از مواد مؤثره آن جهت معالجه بیماری سنگ کلیه و مجاری ادرار بهطور وسیع کشت میشود. به منظور بررسی اسانس موجود در گلها و میوههای انجدان رومی، این آزمایش در سال 1389 با گیاهان کشت شده در منطقه زردبند واقع در شمال تهران انجام شد. نمونه گل در مرحله گلدهی کامل و نمونه میوه در دو مرحله نارس و رسیدگی کامل جمعآوری شدند و پس از خشک شدن در سایه و در دمای 25 درجه سانتیگراد، استخراج اسانس به روش تقطیر با آب (دستگاه کلونجر) به مدت سه ساعت انجام گردید. بازده متوسط تولید اسانس (w/w نسبت به وزن خشک) در گل، میوه نارس و میوه رسیده انجدان رومی بهترتیب 6/0%، 8/1% و 8/2% تعیین گردید. جهت شناسایی اجزای اسانس از دستگاههای گاز کروماتوگراف (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیفسنج جرمی (GC/MS) استفاده گردید. همچنین نتایج آنالیز اسانسها نشان داد که در اسانس گل 18 ترکیب و در اسانس میوه نارس و میوه رسیده 19 ترکیب وجود دارد که از بین آنها، سه ترکیب لیگوستیلید Z (4/52%)، بتا-فلاندرن (6/26%) و آلفا-ترپینیل استات (4/10%) در گل، بتا-فلاندرن (8/47%)، لیگوستیلید Z (5/38%) و آلفا-ترپینیل استات (6/3%) در میوه نارس و لیگوستیلید Z (1/35%)، بتا-فلاندرن (4/34%) و آلفا-ترپینیل استات (2/4 %) در میوه رسیده بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده بودند. بهطور کلی میتوان بیان داشت که درصد و اجزای اسانس در اندامهای مختلف این گیاه با یکدیگر متفاوت است و بالاترین عملکرد مربوط به اسانس میوه رسیده میباشد.
اکرم فرزانه؛ محمّدتقی عبادی؛ سیدحسین نعمتی؛ حسین آرویی
چکیده
به منظور بررسی واکنش جوانهزنی بذرهای دو رقم اصلاح شده گیاه دارویی گل گندم (Centaurea cyanus L.) و توده بومی ایران به تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در محل آزمایشگاههای تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. عامل اول شامل یک تودهی ایرانی و دو رقم اصلاح شده گل گندم به ...
بیشتر
به منظور بررسی واکنش جوانهزنی بذرهای دو رقم اصلاح شده گیاه دارویی گل گندم (Centaurea cyanus L.) و توده بومی ایران به تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در محل آزمایشگاههای تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. عامل اول شامل یک تودهی ایرانی و دو رقم اصلاح شده گل گندم به نامهای Ball blue و Ball junge بود و عامل دوم شامل 7 سطح شوری (0، 50، 100، 150، 200، 250، 300 میلیمولار) حاصل از نمک کلرید سدیم خالص که شوری صفر (آب مقطر) بهعنوان شاهد در نظر گرفته شد. مؤلفههای جوانهزنی شامل درصد و سرعت جوانهزنی، شاخص بنیه، طول ریشهچه و طول ساقهچه اندازهگیری شد. نتایج آنالیز واریانس نشاندهنده اثر معنیدار سطوح مختلف شوری بر تمام صفات مورد اندازهگیری بود ولی اثر نوع رقم تنها در مورد درصد و سرعت جوانهزنی و شاخص بنیه معنیدار گردید. همچنین اثر متقابل شوری و رقم بر تمام صفات اندازهگیری شده معنیدار بود. نتایج نشان داد که با افزایش تنش شوری هر یک از صفات اندازهگیری شده کاهش معنیداری یافتند. بیشترین درصد و سرعت جوانهزنی (بهترتیب 04/51% و 82/11 بذر در روز) مربوط به رقم Ball blue در تیمار شاهد و کمترین میزان (بهترتیب 32/9% و 5/0 بذر در روز) مربوط به توده بومی ایران و رقم Ball junge در تیمار 300 میلیمولار بود. طول ساقهچه نیز نسبت به طول ریشهچه کاهش بیشتری در مقابل شوری نشان داد. ارقام اصلاحشده گل گندم و توده بومی ایران به دلیل تفاوتهای ژنتیکی نسبت به تنش شوری واکنش متفاوتی نشان دادند. بهطور کلی به نظر میرسد رقم Ball blue در بین ارقام مورد مطالعه دارای بیشترین تحمل به شوری در مرحله جوانهزنی باشد.
محمّدتقی عبادی؛ مصطفی رحمتی؛ مجید عزیزی؛ محمّد حسنزاده خیاط
چکیده
خشککردن یکی از مراحل مهم پس از برداشت گیاهان دارویی میباشد که نقش مهمی در کمیت و کیفیت مواد مؤثره آنها دارد. به منظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشککردن بر زمان خشککردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1387 به اجرا درآمد. شش توان مختلف میکروویو شامل 100، ...
بیشتر
خشککردن یکی از مراحل مهم پس از برداشت گیاهان دارویی میباشد که نقش مهمی در کمیت و کیفیت مواد مؤثره آنها دارد. به منظور بررسی تأثیر روشهای مختلف خشککردن بر زمان خشککردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1387 به اجرا درآمد. شش توان مختلف میکروویو شامل 100، 180، 300، 450، 600 و 900 وات، دو دمای مختلف آون شامل 50 و 70 درجه سانتیگراد و روش طبیعی (سایه و آفتاب) در این آزمایش مورد مقایسه قرار گرفتند. در روشهای مختلف، خشککردن نمونهها تا زمانی که وزن آنها به محتوای رطوبتی 10/0 بر پایه وزن خشک (یا 10% بر پایه وزن تر) برسد، ادامه داشت. نتایج نشاندهنده تأثیر معنیدار روشهای مختلف خشککردن بر زمان خشککردن و میزان اسانس نمونهها بود. بهطوری که کمترین و بیشترین زمان خشککردن (بهترتیب 5/4 دقیقه و 96 ساعت) مربوط به تیمارهای خشککردن با توان 900 وات میکروویو و روش خشککردن در سایه بود. بالاترین درصد اسانس (3%) در دمای 50 درجه آون و روش سایه بدست آمد و کمترین میزان (9/0%) مربوط به روش آفتاب بود. بنابراین توانهای 100 و 300 وات میکروویو با 3/2% اسانس در حد متوسطی قرار داشتند. درصد کارواکرول در تیمارهای خشککردن با میکروویو بیشتر از روشهای دیگر بود، بهطوریکه بیشترین میزان (9/63%) در تیمار خشککردن با میکروویو با توان 300 وات حاصل شد که اختلاف ناچیزی با تیمار توان 180 وات داشت. بیشترین میزان گاما-ترپینن (2/28%) در تیمار خشککردن در دمای 70 درجه سانتیگراد حاصل شد که اختلاف ناچیزی با تیمار دمای 50 درجه سانتیگراد، توانهای 100 و 300 وات میکروویو داشت. بهطور کلی با توجه به نتایج این تحقیق میتوان اظهار نمود که خشککردن گیاه دارویی مرزه با استفاده از توانهای پایین میکروویو از این جهت که زمان خشککردن را کاهش داده و میزان اسانس و اجزای آن را به صورت قابلملاحظهای حفظ میکند، جهت خشککردن این گیاه مطلوب است.
محمّدتقی عبادی؛ مجید عزیزی؛ رضا امیدبیگی؛ محمد حسنزاده خیاط
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تاریخ کاشت و نوبت برداشت بر عملکرد گل، درصد و اجزای اسانس بابونه آلمانی (Matricaria recutita L.) رقم پرسو (Presov)، بذر گیاه مذکور از کشور اسلواکی تهیه گردید و آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل سه تاریخ کاشت (15 آبان، 15 اسفند و 15 فروردینماه) و فاکتور ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تاریخ کاشت و نوبت برداشت بر عملکرد گل، درصد و اجزای اسانس بابونه آلمانی (Matricaria recutita L.) رقم پرسو (Presov)، بذر گیاه مذکور از کشور اسلواکی تهیه گردید و آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل سه تاریخ کاشت (15 آبان، 15 اسفند و 15 فروردینماه) و فاکتور فرعی شامل سه نوبت برداشت (اول، دوم و سوم) بود. صفات مورد بررسی شامل عملکرد گل خشک، درصد و عملکرد اسانس بودند و عملکرد اجزای اسانس شامل بتا-فارنزن، آلفا-بیسابلول اکسید B، آلفا-بیسابلول، کامازولن و آلفا-بیسابلول اکسید A نیز مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشاندهنده اثر معنیدار تاریخ کاشت، نوبت برداشت و اثر متقابل این دو فاکتور بر صفات مورد اندازهگیری بود. نتایج نشان دادند که بیشترین عملکرد گل خشک (40 گرم در متر مربع) مربوط به برداشت دوم تیمار 15 آبانماه بود و بیشترین میزان اسانس (72/0 درصد وزنی براساس وزن خشک)، عملکرد اسانس (26/0 گرم در متر مربع) و عملکرد آلفا-بیسابلول (2375/0 گرم در متر مربع) در برداشت دوم تاریخ کاشت 15 اسفندماه مشاهده شد. همچنین بیشترین میزان کامازولن (0473/0 گرم در متر مربع) مربوط به برداشت سوم تیمار 15 اسفندماه بود که با برداشت دوم آن اختلاف ناچیزی داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که 15 اسفندماه بهترین تاریخ کاشت بابونه آلمانی رقم پرسو در شرایط آب و هوایی مشهد است و نوبت برداشت دوم بدلیل داشتن عملکرد اسانس و آلفا-بیسابلول بالا و میزان کامازولن مطلوب دارای کیفیت بیشتری از برداشتهای دیگر میباشد.
محمّدتقی عبادی؛ مجید عزیزی؛ رضا امیدبیگی؛ محمد حسنزاده خیاط
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تاریخ کاشت و میزان بذر مصرفی بر عملکرد، درصد اسانس و درصد کامازولن بابونه آلمانی (Matricaria recutita L.) اصلاح شده رقم پرسو (Presov)، بذر این رقم از کشور اسلواکی خریداری شد و آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل سه تاریخ کاشت (15 آبان، 15 اسفند و 15 فروردین ماه) ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تاریخ کاشت و میزان بذر مصرفی بر عملکرد، درصد اسانس و درصد کامازولن بابونه آلمانی (Matricaria recutita L.) اصلاح شده رقم پرسو (Presov)، بذر این رقم از کشور اسلواکی خریداری شد و آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل سه تاریخ کاشت (15 آبان، 15 اسفند و 15 فروردین ماه) و فاکتور فرعی شامل سه میزان بذر مصرفی (0.2، 0.4 و 0.8 گرم در متر مربع که معادل 2، 4 و 8 کیلوگرم در هکتار میباشد) بود. صفات مورد بررسی شامل ارتفاع بوته، تعداد بوته در کرت، قطر گل، عملکرد گل تازه و خشک، درصد اسانس، عملکرد اسانس و درصد کامازولن بود. نتایج نشاندهنده اثر معنیدار تاریخ کاشت بر تمام صفات مورد اندازهگیری بود، ولی میزان بذر مصرفی تنها بر تعداد بوته در کرت و عملکرد اسانس اثر معنیداری داشت. اثر متقابل این دو فاکتور بر تمامی صفات مورد اندازهگیری معنیدار بود. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت 15 آبان دارای بیشترین ارتفاع بوته (47.4 سانتیمتر)، تعداد بوته در کرت (135.4 بوته)، عملکرد گل تازه (749.1 گرم در متر مربع) و عملکرد گل خشک (175.1 گرم در متر مربع) بود، ولی بیشترین میزان اسانس و کامازولن (بهترتیب 0.59 و 5.62 درصد وزنی براساس وزن خشک) و عملکرد اسانس (0.79 گرم در متر مربع) به تاریخ کاشت 15 اسفند ماه تعلق داشت و تاریخ کاشت 15 فروردین دارای بیشترین قطر گل (17.9 میلیمتر) بود. در بررسی اثر متقابل تاریخ کاشت و میزان بذر مصرفی، بیشترین ارتفاع بوته (7/49 سانتیمتر)، عملکرد گل تازه و خشک (بهترتیب 810 و 2/198 گرم در متر مربع) به تیمار کاشت 15 آبان ماه و استفاده از 0.8 گرم بذر در متر مربع تعلق داشت، ولی بیشترین میزان اسانس و کامازولن (بهترتیب 0.63 و 5.9 درصد وزنی براساس وزن خشک) و بیشترین عملکرد اسانس (0.97 گرم در متر مربع) مربوط به تاریخ کاشت 15 اسفندماه و 0.4 گرم بذر در متر مربع بود. با توجه به نتایج حاصل به نظر میرسد 15 اسفندماه بهترین تاریخ کاشت و 0.4 گرم بذر در متر مربع بهترین میزان بذر مصرفی جهت کاشت بابونه آلمانی اصلاح شده رقم پرسو در محل مورد تحقیق میباشد.
